20 Yachaqana
Jehovap pʼunchaynin jamunanta yuyarikunallapuni
1. Jallpʼamanta tukuy llakiykuna chinkananta yachaspa, ¿sunquyki qhallallarirqachu?
BIBLIAMANTA yachakuyta qallarichkaspa, ñawpaqtaqa Jallpʼanchik tʼikapachaman tukunanta yacharqanki. Chay paraisopiqa, mana maqanakuy, wañuchinakuy, unquy, ñakʼariy, waqcha kay, nitaq wañuypis kanqañachu. Wañusqaspis kawsarimunqanku. ¿Manachu chayjina kawsay may sumaq kanman? Jesús 1914 watapi kamachiyta qallarisqanmanta, chantapis tukukuq qhipa pʼunchaykunapi kawsasqanchikmanta señalqa, rikuchiwanchik kay tʼinkakunaqa qayllapiña kasqankuta. Kay qhipa pʼunchaykuna tukukuptinqa, Jehovaqa kay pachamanta tukuy saqra ruwaqkunata chinkachinqa, tʼikapachatataq apamunqa.
2. ¿Imataq Jehová Diospa pʼunchaynin?
2 Bibliaqa chay pʼunchayta, Jehová Diospa “pʼunchaynin”, nispa sutichan (2 Pedro 3:10). Chay pʼunchayqa Jehová “Diospa phiñakuy pʼunchaynin” kanqa (Sofonías 2:3). Tukukunqataq “wañuchinaku maqanakuy[wan], Tukuy Atiyniyoj Diospa chay jatun pʼunchaynim[pi] [...], Hebreo parlaypi Armagedón nisqa[pi]”. Chay maqanakuypiqa “tukuy kay pachapi reyes wañunqanku” (Apocalipsis 16:14, 16). ¿Kawsasqaykiwan Jehovap pʼunchaynin qampaq qayllapiña kasqanta rikuchinkichu? (Sofonías 1:14-18; Jeremías 25:33).
3. a) ¿Maykʼaqtaq Jehovap pʼunchaynin chayamunqa? b) ¿Imaraykutaq Jehová mana willanchu ima pʼunchaychus, ima horachus pʼunchaynin chayamunanta?
3 Yachanchikjina, Jehovaqa Jesusta churan Supay ruwasqanta chinkachinanpaq, chaywanpis Bibliaqa jinata niwanchik: “Chay pʼunchaymantaqa, chay horamantapis mana pipis yachanchu, ni janaj pachapi angelespis, nitaj Churipis. Dios Tatalla chaymantaqa yachan”, nispa (Marcos 13:32). Jehovata munakuqkunaqa, Jehovap pʼunchayninta mana yuyayninkumanta chinkachinqankuchu, wak imasman qukuspa. Tukuy sunquwan payta munakuqkunaqa, maykʼaqpis Diospa pʼunchaynin jamuchun, pay nisqanta ruwallanqankupuni (Salmo 37:4; 1 Juan 5:3).
4. Jesús nisqanmanjina, ¿imamantataq jarkʼakunanchik tiyan?
4 Jesusqa, Jehovata munakuqkunaman jinata willawanchik: “Ama puñurpaychejchu, imaraykuchus mana yachankichejchu maykʼajchus chay pʼunchay chayamunanta”, nispa (Marcos 13:33-37). Chay pʼunchaykuna chayamunanta mana qunqanapaq jinata niwanchik: “Pajtataj sonquykichej atipachikunman mikhuywan, machaykuywan, kay pacha ruwanaswan ima”, nispa (Lucas 21:34-36; Mateo 24:37-42).
5. ¿Imatataq Jehovap pʼunchaynin apamunqa?
5 Jinallataq, apóstol Pedro Jehová Diospa pʼunchayninta suyananchikta nirqa, “chay pʼunchaypi cieloqa nina larwaypi tukukonqa, tukuy imastaj chay sinchʼi kʼajaypi unuyaponqanku”. Arí, runap tukuy kamachiynin —“cielo”, nisqaqa—chinkanqa; jinallataq saqrata ruwaqkuna—“kay pacha”, nisqaqa—“tukuy imasnin” ima, nisunman: runap yuyaynin, kay pachapi saqra ruwaynin, munasqanta ruway, khuchichakusqan, qullqita munapayasqan ima, jukllapi chinkanqa. Chaymantataq Diosqa “mosoj cielota” apamunqa, nisunman, cielomanta paypa Reinonta; chantapis “mosoj jallpʼatawan”, nisunman may chhika chiqan runasta, jallpʼapi tiyakunankupaq. Chaypitaq “cheqan kawsaylla kanqa” (2 Pedro 3:10-13). Tukuy kaykunaqa, mana suyachkaptinchik chayamunqa (Mateo 24:44).
Señalta allinta qhawana
6. a) ¿Jesús discipulosman kutichisqanmanta tukuynin chay pʼunchaykunapichu juntʼakurqa? b) Jesús kutichisqanmanta, ¿mayqinkunataq 1914 watamantapacha juntʼakuqta rikunki?
6 Kay pʼunchaykunapi kawsachkaspa, kay pachap tukukuyninmanta señalta, tukuy imasnintawan, allinta riqsinanchik tiyan. Kay Mateo 24:3 nisqapi discipulokuna tukukuq pʼunchaykunamanta Jesusta tapurqanku, Jesús kay Mateo 24:4-22 pʼitikunapi kutichisqanmanta wakinkunaqa, 33 watamanta, 70 watakama, juntʼakurqanku, chaywanpis Jesús parlasqanqa astawanraq, 1914 watamantapacha juntʼakuyta qallarirqa, Jesuspa kutimuyninpi kamachiyta qallarichkaptin, khuska kay ‘pachap tukukuyninwan’. Chantapis Mateo 24:23-28 niwanchik imachus, 70 watamantapacha, Diospa pʼunchaynin chayamunankama kananta. Kay Mateo 24:29–25:46 nisqantaq kay pachap tukukuyninpi juntʼakuchkan.
7. a) ¿Imaraykutaq tukuypis allinta señal juntʼakusqanta qhawananchik tiyan? b) Kay tapuykunaman kutichiy, rikuchinapaq imaynatachus 1914 watamantapacha señal juntʼakuchkan.
7 Tukuypis allinta qhawananchik tiyan, ima ruwaykunataq, ima rikhurisqantaq, señalta juntʼachkanku. Chaykunata Bibliap nisqanwan kikinchanchik chayqa, Jehovap pʼunchayninta mana qunqasunchu. Astawanpis, runasta chay pʼunchay qayllamuchkasqanta yachanankupaq yanapasunchik (Isaías 61:1, 2). Chaypi tʼukurispa, kay tapuykunaman kutichiy, kaykunaqa Mateo 24:7; Lucas 21:10, 11 pʼitikuna, juntʼakuchkasqankuta rikuchiwanchik.
“Uj nacion waj naciompa contranta oqharikunqa, uj reinopis waj reinoj contranta”, nispa Biblia niwanchik, ¿imaynatá, tʼukunapaqjina, 1914 watamantapacha kay juntʼakun? ¿Chaymanta ima wak maqanakuykuna rikhurirqa?
¿Ima unquytaq 1918 watapi, ñawpaq Guerra Mundial nisqamanta, astawan runakunata wañuchin? Unquykunamanta runa astawan yachaptinpis, ¿ima unquykunataq runakunata wañuchichkan? (Qhawariy kay librota, “El conocimiento que lleva a la vida eterna” 11 capítulo nisqapi 7 parrafonpi.)
Runaqa astawan tarpuymanta yachaspapis, ¿imaraykutaq yarqhaykuna runata ñakʼarichichkan?
¿Imaynatá yachasunman 2 Timoteo 3:1-5, 13 nisqan, kay qhipa pʼunchaykunallapi juntʼakuchkasqanta?
Runakunata tʼaqakuchkan
8. a) Kay Mateo 13:24-30, 36-43, pʼitikunapi Jesús nisqanmanjina, ¿imataq kay pʼunchaykunapi juntʼakunan karqa? b) ¿Imatataq Jesuspa rikchʼanachiynin niyta munan?
8 Jesusqa kay tukukuq pʼunchaykunapi, juk jatun ruway ruwakunanta nirqa. Kay pʼunchaykunapiqa “janaj pacha reinoj wawasnin[ta], Kuraj Supaypa wawasnin[manta]”, tʼaqakunan karqa. Kayta Jesús yachachirqa, Diospa Reinonta juk sumaq trigo mujuman rikchanachichkaptin. Chaypiqa juk enemigo cizaña qhurata trigop patanman tarpuykullasqataq. ‘Trigoqa’ janaqpachapaq akllasqa chiqa cristianoswan ninakun. ‘Cizaña qhurataq’, chiqa cristianos kasqankuta nispapis, Kuraj Supaypa wawasninwan ninakun; paykunaqa Supaypa munayninta ruwanku. Kay saqra runataqa “janaj pacha reinoj wawasnin[manta]” tʼaqakun, Diospa pʼunchayninpi wañunankupaq (Mateo 13:24-30, 36-43). ¿Kaytaq juntʼakunñachu?
9. a) Ñawpaq Guerra Mundial tukuptin, ¿imataq rikukurqa? b) Imaynatá akllasqa chiqa cristianos Diospa Reinonta kasukusqankuta rikuchirqanku?
9 Ñawpaq Guerra Mundial tukuptin, chiqa cristianosta llulla cristianosmanta tʼaqakurqa: 1) Llulla cristianosqa, chaypacha Liga de Naciones nisqawan (kunantaq, Organizacion de las Naciones Unidas nisqawan) tantakuspapis, suyusninkuwan chiqa sunqu karqanku, 2) Chiqa cristianostaq Diospa Reinonmanta, Reyninta kasukurqanku, mana kay pachapi kamachiqkunatachu (Juan 17:16). Kay akllasqa chiqa cristianosqa, Diospa Reinonta kasukusqankuta rikuchirqanku, tukuy Jallpʼapi chay reinomanta willaspa (Mateo 24:14). ¿Imatataq chaywan tarirqanku?
10. Diospa Reinonmanta willaspa, ¿imatataq ñawpaqta ruwakurqari?
10 Ñawpaqtaqa espiritu santowan akllasqakunata tantakurqa, paykunaqa janaqpachapi Diospa Reinonpi Cristowan khuska kamachinapaq akllasqa kanku. Tukuy suyukunamanta kaspapis, Diospa llaqtanpi tantakunku. Tumpamantawan kay akllasqakunata wiñaypaq sellakunqa (Apocalipsis 7:3, 4).
11. ¿Imatataq ruwakuchkallanpuni, ima profeciataq juntʼakuchkan?
11 Chaymantataq Cristop kʼanchayninwan “may chhika runasta [...] tukuy nacionesmanta, ayllusmanta, runasmanta, tukuy parlaykunamantawan” tantakullarqataq. Chay runakunaqa Jesuspa ‘wak ovejasnin’ “jatun ñakʼariy” tiempopi mana wañunqankuchu, tʼikapacha Jallpʼapitaq kawsanqanku (Apocalipsis 7:9, 14; Juan 10:16). Kunanqa, Diospa pʼunchaynin chayamunankama Diospa Reinonmanta willakuchkallanpuni. Kay wak ovejasmanta may chhika runakunaqa waranqa waranqa kanku, munakuywan kʼaskakuspataq, Jallpʼapi puchuq akllasqakunata, Diospa Reinonmanta willaysichkanku. Jallpʼantinpi chay willay uyarikuchkan.
¿Imataq astawan juntʼakunqa?
12. Jehovap pʼunchaynin manaraq chayamuchkaptin, ¿imatataq ruwananchik tiyan?
12 Tukuy kay ñawirisqanchikqa qhipa pʼunchaykuna tukukuchkasqankuta riqsichiwanchik, Jehovap pʼunchaynintaq qayllapiña kasqanta. Jina kaptinqa, ¿manachu wak profeciakuna juntʼakunanku tiyan manaraq chay pʼunchay chayamuchkaptin? Arí. Qallarinapaq runaman willakunanraq tiyan, Diosman qayllaykunankupaq. Wakin llaqtakunapiqa runaqa mayta churanakuq kanku, kunantaq chay llaqtakunapi runaqa sumaqta uyarichkanku Diosmantaq qayllaykuchkanku. Runa mana uyariyta munaptinpis willaq riptinchikqa, Jehovap khuyakuyninta rikuchinchik. Jinamanta, ¡ñawpaqman rinallapuni! Jesusqa niwanchik, kay llamkʼayninchik tukukuptin Diospa pʼunchaynin chayamunanta.
13. 1 Tesalonicenses 5:2, 3, nisqanmanjina, ¿imataq astawan juntʼakunan tiyan, imataq chayta ñuqanchikpaq niyta munanqa?
13 Bibliamanta wak profecia nillantaq: “Maypachachus runas nishanqanku: Tukuy imapis allillan; ni imamanta llakikuna kanchu, nispa chaypacha, ujllata paykuna tukuchisqa kanqanku, imaynatachus nacechikoj warmiman nanaynin chayarparimun, ajinata, paykunataj mana ayqeyta atenqankuchu”, nispa (1 Tesalonicenses 5:2, 3). Manaraq yachakunchu imaynatachus runakuna chayta ninqanku. Yachanchikjina runaqa chayta ninqa mana runap llakiyninta chinkachispalla. Jehovap pʼunchayninta yuyarikuqkuna mana chay parlaywan chʼawkiyachikunqankuchu, imaraykuchus yachanku chay parlay uyarikuptin, jukllapi tukukuy chayamunanta.
14. ¿Imawantaq jatun ñakʼariy qallarinqa, imapitaq tukukunqa?
14 Jatun ñakʼariy qallarichkaptin kay pachata kamachiq runaqa, Jatun Babiloniap contranta, tukuy religionpa contranta, uqharikunqanku chinkachinankupaq (Mateo 24:21; Apocalipsis 17:15, 16). Chaymantataq kay pachapi suyukunaqa Jehovata kasukuqkunata chinkachiyta munanqanku, chayta rikuspa Jehovaqa phiñakuyninwan kay pachata kamachiq politicokunata, paykunawan kaqkunata ima chinkachinqa. Chayqa Armagedon sutikun, jinamanta jatun ñakʼariy tukukunqa. Chaymantataq Satanasta, supayninkunatawan wisqʼaykukunqa manaña runata chʼawkiyanankupaq. Jinamanta Jehovap jatun pʼunchaynin tukukunqa, chay pʼunchaypitaq Jehovap sutin jatunchasqa kanqa (Ezequiel 38:18, 22, 23; Apocalipsis 19:11–20:3).
15. ¿Imaraykutaq wampu kasunman, Jehovap pʼunchaynin karupiraq kasqanta yuyaspa?
15 Kay pachapi saqra runap tukukuyninqa, maykʼaqchus Dios nin chaypacha chayamunqa. Mana qhipakunqachu (Habacuc 2:3). Yuyarina, Jerusalenqa, mana pipis suyachkaptin, manaña imamantapis judios llakikuchkaptinku, 70 watapi jukllapi chinkarparirqa. ¿Ñawpa Babiloniari? May atiyniyuq kaspapis, mana chinkananta nichkaptinpis, may jatun pirqayuq kaspapis, juk chʼisillapi chinkarqa. Kikillantaq kay pachapi kaq imasqa jukllapi chinkanqanku. Chay pʼunchay chayamuptin, tukuypis Diosta yupaychaspa khuska kasqanchikta rikuchina kachun.
Yuyarinapaq
• ¿Imaraykutaq Jehovap pʼunchaynin jamunanta yuyarikunanchik tiyan? ¿Imaynatá chayta ruwasunman?
• ¿Imaraykutaq ñuqanchikpis runakunata kunan maskʼananchik tiyan?
• ¿Imataq rikukunqa manaraq Jehovap pʼunchaynin qallarichkaptin? Chayrayku, ¿imatataq ruwachkananchik tiyan?
[180, 181 paginaspi dibujos/fotos]
Kay qhipa pʼunchaykuna tukukunqaña, Satanaspa ruwasqasnin chinkaptin