Sonqomantapacha munanakuna

 1. ¿Imatataj Jesús discipulosninman kamacherqa? (Tapapi dibujota qhawariy).

JESUSQA wañupunanpaj uj chʼisi faltashajtin, discipulosninman kamacherqa: “Imaynatachus noqa munakorqaykichej ajinallatataj qankunapis purajmanta munanakuychej. Qankunachus purajmanta munanakunkichej chayqa, tukuy yachanqanku yachachisqasniy kasqaykichejta”, nispa (Juan 13:34, 35).

 2. ¿Imaraykutaj purajmanta munanakunanchej tiyan?

² Jesusqa discipulosnin munanakusqankurayku rejsisqa kanankuta nerqa. Discipulosnenqa imaynatachus Jesús paykunata munakorqa, ajinallatataj munanakunanku karqa. Ñaupa tiempopeqa ajinatapuni munanakorqanku. Kay tiempopipis discipulosnenqa kikillantataj ruwashanku. Chayrayku wakin kutis mana atikullajtinpis, purajmanta munanakunanchej tiyan.

 3. ¿Imatataj kay yachaqanapi yachakusun?

³ Pantaj runas kasqanchejrayku, mana atillanchejchu sonqomantapacha munanakuyta. Jinapis Cristo jina ruwanapaj kallpachakunanchej tiyan. Kay yachaqanapi yachakusun, imaynatachus wajkunata munakuy yanapawasqanchejta, tukuywan allinpi kausakunapaj, tukuyta allinpaj qhawanapaj, wajyarikuyta yachanapaj ima. Chaypajtaj wakin hermanosmanta parlarisun. Paykunaqa wakin kutis mana atikullajtinpis, hermanosta munakullarqankupuni. Chayrayku kay yachaqanata estudiashaspa, piensarina imatachus paykunamanta yachakunanchejpi.

 4. Mateo 5:23, 24 nisqanman jina, ¿imaraykutaj noqanchejpaj phiñasqa hermanowan allinyakunapuni tiyan?

⁴ Jesús yachachiwarqanchej, hermanonchej noqanchejpaj phiñasqa kajtin, paywan allinyakamuna kasqanta (Mateo 5:23, 24 leey). Chantá nillarqataj, Jehová Dios allinpaj qhawanawanchejpajqa, tukuywan allinta kausakunanchej kasqanta. Jehovaqa mayta kusikun, hermanosninchejwan allinta kausakunapaj kallpachakojtinchej. Sichus mayqen hermanopajpis phiñasqallapuni kasun, nitaj paywan allinyakuyta munasunchu chayqa, Jehová Diosta yupaychasqanchej qhasilla kanqa (1 Juan 4:20).

 5. ¿Imaraykutaj Marco uj hermanowan mana allinyakuyta atillarqachu?

⁵ ¿Imaraykutaj hermanosninchejwan wakin kutis mana allinyakuyta atisunmanchu? Hermano Marcomantab parlarina. Paytaqa uj hermano kʼamispa sonqonta nanachisqa. Chantapis waj hermanosman, paymanta llullasta cuentakusqa. ¿Imatá Marco ruwarqa? Pay nin: “Maytapuni rabiakuspa payta kʼamirpallarqanitaj”, nispa. Marcoqa chayta ruwasqanmanta mayta arrepientekorqa. Chayrayku chay hermanowan allinyakapunanpaj, paymanta perdonta mañakamorqa. Jinapis chay hermanoqa mana payta uyariyta munarqachu. Marcotaj sonqonpi nerqa: “Mana allinyakuyta munajtin, imapajña imatapis ruwasajri”, nispa. Jinapis congregacionesta waturej hermanoqa, Marcota nerqa chay hermanowan allinyakunanpaj kallpachakunallantapuni. Qhepan parrafopi imatachus Marco ruwasqanta qhawarisun.

 6. 1) ¿Imatá Marco ruwarqa phiñasqa kasharqa chay hermanowan allinyakunanpaj? 2) Hermano Marco, ¿Colosenses 3:13, 14 nisqanta kasukorqachu?

⁶ Hermano Marcoqa pay kikinta qhawarikorqa. Payqa reparakorqa, wakin kutis wajkunamanta aswan sumaj kasqanta yuyakusqanta, nitaj kʼumuykukoj sonqochu kasqanta. Chayta reparakuspataj cambiananta nikorqa (Col. 3:8, 9, 12). Chayrayku Marcoqa, phiñasqa kasharqa chay hermanowan parlaj rillarqataj. Chantá kʼumuykukoj sonqowan perdonta mañakorqa. Chantapis cartasta apacherqa. Chaypitaj nerqa imatachus nisqanmanta chunkasta arrepientekusqanta, watejmantataj amigon kayta munasqanta. Mana chayllachu, regalitostapis gustananpaj jina jaywarqa. Chay hermanorí nipuni allinyakuyta munarqachu. Jinapis Marcoqa Jesuspa kamachisqanta kasukullarqapuni. Payqa hermanota munakullarqapuni, tukuy sonqotaj perdonarqa (Colosenses 3:13, 14 leey). Ichá noqanchejpis uj hermanonchejwan allinyakunapaj tukuy imata ruwanchej. Jinapis chay hermanoqa, nipuni perdonawanchejchu. ¿Imatá ruwasunman? Hermanonchejta sonqomantapacha munakunallapuni. Ajinata munakuspaqa payta perdonallasunpuni, paywan allinyakunapajtaj Diosmanta mañakusun (Mat. 18:21, 22; Gál. 6:9).

 7. 1) ¿Imatataj Jesús nerqa? 2) ¿Imapitaj rikukusqa hermananchej Lara?

⁷ Jesusqa nerqa: “Imastachus munankichej runas qankunapaj ruwanankuta, chayllatataj qankunapis paykunapaj ruwapuychej”, nispa. Chantá nillarqataj, ama noqanchejta munakojkunallatachu munakunanchejta (Luc. 6:31-33). ¿Imatá ruwasunman congregacionmanta mayqen hermanollapis mana parlapayayta, nitaj saludayta munawajtinchej? Congregacionespi mana sapa kuti chay kajtinpis, hermananchej Laraqa ajinapi rikukorqa. Pay nin: “Uj hermanaqa sapa kuti manapis rikuwanmanchu jina pasarpawaj. Mana yacharqanichu imamantachus phiñasqa kasqanta. Chayrayku niña allinchu kasharqani, ni reunionmanpis riyta munarqaniñachu”, nispa. Laraqa qallariypi ajinata nisqa: “Mana noqachu juchayoj kani. Chantapis tukuy yachanku, chay hermana ajinapuni kasqanta”, nispa.

 8. 1) ¿Imatataj Lara ruwarqa uj hermanawan allinyakapunanpaj? 2) ¿Imatataj hermana Laramanta yachakusunman?

⁸ Hermananchej Laraqa, paypaj phiñasqa kasharqa chay hermanawan allinyakunanpaj kallpachakorqa. Ñaupajta Jehová Diosmanta mañakorqa. Chantá chay hermanawan parlaj rerqa. Iskayninkutaj chay problemamanta parlarqanku. Chantá abrazanakorqanku, allinyakaporqankutaj. Problemaqa tukukapuspa jinarqa. Jinapis Lara nin: “Unaysitunman, hermanaqa watej kikillantataj ruwawarqa. Chayrayku mayta llakikorqani”, nispa. Laraqa chay hermana cambiajtillan kusisqa kananta yuyarqa. Jinapis tiemponman repararqa, ajinata yuyasqan mana allinchu kasqanta. Reparallarqataj chay hermanata munakunallantapuni, tukuy sonqotaj perdonanan kasqanta (Efe. 4:32–5:2). Laraqa yuyarikorqa, imaynachus munakuyniyoj runa kasqanmanta. Munakuyniyoj runaqa, contranpi ima sajrata ruwajtinkupis, mana yuyarikullanpunichu. Chantapis “tukuy imata aguantan, tukuy imata creen, tukuy imata suyan, tukuy imapi sinchʼita sayan” (1 Cor. 13:5, 7). Laraqa chayta yuyarikuspa manaña llakikorqachu. Unayninman, phiñasqa kasharqa chay hermanaqa, Larata watejmanta parlapayarqa. Noqanchejpis tukuy hermanoswan allinta kausakunapaj kallpachakuna. Paykunatataj munakunallapuni. Chayta ruwasun chayqa, sonqo tiyaykuyta qoj Diosninchejqa noqanchejtapis munakuwasun (2 Cor. 13:11).

 9. Hechos 10:34, 35 nisqanman jina, ¿imaraykutaj tukuyta uj rejllata qhawananchej tiyan?

⁹ Jehová Diosqa tukuy runasta uj rejllata qhawan (Hechos 10:34, 35 leey). Jehová Dios jina ruwasun chayqa, paypa wawasnin kasqanchejta rikuchisun. Chantapis kay kamachiyta kasukusun: “Runa masiykita munakunayki tiyan, qan kikiykita jina”. Astawanqa yanapakusun, Diospa familianpi allin kausay kanallanpajpuni (Rom. 12:9, 10; Sant. 2:8, 9).

10, 11. ¿Imatataj hermana Ruth ruwarqa yuyayninta cambiananpaj?

¹⁰ Ichapis mana tukuyta allinpaj qhawayta atillanchejchu. Hermana Ruthpa experiencianpi piensarina. Sipas kashajtin, waj suyumanta warmi familianta mayta sufricherqa. Ruth nin: “Chay suyumanta tukuy imata chejnikorqani. Yuyarqani chay suyumanta tukuy runas, chay warmi jina sajras kasqankuta. ‘Hermanospis kikillantajchá kanku’ nej kani”, nispa. ¿Imatá Ruth ruwarqa yuyayninta cambiananpaj?

¹¹ Ñaupajta cambianan kasqanta reparakorqa. Chaypajtaj Anuario libropi imaynachus chay suyu kasqanta, hermanospa experienciasninkuta ima leerqa. Pay nin: “Chay suyumanta runasta manaña chejnikunaypaj, mayta kallpachakorqani. Chay lugarmanta hermanosqa, Jehová Diosta tukuy sonqo sirvej kasqanku. Sutʼita repararqani paykunapis familianchej kasqankuta”, nispa. Ruthqa uj imatawan ruwanan kasqanta repararqa. Pay nin: “Chay suyumanta hermanosta rejsispaqa, paykunawan parlarinaypaj, kʼacha kanaypajtaj kallpachakorqani. Ajinamanta paykunata astawan rejserqani”, nispa. Chay ruwasqan, ¿Ruthta yanaparqachu? Pay nin: “Tiemponmanqa chay lugarmanta runasta niña chejnikorqanichu”, nispa.

12. ¿Imatataj Sara reparakorqa?

¹² Ichapis mana reparakuspalla wakillanta allinpaj qhawashasunman. Hermana Saramanta parlarina. Payqa yuyarqa tukuyta allinpaj qhawasqanta. Imaraykuchus waj llajtayoj runasta, qhapajkunata, wajchasta chayri congregacionpi ruwanasta japʼejkunata uj rejllata qhawaj. Jinapis tukuy familian universidadman risqanrayku, payqa profesionales kajkunallawan amigosta ruwakoj. Ujnin amigonmanpis nisqa: “Noqaqa universidadman rej hermanosllawan amigosta ruwakuni”, nispa. Sara nin: “Ajinapi reparakorqani wakillanta allinpaj qhawashasqayta”, nispa. Saraqa cambianan karqa. Qhepan parrafopi, imaynatachus chayta ruwasqanta yachakusun.

13. ¿Imatá Saramanta yachakusunman?

¹³ Congregacionesta waturej hermanoqa, Sarata imaynachus kasqanta qhawarikunanta nerqa. Sara nin: “Hermanoqa Jehová Diosta tukuy sonqo sirvispa, allinta ruwashasqayta niwarqa. Nillawarqataj reunionespi allinta comentasqayta, Bibliatapis sumajta rejsisqayta. Chantá niwarqa: ‘Bibliata astawan rejsisqanchejman jina, astawan kʼumuykukoj sonqo, astawan khuyakuyniyojtaj kana tiyan. Noqanchejmantapis maychus kajllata yuyana’, nispa”. Saraqa hermanoj nisqanta sonqonpi japʼikorqa. Pay nin: “Reparakorqani wajkunawan kʼacha, munakuyniyojtaj kayqa, aswan allin kasqanta”, nispa. Chantá Saraqa yuyayninta cambiayta qallarerqa. Pay nin: “Hermanospa allin ruwasqasninkuta qhawanaypaj kallpachakorqani. Paykunaqa chay allin ruwasqasninkurayku Jehová Diospaj may munasqas kanku”, nispa. Escuelayoj chayri profesional kanchej chaypis, amapuni wajkunamanta aswan sumaj kasqanchejta yuyakunachu. ‘Tukuy hermanosta sonqomantapacha munakuspaqa’, mana wakillantachu allinpaj qhawasun (1 Ped. 2:17).

14. Hebreos 13:16 nisqanman jina, ¿imaynataj Jehová Dios kashan wajyarikuyta yachajtinchej?

¹⁴ Jehovaqa wajyarikuyta yachajtinchej mayta kusikun (Hebreos 13:16 leey). Chayta ruwaspa, pisichikojkunata yanaparispapis, Jehová Diosta yupaychashanchej (Sant. 1:27; 2:14-17). Chayrayku Biblia niwanchej: “Kallpachakullaychejpuni wajkunata kʼachamanta japʼikunaykichejpaj”, nispa (Rom. 12:13). Wajkunata wasinchejman wajyarikuspaqa, paykunata munakusqanchejta, amigosninchejta jinataj qhawasqanchejta rikuchinchej. Jehová Diosqa mayta kusikun, wajkunapaj tiempochakojtinchej. Payqa kusikullantaj, imitallatapis mikhurinapaj chayri tomarinapaj paykunata wajyarikojtinchej (1 Ped. 4:8-10). Jinapis wakin imas mana chayta ruwajta saqewasunmanchu.

15, 16. 1) ¿Imaraykutaj wakin kutis mana wajyarikuyta atillasunmanchu? 2) ¿Imataj hermana Editta yanaparqa wajkunata wajyarikunanpaj?

¹⁵ Ichapis imayna uywasqachus kasqanchejrayku, qhawaranawanchejta manchachikusqanchejrayku chayri waj imasrayku, mana wajkunata wajyarikuyta atillanchejchu. Ajinapi rikukorqa viuda hermananchej Edit. Payqa niraj testigo kashaspa, mana wajkunawan masichakuyta munajchu. Yuyajtaj wajkunata wajyarikunanpaj, mana wajkuna jinachu tukuy imayoj kasqanta.

¹⁶ Jinapis testigo kaspañaqa, niña ajinatachu yuyarqa, wajkunata wasinman wajyarikunanpajtaj kallpachakorqa. Pay nin: “Tantakuna Wasiyku ruwakunan kashajtin, ancianoqa uj qhariwarmita iskay semanata alojarinayta niwarqa. Paykunaqa salonniykuta ruwaysikoj jamushasqanku. Chayta niwajtin, Sarepta llajtayoj viudapi, imaynatatajchus Jehová Dios payta bendecisqanpi piensarerqani”, nispa (1 Rey. 17:12-16). Hermana Editqa ancianoman nerqa chay qhariwarmita alojananta. Jehová Diostaj payta mayta bendicerqa. Hermana Edit nin: “Mayta kusikorqani mana iskay semanallatachu qhepakusqankumanta. Paykunaqa iskay killata qhepakorqanku, sumaj amigosmantaj tukorqayku”, nispa. Hermana Editqa congregacionninpipis sumaj amigosniyoj. Kunanqa precursora, paywan predicanku chay hermanostataj wasinman wajyarikunpuni. Ajinamanta imitallatapis khuska mikhurinankupaj. Hermana Edit nin: “Wajkunaman imitallatapis qoreyqa mayta kusichiwan. Jehová Diosqa astawan ashkhata bendeciwan”, nispa (Heb. 13:1, 2).

17. ¿Imatataj Lucaswan señoranwan reparakorqanku?

¹⁷ Ichá wasinchejman wajyarikuyta yachanchejña. Jinapis ichá wakillanta wasinchejman wajyarikunchej. Lucaswan señoranwanqa wasinkuman wajyarikojpuni kanku. Paykunaqa wasinkuman invitajpuni kanku tatasninkuta, familiaresninkuta, amigosninkuta, congregacionesta waturikoj hermanota señorantawan. Jinapis Lucas nin: “Reparakorqayku paykunallata wasiykuman invitasqaykuta”, nispa. Qhepan parrafopi yachakusun, imatachus Lucaswan señoranwan ruwasqankuta.

18. ¿Imatataj Lucaswan señoranwan ruwarqanku wajkunatapis wasinkuman invitarinankupaj?

¹⁸ Lucaswan señoranwanqa, Jesuspa kay nisqanpi piensarerqanku: “Qankunata munakojkunallatachus munakunkichej chayqa, ¿ima tʼinkayojtaj kawajchej?” (Mat. 5:45-47). Chaypi piensarispaqa, Jehová jina tukuywan kʼacha kananku kasqanta repararqanku. Chayrayku waj hermanostawan wasinkuman invitarqanku. Lucas nin: “Waj hermanosta wajyarikuspaqa, astawan paykunawan rejsinakuyku. Tukuyniyku mayta kusikuyku, kallpachanakuyku, Diosmanpis astawan qayllaykuyku”, nispa.

19. 1) ¿Imaynatá Jesuspa discipulosnin kasqanchejta rikuchinchej? 2) ¿Imatá tukuyninchej ruwayta munanchej?

¹⁹ Yachakunchej jina, hermanosninchejta sonqomantapacha munakunanchej tiyan. Chayta ruwaspaqa paykunawan allinta kausakuyta maskʼasun, mana wakillantachu allinpaj qhawasun, wasinchejmanpis paykunata wajyarikusun. Hermanosninchejta tukuy sonqo munakunapaj, ama saqenachu imapis jarkʼanawanchejta. Hermanosninchejta sonqomantapacha munakuspaqa, kusisqa kasun, Jesuspa discipulosnin kasqanchejtataj rikuchisun (Juan 13:17, 35).