Sumaqllata rimanapaq

SUMAQLLATA rimayqa hukkunata mana hukmanyachinapaq rimaymi. Chaypaqmi tanteana imamanta rimasqanchikman hina imaynata rimanapaq. Sumaqllata rimayqa mana manchakuspa imam kaqta rimaymi (Prov. 29:25).

Diospa chuya espiritunmi yanapawanchik sumaqllata rimanapaq. Kuyakuywan rimaqqa runamasinta mana hukmanyachispam riman. Kuyapayakuqqa llampu simillawan rimananpaqmi kallpanchakun. Hawkalla kaqqa runamasinwan allinlla kananpaqmi kallpanchakun. Pacienciakuqpas kallpanchakunmi mana allinta hukkuna rimaptinpas hawkalla kananpaq (Gal. 5:22, 23).

Wakinqa piñakunqapaschá Bibliapa yachachisqanmanta sumaqllata willaptinchikpas. Ñawpa tiempopi rumi sonqo judiokunapaqmi Jesusqa karqa “mitkana rumi hinaspa urmachikuq hatun rumi” hina (1 Ped. 2:7, 8). Diospa Gobiernonmanta willakuynintam Jesusqa rikchanachirqa kay pachaman ‘ninata apamusqanwan’ (Luc. 12:49). Jehova Dios Llapallan Kamachiq kasqanta runakuna reqsikunankupaqmi Gobiernonmanta willakunchik, chay willakusqanchikmi rumi sonqo runakunata hinallaraq piñarichichkan. Kay pachapi mana allin kaqkunata Diospa Gobiernon chinkachinanmanta willakusqanchikwanmi piñakunku. Chayna kaptinpas ñoqanchikqa hinallam kallpanchakunchik Diosmanta willakunapaq. Ichaqa sumaqllata willakunapaqmi Bibliapa kayna nisqanpi reparanchik: “Atisqaykichikman hinayá imatapas ruraychik llapallanwan hawkalla kawsanaykichikpaq” (Rom. 12:18).

Sumaqllata predicanapaq. Maypi kaspapas iñiyninchikmanta willakunapaqmi kallpanchakunchik. Willakunchikmi ayllunchikkunaman, llamkaqmasinchikkunaman, estudiaqmasinchikkunaman chaynataq wasin-wasin rispapas. Sumaqllatam rimananchik piwan rimaspapas.

Uyariwaqninchikkunaqa piñakunmankum Diospa Gobiernonmanta hukmanyachinapaq hina willaptinchikqa. Imamantapas mana tapuwachkaptinchik Bibliapa nisqanwan corregichkaq hina yachachiptinchikqa sientikunmankum. ¿Imatataq rurachwan mana sientichinapaq? Sumaqlla rimaytam yachana.

Kallpanchakuy uyarisuqnikipa yachay munasqanmanta rimanaykipaq. Familiayki, llamkaqmasiki otaq estudiaqmasiki kaptinqa yaqapaschá yachankiña imamanta yachay munasqanta. Paykunawan manaraq rimaspaykiqa willawaqmi ima noticiapas uyarisqaykimanta otaq periodicopi leesqaykimanta, chaynata ruraptikiqa yaqapasmi parlayta munanmanku. Wasin-wasin rispaykiqa qawariy wasipi imakuna kasqanta. Reparay wasi imayna kasqanpi, warmakunapa pukllanankunapi, ima religionniyoq kasqanpi chaynataq carronpi ima willakuypas kasqanpi, chaykunam yanapasunki imaynata predicanaykipaq. Wasiyoqpa ima nisqanmantapas allinta uyarisqaykim yanapasunki imamanta yachay munasqanta musyanaykipaq chayman hina aswan allinta predicanaykipaq.

Imamantapas parlasqaykichikman hina Bibliapa yachachisqanta otaq mayqen qellqanchikpa nisqantapas qawachiy ichaqa ama llumpayta rimaspa (Ecl. 3:7). Wasiyoqtapas kallpanchay rimarinanpaq. Rimasqantapas allinta uyariy, chaykunam sumaqllata rimanaykipaq yanapasunki.

Imamantapas manaraq rimachkaspayki uyarisuqnikikunapi reparay. Proverbios 12:8 nisqanmi qawachin ‘yachaywan’ rimayqa allin kasqanta. Hebreo rimaypi “yachayniyoq” ninanqa piensarispa rimaq ninanmi. Proverbios 12:18 nisqanñataqmi nin: ‘Nanay simiwan rimayqa espadawan tuksiy hinam’, nispa. Chayraykum kallpanchakunanchik Diosmanta sumaqllata willakunapaq.

Imayna palabrakunawan rimasqanchikpas yanapawanchikmanmi hukkunawan parlarinapaq. “Bibliam nin” nispa rimaptinchikqa manapaschá uyariyta munanqakuchu, chaynaqa ichapas kaynata nichwan “ancha respetasqa librom nin” otaq “iskay waranqa masnin rimaykunapi qellqasqa librom nin” nispa. Uyariwaqninchiktam tapuchwan Bibliapa nisqanmanta ima piensasqanta chayman hina parlarinapaq.

Rimanaykipaq piensarisqaykiqa yanapasunkitaqmi terminonpi sumaqllata rimanaykipaq (Prov. 25:11). Bibliapa yachachisqanwan uyarisuqnikipa piensasqan mana tupaptinpas ama corregiychu sapa kutillaqa. Amataq huk kutillapiqa tukuy imamantaqa yachachiychu. Jesusmi discipulonkunaman kaynata nirqa: ‘Achkaraqmi ninay kachkan, qamkunam ichaqa manaraq entiendewaqchikchu’, nispa (Juan 16:12).

Bibliapa nisqanwan wasiyoqpa piensasqan mana tupaptinpas alabaykuy. Chaynatam rurarqa apostol Pablopas Atenas llaqtapi Areopago sutiyoq huñunakunanku sitiopi yachaysapa runakunawan rimaspan. Chay runakunam Pablowan “atipanakurqaku”. ¿Imaynatam Pabloqa paykunawan rimarqa mana sientichispallan? Manaraq rimachkaspanmi yupaychasqanku taytachankupa altarninkunapi repararqa. Taytacha-mamacha yupaychasqanku mana allin kasqanta qawachinanmantaqa sumaqllatam kaynata nirqa: “Qawasqayman hinaqa dioskuna serviqllañam qamkunaqa kasqankichik”, nispa. Chayna rimasqanmi cheqap Diosmanta willakunanpaq yanaparqa chaynapim wakinqa Jehova Diospiña iñikurqaku (Hech. 17:18, 22, 34).

Mana uyariyta munaptinqa ama hukmanyaychu. Kallpanchakuy hawkalla kanaykipaq hinaspa uyarisuqnikipa rimasqanta allinta uyarinaykipaq. Agradecekuy piensasqanman hina rimasqanmanta. Piñarikuspan “religionniyoqñam kani” nisuptikiqa sumaqllata kaynata tapuykuy: “¿Unayñachu religionnikipi kanki?”, nispa. Contestasuptikiqa niwaqmi: “¿Munawaqchu lliw runakuna huk religionniyoqlla kanankuta?”, nispa. Chaynata tapuynikim yanapasunkiman astawan parlarinaykipaq.

Imayna kasqanchikta reqsikusqanchikpas yanapawasunmi sumaqllata rimanapaq. Convencesqam kachkanchik Jehova Diospa yachachikuyninkuna cheqap kasqanmanta, chaymi mana iskayrayaspa willakunchik. Ichaqa manam chayraykuchu allin ruraqpaq hapikunanchik (Ecl. 7:15, 16). Agradecekunchikmi Jehova Diosta reqsisqanchikmanta chaynataq bendicionninkuna chaskisqanchikmanta ichaqa reqsikunchikmi kuyawasqanchikrayku chaynataq Cristopi iñisqanchikrayku favorecewasqanchikmantapas (Efes. 2:8, 9). Chaymi tapukunanchik: ‘¿Cheqaptachu Cristopi iñichkani?’, nispa (2 Cor. 13:5). Diospa kamachikuyninkunamanta willakuspaqa kikinchikpas kallpanchakunanchikmi chayman hina kawsanapaq. Manam pitapas juzgananchikchu, Jehova Diosmi ‘Churinman tukuy atiyta qoykun juzgananpaq’, chaymi rurasqanchikman hina payqa juzgawasunchik (Juan 5:22; 2 Cor. 5:10).

Familiawanpas iñiqmasinchikwanpas sumaqllata rimanapaq. Manam predicaspallachu sumaqtaqa rimananchik. Jehova Diospa chuya espiritunwanmi yanapachikunanchik familianchikwan rimaspapas. Kuyakuymi kallpanchawanchik familianchik imayna sientikusqanpi reparanapaq. Reina Esterpa qosanqa Jehova Diosta mana yupaychaq runam karqa, chayna kaptinpas Esterqa respetowanmi iñiqmasinkunapa sasachakuyninmanta sumaqllata willarqa (Ester, 3-8 caps.). Familianchik mana iñiq kaptinpas allin rurayninchikkunawanmi Diosmantaqa willakuchwan, manam rimaspallachu (1 Ped. 3:1, 2).

Chaynallataqmi iñiqmasinchikkunawanpas, paykunata allinta reqsispapas manam nanay simiwanqa rimanachu. Manam piensananchikchu iñiyninkupi allin kasqankurayku mana sientichisqanchiktaqa. Manataqmi ninachu “ñoqaqa chayna rimaqmi kani” nispaqa. Imayna rimasqanchik hukkunata sientichiptinqa sumaqllata rimanapaqmi kallpanchakuna. Iñiqmasinchikkunataqa anchatam kuyana, chayna kuyayninchikmi sumaqllata rimananchikpaq yanapawasun (1 Ped. 4:8, 15; Gal. 6:10).

Huñunakuypipas sumaqllata rimanapaq. Discurso qoqkunaqa sumaqllatam rimananku. Huñunakuypi kaqkunaqa manam chaynallachu kanku iñiyninkupiwan vidankupiqa. Wakinqa ichapas ima sasachakuyniyoqpas kanku, wakinñataqmi huñunakuyman chayllaraq hamuchkanku; chaykunapim discurso qoqqa reparanan. ¿Imataq yanapanman sumaqllata rimananpaq?

Reparay Bibliapa kayna nisqanpi: ‘Amayá pimantapas mana allintaqa rimaychu, kuyakuq kaspayá llampu sonqo kasqaykita ima rurasqaykipipas qawachiy llapallan runakunaman’ (Tito 3:2). Ama qatipakuychu Dios mana serviq runakunapa rimasqantaqa, paykunaqa manam respetankuchu huk rimayniyoq, huklaw llaqtayoq otaq huklaw nacionniyoq runakunataqa (Apoc. 7:9, 10). Ama iskayrayaspayá rimay Jehova Diospa yachachikuyninman hina kawsakuyqa allin kasqanmanta ichaqa ama hukmanyachiychu Diosta serviyninkupi manaraq ñawpariqkunata, aswanqa llapankuta kallpanchay Diospa agradonpaq hina kawsanankupaq. Consejaspaykiqa tukuy sonqoykiwan sumaqllata rimay. Iñiqmasikikuna kuyasqaykita qawachiy imayna rimasqaykiwan (1 Tes. 4:1-12; 1 Ped. 3:8).