Génesis

24 Abrahanqa sinchi edadniyoq runañan kasharqan, paytaqa Jehová Diosmi tukuy imapi bendecirqan.+ 2 Juj kutinmi Abrahanqa wasinpi aswan askha watayoq kamachinwan rimarqan, paymi Abrahanpa tukuy kaqninkunamanta encargasqa kasharqan.+ Paytan Abrahanqa nirqan: “Valekuykin juj promesata ruwapuwanaykipaq.* 3 Janaq pachatawan kay pachatawan kamaq Jehová Diospa ñaupanpi jurapuway: Amapunin kay tiyasqay Canaán jallp’a warmikunamantaqa pitapas ajllankichu wawaywan casarakunanpaqqa.+ 4 Aswanpas llaqtayta rispan familiaykuna ukhumanta+ juj warmita ajllamunki waway Isaacwan casarakunanpaq”, nispa.

5 Jinan chay kamachiqa nirqan: “Chay warmi mana munanqachu kayman jamuyta chayri, ¿wawaykitachu pusasaq chay lloqsimusqayki llaqtaman?”,+ nispa. 6 Abrahantaq nirqan: “Amapunin wawaytaqa chayman pusankichu.+ 7 Janaq pachapi kaq Jehová Diosmi kamachiwarqan papaypa wasinmanta, familiaykunaq llaqtanmantawan lloqsimpunaypaq.+ Paymi jurapuwarqan:+ Kay jallp’atan mirayniykiman+ qopusaq,+ nispa. Paymi angelninta kachamunqa ñaupaykita rinanpaq,+ chhaynapin chay llaqtapi juj warmita wawaypaq tarimunki.+ 8 Sichus chay warmi mana jamuyta munanqachu chayqa, kay jurasqaykimantan libre kapunki. Ichaqa amapunin wawaytaqa chay llaqtamanqa pusankichu”, nispa. 9 Jinan chay kamachiqa patronnin Abrahanman juraspa prometerqan tukuy nisqanta junt’ananpaq.+

10 Chaymantataq chay kamachiqa chunka camellokunata, imaymana regalokunatawan aparikuspa, Mesopotamia nisqapi kaq Nacor llaqtaman puririrqan. 11 P’unchaykunaq pasasqanman jinataq llaqta jawapi kaq pozoman chayarqan, chaypin sayaykurqan camellokunata samachinanpaq. Chayqa karqan tardeyaykuyta jinañan, chay horasta jinan warmikunapas unuman lloqsimuqku. 12 Chaypin chay kamachiqa Diosmanta mañakurqan: “Patronniypa Diosnin Jehová Dios, valekuykin, kay p’unchaypi tukuy imapas allillanpuni kawachun. Patronniy Abrahanman mana tukukuq munakuyniykita* rikuchiy. 13 Kay pujyuq ladollanpi kashasaq llaqtapi tiyaq sipaskuna unuman jamunankukama. 14 Mayqen sipaschus: Ama jinachu kay, p’uyñuykita uraykachikuy unuta ujaykunaypaq, nispa niqtiy: Ujaykuy wiraqocha, camelloykikunamanpas qoykusaqmi unuta, nispa niwanqa chayqa, chay sipasyá kachun Isaac kamachiykipaq ajllakusqayki warmiqa. Chhaynapin yachasaq patronniyman mana tukukuq munakuyniykita rikuchisqaykita”, nispa.

15 Manaraq Diosmanta mañakuyta tukushaqtintaq Rebeca sutiyoq sipas llaqtamanta lloqsimurqan rijranpi p’uyñu apaykusqa. Payqa Milcapa+ wawan Betuelpa+ ususinmi karqan, Milcataq Abrahanpa wayqen Nacorpa+ esposan karqan. 16 Rebecaqa ancha munay sipasmi karqan, manataqmi pi qhariwanpas puñurqanraqchu. Paymi chay pujyuman uraykuspa, p’uyñunman unuta junt’achirqan. Kutipushaqtintaq 17 Abrahanpa kamachinqa usqhaylla payman asuykurqan, jinaspa nirqan: “Ama jinachu kay, juj chhikan unuykita qoykuway”, nispa. 18 Jinan payqa kayqa wiraqocháy, nispa usqhaylla rijranmanta p’uyñuta uraykachirqan, chayta jap’iykuspataq unuta qoykurqan. 19 Ujayta tukuqtintaq Rebecaqa nirqan: “Camelloykikunapaqpas unuta wisiramusaq sajsanankukama ujanankupaq”, nispa. 20 Jinaspan usqhaylla p’uyñunpi kaq unuta uywa ujanaman jich’aykurqan, chaymantataq askha kutita phawaylla unuta wisimurqan llapa camellokuna ujanankupaq. 21 Chaykamataq chay kamachiqa ch’inlla admirasqa qhawasharqan, sonqollanpitaq tapukusharqan purisqanpi Jehová Dios yanapasharqanchus icha manachus chayta.

22 Camellokuna ujayta tukuqtintaq chay kamachiqa Rebecaman qoykurqan soqta gramo jina* pesaq senqaman churakuna qori argollata, pachaj chunka tawayoq gramota* pesaq iskay qori pulserakunatawan. 23 Jinaspan nirqan: “Niway, ¿piqpa ususintaq kankiri? ¿Kashanchu campo papaykiq wasinpi kunan tuta alojakunaykupaq?”, nispa. 24 Jinan payqa nirqan: “Betuelpa ususinmi kani.+ Abueloyqa Nacormi,+ abuelaytaq Milcá”, nispa. 25 Chaymantapas nillarqantaqmi: “Wasiykupiqa kashanmi campo alojakunaykichispaq. Kashallantaqmi pajapas forrajepas camelloykikuna mijunanpaq”, nispa. 26 Jinan chay kamachiqa Jehová Diospa ñaupanpi qonqoriykukuspa pampakama k’umuykurqan. 27 Jinaspan nirqan: “Alabasqa kachun patronniypa Diosnin Jehová Diosqa. Payqa mana tukukuq munakuynintan patronniyman rikuchishan, junt’ashantaqmi promesantapas. Jehová Diosmi patronniypa wayqenkunaq wasinman pusamuwan”, nispa.

28 Jinan Rebecaqa mamanpa wasinta phawaylla rispa imachus pasasqanta lliuta willamurqan. 29 Rebecaq turanmi karqan Labán+ sutiyoq. Paymi phawaylla chay pujyuq kasqanman rirqan chay kamachita chaskiq. 30 Paymi senqaman churana qori argollayoqta, qori pulserakunayoqtawan pananta rikuspa, chhaynatan chay runa niwan nispa nisqantawan uyarispa, phawaylla chay runaq maypichus kashasqanman rirqan. Chay runaqa pujyuq kasqanpin camellonkunaq ladonpi kasharqan. 31 Paytan Labanqa nirqan: “Jamuy Jehová Diospa bendecisqan runa. Jaku wasiyman, manan kay jawallapiqa kawaqchu. Ñan wasita alistachimuniña alojakunaykipaq, camelloykikunapaqpas campoqa kashanmi”, nispa. 32 Jinan chay runaqa Labanpa wasinman rirqan, chaypin Labanqa camellokunaq caronanta paskaspa pajata forrajeta ima qorqan. Chaymantapas chay runaman, jamuysiq runakunamanwan iman unuta qorqan chakinkuta maqchikunankupaq. 33 Mijunata serviqtinkutaq chay runaqa nirqan: “Manan mijuymanchu imapaqchus jamurqani chayta manaraq willaspaqa”, nispa. Jinan Labanqa nirqan: “Allinmi, willawayku”, nispa.

34 Jinan payqa nirqan: “Noqaqa Abrahanpa kamachinmi kani.+ 35 Jehová Diosmi patronniyta anchata bendecirqan. Paymanmi qorqan ovejakunata, wakakunata, qolqeta, qorita, qhari kamachikunata, warmi kamachikunata, camellokunata, asnokunata ima; chhaynapitaq sinchi qhapaqman tukuchipun.+ 36 Patronniypa esposan Sarapas edadniyoqña kashaspan juj wawata patronniypaq onqokurqan,+ chay wawanmanmi patronniyqa tukuy ima kaqninta saqepunqa.+ 37 Patronniymi juj promesata junt’anaypaq jurachiwarqan. Niwarqanmi: Amapunin kay tiyasqay Canaán jallp’amantaqa mayqen warmitapas ajllankichu wawaywan casarakunanpaqqa.+ 38 Aswanpas papaypa llaqtanta rispa familiaykunata maskhamunki,+ paykuna ukhumantan juj warmita ajllamunki wawaywan casarakunanpaq,+ nispa. 39 Chayta niwaqtinmi noqaqa patronniyta nirqani: Chay warmi noqawan mana jamuyta munanqachu chayri, ¿imatataq ruwasaq?,+ nispa. 40 Jinan payqa niwarqan: Servisqay Jehová Diosniymi+ angelninta kachamunqa+ qanwan kuska rinanpaq, chhaynapin tukuy imapas allillan kapusunki. Papaypa llaqtanpi kaq familiaykuna ukhumantan+ juj warmita ajllamunki wawaywan casarakunanpaq. 41 Familiaykunaman riqtiykichus paykuna mana munanqakuchu chay warmita pusamunaykita chayqa, manañan juchaykichu kanqa, kay promesata junt’anaykipaq jurapuwasqaykimantapas libren kanki,+ nispa.

42 ”Chaymi pujyuman chayamuspayqa Diosmanta mañakurqani: Patronniy Abrahanpa Diosnin Jehová Dios, cheqaqtapuni kay purimusqaypi yanapashawanki chayqa, 43 khaynayá kachun. Kay pujyuq ladollanpin kashasaq, pi sipaspas+ unuman jamuqtintaq nisaq: Ama jinachu kay, juj chhikan unuykita p’uyñuykimanta qoykuway, nispa. 44 Paytaqchus niwanqa: Kayqa wiraqocháy, ujaykuy, camelloykikunapaqpas orqosaqmi unuta, nispa chayqa, payyá kachun Jehová Diosníy, patronniypa wawanpaq ajllasqayki warmiqa,+ nispa.

45 ”Manaraq sonqollaypi Diosmanta mañakuyta tukushaqtiymi, Rebecaqa rijranpi p’uyñu apaykusqa llaqtamanta lloqsimushasqa. Paymi chay pujyuq kasqanman uraykuspa unuta orqosharqan. Jinan nirqani: Ama jinachu kay, unuchaykita qoykuway,+ nispa. 46 Chayta niqtiy jinan payqa rijranmanta p’uyñuta uraykachispa niwarqan: Ujaykuy wiraqocháy,+ camelloykikunapaqpas unuta orqoramusaq, nispa. Jinan noqaqa unuta ujaykurqani, chaymantataq payqa camelloykunapaqpas unuta orqomullarqantaq. 47 Jinaqtinmi tapurqani: ¿Piqpa ususintaq kankiri?, nispa. Paytaq niwarqan: Betuelpa ususinmi kani. Abueloyqa Nacormi, abuelaytaq Milcá, nispa. Jinan senqanman argollata churaykurqani, makinkunamantaq pulserakunata churaykurqani.+ 48 Chaymantataq qonqoriykukuspa Jehová Diospa ñaupanpi pampakama k’umuykurqani, jinaspa patronniypa Diosnin Jehová Diosta alabarqani.+ Paymi allin ñanninta pusamuwasqa, chhaynapi patronniypa wayqenpa nietanta tarispa patronniypa wawanman pusanaypaq. 49 Chayrayku valekuykichis sut’illanta niwanaykichispaq. ¿Munawaqchischu patronniyman mana tukukuq munakuyniykichista, junt’aq kasqaykichistapas rikuchiyta? Mana jinaqa sut’illanta niwaychis, chayman jina imatapas ruwanaypaq”,+ nispa.

50 Jinan Labanwan Betuelwanqa nirqanku: “Jehová Diospa munayninpitaq kaykuna pasashan chayqa, manan noqaykuqa jark’akuykumanchu. 51 Kayqa ñaupaykipin Rebeca kashan. Jehová Diospa nisqanman jina patronniykiq wawanman pusapuy, chhaynapi paypa esposan kananpaq”, nispa. 52 Chayta niqtinkun Abrahanpa kamachinqa Jehová Diospa ñaupanpi pampakama k’umuykurqan. 53 Jinaspan qolqemanta qorimanta ruwasqa adornokunata p’achakunatawan Rebecaman qoykurqan. Chaymantapas allin regalokunatan turanmanpas mamanmanpas qoykullarqantaq. 54 Chaymantañan payqa jamuysiq runakunapiwan cenarqanku, jinaspa chaypi alojakurqanku.

Tutamantanta jatarispataq payqa nirqan: “Patronniyman kachapuwaychis”, nispa. 55 Jinan Rebecaq turanwan mamanwanqa nirqanku: “Chunka p’unchayllatawanpas Rebeca noqaykuwan qhepakuchun, chaymantañan rinqa”, nispa. 56 Paytaq ichaqa nirqan: “Amayá jark’awaychischu, Jehová Diosmá riki kaykama pusamushawan. Kachapuwallaychisña patronniyman”, nispa. 57 Jinan paykunaqa nirqanku: “Chhaynaqa, Rebecatayá wajaspa tapusunchis”, nispa. 58 Rebecata wajaspataq tapurqanku: “¿Riwaqchu kay runawan?”, nispa. Paytaq nirqan: “Arí, risaqmi”, nispa.

59 Jinan paykunaqa Rebecata,*+ uywaqninta,+ Abrahanpa kamachinta, jamuysiq runakunatawan kachapurqanku. 60 Paykunan Rebecata kachapushaspa bendecirqanku: “Rebeca, mirayniykiqa waranqa-waranqamanmi tukupunqa, paykunan cheqnikuqninkunata atipaspa llaqtankuta jap’ikapunqaku”,+ nispa. 61 Jinan Rebecaqa warmi kamachinkunapiwan alistakurqanku, camellokunapi sillaykuspataq Abrahanpa kamachinwan kuska ripurqanku. Chhaynapin chay kamachiqa Rebecata pusarikuspa ripurqan.

62 Isaacqa Négueb+ jallp’apin tiyasharqan. Juj kutinmi Ber-Lái-Roí+ nisqaman riq ñanmanta kutimuspa 63 tardeyaykuyta jinaña campota purikuq rirqan, chhaynapi imaymanapi piensananpaq.+ Chayllamanmi camellokuna jamushaqta rikururqan. 64 Jinan Rebecapas Isaacta rikurullarqantaq, jinaspan camellomanta usqhaylla uraykurqan. 65 Abrahanpa kamachintataq tapurqan: “¿Pitaq jaqay runari jamushan?”, nispa. Chay kamachitaq nirqan: “Patronniy Isaacmi”, nispa. Jinan Rebecaqa uma p’istunanwan tapaykukurqan. 66 Jinan chay kamachiqa tukuy ima ruwamusqanta Isaacman willarqan. 67 Chay qhepamantaq Isaacqa maman Saraq karpanman+ Rebecata pusaykurqan. Chhaynapin payqa Rebecawan casarakapurqan. Isaacqa anchatan Rebecata munakapurqan,+ chhaynapitaq manaña nishutachu llakikurqan mamanpa wañupusqanmanta.+