16 capítulo

“Tukuy sonqo munanakuychis”

 1. ¿Iman musphachinraq chayraq Jehová Diospa testigonkunaq huñunakuyninman riqkunata?

JEHOVÁ DIOSPA testigonkunaq huñunakuyninman chayraq hamuqkunaqa musphankuraqmi ancha munanakuyta rikuspa. Chaytan rikunku huñunakuyman chayraq hamuqkunata sumaq chaskisqankupi paykunapura munanakusqankupipas. Asambleakunaman riqkunapas chaytan rikullankutaq. Huk periodicopin huk asambleamanta kay willakuy lloqsimuran: ‘Manan hukllapas drogasqa nitaq machasqa runa karanchu. Manan pipas qaparkacharanchu nitaq tanqanakurankupaschu. Manan pipas hukta ñakaranchu nitaq asichikuq millay chansakunatapas nitaq qhelli simikunatapas rimarankuchu. Manan pipas cigarrota pitaranchu nitaq suwapas karanchu manan huertamanpas latakunata wikch’urankuchu. Hukniraypunin karanku’, nispa. Munakuq kasqankuraykun chhayna kanku, munakuqqa “manan mana ruwanakunatachu ruwan, manan payllapaq kanantachu munan” (1 Corintios 13:4-8).

 2. a) ¿Imaynan munakuyninchis kanan tiempoq pasasqanman hina? b) ¿Imayna munakuytan wiñachinanchis Cristo hina?

² Cheqaq munanakuy paykunapi kasqanmi rikuchin cheqaq cristiano kasqankuta (Juan 13:35). Iñiyninchispi wiñasqanchisman hinan munakuyninchisqa astawanraq yapakun. Apóstol Pablon mañakuran cristianokunaq munanakuyninku “aswan-aswantaraq” wiñananpaq (Filipenses 1:9). Apóstol Juanpas kallpachawanchismi tukuy sonqowan munanakunanchispaq. Kayta qelqaran: “Jesucriston ñoqanchisrayku wañurqan, chaypin yachanchis munakuyqa imaynachus kasqanta, chhaynallataqmi ñoqanchispas iñiq-masinchisrayku wañuytapas mana manchananchischu” (1 Juan 3:16; Juan 15:12, 13). ¿Wañusunmanchu iñiqmasinchisrayku? Manaña wañunanchischu kanman chaypas, ¿maykamataq kallpachakunchis paykunata yanapanapaq, sasaña ñoqanchispaq kanman chaypas?

 3. a) ¿Imaynatan astawanraq munakuyninchista rikuchisunman? b) ¿Imaraykun kunan astawanraq munanakunanchis?

³ Cristianomasinchiskunarayku imataña ruwasunman chaypas munakuyninchisqa sonqomantapunin kanan. Diospa Simin Qelqa niwanchis: “Wawqe-panantin hinapuni munanakuychis, [...] hukkuna hukkunawan”, nispa (Romanos 12:10). Llapallanchismi wakin runakunata chhaynata munakunchis. Ichaqa, ¿manachu hukkunatapas chhaynata munakusunman? Kay millay kawsayqa tukukunan patapiñan kashan, chaymi llapa wayqe panakunantin astawanraq hukllachakunanchis. Biblian nin: “Ichaqa tukuy imaymanaq tukukapuyninqa sispaykamushanñan [...]. Aswantaqa tukuy sonqo munanakuychis. Munakuyqa askha huchakunatan pampachan”, nispa (1 Pedro 4:7, 8).

Sasachakuykuna kaqtin

 4. a) ¿Imaraykun cristianopura sasachakuykunapi tarikunku? b) ¿Ima allinkunatan ruwasun Bibliaq yuyaychasqanman hina kawsaqtinchis?

⁴ Huchayoq kasqanchisraykun mayninpiqa wayqe pananchiskunata phiñachisun otaq paykunapas imapipas pantaspa phiñachiwasun (1 Juan 1:8). ¿Imatan ruwasunman chhaynapi tarikuspa? Bibliaqa willanmi ima ruwananchista ichaqa huchayoq kasqanchisraykun mayninpiqa mana chayman hinachu ruwanchis (Romanos 7:21-23). Sichus kallpachakusun Bibliaq nisqanman hina ruwananchispaq chayqa Jehová Diospa munayninman hinan ruwasun, hinaspapas runamasinchistan astawan munakusun.

 5. ¿Vengakunanchischu pipas phiñachiwaqtinchis?

⁵ Runakunaqa k’irisqa tarikuspan vengakuyta munanku. Chayqa astawanmi runakunata mana allinman apan. Sichus wanachinapaq hina imatapas ruwanku chayqa Diospa makinmanmi saqena (Proverbios 24:29; Romanos 12:17-21). Wakinqa manañan phiñachiqninkuta rimayuyta munankuchu. Ñoqanchismi ichaqa mana chhaynachu kananchis iñiqmasinchiskunawan, yupaychasqanchista Jehová Dios chaskiwananchispaqqa paykunatan munakunanchis (1 Juan 4:20). Chayraykun apóstol Pablo kayta qelqaran: “Qankunapura paciencianakuychis, pipas hukpa contranpi imatapas riman chayqa, pampachaykunakuychis. Imaynan Cristopas [“Jehová Dios”, NM] pampacharqasunkichis, chay hinallataq qankunapas pampachaychis”, nispa (Colosenses 3:13). ¿Kasukuwaqchu chay yuyaychayta?

 6. a) ¿Hayk’a kutitan panpachananchis wayqe pananchista? b) ¿Ima yachasqanchismi yanapawanchis ñoqanchis contra huchallikuqta panpachanapaq?

⁶ Sichus pipas ñoqanchis contra sapa kutilla huchallikun, ichaqa chay huchallikusqan mana congregacionmanta qarqonapaq hinachu kanman chayqa, ¿imatan ruwasunman? Chay huch’uy huchakunamanta rimaspan apóstol Pedro Jesusta tapuran: ¿“Qanchis kutikamachu” panpachana? nispa, Jesustaq kutichiran: “Manan qanchis kutikamalla niykichu, aswanpas qanchis chunka kuti qanchiskaman”, nispa. Chaymantataq rikuchiran Diosman sinchi manu kasqanchista, manan pipas chhayna manu kanmanchu ñoqanchiswanqa (Mateo 18:21-35). Sapa p’unchaymi, mayninqa mana reparakuspa Jehová Dios contra imaymanapi huchallikunchis: munasqallanchista ruwaypi, yuyayninchispi, mayninpiqa rimayninchispi, otaq ruwananchista mana hunt’aspa (Romanos 3:23). Chhaynaña kaqtinpas payqa khuyapayashallawanchismi (Salmo 103:10-14; 130:3, 4). Chaymi munan ñoqanchispas pay hina runamasinchista khuyapayananchista (Mateo 6:14, 15; Efesios 4:1-3). Chayta ruwasun chayqa ‘mana sientepakuq’ munakuytan rikuchisun (1 Corintios 13:4, 5; 1 Pedro 3:8, 9).

 7. ¿Imatan ruwasunman iñiqmasinchis ñoqanchispaq phiñasqa kaqtin?

⁷ Manaña ñoqanchis iñiqmasinchispaq sientepakusunmanchu chaypas mayninpiqa reparasunmanmi ñoqanchispaq phiñasqa kasqanta. Chhayna kaqtinqa kay iskay ruwaykunata ruwasunman: 1 Pedro 4:8 texto nisqanman hina munakuywan ‘pampachasunman’, otaq paywan rimasunman thakpi kawsananchispaq (Mateo 5:23, 24).

 8. Sichus huk iñiqmasinchis imatapas ruwan phiñakunanchispaq hina chayqa, ¿imatan ruwasunman?

⁸ Hinaspapas yaqapaschá huk cristiano imatapas ruwashanman qantapas hukkunatapas phiñachinanpaq hina. ¿Manachu paywan rimawaq? Rimawaqmi. Sichus munakuywan rimapayanki chay sasachakuymanta chayqa, yaqapaschá allichakunman. Ichaqa ñawpaqta kaytaraq tapukuy: “¿Bibliaq nisqan contrachu ruwashan, icha familiaypi hukniray uywasqa kasqayraykuchu huk costumbreyoq kasqayraykuchu ruwasqanta mana allinpaq qhawarini?”. Ama hukkunata huchachaychu yuyaykusqaykiman hinaqa (Santiago 4:11, 12). Imaynaña ñawpaqpi kawsayninku karan chaypas Jehová Diosqa llapa runakunatan chaskin mana akllaspalla, pacienciawantaq yanapan espiritualpi wiñanankupaq.

 9. a) ¿Pikunan allichanan congregacionpi hatun huchakunata? b) ¿Hayk’aqmi rimapayanan phiñakuq phiñachiqninta, imapi yuyaykuspa?

⁹ Sichus congregacionpi huk iñiqmasi huchallikun chayqa —yaqapaschá qhelli huchapi—, chaytaqa usqhayllan allichananku. ¿Pitaq chaytari ruwanan? Congregacionpi ancianokunan (Santiago 5:14, 15). Yaqapaschá huk cristiano iñiqmasin contra huchallikunman paymanta mana allinta rimaspa otaq negociopi mana entiendenakuspa, chhayna kaqtinqa phiñakuqmi asuykuspa phiñachiqninwan sapallankupi rimananku (Mateo 18:15). Sichus mana allichakunchu chay sasachakuy chayqa Mateo 18:16, 17 textopi nisqanman hinan ruwanan. Chay pantaq iñiqmasinchista munakuymi paywan ‘allipunakapuyta’ munaypiwanmi tanqawasun sonqonman chayaqta rimapayananchispaq (Proverbios 16:23).

10. Sasachakuy kaqtin, ¿iman yanapawasunman mana sinchi sasata hina rikunapaq?

¹⁰ Hatunña huch’uyña sasachakuykuna kaqtinpas kallpachakunanchismi Jehová Dios hina qhawarinanchispaq. Payqa manan hinallatachu qhawan huchallikuqkunata, chaymi llaqtanpi huchallikuspa mana pesapakuqkunataqa tiempollanpi wanachin. Ichaqa kayta ama qonqasunchu, llapallanchismi pisi huchakunapi urmanchis, chaymi necesitanchis Jehová Diospa paciencianta khuyapayakuynintawan. Chaywanmi Jehová Dios huk allin ejemplota qowanchis pipas ñoqanchis contra huchallikuqtin pay hina ruwananchispaq. Khuyapayakuq kaspaqa paypa munakuynintan rikuchisun (Efesios 5:1, 2).

‘Sonqonchista kicharisun’ hukkunapaq

11. ¿Imaraykun apóstol Pablo Corinto llaqtapi kaq cristianokunata kallpacharan ‘sonqonkuta kicharinankupaq’?

¹¹ Apóstol Pabloqa unay tiempon kallpacharan griego llaqtapi Corinto congregacionta. Munakuranmi chaypi kaq wayqe panankunata chaymi kallpachakuran yanapananpaq. Wakinqa manan payta munakurankuchu chaymi k’arakta paymanta rimaranku, chayraykun apóstol Pabloqa paykunata kallpacharan ‘sonqonkuta kicharispa’ hukkunata munakunankupaq (2 Corintios 6:11-13; 12:15). Ñoqanchispas qhawarikunanchismi maykaman hukkunata munakushanchis chayta, hinaspa ‘sonqonchista kicharinanchis’ (1 Juan 3:14).

12. ¿Imatan ruwasunman llapa iñiqmasinchiskunata astawan munakunapaq?

¹² ¿Sasachu ñoqanchispaq wakin iñiqmasinchiskunawan parlariy? Chhayna kaqtinqa kallpachakusun ama imayna kasqanta qhawashanapaq —imayna qhawariwananchistan munasunman hinata—, chhaynapin rimanakuyninchis aswan sumaqraq kanqa. Sichus sumaq kayninkunata qhawarisun chayqa allinpin paykunawan kasunchis, astawantaq paykunata munakusun (Lucas 6:32, 33, 36).

13. ¿Imaynatan ‘sonqonchista kicharisunman’ congregacionpi wayqe pananchiskunapaq?

¹³ Ichaqa manan llapallankupaqchu allinkaq ruwayta atisunman. Yaqapaschá huñunakuykunapi mana llapankutachu napaykuyta atisunman otaq mana llapankutachu wasinchisman pusayta atisunman mikhunallatapas mikhurunapaq. Ichaqa, ¿atisunmanchu ‘sonqonchista kicharispa’ huk ratollapas iñiqmasinchiskunawan parlariyta? ¿Yuyaykuranchischu mana reqsisqanchis iñiqmasinchiswan predicacionpi kuska predicayta?

14. Mana reqsisqanchis iñiqmasikunawan kashaspa, ¿imaynatan rikuchisunman ancha munakusqanchista?

¹⁴ Hinaspapas hatun huñunakuykunapin wayqe pananchiskunapaq munakuywan ‘sonqonchista kicharinanchis’. Yaqapaschá askha kasqankurayku mana llapankutachu reqsiyta atisunman ichaqa ñawpaqtan qhawarinanchis paykunaq allinninta. Chaymantapas chawpi p’unchaypi muyuriqninchispi tiyaqkunata ñawpaqta rimaykuspan rikuchillasunmantaq paykunapi interesakusqanchista. Huk p’unchaymi teqsimuyuntinpi llapallanchis wawqe panantin kasun, huk hinallataq Jehová Dios Taytanchista yupaychasun. ¡Ima munaymi kanqa llapallanchis reqsinakuy! Ancha hatun munakuymi tanqawasun chayta ruwananchispaq. ¿Manachu kunanmantapacha chayta ruwasunman?

Yuyarinapaq

• Cristianopura phiñachinakuqtinku, ¿imaynatan allichankuman, imaraykun allichananku?

• Iñiyninchispi wiñasqanchisman hina, ¿imakunapin rikuchisunman astawan munakuyniyoq kasqanchista?

• ¿Imatan ruwasunman amigonchiskunallata mana munakunapaq?

[148 paginapi foto]

Cristianokunaq munakuyninqa imaymanapin rikukun, huñunakuykunapi imayna tratanakusqankupipas