Espiritualpi wiñasqanchista rikuchisun

“Chaykunataqa makillapuni ruway, chaykunaman k’asqakuy, ahinapin iñiypi wiñasqaykita lliwpas sut’ita rikunqaku.” (1 TIM. 4:15.)

1, 2. ¿Imatan yachanchis Timoteo waynallaraq kasqanmanta? ¿Iman pasarqan 20 watayoq kashaqtin?

TIMOTEOQA Roma suyupi tarikuq Galacia provinciapin tiyarqan, chaymi kunanqa tarikun Turquía nacionpi. Jesuspa wañupusqanmanta unay watakuna qhepamanmi chay provinciapi askha congregacionkuna paqarirqan. Timoteon mamitanwan, hatun mamanwan ima cristianoman tukupuspankun huknin congregacionpi allinta llank’arqanku (2 Tim. 1:5; 3:14, 15). Timoteoqa ancha kusisqachá chaypi iñiqmasinkunawan Diosta servirqan, ichaqa chayllamanmi huk ruwaykuna paypaq karqan.

² Chayqa qallarirqan apóstol Pablo chay provinciaman kutiqtinmi, Timoteo chayllaraq 20 watayoq kashaqtin. Yaqapaschá Listra llaqtapi kashaspa Pablo uyarirqan iñiqmasikunata ‘Timoteomanta allinta rimasqankuta’ (Hech. 16:2). Timoteoqa waynallaraq kashaspapas espiritualpi wiñasqa cristianochá karqan. Chaymi santo espirituq yanapasqan, Pablo congregacionpi umalliqkunapiwan payman makinkuta churaspanku sapaqcharqanku congregacionpi huk allin llank’ayta aparinanpaq (1 Tim. 4:14; 2 Tim. 1:6).

 3. ¿Ima sumaq llank’aytan Timoteo chaskirqan?

³ Apóstol Pablon Timoteota invitarqan misionero llank’aypi compañeron kananpaq (Hech. 16:3). ¡Maytachá payqa kusikurqan chayta yachaspa! Qhepa watakunamanmi Pablowan huk misionerokunawan ima viajanan karqan, apostolkunaq, huk umalliqkunaq kamachisqankuta hunt’aspa. Pablowan congregacionkunata watukusqankuqa anchatan iñiqmasikunaq iñiyninta kallpacharqan (leeychis Hechos 16:4, 5). Chhaynapin askha iñiqmasikuna rikurqanku Timoteo espiritualpi wiñasqanta. Chunka wataña kuska llank’ashaqtinkun Pablo Filipenses cristianokunaman qelqarqan: “Manan pipas Timoteo hina yuyaykuqmasiyqa kanchu, cheqaqtapuni tukuy sonqowan allin kanaykichista munaqpas. [...] Yachanchisñan Timoteoqa llank’aypaq kusa kasqantaqa, payqa allin willakuykunata willaypin llank’aysiwarqan, imaynan churiqa taytanta yanapan hinata”, nispa (Fili. 2:20-22).

 4. a) ¿Imata ruwananpaqmi Pablo Timoteoman confiarqan? b) 1 Timoteo 4:15 textopi yuyaychaymanta, ¿ima tapuykunan kan?

⁴ Filipenses cristianokunaman cartata qelqasqan tiempopin, Pabloqa Timoteoman confiarqan umalliqkunata siervo ministerialkunata ima nombrananpaq, chayqa hatun responsabilidadmi karqan (1 Tim. 3:1; 5:22). Chaymi rikuchin confiananpaq superintendente kasqanta. Ichaqa Pablon payta yuyaychasqa: ‘Iñiypi wiñasqaykita lliwpas sut’ita rikuchunku’, nispa (1 Tim. 4:15). Ichaqa, ¿manachu iñiypi wiñasqa kasqanta rikuchirqanña? Chhaynaqa, ¿imamantan Pablo rimasharqan? ¿Imaynatan chay yuyaychasqan yanapawasunman?

¿Imaynatan espiritualpi wiñasqanchista rikuchisunman?

5, 6. Éfeso congregacionpi, ¿iman hark’asharqan espiritualpi ch’uya kanankuta? ¿Imaynatan Timoteo chay sasachakuyta atipanan karqan?

⁵ T’aqwirisunchis 1 Timoteo 4:11-16 (leeychis) textoq nisqanta. Manaraq chayta qelqashaspan Pablo Macedonia llaqtaman risqa, Timoteotataq nisqa Éfeso llaqtapi qhepakunanpaq. ¿Imarayku? Chaypin wakin runakuna llulla yachachiykunata yachachispa wawqe-panakunata t’aqanachisharqanku, chaymi Timoteo iñiqmasikunata yanapanan karqan espiritualpi ch’uya kanankupaq. ¿Imaynatan chayta ruwanman? Hukkunapaq allin ejemplo kaspa.

⁶ Pablon payta nirqan: “Qanqa iñiyniyoqkunaq yachaqakunan hinapuni kay: rimayniykipi, puriyniykipi, munakuyniykipi, iñiyniykipi, ch’uya kawsayniykipipas. Chaykunataqa makillapuni ruway, chaykunaman k’askakuy, ahinapin iñiypi wiñasqaykita lliwpas sut’ita rikunqaku”, nispa (1 Tim. 4:12, 15). Wiñasqanqa espiritualpi imayna runa kasqanpin rikukunan karqan, manan autoridadniyoq kasqanpichu. Lliw cristianopas chaykunata ruwaspa wiñananpaqmi kallpachakunan.

 7. ¿Imatan llapa cristianokuna ruwananku?

⁷ Qallariy siglopi hinan kay tiempopipas Diospa llaqtanpiqa imaymana ruwaykunata cristianokuna aparinku. Askha hermanokunan siervo ministerial kanku. Wakintaq umalliq kanku, paykunan congregacionpi yachachinku hinallataq hatun huñunakuykunapipas. Hukkunataq kanku precursor, congregacionkunata watukuq umalliqkuna, betelitakuna, misionerokuna ima. Ichaqa, lliw cristianokunan wayna-sipaskunapas kuraqkunapas espiritualpi wiñasqanchista rikuchisunman (Mat. 5:16). Aswan autoridadniyoq umalliqkunapas Timoteo hinan espiritualpi allin runa kasqankuta rikuchinanku.

Rimasqanchispi ejemplo kasun

 8. ¿Waqllichinmanchu Dios yupaychasqanchista imayna rimasqanchis?

⁸ Timoteoqa allin ejemplon kanan karqan imayna rimasqanpi. ¿Imaynatan sumaq rimasqanchista rikuchisunman? Rimasqanchismi rikuchin imayna runa kasqanchista. Chayrayku Jesús nirqan: “Imachus sonqopi hunt’a kashan chaytan simiqa riman”, nispa (Mat. 12:34). Jesuspa wawqen Santiagopas nirqanmi: “Pipas Diosta cheqaq yupaychaq kasqanta yuyan, manataq hawan-ukhun rimasqanta reparakunchu chayqa, pay kikintan q’otukun, Dios yupaychayninpas yanqapaqmi”, nispa (Sant. 1:26).

 9. ¿Imaynatan rimasqanchiswan hukkunapaq allin ejemplo kasunman?

⁹ Imayna rimasqanchista uyarispan iñiqmasikunaqa reparanqaku maykama espiritualpi wiñasqanchista. Chayrayku espiritualpi wiñasqa cristianokunaqa imamantapas mana allinta rimashanankumanta, otaq hukkunatapas criticashanankumantaqa, kallpachakunku iñiypi wiñanapaq hina, kallpachanapaq hina hukkunawan parlanankupaq (Pro. 12:18; Efe. 4:29; 1 Tim. 6:3-5, 20). Chaymantapas, Diospa kamachikuyninkunamanta, chaykunata imayna kasukunamantapas allinta rimasun chayqa, Dios sonqo kasqanchistan rikuchisun (Rom. 1:15,16). Chhaynapin, allin sonqoyoq runakunapas chay ruwasqanchista rikuspa kaqllatataq ruwanqaku (Fili. 4:8, 9).

Ejemplo kasun conductanchispi ch’uya kawsasqanchispipas

10. ¿Imaynan iñiyninchis kanan espiritualpi wiñananchispaq, imarayku?

¹⁰ Allin ejemplo kanapaqqa manan hukkunaq iñiyninkuta kallpachanapaq hinallachu rimana. Sichus mana predicasqanchisman hinachu kawsasunman chayqa, fariseokunamanmi rikch’akusunman. Pabloqa allintan yacharqan chay runakuna mana yachachisqankuman hinachu kawsasqankuta, chayrayku mana allinpi tukusqankutapas. Chayraykun Pabloqa Timoteota yapa-yapamanta yuyaycharqan fariseokunaman ama rikch’akunanpaq, aswanpas tukuypi Diosta kasukunanpaq (1 Tim. 1:5; 4:1, 2). Timoteon ichaqa mana iskay uyachu karqan, payqa Bibliapi yachasqanman hinan kawsarqan, chayraykun iskaykaq cartanpi Pablo payta nirqan: “Graciastaqa qoni mana iskay uya-kaywan iñiyniykita yuyarispay”, nispa (2 Tim. 1:5, MR). Chaywanpas, Timoteoqa kallpachakunanmi karqan cheqaqpi allin cristiano hina kawsasqan hukkunaq allin reqsisqan kananpaq. Payqa conductanpin ejemplo kanan karqan.

11. ¿Imatan Pablo Timoteoman qhapaq-kaymanta yuyaycharqan?

¹¹ Pabloqa Timoteoman iskaynin carta qelqasqanpin yuyaycharqan tukuypi sumaqta kawsananpaq. Nirqanmi qhapaq-kaykunata mana munapayananpaq, ‘qolqe sonqo-kay tukuy mana allinkunaq saphin’ kasqanrayku, yuyarichirqantaq wakinninku ‘chayta munapakuspanku iñiyta saqepusqankumanta, hinaspa imaymana llakikunapi rikukusqankumanta’ (1 Tim. 6:10). Qhapaq-kaykunata munapayayqa espiritualpi débil kasqanchistan rikuchin, chayrayku imachus ‘mikhunankupaq p’achakunankupaq kasqallanwan’ kusisqa kawsaq cristianokunaqa rikuchinku espiritualpi wiñasqankuta (1 Tim. 6:6-8; Fili. 4:11, 12).

12. ¿Imaynatan p’achakusqanchispi hukkunapipas rikuchisunman espiritualpi wiñasqanchista?

¹² Chaymantapas, Pabloqa Timoteota nirqan cristianakuna allinta hap’iq p’achawan, “iman p’achakunata hinalla allin yuyaywan” churakunanku importante kasqanmanta (1 Tim. 2:9). Allichakusqankupi, p’achakusqankupi otaq hukkunatapas allin yuyaywan ruwaq warmikunaqa allin ejemplon kanku (1 Tim. 3:11). Qharikunapas kasukunankun chay kamachikuytaqa, Pablon nirqan: “Chaymi umalliqqa kay hina kanan [...] pay kikinta allinta cuidakuq, allin yuyaywan puriq, respetanapaq hina kawsaq”, nispa (1 Tim. 3:2). Chayman hina sapa p’unchay kawsasun chayqa, lliwmi iñiypi wiñasqanchista rikunqaku.

13. ¿Imaynatan Timoteo hina ch’uya kawsaypi allin ejemplo kasunman?

¹³ Timoteopas allin ejemplon karqan ch’uyata kawsasqanpi. Pabloqa ch’uya kawsaymanta rimaspa, qharikuna warmikunawan imayna qhawarinakunankumantan rimasharqan. Timoteoqa ch’uya sonqowanmi warmikunata qhawarinan karqan. ‘Kurak warmikunatan mamitanta hina rikunan karqan, sipaskunatapas tukuy ch’uya-kaywan panankunata hina rikunan’ karqan (1 Tim. 4:12; 5:2). Jehová Diospaqqa manan ima qhelli huchapas pakasqa kanmanchu, chaytaqa runakunapas yachanqakupunin chay p’unchaykunallapipas otaq tiempowanñapas. Chhaynallataqmi cristianokunaq allin ruwasqankupas mana pakasqa kanmanchu (1 Tim. 5:24, 25). Chhaynaqa, llapa cristianokunan allin conductankuwan, ch’uyata kawsasqankuwan ima allin ejemplo kaspanku rikuchinkuman espiritualpi wiñasqankuta.

Munakuyniyoq iñiyniyoq kasun

14. ¿Imaynatan Biblia rikuchin hukkuna-hukkunawan munanakunanchista?

¹⁴ Cheqaq cristianokunaqa munakuyniyoq kasqankumantan reqsisqa kanku. Jesusmi qatikuqninkunata nirqan: “Ñoqaq yachachisqaykuna kasqaykichista llapa yachanqaku qankuna munanakuqtiykichis”, nispa (Juan 13:35). ¿Imaynapin chay munakuyta rikuchisunman? Diospa Simin Qelqan kallpachawanchis munakuywan paciencianakunanchispaq, sumaq sonqowan, khuyapayakuywan tratanakunanchispaq, pampachanakuq, qorpachakuq ima kananchispaq (Efe. 4:2, 32; Heb. 13:1, 2). Pablon qelqarqan: “Wawqe-panantin hinapuni munanakuychis”, nispa (Rom. 12:10).

15. ¿Imaraykun llapanchispaqpas ancha importante munakuy, astawanqa umalliqkunapaq?

¹⁵ Sichus Timoteo huk hermanokunata millayta k’arak sonqowan tratanman karqan chayqa, yanqapaqmi kanman karqan allin yachachiq, umalliq kananpaq kallpachakusqan (leeychis 1 Corintios 13:1-3). Paymi ichaqa munakuywan iñiqmasikunata tratarqan, qoyukuqmi karqan, imaymanatataq paykunapaq ruwarqan, chaykunan espiritualpi wiñasqantaqa rikuchirqan. Pabloqa yacharqanmi munakuy ancha importante kasqanta, chayraykun Timoteota nirqan munakuq kasqanpi astawanqa reqsisqa kananpaq.

16. ¿Imaraykun Timoteo iñiyninpi qaqata sayanan karqan?

¹⁶ Timoteoq iñiyninqa pruebaman churasqan karqan Éfeso llaqtapi kashaqtin. Wakin cristianokunan Bibliaq nisqanmanta pantasqata yachachishasqaku. Hukkunataq ‘cuentokunata’ mast’arishasqaku, chaymantapas mana valeq asuntokunamantan t’aqwishasqaku, chaykunaqa manan iñiqmasikunata imapipas espiritualpi yanaparqanchu (leeychis 1 Timoteo 1:3, 4). Pablon chay runakunamanta nirqan: ‘Kikinkutan hatunchakunku, manataqmi imatapas yachankuchu. Chay hina runaqa wañunraqmi tapunakuymanta, churanakuymantapas’, nispa (1 Tim. 6:3, 4). ¿Hinallatachu Timoteo qhawanan karqan congregacionpi chay waqllichiq yachachiykunata? Manapunin, aswanpas Pablon nirqan ‘allinta maqanakushaq hina iñiypi kallpachakunanpaq’, manan uyariqpas tukunanchu karqan “Dios contra thawtiykunataqa, ‘allin yachay’ nispa sutichasqa yanqa churanakuykunatapas” (1 Tim. 6:12, 20, 21). Timoteoqa tukuy sonqowanchá apostolpa yuyaychasqanta kasukurqan (1 Cor. 10:12).

17. ¿Imaynatan kay tiempopi iñiyninchis probasqa kanman?

¹⁷ Pablon Timoteota nirqan: “Qhepa tiempokunapin cheqaq iñiymanta wakin t’aqakapunqaku, pantachiq espiritukunata, supaykunaq yachachikuynintawan uyarispanku”, nispa (1 Tim. 4:1). Chayraykun llapa cristianokuna, umalliqkunapas Timoteo hina iñiyniykupi qaqata sayananku. Sichus mana imaraykupas apóstata runakunaq yachachisqanta uyarisunchu, chaytataq ruwayninchiswan rikuchisun chayqa, espiritualpi wiñasqa kasqanchistan rikuchisun iñiypitaq ejemplo kasun.

Kallpachakusun espiritualpi wiñasqa kasqanchista rikuchinapaq

18, 19. a) ¿Imakuna ruwasqanchispin espiritualpi wiñasqanchista lliw rikunqaku? b) ¿Imamantan yachasun qatimuq estudiopi?

¹⁸ Espiritualpi wiñasqa kasqanchisqa manan rikch’ayninchismantachu, imakuna ruway atisqanchismantachu, Diospa llaqtanpi imapi yanapakusqanchismantachu, nitaq hayk’a wataña Diosta servisqanchismantachu. Aswanpas wiñasqa kasqanchisqa rikukun Diospa munayninman hina yuyaykusqanchispi, rimasqanchispi ruwasqanchispi iman (Rom. 16:19). Hukkuna hukkunawan munanakuychis nisqa kamachikuytan kasukunanchis, iñiypitaq qaqa sayananchis. Sichus Timoteoman Pabloq nisqanpi yuyaymanasun, chayman hinataq ruwasun chayqa, lliwmi rikunqaku espiritualpi wiñasqanchista.

¹⁹ ¿Iman rikuchillantaq espiritualpi wiñasqa kasqanchista? Q’ochukuymi, chayqa santo espirituq rurunmi (Gál. 5:22, 23). Qatimuq estudiopin yachasun imaynatas kusisqalla kasunman sasachaykunaña kaqtinpas chayta.

¿Imanispan kutichiwaq?

• ¿Imatan ñoqanchismanta rikuchin imayna rimasqanchis?

• ¿Imaynatan espiritualpi wiñasqanchis rikukun conductanchispi ch’uya kawsayninchispipas?

• ¿Imaraykun cristianokuna munakuypi iñiypipas ejemplo kananku?

[11 paginapi dibujo]

Timoteoqa waynachallan espiritualpi wiñasqanta rikuchirqan

[13 paginapi fotokuna]

¿Rikunkuchu hukkuna espiritualpi wiñasqaykita?