¿Diospaq hinachu kawsashanchis?

1, 2. ¿Imayna kawsayniyoqmi kananchis Diospa allin qhawarisqan kananchispaq?

YAQA llapa runakunan hukkunaq allin qhawarisqan kayta munanku. Cristianokunan ichaqa munanchis, ‘kawsayta paqarichiq’, tukuyta kamaq Jehová Dios allinpaq qhawariwananchista (Sal. 36:9).

² Diospa allin qhawarisqan kananchispaqmi apóstol Pedro kallpachawarqanchis “ch’uya kawsaypi Diosta manchakuypi” purinanchispaq (2 Ped. 3:11). ‘Ch’uyata kawsanapaqqa’ ch’uyan kananchis kawsayninchispi, yuyayninchispi, iñiyninchispi ima. Hinaspapas ‘Diosta manchakuspan’ purinanchis, chaytan rikuchisun tukuy sonqowan Diosta munakuspa respetaspa ima. Paypa allin qhawarisqan kanapaqqa manan imakuna ruwasqallanchistachu qhawarikunanchis aswanpas sonqonchis ukhupi imayna kasqanchistawanmi qhawarikunanchis. Jehová Diosqa ‘sonqokuna t’aqwiqmi’, chaymi payqa yachan ch’uya kawsayniyoqchus kashanchis, payllatachus yupaychashanchis icha manachus chaykunata (1 Crón. 29:17).

 3. ¿Imakunatan tapukunanchis?

³ Saqraqa manan munanchu Jehová Dios allinpaq qhawariwananchista. Chaymi imaymana q’otuykunawan llullakuykunawan ima Diosmanta t’aqayta munawanchis. Tukuy chaykunataqa ruwan Diosta manaña yupaychananchispaqmi (Juan 8:44; 2 Cor. 11:13-15). Chaymi tapukunanchis: “¿Imaynatan Satanás q’otuyta munawan? ¿Imatan ruwanay Diosmanta mana t’aqawananpaq?”, nispa.

 4. ¿Imatan Satanás waqllichiyta munan? ¿Imaraykun chayta ruwan?

⁴ Santiagon qelqarqan: “Pipas kikinpa millay munayninwan aysachikuspa sonqontapas suwachikun, chaymi wateqasqa-kayqa. Chay millay munaymi saphichakuspa huchata paqarichin, huchataq wiñaspa wañuyta paqarichin”, nispa (Sant. 1:14, 15). Sonqonchispin kashan tukuy imaymana munasqanchis, chaymi Satanasqa sonqonchista waqllichiyta munan Diosmanta karunchawananchispaq.

5, 6. a) ¿Imawanmi Saqra q’otuyta munawanchis? b) ¿Ima trampakunawanmi Satanás urmachiyta munawanchis? ¿Imaynatan chayta ruwashan?

⁵ ¿Imakunawanmi Satanás sonqonchista waqllichiyta munan? Biblian nin: ‘Lliw kay pachaqa saqraq munaychakusqanmi kashan’, nispa (1 Juan 5:19). Arí, Saqraqa kay pachapi ‘kaqkunawanmi’ q’otuyta munawanchis (leey 1 Juan 2:15, 16). Waranqa waranqa watakuna ñawpaqmantañan imaymanata ruwashan runakunata q’otunanpaq. Chaymi makilla kashananchis trampankunaman mana urmanapaq (Juan 17:15).

⁶ Satanasqa sonqonchista waqllichinapaq hina trampakunawanmi urmachiyta munawanchis. Apóstol Juanmi kinsamanta willarqan, chaykunan: 1) “aychaq millay munayninkuna”, 2) “ñawiq rikusqan millay munapakuykuna”, 3) “kay pacha kawsaypi hatunchakuykuna ima”. Chaykunawanmi Jesustapas ch’inneqpi urmachiyta munarqan. Satanasqa unayñan chay trampakunawan askha runakunata urmachishan. Hinaspapas allintan yachan imakunapi pisipasqanchista, chaymi sapanka runapaq hina trampakunata churan. Chaymi kunan yachasun chay trampankunamanta imaynata cuidakunanchispaq. Ichaqa ñawpaqta qhawarisun imaynata Evatapas Diospa Churintapas chay trampakunawan tentasqanmanta, imata sapankanku ruwasqankutawan.

 7. ¿Imaynapin Satanás ‘aychaq millay munapayayninwan’ Evata urmachirqan?

⁷ Runakunaqa mikhuywan kawsananchispaqmi kamasqa karqanchis. Chaymi Diosqa kay Hallp’ata kamarqan tukuy imaymana mikhuy wiñananpaq hina. Chayta yachaspan Saqraqa mikhunallawantaq urmachiyta munawanchis Diosmanta karunchawananchispaq. Chaypaq Evamanta yachasun (leey Génesis 3:1-6). Satanasmi Evata nirqan ‘allinkaqta mana allinkaqta reqsichiq sach’amanta’ mikhuqtinqa manapuni wañunanta, Dios hina kapunantawan (Gén. 2:9). Chaykunawanmi nisharqan kawsananpaqqa mana Jehová Diostaraqchu kasukunan kasqanta. ¡Chaytaqa yanqatapunin nisharqan! Ichaqa, ¿imatan Eva ruwarqan? ¿Wikch’uyukurqanchu Saqraq munachisqanta icha astawanchu sonqonpi munapayarqan? Evaq muyuriqninpiqa frutayoq askha sach’akunan karqan akllarikuspa mikhunanpaq, chaywanpas Saqraq munapayachisqan frutapin yuyaykurqan. Hinan payqa ‘p’itispa mikhurqan’. Chhaynapin Saqraqa Diospa hark’asqan frutata sonqonpi munapayachirqan.

 8. ¿Imaynapin Satanás ‘aychaq millay munapayayninwan’ Jesusta urmachiyta munarqan? ¿Imaraykun Jesusta mana urmachiyta atirqanchu?

⁸ Satanasqa chaytan Jesuswanpas ruwayta munarqan. Jesusqa ch’inneq cheqaspin kasharqan tawa chunka p’unchay tawa chunka tuta mana imata mikhuspa. Chayta qhawarispan Saqraqa mikhunawan tentayta qallarirqan, nirqanmi: “Diospa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t’antaman tukunanpaq”, nispa (Luc. 4:1-3). ¿Imatan Jesús ruwarqan? ¿Milagrota ruwaspachu yarqayninta thasnuykurqan icha manachu kasurqan? Jesusqa yacharqanmi manapuni allinnillanta maskhaspaqa ima milagrotapas ruwanan kasqanta. Yarqaymantaña kasharqan chaypas, payqa Diospa allin qhawarinantan astawanqa munarqan. Chaymi Saqrata nirqan: “Diospa Simin Qelqan nin: ‘Manan runaqa t’antallawanchu kawsanqa’”, nispa (Luc. 4:4).

 9. ¿Iman “ñawiq rikusqan millay munapakuykuna”? ¿Imaynatan chay trampaman Eva urmarqan?

⁹ Apóstol Juanmi rimallarqantaq ‘ñawiq rikusqan millay munapakuymanta’. ¿Imaynataq chayri? Chaytaqa nishan imatapas ñawiq rikusqanta sonqopi munapayaytan. Chay trampawanmi Satanás Evata urmachirqan, nirqanmi: ‘Hinan ñawiykichis kicharikunqa’, nispa. Arí, chay frutata astawan qhawapayaspan Evaqa “mikhunapaq sumaqllaña” kasqanta qhawarirqan.

10. ¿Imaynatan Satanás ‘ñawiq rikusqan millay munapakuykunawan’ Jesusta urmachiyta munarqan? ¿Imanispan Jesús kutichirqan?

¹⁰ ¿Imaynatan Satanás ‘ñawiq rikusqan millay munapakuykunawan’ Jesustapas urmachiyta munarqan? Biblian nin: “Huk qhawariyllapi llapallan kay pacha suyukunata payman qhawarichirqan. Hinaspan saqraqa payta nirqan: Qanmanmi qosqayki tukuy kay kamachikuyta kay suyukunaq hatun-atiynintawan”, nispa (Luc. 4:5, 6). Satanasqa huk milagrota ruwaspan tukuy qhapaq kayninkunata Jesusman rikhurichirqan chaykunata munapayananpaq. Jesusmi ichaqa mana chaykunata qhawarillarqanpaschu. Chay qhepamanmi Jesusta nirqan: “Qanchus qonqoriykukuspa yupaychaykuwanki chayqa, llapallanmi qanpa kanqa”, nispa (Luc. 4:7). Jesusqa manapunin munarqanchu Satanaspa munasqanman hina kayta, chaymi nirqan: “Diospa Simin Qelqan nin: ‘Señor Diosniykitan yupaychanki, pay sapallantataqmi servinkipas’”, nispa (Luc. 4:8).

11. ¿Imaynatan Evata Saqra tentarqan?

¹¹ Juanqa willallarqantaqmi ‘kay pacha kawsaypi hatunchakuykunamanta’. Edén huertapiqa manan huk runakuna karqanchu Adanpas Evapas tukuy imaymana kaqninkuta qhawarichinankupaq. Chaywanpas hatunchakuq runamanmi tukupurqanku. ¿Imaynapin chayta rikuchirqanku? Evata tentashaspan Saqra kayta hina nirqan: “Diosqa allinkunamantan hark’ashasunki, ‘allinkaqta mana allinkaqta reqsichiq sach’a ruruta’ mikhunki chayqa, Dios hinan kapunki ‘allinkaqta mana allinkaqtataq reqsinki’”, nispa (Gén. 2:17; 3:5). Chaywanmi Saqraqa Evata nisharqan Diosmanta karunchakuspaqa allillan kananta. Chaytan Evaqa hatunchakuq kayninpi allinpaq hap’ikurqan. Hinan mana wañunanpaq yuyaykuspa frutata p’itispa mikhurqan. ¡Maytan Evaqa pantasharqan chayta yuyaykuspa!

12. ¿Imaynatan Satanás Jesusta tentallarqantaq? ¿Imaynatan Jesús kutichirqan?

¹² Jesusqa huch’uyyaykukuq runan karqan, manan Eva hina hatunchakuqchu. Chaymi Jesusqa mana kasurqanchu, runakunaq ñawpaqenpi musphana kaqta ruwananpaq Saqra kallpachaqtin. Jesusqa yacharqanmi chayta ruwaspaqa Diosta pruebaman churaspa hatunchakuqman tukupunanta. Chaymi Saqrata nirqan: “Diospa Simin Qelqan nin: ‘Aman Señor Diosniykita wateqankichu’”, nispa (leey Lucas 4:9-12).

13, 14. ¿Imaynatan Satanás kunan urmachiyta munawanchis?

¹³ Satanasqa Evatapas Jesustapas tentasqan trampakunawanmi kunanpas urmachiyta munawanchis. ‘Aychaq millay munayninkunawanmi’ runakunata tientan millay qhelli ruwaykunata, hatun mikhuykunata, hatun ukyaykunatawan munapayanankupaq. ‘Ñawiq rikusqan millay munapakuykunawanmi’ tientan Internetpi qhelli ruwaykunata runakuna qhawananpaq. Hinaspapas ‘kay pacha kawsaypi hatunchakuykunawanmi’ runakunata tientan atiyniyoq kayta, allin reqsisqa kayta, imaymanayoq kaytapas munapayanankupaq.

¹⁴ Imaynan challwaq runa challwata hap’inanpaq anzueloman mikhunata churan, chay hinatan Saqraqa kay pachapi ‘kaqkunawan’ hap’iyta munawanchis. Yaqapaschá challwapaq sumaq kashan anzuelopi mikhuna, ichaqa chay ukhupin gancho suyashan hap’inanpaq. Saqraqa imakunachus necesitasqanchista qhawarispan, Diospa kamachikusqan contrapi kaqkunatawanraq munapayachiwasunman. Chay trampankunaqa mana reparakuq hinallan mana allinkunata munapayachiwasunman, sonqonchistapas waqllichinman. Hinan chay munapayasqanchista ñawpaqta maskhapusunman Diospa munaynin ruwanamantaqa. ¿Hap’ichikusunchu chay trampawan?

15. ¿Imaynatan Jesuspa ejemplon yanapawasun qaqata sayanapaq?

¹⁵ Jesusqa manan Eva hinachu Satanaswan tentachikurqan, aswanmi payqa qaqata sayarqan. Sapa kutillanmi niq: “Diospa Simin Qelqan nin”, nispa. Sichus ñoqanchispas Bibliata estudiaspa chaypi yachachiykunata allinta reqsisun chayqa, yanapawaqninchis textokunata yuyarispan tentacionkunata atipasun (Sal. 1:1, 2). Hinaspapas ñawpa tiempopi Diosta serviq runakunaq ejemplonmi yanapawasun allin kaqta ruwanapaq (Rom. 15:4). Diosta munakusun chayqa, paypa munakusqantan munakusun cheqnikusqantataq cheqnikusun, chaytaqmi mana allinkunamanta pakaykuwasun (Sal. 97:10).

16, 17. ¿Imaynatan “allin yuyaywan” imatapas ruwasqanchis yanapawanchis?

¹⁶ Apóstol Pablon kallpachawanchis “allin yuyaywan” imatapas ruwanapaq, chay hinapi Diospa yuyaykusqanta hina yuyaykunapaq (Rom. 12:1 2, MR). Cristianokunaqa cuidakunanchismi mana allin yuyaykuykunamanta, chaymantan Pablo nirqan: “Yuyaykuykunatapas, Diospa yachayninpa contranpi hatariq tukuy hatunchakuytapas urmachiyku, tukuy yuyaytapas Cristota kasuchiyku”, nispa (2 Cor. 10:5, MR). Imakunatachus yuyaykusqanchismi rikuchin imayna runa kasqanchista, chaymi Diosta kusichiq ruwaykunallapi yuyaykunanchis (Filip. 4:8).

¹⁷ Ch’uya runakuna kananchispaqqa, manapunin mana allinkunapi yuyaykunachu nitaq chaykunata munapayanachu. Diosqa munanmi “ch’uya sonqowan” munakunanchista (1 Tim. 1:5). Ichaqa sonqonchis sinchi q’otukuq kasqanraykun mana reparakushasunmanchu kay pachapi ‘kaqkunawan’ atipachikushasqanchista (Jer. 17:9). Chaymi Pabloq yuyaychasqanta kasukunanchis, nirqanmi: “Qankuna kikiykichista t’aqwikuychis allinpunichus iñiypi kashasqaykichista, arí, qankuna kikiykichista reqsikuychis”, nispa (2 Cor. 13:5). Chaymi Bibliata estudiaspa tapukunanchis: “¿Diospaq hinachu kashan ima yuyaykusqaypas ima munasqaypas?”, nispa.

18, 19. ¿Imaraykun kallpachakunanchis Diospaq hina kawsananchispaq?

¹⁸ ¿Iman yanapawallasuntaq kay pachapi ‘kaqkunawan’ mana atipachikunapaq? Juanpa qelqasqanpi yuyaykuymi, paymi nirqan: “Kay pachaqa tukukapushanmi, tukuy imaymana mana chanin munayninkunapiwan. Diospa munayninta ruwaqmi ichaqa wiñaypaq kawsanqa”, nispa (1 Juan 2:17). Kay pachapi Saqraq imaymana paqarichisqanqa allinpaq otaq mana tukukuqpaq hinapaschá qhawarikun, ichaqa qonqayllan pisi tiempomanta tukukapunqa. Chayta yuyariymi yanapawasun Saqraq trampanman mana urmanapaq.

¹⁹ Apóstol Pedron kallpachawanchis Diospaq hina kawsananchispaq, “Diospa p’unchaynin chayamunanta makillaña suyaspa. Chay p’unchaymi hanaq pachaqa ninawan kanaykusqa tukukapunqa, chaypi lliw kaqkunapas rawrarispan unuyapunqa” (2 Ped. 3:12). Pisi tiempollamantan Jehová Dios kay pachapi tukuy mana allin kaqkunata tukuchipunqa. Ichaqa chay p’unchay chayamunankaman Satanás kay pachapi ‘kaqkunawan’ Evata Jesusta hina runakunata tentashallanqa. Ama Eva hinaqa ñoqallanchispi yuyaykusunchu, chayta ruwasun chayqa Satanastan diosninchista hina qhawarishasunman. Aswanpas tentacionkunapi tarikuspaqa Jesús hinan qaqata sayananchis, kallpachakushanallanchistaqmi Jehová Diospaq hina kawsananchispaq.