Jehová Diospa Siminqa kawsaqmi
Hechos qelqamanta akllasqa yachachikuykuna
HECHOS qelqaqa hunt’asqata willan Cristiana congregacionpa qallarisqanmanta, qhepaman mast’arikusqanmantapas. Kay qelqataqa médico Lucasmi qelqaran, kay qelqan willashan iskay chunka pusaqniyoq watapi cristianokunaq tukuy sonqowan llank’asqankumanta, 33 watamanta 61 watakama.
Kay qelqaqa ñawpaqpi willan apóstol Pedroq predicasqanmanta, chaymantataq apóstol Pabloq predicasqanmanta willan. Lucasqa “ñoqayku” nisqa simiwanmi rikuchin paypas chaypi kashasqanta, ichaqa maynillanpi. Kay qelqaq willasqanta tukuy yuyaywan t’aqwisun chayqa aswan allinpaqmi qhawarisun Diospa Simin Qelqata santo espirituntapas (Heb. 4:12). Chaymantapas, kallpachawasun tukuy sonqowan llank’ananchispaq Diospa Reinonpi suyakunanchispaqpas.
APÓSTOL PEDRO HAP’IN “REINOMAN HAYKUNAPAQ LLAVEKUNATA”
Apostolkunaqa mana manchakuspan predicaranku santo espíritu chaskisqanku qhepaman. Apóstol Pedroqa ñawpaqkaq “llave” hap’isqanwanmi judío runakunata, judioman kutiq runakunatawan yanaparan Diospa Reinonman haykunankupaq, chay runakunan Pedroq yachachisqanta ‘sonqonkupi chaskikuranku’ (Mat. 16:19 NM; Hech. 2:5, 41). Jesuspa yachachisqankunaqa sinchi qatiykachasqa kasqankurayku ch’eqeriranku, chhaynapi wak llaqtakunapipas predicaranku.
Jerusalén llaqtapi tiyaq apostolkunan yacharanku Samaria llaqtayoq runakuna Diospa Simin uyarisqankuta, chaymi Pedrota Juantawan chay llaqtaman kacharanku. Apóstol Pedro iskaykaq llaveta hap’in Samaria runakunata yanapananpaq, chhaynapi chay runakunapas Diospa Reinonman haykunankupaq (Hech. 8:14-17). Jesuspa kawsarisqanmanta huk wata qhepaman hinan Tarso llaqtayoq Saulo cristianoman tukupuran. 36 watapitaq apóstol Pedro kinsakaq llaveta hap’in, chhaynapi mana judío runakuna Diospa santo espiritunta chaskiranku (Hech. 10:45).
Bibliamanta tapuykuna kutichiykunapiwan:
2:44-47; 4:34, 35. ¿Imarayku cristianokuna kaqninkuta vendespa rakiranku? Cristianoman tukupuqkunaqa askhan karu llaqtakunamanta hamusqaku chaymi mikhunanku mana karanchu Jerusalén llaqtapi aswan unayta qhepakunankupaq. Ichaqa unayta qhepakuyta munaranku iñisqankumanta astawan yachanankupaq chaymanta predicanankupaqpas. Chaymi wakin cristianokunaqa kaqninkuta vendespa necesitaqkunata yanaparanku.
4:13, NM. ¿Mana estudioyoqchu karanku Pedrowan Juanwan? Manan. Aswanpas “mana estudioyoq” nispa niranku judío runakunaq hatun escuelanman mana risqankumanta.
5:34-39. Gamalielqa wakin runakunaq mana uyarisqanmi Umalli Runakunata rimapayaran, chhaynaqa ¿imaynapin Lucas yacharan rimasqanta? Kinsamanta yachasun. 1) Lucasmanqa apóstol Pablopaschá willaran, payqa Gamalielpa yachachisqanmi karan; 2) Otaq Lucas rimanman karan cristianokunata allin qhawariq huknin Umalli Runawan, yaqapaschá Nicodemowan, 3) Otaq Diospa yuyaychasqan yacharan.
7:59. ¿Jesusmantachu Esteban mañakusharan? Manan. Jehová Diosllatan yupaychanchis chayrayku payllamanta mañakunanchis (Luc. 4:8; 6:12). Mañakuspaqa Jehová Diosmantan mañakunman karan Jesuspa sutinpi (Juan 15:16). Estebanmi ichaqa huk rikhuriypi ‘Jesucristota Diospa paña ladonpi sayashaqta’ rikuran (Hech. 7:56). Jesús Taytanmanta atiyta chaskiran wañuqkunata kawsarichinanpaq chaytan Estebanqa yacharan, chaymi Jesusta niran: Aman qonqawankichu, nispa, chhayna nisqanwanqa manan mañakusharanchu (Juan 5:27-29).
Yachananchispaq:
1:8. Jehová Diospa kamachinkunaqa santo espiritunpa yanapayninwanmi teqsimuyuntinpi predicashanchis.
4:36–5:11. Chipre islapi naceq José sutiyoq runata Bernabé sutiwan suticharanku, chay sutiqa “sonqochaq” otaq kallpachaq ninanmi. Apostolkunaqa chay sutita churaranku sumaq sonqo, munakuq, yanapakuq kasqanraykupaschá. Ñoqanchispas pay hinan kananchis, manan Ananías Safira hinachu, paykunaqa iskay uya, q’otukuq runakunan karanku.
9:23-25. Predicashanallanchispaq awqanchiskunamanta ayqekuyqa manan manchali kaychu.
9:28-30. Sichus predicasqanchis cheqaskuna, chaypi tiyaq runakunapas kawsayninchispaq peligroso kanman otaq Jehová Dioswan allinpi kasqanchista peligropi churasunman chayqa, allin yuyayniyoqmi kananchis allintataq reparananchis maypi hayk’aq predicananchistapas.
9:31. Qatiykachaypi mana tarikuspaqa kallpachakunanchismi Diospa Siminta estudiaspa yuyaymanananchispaq chhaynapi iñiyninchista wiñachinapaq. Chay ruwaykunan yanapawasun Jehová Diosta kasukunanchispaq, yachasqanchisman hina kawsanapaq, tukuy sonqowan predicanapaqpas.
APÓSTOL PABLOQA TUKUY SONQOWANMI PREDICARAN
44 watapin Antioquía llaqtaman Ágabo nisqa sutiyoq profeta chayaran, chay llaqtapin Saulowan Bernabewan “huk wata hunt’a” predicasharanku. Chay profetan “manchay yarqay” kananmanta willaran, chayqa hunt’akuran iskay wata qhepaman (Hech. 11:26-28). Bernabewan Saulowanqa Antioquia llaqtaman kutiranku Jerusalén llaqtapi “ruwanankuta tukuspa” (Hech. 12:25). 47 watapin (cristianoman Sauloq tukupusqanmanta 12 wataña karan) Antioquía congregacionmanta umallikuna santo espirituq yuyaychasqan Bernabetawan Saulotawan wak llaqtakunaman kacharanku allin willakuykunata willamunankupaq (Hech. 13:1-4). 48 watapitaq Antioquia llaqtaman kutiranku chaypin “khuyapayakuq Diospa makinman paykunata hap’iykachisqaku” (Hech. 14:26).
Chaymanta isqon killa qhepata Pablo wakmanta puririrqan allin willakuykunata willananpaq Silastataq akllaran puriqmasin kananpaq (Hech. 15:40). Timoteowan Lucaswantaq apóstol Pabloman taripaspa kusqa riranku. Lucasqa Filipos llaqtapin qhepakuran apóstol Pablotaq Atenas llaqtaman riran chaymantataq Corinto llaqtaman riran chaypin Aquilata Pricilatawan reqsiran chaypi huk wata soqta killata qhepakamun (Hech. 18:11). 52 wata qallarishaqtinmi apóstol Pablo Timoteota Silastawan Corinto llaqtapi saqen paytaq Aquilawan Precilawan Siria provinciaman ripuran (Hech. 18:18). Aquilawan Precilawanqa Eféso llaqtakaman apóstol Pablota riysiranku chaymantaqa sapallanña riran.
Siria provinciapi Antioquía llaqtaman chayaspaqa huk tiempo chaypi tiyaran, chaymantataq 52 watapi wakmanta puririrqan (Hech. 18:23). Éfeso llaqtapiqa ‘Jehová Diosmanta willakuy hinantinman mast’arikurqan, askhapunitaq iñirqankupas’ (Hech. 19:20, NM). Chay llaqtapi apóstol Pablo kinsa watata hina qhepakuran (Hech. 20:31). 56 watapi Pentecostés fiestapi Jerusalén llaqtapi tarikuran. Apóstol Pabloqa hap’ichikusqan qhepaman mana manchakuspa kamachikuqkunaman predicaran. Apóstol Pabloqa Roma suyupi iskay wata wisq’asqa karan arriendakusqan wasipi (c. 59-61), wisq’asqaña kaqtinpas predicashallaranmi Reinomanta, “Señor Jesucristomantapas yachachirqan” (Hech. 28:30, 31).
Bibliamanta tapuykuna kutichiykunapiwan:
14:8-13. ¿Imarayku Listra llaqtayoq runakuna ‘Bernabeta Júpiter nispa suticharqanku, Pablotataq [...] Mercurio nispa’? Júpiter diosqa romanokunaq diosninmi karan Mercuriotaq reqsisqa karan allin rimaq kasqanrayku. Apóstol Pablotaq allin rimaq karan chayqa Mercurio nispa suticharanku Bernabetataq Júpiter nispa.
16:6, 7. ¿Imarayku Diospa santo espiritun hark’aran apóstol Pablota iñiqmasinkunatawan Asiapi Bitiniapi predicanankuta? Chay provinciakunapiqa pisillan karan Diospa kamachinkuna, chaymi santo espíritu hark’aran haykunankuta, aswanpas pusaran askha uyarikuq runakunaq kasqanman.
18:12-17. ¿Imaraykun kamachikuq Galión hinallata qhawaran Sóstenes sutiyoq runata maqashaqtinku? Yaqapaschá kamachikuq Galionqa yuyaykuran Pabloq contranpi umalliq Sóstenes kasqanta, chaychá mana reparaqpas tukuranchu. Sostenesta chhayna maqasqankuqa allinmi karan chayrayku payqa cristianoman tukupuran. Chay qhepamanmi Pabloqa paymanta niran: ‘Wawqenchis Sóstenes’, nispa (1 Cor. 1:1).
18:18. ¿Ima promesata apóstol Pablo ruwaran? Wakin yachaysapa runakuna ninku: Pabloqa Nazareo kananpaqmi prometekuran, nispa (Núm. 6:1-21). Biblian ichaqa mana ninchu ima promesa ruwasqanmanta, manataqmi ninchu sichus chay promesata ruwaran cristianoman tukupusqan qhepaman otaq ñawpaqta, chay promesanta qallarisharanchus icha tukupusharanchus chaytapas manan willanchu. Imaynaña kaqtinpas promesa ruwayqa manan huchachu karan.
Yachananchispaq:
12:5-11. Wayqe pananchiskunapaqqa mañakunanchismi.
12:21-23; 14:14-18. Herodesqa Diosman qona hatunchayta chaskikuran. Pablowan Bernabewanmi ichaqa manapuni munarankuchu hatunchasqa kayta allin qhawarisqa kaytapas. Ñoqanchispas Jehová Diospaq allinta llank’asqanchismantaqa manapuni hatunchasqa kayta maskhananchischu.
14:5-7. Allin reparaq kayqa yanapawasunmi Jehová Diosta servishanallanchispaq (Mat. 10:23).
14:22. Cristianokunaqa yachankun ñak’arinankuta. Manan manchakuspachu iñiyninkuta saqepunku (2 Tim. 3:12).
16:1, 2. Cristiano wayna sipaskunaqa anchatan kallpachakunanku Diosta servinankupaq mañakunankutaq yanapayninta allin qhawarisqa kanankupaq.
16:3. Runakuna allin willakuykunata uyarinankupaqqa kallpachakunanchismi Bibliaq nisqaman hina kawsananchispaq (1 Cor. 9:19-23).
20:20, 21. Wasin-wasinta predicayqa ancha allinpunin.
20:24; 21:13. Diosta tukuy sonqomanta kasukuymi aswan allinqa kawsananchisrayku Diospa kamachikuyninta p’akiymantaqa.
21:21-26. Yuyaychawasqanchistaqa chaskikunanchispunin.
25:8-12. Cristianokunaqa yanapachikusunmanmi kamachikuqkunaq churasqanku kamachikuykunawan ‘allin willakuykunata defendenanchispaq, allinta takyachinanchispaqpas’ (Fili. 1:7).
26:24, 25. ‘Cheqaq simikunataqa’ willashanallanchismi ‘mana iñiq runakunaña’ mana allinpaq qhawarinku chaypas (1 Cor. 2:14).
[8 paginapi dibujo]
¿Hayk’aqmi apóstol Pedro hap’iran “Reinoman haykunapaq llavekunata”?
[9 paginapi foto]
Diospa santo espiritunpa yanapayninwanmi teqsimuyuntinpi predicashanchis.