Diosmi munakuyninta rikuchiwanchis

‘Diospa khuyapayakuyninmi munaychakun. Ahinapin Diosqa runakunata chaninpaq hap’ispa wiñaypaq kawsachinqa.’ (ROM. 5:21.)

1, 2. ¿Ima herenciatan romanokuna saqerqanku? ¿Ima herencian aswan chaniyoq?

“ÑAWPA romanokuna qhepa wiñaypaq aswan hatun herencia saqesqankuqa kamachikuyninkun, chay kamachikuykunaman hina kawsanankupaq yachachisqankun.” (David J. Williams, Biblia t’ikraq Universidad de Melbourne, Australia nisqapi profesor.) Ichaqa Diosmi aswan hatun herenciata runakunaman saqerqan, chayqa: kacharichiy qosqanmi. Chaymi yanapawasun Diospa ñawpaqenpi allin qhawarisqa kanapaq, qespichisqa kanapaq, wiñay kawsayman aypanapaqpas.

² Jehová Diospa chay regalo qowasqanchisqa kamachikuy simiman hinan kashan. Romanos qelqapi 5 capitulopin Pablo chaymanta willan, ichaqa manan runakunaq kamachikuykuna qosqanman hinachu aswanmi sonqota kusichiq hina. Khaynatan nin: “Chhaynaqa, iñisqanchisrayku chaninchasqa kaspan Señorninchis Jesucristorayku Dioswan thak-kaypi kawsanchis”, nispa. ¿Imaynatan chay kacharichiyta chaskikunku Diospi iñipuq runakuna? Diospa munakuyninta hinan, chaymi paypaq hina kawsanku. Chaytan Pablopas ruwarqan, nirqanmi: ‘Qowasqanchis Santo Espirituwan Diospa munakuyninmi sonqonchispi hunt’a kashan’, nispa (Rom. 5:1, 5).

 3. ¿Imakunatan tapukunanchis?

³ ¿Imaraykun Jehová Dios qowarqanchis chay sumaq regalota? ¿Imaraykun chay regalo ancha chaninpuni karqan? ¿Imatan ruwana chay regalota chaskinapaq? Qhawarisun imaninmi Biblia chaymanta chaypitaqmi yachasun Diospa munakuyninmanta.

Huchallikuq runata Diospa munakusqan

4, 5. a) ¿Imaynatan munakuyninta Dios rikuchiwanchis? b) ¿Ima sucedesqanmi sut’inchan Romanos 5:12 textoq nisqanta?

⁴ Diosqa munakuq kaspan sapallan Churinta kachamurqan yanapawananchispaq. Pablon nirqan: “Diosmi ichaqa munakuyninta rikuchiwanchis, huchasaparaq kashaqtinchis Cristoq wañupuwasqanchiswan”, nispa (Rom. 5:8). Arí, ‘huchasaparaq kashaqtinchismi’ Jesusqa ñoqanchisrayku kawsayninta qorqan. Chaymi yachananchis imaynapi huchayoq runaman tukupusqanchista.

⁵ Chayta sut’inchananpaqmi Pablo qelqarqan: “Imaynan huk runallawan huchaqa kay pachapi qallarirqan, huchawantaq wañuypas rikhurirqan, chay hinallataqmi, wañuyqa llapa runaman chayarqan llapallan huchallikusqankurayku”, nispa (Rom. 5:12). Bibliaq willasqan hina, Jehová Diosmi Adán Evata mana huchayoqta kamarqan kay Hallp’api miranankupaq. Chay qhepamanmi hunt’anankupaq hinalla kamachikuykunata qorqan willarqantaqmi mana kasukuqtinkuqa wañunanku kasqanta (Gén. 2:17). Ichaqa manan kasukurqankuchu chaywanmi rikuchirqanku Diospa kamachikuq kayninta pisichasqankuta (Deu. 32:4, 5).

 6. a) ¿Imaynapin Adanpa llapa miraynin wañuyman hap’iykachisqa karqanchis? ¿Iman sucederan Kamachikuy Simi lloqsimuqtin? b) ¿Imaynapin hucha millay onqoykunaman rikch’akun?

⁶ Adán Evaqa huchallikusqanku qhepamanñan wawakunayoq karqanku. Chaymi llapa wawankuna huchayoq nacerqanku. Ichaqa manataq paykunachu huchaman urmarqanku chayqa, manan Diosqa paykunatachu huchachan tayta-mamanpa huchanmanta. Hinaspapas chay tiempopaqqa manan kamachikuy simi karqanraqchu (Gén. 2:17). Chaywanpas tayta-mamankuq huchantan apaykurqanku. Chaymantapachan huchapas wañuypas llapa runakunaman mast’arikurqan, israelitakunaman Kamachikuy Simita qosqanpitaq astawan sut’inchakurqan huchayoq runa kasqanchista (leey Romanos 5:13, 14). Adán Eva wawankuman hucha saqesqankuqa tayta-mamankuq talasemia (anemia hereditaria), hemofilia (hemorragia) onqoyninku wawankuman p’itaykusqan hinan. Chay qhepa kaq onqoymi huk allin reqsisqa Alejo kamachikuqta hap’irqan, payqa zar Nicolás II de Rusia, warmin Alejandraq wawankun karqan. Chhayna onqoyniyoq familiakunapiqa manan llapa wawankumanchu chay onqoykunaqa p’itaykun. Adanpa huchallikusqantan ichaqa llapa runakuna apaykunku. Llapallanchismanmi tayta-mamanchismanta p’itaykuwarqanchis, ñoqanchismantataq wawanchiskunaman. ¿Iman chaymanta qespichiwasunman?

Jesucristowan Diospa qowasqanchis

7, 8. ¿Imatan Adanpas Jesuspas runakunaman apamurqanku?

⁷ Jehová Diosqa munakuq kayninpin huchamanta qespichisqa kanapaq imachus necesitakusqanta qorqan. Pabloq willasqan hina, chaytaqa ‘qhepakaq Adanmi’ apamurqan, payqa ñawpaq kaq Adán hinan ch’uya runa karqan (1 Cor. 15:45). Chaywanpas iskayninkun hukniraytakama ruwarqanku, chaytan kunan qhawarisun (leey Romanos 5:15, 16).

⁸ Pablo nisqan hina ‘Diospa qokuyninqa’ huktan runakunaman apamurqan ‘huchataq’ hukta apamullarqantaq. ¿Iman karqan Adanpa ‘huchallikusqanmanta’? Pay kikinmanta huchallikusqanraykun wañunanpaq huchachasqa karqan. Ichaqa manan payllachu, Pablon nirqan: “Huk runaq huchallikusqan hawa askha runa wañurqan”, nispa. Diospa kamachikuyninman hinaqa, llapa runakunan pay hina wañunanchis karqan mirayninmanta kasqanchisrayku. Ichaqa, ¿iman karqan qhepakaq Adán [Jesús] chanin ruwasqanwan? Pablon willan askha runakuna ‘kawsanankupaq chaninchasqa kasqankuta’ (Ro. 5:18).

 9. Romanos 5:16, 18 textopi nisqan hina, ¿imatan Dios ruwan chaninchasqan runakunawan?

⁹ ¿Imaninantan nin griego rimaypi “chaninpaq hap’irqan”, “chaninchasqa karqanku” nisqa simikuna? David J. Williams runan nillantaq: “Chayqa kaymanmi rikch’akun, huk tribunalpin mana chanin runa juzgasqa kashan, Diostaqmi juez hina huchachashan, ichaqa pay kikinmi chay runata huchanmanta kacharichipun”, nispa.

10. ¿Imatan Jesús ruwarqan Jehová Dios chaninchawananchispaq?

¹⁰ ¿Imaynapin ‘kay pachantinpi Juez’ huchayoq runata huchanmanta kacharichin? (Gén. 18:25.) Diosqa ancha munakuq kayninpin sapan Churinta kay Hallp’aman kachamurqan. Jesusqa k’aspipi wañuchisqa kanankaman hunt’aq sonqo karqan, tentacionpiña tarikurqan, asipayarqankuña, sinchitaña ñak’arichirqanku chaypas Taytanpa munaynintan hunt’arqan (Heb. 2:10). Chhaynapin Adanpa mirayninrayku kawsayninta qorqan, huchamanta wañuymantawan kacharichiwananchispaq (Mat. 20:28; Rom. 5:6-8).

11. ¿Imaynapin kacharichisqa kanapaq preciota pagakurqan?

¹¹ Chaytan 1 Timoteo 2:6 (MR) texto nin: “[Kaq] precio kananpaq” nispa. Ichaqa, ¿imamantan kaq precio hina kanman? Huchallikusqanwanmi Adanqa waranqa-waranqa mirayninman huchata wañuytawan apamurqan. Sichus Jesuspas ch’uya runa kayninpi wawakunayoq kanman karqan chayqa, waranqa-waranqanpi miraspan ch’uyallataq kankuman karqan.a Chayta qhawarispan ñawpaqpi nirqanchis Jesucristowan chay ch’uya wawankunawan sacrificio ruwasqanku, Adanpa llapa mirayninmanta kaq preciota pagaspa kacharichiy atisqankuta. Ichaqa, ¿willanchu Biblia Cristo mirayninwan runakuna qespichinanmanta? Manan willanchu. Romanos 5:15-19 texton willan “ch’ulla runaq” wañuynillanwan kacharichisqa kasqanchista. Jesuspa ch’uya kawsaynillanmi tupan Adanpa ch’uya kawsayninwan. Arí, Jesucristollan kacharichiwaqninchisqa. Jesucristoq ‘chanin ruwasqallanwanmi’ otaq tukuypi kasukusqanwan, wañunankama hunt’aq kasqanwanmi runakunaqa chaninchasqa kanchis kawsayta chaskinapaq (2 Cor. 5:14, 15; 1 Ped. 3:18). Ichaqa, ¿imaynapin Dios huchamanta kacharichiwanchis?

Jesuspa wañusqanmi huchamanta kacharichiwanchis

12, 13. ¿Imaynapin Jehová Dios munakuyninta khuyapayakuyninta rikuchin runakunaq huchanta pampachaspa?

¹² Jehová Diosqa chaskirqanmi Jesuspa sacrificakusqanta (Heb. 9:24; 10:10, 12). Ichaqa, ¿imaynapin Jesuspa qatikuqninkuna tarikusharqanku kay pachapi kashaspanku? Kallpachakurqankuña allinta ruwanankupaq chaypas huchayoq runa kayninkupin pantashallarqanku (Rom. 7:18-20). Diosmi ichaqa chayta allichapunan karqan. Kacharichisqa kanapaq “precio” pagakusqanta chaskispan munaynin ruwaqkunata huchankumanta pampachapurqan.

¹³ Jehová Diosqa munakuq khuyapayakuq kasqanraykun apostolkunatapas huk runakunatapas huchamanta kacharichirqan, manan allin runakuna kasqankuraykuchu. Paymi munarqan Adanpa huchan apaykusqankumanta kacharichiyta, manataqmi chay huchankuman hinachu huchacharqan. Pablon nirqan: “Diospa khuyapayakuynillanwanmi iñiywan qespichisqa kankichis. Chaytaqa manan ima ruwasqaykichiswanpaschu ayparqankichis, aswanpas Diosmi chaytaqa qorqasunkichis”, nispa (Efe. 2:8).

14, 15. ¿Ima saminchaytan chaskirqanku chaninchasqa runakuna, ichaqa imatan ruwashanallanku karqan?

¹⁴ Adanpa huchanmanta kacharichiwasqanchispas huchanchismanta pampachawasqanchispas Tukuy Atiyniyoq Diospa ancha hatun regalonmi. Manaraq cristiano kashaspa llapa Diosta serviqkunaq huchanta yupasunman chayqa may askhachá kanman. Ichaqa kachariy qosqanwanmi Diosqa chay huchakunamanta pampachawasunman. Pablon nirqan: “Askha huchakunamantan Diosqa mana imaraykulla qospa runakunata chaninpaq hap’irqan”, nispa (Rom. 5:16). Huchankumanta kacharichisqa runakunaqa iñiywanmi Diosta yupaychashanallanku karqan. Ichaqa, ¿ima saminchaytan chaskikunanku karqan? “Diospa mana imaraykulla chaninchasqan runakunaqa mosoq kawsaypi sapallan Jesucristoq ruwasqanrayku kamachikunqaku.” Jehová Diospa mana imaraykulla runakunata chaninchasqanqa kawsaymanmi apawanchis Adanpa saqesqantaq wañuyman (Rom. 5:17; leey Lucas 22:28-30).

¹⁵ Diospa chaninchasqan runakunaqa espiritual wawankunan kapunku. Paykunaqa Cristowan kuskan kamachikuq kapunqaku, chaymi espíritu cuerpopi kawsarimpuspa hanaq pachaman ripunankupaq suyakunku (leey Romanos 8:15-17, 23).

Munakuyninta hukkunaman rikuchin

16. ¿Imatan kay Hallp’api suyakuyniyoq runakunapas chaskikushanku?

¹⁶ Ichaqa manan llapa iñiywan Diosta serviqkunachu hanaq pachaman rinqaku. Manaraq Jesús hamushaqtin Diosta serviq runakuna hinan paykunaqa kay Hallp’api wiñay kawsayta suyakunku. Ichaqa, ¿ñachu paykuna Diospa chaninchasqanña kanku wiñay kawsayman aypanankupaq? Pabloq nisqan hinaqa chaninchasqañan kanku.

17, 18. a) ¿Imaynatan Dios Abrahamta qhawarirqan? b) ¿Imaraykun Dios Abrahamta chaninpaq qhawarirqan?

¹⁷ Chaytan Pablo sut’incharqan allin iñiyniyoq Abrahammanta rimaspa. Abrahamqa manaraq israelitakunaman Dios Kamachikuy Simita qoshaqtinmi kawsarqan, chay tiempopaqqa manan hanaq pachaman rinapaq suyakuypas karqanchu (Heb. 10:19, 20). Pablon nirqan: “Diosmi kay pachata herenciata hina chaskinanpaq Abrahamman mirayninmanwan prometerqan, manan kamachikuy simita hunt’aspachu chaskirqan, aswanpas iñisqanraykun Diospa chaninchasqan kaspa chaskirqan”, nispa (Rom. 4:13; Sant. 2:23, 24). Arí, Diosqa chaninpaqmi Abrahamta qhawarirqan (leey Romanos 4:20-22).

¹⁸ Ichaqa manan chaywanqa nishanchischu: “Abrahamqa manan hayk’aqpas huchallikurqanchu” nispachu. Payqa hukpin chanin runa karqan (Rom. 3:10, 23). Jehová Diosqa ancha yachayniyoq kayninpin Abrahampa ruwasqankunapi qhawarirqan allin iñiyniyoq kasqanta. Payqa iñirqanmi paypa familianmanta Diospa prometesqan ‘miray’ hamunanta. Chay Mirayqa karqan Mesías otaq Criston (Gén. 15:6; 22:15-18). Ancha hatun Juezqa ‘Jesucristo wañuspa kacharichisqanraykun’ Abrahamta chay tiempopi Dios serviq runakunatawan huchankuta pampachayta atirqan, chaymi paykunapas kawsarimpunqaku (leey Romanos 3:24, 25; Sal. 32:1, 2).

Diosqa chaninpaqmi qhawariwanchis

19. ¿Abrahampa imayna qhawarisqa kasqanmi llapa cristianokunata kallpachawanchis?

¹⁹ Abraham chaninchasqa kasqanqa llapa cristianokunatan kallpachawananchis. Diosqa manan ‘herenciata chaskikuq Cristowan kuska’ cristianokunata hinachu Abrahamta chanincharqan. Paykunataqa ‘ch’uya llaqtan kananpaqmi akllakurqan’ “Diospa wawankunan” kapunkupas (Rom. 1:7; 8:14, 17, 33). Abrahammi ichaqa “Diospa amigon” nisqa kapurqan, manataqmi chay tiempopaqqa Cristo kawsayninta sacrificarqanraqchu (Sant. 2:23; Isa. 41:8). ¿Kay Hallp’api wiñay kawsayta suyakuqkunari imayna qhawarisqan kanku?

20. ¿Imatan runakuna ruwananku Abraham hina Diospa chaninchasqan kanankupaq?

²⁰ Chay cristianokunaqa manan “Jesucristo wañuspa kacharichisqanrayku” ‘Diospa mana imaraykulla chaninchasqan’ runakuna hinachu hanaq pachaman rinqaku (Rom. 3:24; 5:15, 17). Ichaqa tukuy sonqowanmi iñinku Diospi, kacharichiy qosqanpipas. Chaytan rikuchinku ‘Diospa qhapaqsuyunmanta willaspa, Señor Jesucristomantapas yachachispa’ (Hech. 28:31). Chaykunata ruwasqankuraykun Diosqa Abrahamta hina chaninpaq qhawarin. Manaña akllasqa runakuna hinachu ‘chaninchasqa’ kanku chaypas, ancha agradecesqan kashanku Abraham hina huk regalo chaskisqankumanta: Diospa amigon kayta.

21. ¿Imatan Jehová Dios qowasun chanin kayninpi munakuq kayninpipas?

²¹ Kay tiempopi politicokunaq prometesqanqa yanqallan, Hallp’api wiñay kawsay kananmanta Diospa prometesqanmi ichaqa hunt’akunqapuni. Chaytan ancha hatun yachayniyoq Diosninchis qallariymantapacha munarqan. Chaytan pisi-pisimanta hunt’ashan. Tukuy chaykunatan chanin kayninman hina ruwarqan, chaypitaqmi rikuchiwanchis munakuwasqanchista. Chaymi Pablo nirqan: “Diosmi ichaqa munakuyninta rikuchiwanchis, huchasaparaq kashaqtinchis Cristoq wañupuwasqanchiswan”, nispa (Rom. 5:8).

[Uranpi willakuy]

¿Yuyashanchischu kay yachachikuykunata?

• ¿Imatan Adanmanta llapa miraynin chaskirqanchis? ¿Iman chaymanta karqan?

• Willay imaynapi Adanpa huchallikusqanmanta kaq “precio” pagakusqanta, imaynapi pagakusqantawan.

• ¿Ima suyakuymi kan chaninchasqa kasqanchisrayku?

[13 paginapi dibujo]

Adanqa ch’uya kashaspan huchallikurqan. Jesustaqmi ch’uya kawsayninwan kaq ‘preciota’ pagarqan

[15 paginapi foto]

Jesuspa sutinpi chaninchasqa kay atisqanchismanta ‘allin willakuykunatan’ willanchis