21 capítulo

Jehová Diospa sumaq munasqan hunt’akun

1, 2. a) ¿Imatan Jehová Dios munan llapa kamasqankunapaq? b) ¿Pikunan huk familia hinalla Jehová Diosta yupaycharanku?

JEHOVÁ DIOSQA munakuq kayninpin munan hanaq pachapi angelkunapas kay pachapi runakunapas huk hinalla payta sapallan cheqaq Diosta yupaychanankuta, paypa wawankuna hina kacharichisqa kawsanankutawan. Chayllatataqmi chanin kaqta munakuqkunapas tukuy sonqowan munanku.

² Kamayta qallarisqanpin Jehová Diosqa hunt’aran sumaq munasqanta. Ñawpaqtaqa Churintan kamaran, paymi wañupuspa kawsarinpusqanmantapacha “Diospa hatun-atiyninpa lliphlli-kayninqa, Diospa kikin rikch’ayninpunitaq [otaq Diosman rikch’akuq] kanpas” (Hebreos 1:1-3). Diosmi sapallan kashaspa paytaqa kamaran, chaymi sapallan Churi. Paywanñan Diosqa kamaran hanaq pachapi angelkunata chaymantataq Hallp’api runakunata (Job 38:7; Lucas 3:38). Llapankun karanku huk familia hinalla. Jehová Diosllan paykunapaqqa Diosninku karan, hanaq pachapi kay pachapi Kamachikuq, munakuq Taytankupas.

 3. a) ¿Imatan saqewaranchis ñawpa tayta mamanchis? b) ¿Ima yanapaytan Jehová Dios sumaq sonqo kayninpi Adanpa mirayninman qomuran?

³ Ñawpa tayta mamanchis yuyaypi huchallikuqtinkun Dios huchacharan wañunankupaq, Edén huertamantan paykunata qarqopuran, manan wawankunata hinañachu rikuran, chaymi paykunaqa manaña Diospa familianmantachu kapuranku (Génesis 3:22-24; Deuteronomio 32:4, 5). Llapanchismi paykunaq miraynin kanchis chaymi huchallantinña nacenchis. Ichaqa Jehová Diosmi yacharan Adán Evaq mirayninmanta wakin runakuna chanin kayta munakunankuta, chayraykun sumaq sonqo kayninpi yanapayta qomuran ‘Diospa wawankunawan kuska kacharichisqa hatunchayninpi kanankupaq’ (Romanos 8:20, 21).

Israelitakuna sumaq kawsayninkuta chinkachinku

 4. ¿Imatan Jehová Dios qoran ñawpa tiempopi israelitakunaman?

⁴ Adanpa kamasqanmanta iskay waranqa phisqa pachak wata qhepamanmi Jehová Dios wakin runakunata akllakuran paywan sumaqpi kanankupaq. Ñawpa tiempopi israelitakunatan akllakuran llaqtan kananpaq hinaspa Kamachikuy Siminta qoran (Génesis 12:1, 2). Hatun suyuman tukuchispataq paykunawan munayninta hunt’aran (Deuteronomio 14:1, 2; Isaías 43:1). Chhaynaña kaqtinpas israelitakunaqa huchaman wañuyman hap’ichisqan kasharanku, manan Adán Eva qallariypi tukuy imaymanamanta kacharichisqa kasqanku hinachu karanku.

 5. ¿Imanaqtinmi Israel llaqta manaña Jehová Diospa llaqtanchu kapuran?

⁵ Chaywanpas israelitakunaqa Jehová Diospa ñawpaqenpi allin qhawarisqan karanku. Paykunaqa Taytankuta hinan Jehová Diosta respetananku karan Paypa munasqanman hinataq kawsanankupas karan. Jesusmi yuyarichiran chay ruwanankuwan hunt’anankupaq (Mateo 5:43-48). Ichaqa manan kasukurankuchu. “Taytaykuqa sapan Diosllan” nispaña judiokuna niranku chaypas ruwasqankuwan yuyaykusqankupiwanmi rikuchiranku mana chhaynachu kasqanta, chaytan Jesusqa sut’incharan (Juan 8:41, 44, 47). Jehová Diosmi 33 watapi Kamachikuy Simita tukuchipuran chaymantapachan Israel llaqtaqa manaña Diospa llaqtanchu kapuran. Chayraykuchu nisunman, Jehová Diosqa manañachá hayk’aqpas runakunawan allinpichu kanqa, nispa.

‘Hanaq pachapi kaqkunata’ huñukun

 6. Efesios 1:9, 10 textopi apóstol Pabloq qelqasqan hina, ¿imatan Jehová Dios yuyaykusqanman hina allichan?

⁶ Apóstol Pablon willaran wakin qharikunapas warmikunapas Jehová Dioswan aswan allinpi kanankumanta. Iñiyniyoq runakuna familian ukhupi kanankupaq imatachus Diospa ruwasqanmantan apóstol Pablo kayta qelqaran: “[Diosmi] allin munayninman hina pakasqa munayninta reqsichiwarqanchis. Chaytan Cristopi hunt’ananpaq yuyaykurqan [“administración”, NM], chaymi tiempokuna hunt’akuqtinña hanaq pachapi kaqkunatapas kay pachapi kaqkunatapas llapallanta Cristowan huñuykunqa, pay lliwpi uma kananpaq”, nispa (Efesios 1:9, 10). Chay ‘yuyaykusqanman’ hina allichasqanmi (administración) Jesucristowan hunt’akunqa. Paypa yanapayninwanmi runakuna Diospa chaskisqan kankuman: huk pisi t’aqa hanaq pachaman rinankupaq, ancha askha runakunataq kay pachapi wiñay tiyanankupaq.

 7. ¿Pikunan ‘hanaq pachapi kaqkuna’?

⁷ Ñawpaqtaqa Pentecostés p’unchay 33 watapi J.h.q. ‘hanaq pachapi kaqkunata’ huñukuyta qallarikuran, paykunan kanku Reinopi Cristowan kuska kamachikuqkuna. Jesuspa sacrificakusqanpi iñisqankuraykun Jehová Dios chaninpaq paykunata qhawariran (Romanos 5:1, 2). Chay qhepamanmi chay t’aqaman huñukuran wak llaqtayoq runakunatawan, ‘hanaq pachapi kaqkuna’ pachak tawa chunka tawayoq waranqa runakunaman hunt’akunankama (Gálatas 3:26-29; Apocalipsis 14:1). Kay p’unchaykunapiqa pisillañan kay Hallp’api kashanku.

‘Kay pachapi kaqkunata’ huñukun

 8. ¿Pikunan kanku ‘kay pachapi kaqkuna’, imaynapin Jehová Dioswan kashanku?

⁸ Yuyaykusqanman hinan Jehová Diosqa huñushallantaq ‘kay pachapi kaqkunata’, chay runakunaqa kay Hallp’api wiñay kawsaytan suyakushanku, millonninpiñan kankupas. Chay cristianokunaqa Reinopi kamachikamunankupaq qhepaqkunawanmi Jehová Diospa sutinta hatunchashanku payllatan yupaychashankupas (Isaías 2:2, 3; Sofonías 3:9). Paykunapas “Taytay” ninkun Jehová Diosta kawsay qoq kasqanrayku. Hinaspapas Jesucristoq sacrificakusqanpi iñisqankuraykun Jehová Diospa ñawpaqenpi allin qhawarisqa kanku (Apocalipsis 7:9, 14). Ichaqa manan wawankunata hinaraqchu Dios chaskin huchayoq runakuna kasqankurayku.

 9. ¿Ima suyakuymantan willan Romanos 8:21 texto?

⁹ Paykunaqa ‘ismuqpaq nisqa kaymanta Diospa kacharichinan’ p’unchaytan tukuy sonqowan suyakushanku (Romanos 8:21). Cristowan hanaq pachapi ejercitonwan Armagedón nisqapi maqanakuyta tukuqtinkun chay kacharichiy chayamunqa. Chaypin Satanaspa munayninta ruwaqkuna wañunqaku, chay qhepamantaq Cristoq Waranqa Wata Kamachikuyninpi saminchaykuna kanqa (Apocalipsis 19:17-21; 20:6).

10. ¿Ima takitan Jehová Diospa kamachinkuna takinqaku?

¹⁰ Ancha kusikuychá kanqa Jehová Diospa kay pachapi llapa kamachinkuna hanaq pachapi kamachinkunawan huk sonqolla kapuqtinku, paykunaqa kay takitan kusikuywan takinku: “Tukuy-atiyniyoq Señor Diosniyku, ancha hatun musphanan lliw ruwasqaykikunaqa. Llapa suyukunaq Reynin, chaninmi, cheqaqmi ñanniykikunaqa. Señornillayku, ¿pitaq mana manchakusunkimanchu? ¿Pitaq sutiykita mana hatunchanmanchu? Qanllapunin ch’uyaqa kanki. Llapa suyukunaqa, qanllamanpuni hamuspan yupaychasunki, chanin ruwasqaykikunaqa rikuchikunñan”, nispa (Apocalipsis 15:3, 4). Arí, Diospa kamachinkunaqa llapallankun huk hinalla sapallan cheqaq Diosta yupaychanqaku. Wañusqakunapas kawsarinpunqakun hinaspan paykunapas Jehová Diosta yupaychanqaku (Hechos 24:15).

Hamuq tiempopi sumaq kacharichiy

11. ¿Ima sumaq kacharichiymi kanqa manchay ñak’ariymanta qespichisqa kaqkunapaq?

¹¹ Manchay ñak’ariypi Armagedón nisqapipas millay kawsay tukupuqtinqa manañan Saqra Satanasñachu “kay pacha kamachiq diosqa” kanqa. Manañan Jehová Diospa kamachinkunata pantachinqachu (2 Corintios 4:4; Apocalipsis 20:1, 2). Manañan pantasqa religionkunapas Jehová Diospa sutinpi runakunata q’otunqakuchu, nitaqmi runakunata t’aqanachinqachu. Kamachikuqkunapas manañan cheqaq Diospa kamachinkunata ñak’arichinqachu. ¡Ancha sumaqmi kanqa chay kacharichiyqa!

12. ¿Imaynatan llapa runakuna huchamanta kacharichisqa kanqaku huchaq tukuy imaymana paqarichisqanmantapas?

¹² Jesusqa “Diospa Corderon runakunaq huchankunata pampachaq” kayninpin sacrificakusqanwan runakunaq huchanta wiñaypaq chinkachinqa (Juan 1:29). Kay Hallp’api kashaspan Jesusqa runakunaq huchanta panpachasqan qhepaman imaymana onqoyniyoq runakunata qhaliyachiran, chaywanmi rikuchiran hucha panpachaq kasqanta (Mateo 9:1-7; 15:30, 31). Chhaynallatataqmi ruwanqa Diospa Reinonpi kamachikamuqtinpas: ñawsakunatan qhawarichinqa, upakunatan rimarichinqa, roqt’okunatan uyarichinqa, wist’ukunatan puririchinqa, umanpi onqoyniyoqkunata qhaliyachinqa, manañan pipas ima nanaywanpas ñak’arinqañachu (Apocalipsis 21:3, 4). Llapa kasukuq runakunan huchaq ‘kamachikuyninmanta’ kacharichisqa kanqaku, chaymi yuyaykusqankupas ruwasqankupas sumaq kanqa paykunapaq Jehová Diospaqpas (Romanos 7:21-23). Waranqa Wata tukupuqtinqa ch’uyan kapunqaku, sapallan cheqaq Diosman ‘rikch’akuq’ (Génesis 1:26).

13. ¿Imatan Cristo ruwanqa Waranqa Wata Kamachikuynin tukupuqtin, chaymanta imaynan kapunqa?

¹³ Cristoqa runakunata ch’uyaman tukuchipuspan Taytanpa atiy qosqanta kutichipunqa: “Tukuy kamachikuyta, tukuy atiyta, tukuy munaychakuytapas yanqayachipunqa, hinaspan Dios Yayaman kamachikunan atiyta qopunqa. Cristoqa kamachikunqapunin tukuy awqankunata chaki sarunanman Dios churanankama” (1 Corintios 15:24, 25). Waranqa Wata Kamachikuypin tukuy imapas hunt’akunqa, manañan necesitakunqachu huk kamachikuqta Jehová Dioswan runakunawan allipunachiqta. Manañan necesitakunqachu huchamanta Jesuspa qespichiyninta huchapas wañuypas manaña kapusqanrayku, runakunapas huchankumanta qespichisqaña kapusqankurayku ima. Biblia niwanchis: “Kikin Cristopas Churi kashaspa tukuy imaymanata paywan munaychachiq Dios Yayaman kasukunqa. Ahinapin Diosqa llapa imaymanapipas runakunapipas payllapuni munaychakunqa”, nispa (1 Corintios 15:28).

14. ¿Imapin tarikunqaku ch’uyaman tukupuq runakuna, imarayku?

¹⁴ Chay qhepamanmi llapa ch’uya runakuna qhawarichikunanku kanqa cheqaqtapunichus sapallan cheqaq Diospa munayninta wiñaypaq ruwanqaku chayta. Arí, Jehová Diosqa manaraq wawankunata hina chaskispan huk pruebaman churanqa. Satanasmi supayninkunapiwan chinkay-chinkay ukhumanta kacharichisqa kanqaku. Chaypi Jehová Diosta tukuy sonqowan munakuqkuna imaynapiña ñak’arichisqa kanqaku chaypas Diosmi chaykunataqa allichapunqa. Diosta qhepanchaspa mana kasukuqkunan ichaqa Satanaswan supayninkunawan kuska wiñaypaq wañuchisqa kanqaku (Apocalipsis 20:7-10).

15. ¿Imaynatan kawsanqaku wakmanta Jehová Diospa llapa wawankuna?

¹⁵ Chay qhepamanmi Jehová Dios llapa ch’uya runakunata wawankunata hina chaskikapunqa p’uchukaykama kamachikuq kayninta q’emiykusqankurayku. Chaymantapachan llapanku kacharichisqa kanqaku hinaspan hanaq pachapi kaq kay pachapi kaq wawankuna huk familia hinalla kapunqaku. Wakmantan llapa angelkuna runakunapiwan huk hinalla sapallan cheqaq Diosta yupaychanqaku, chhaynapin Diospa sumaq munasqan hunt’akunqa. ¿Manachu qanpas munawaq chay kusisqa familia ukhupi wiñaypaq kawsayta? Chhayna kaqtinqa kallpachaykikun 1 Juan 2:17 textoq nisqanta kasukunaykipaq: “Kay pachaqa tukukapushanmi, tukuy imaymana mana chanin munayninkunapiwan. Diospa munayninta ruwaqmi ichaqa wiñaypaq kawsanqa”.

Yuyarinapaq

• Manaraq Edén huertapi hucha paqarishaqtin, ¿imaynan karan kawsay Jehová Dioswan llapa kamasqankunawanpas?

• ¿Ima ruwanayoqmi kanku Diospa kamachinkuna?

• ¿Pikunan hamuq tiempopi Diospa wawankuna kanqaku, imaynatan chay tupan huk hinalla yupaychanankupaq Jehová Diospa munasqanwan?

[190 paginapi dibujo]

Teqsimuyuntin paraisoman tukupuqtinmi llapa kasukuq runakuna chaypi kusisqa tiyanqaku