Genesi
37 Yakobe apitiriza kukhala mu dziko ya Kanani, kudakhala pai wace ninga mulendo.+
2 Izi ndi mphangwa zinalonga pya umaso wa Yakobe.
Pikhali Zuze+ na pyaka 17 pyakubalwa, pa ntsiku inango iye akhakumbiza mabira+ pabodzi na ana a Bhila+ na ana a Zilpa,+ akazi a pai wace. Pontho Zuze apanga pai wace pinthu pyakuipa pikhacita abale ace. 3 Izraeli akhafuna kakamwe Zuze kupiringana anace+ anango onsene, thangwi unoyu akhali mwana adabala iye mu unkhalamba wace; pontho ansonesera nguwo yakulapha yakubalika kakamwe. 4 Pidaona abale ace kuti pai wawo akhanfuna kakamwe kupiringana abale ace onsene, iwo atoma kumuida, pontho nee akhakwanisa kulonga naye mwadidi.*
5 Mukupita kwa ndzidzi, Zuze alota ndoto mbailonga kuna abale ace,+ penepo iwo agumana thangwi inango toera kumuida. 6 Iye aapanga: “Ndaphata miyendo, bveserani ndoto idalota ine. 7 Ife tikhamanga misumbu ya tirigu pakati pa munda, mbwenye nsumbu wanga walamuka mbupitiriza kukhala dzololo, misumbu yanu yazungulira nsumbu wanga mbikotama pamaso pa nsumbu wanga.”+ 8 Abale ace ambvundza: “Pisabveka kuti unakhala mambo wathu mbutitonga?”+ Natenepa iwo agumana thangwi inango toera kumuida, thangwi ya ndoto zace na mafala adalonga iye.
9 Mukupita kwa ndzidzi, iye alota ndoto inango mbailonga kuna abale ace: “Ine ndalota ndoto inango. Ndalota dzuwa, mwezi na nyenyezi 11 pikhakotama patsogolo panga.”+ 10 Buluka penepo, iye alongambo ndoto ineyi kuna pai wace na abale ace; pai wace ansandika mbalonga: “Kodi ndoto ineyi idalota iwe isabvekanji? Kodi ine, mai wako na abale ako tinabweradi kuna iwe mbatikotamisa misolo yathu pamaso pako mpaka pantsi?” 11 Abale ace atoma kuncitira bibvu,+ mbwenye pai wace akoya mafala anewa muntima mwace.
12 Abale ace aenda kakumbiza mabira a pai wawo cifupi na Sikemu.+ 13 Buluka penepo, Izraeli apanga Zuze: “Abale ako aenda kakumbiza mabira cifupi na Sikemu. Ine ndisafuna ndikutume toera uende kaaone.” Penepo iye atawira: “Ine ndiri dzololo toera kuenda!” 14 Natenepa iye ampanga: “Ndaphata miyendo, ndoko kaone abale ako khala ali mwadidi. Onambo kuti mikumbi iri tani, ungamala undibweresere mphangwa.” Penepo iye antuma buluka ku gowa ya Ebhroni+ mbaenda ku Sikemu. 15 Mukupita kwa ndzidzi, mamuna mʼbodzi anʼgumana mbakandzendza-ndzendza ntsanga. Mamuna unoyu ambvundza: “Uli kusakanji kani?” 16 Iye atawira: “Ndiri kusaka abale anga. Ndaphata miyendo, ndipangeni: Musadziwambo kuti ndi kupi kunakumbiza iwo mikumbi ya pifuyo?” 17 Mamuna atawira: “Iwo abuluka kuno, thangwi ndaabva mbakalonga kuti: ‘Tendeni ku Dhotani.’” Natenepa Zuze atowera abale ace, mbaagumana ku Dhotani.
18 Iwo amuona nakutali, pontho mbadzati kufika pana iwo, abale ace atoma kubverana toera kumupha. 19 Natenepa iwo alonga kuna unango na ndzace: “Onani, nyakulota+ ule ali kubwera! 20 Cincino tendeni timuphe, timponye mu ncera, tingamala tinalonga kuti iye alumwa na cikala. Buluka penepo tinaona kuti ninji pinafuna kucitika na ndoto zace.” 21 Rubheni+ pidabva iye pyenepi ayesera kumuombola mʼmanja mwawo. Natenepa iye alonga: “Mbatilekeni kumupha.”+ 22 Rubheni aapanga: “Lekani kumupha.+ Mponyeni mu ncera uyu nʼthando muno, mbwenye lekani kuncita pyakuipa.”+ Iye akhafuna kumpulumusa toera angamala amʼbweze kuna pai wace.
23 Pidafika Zuze, abale ace anʼdulisa nguwo yace, yakuti ndi nguwo yakulapha na yakubalika kakamwe ikhabvala iye,+ 24 iwo amʼphata mbamponya mu ncera. Mu ndzidzi unoyu, ncera nee ukhali na madzi.
25 Buluka penepo, iwo akhala pantsi toera kudya. Pidalamusa iwo maso awo, aona nsoka wa anthu a dzindza ya Ijimaeli+ akhabwera buluka ku Jiliyadhi. Makamelo awo akhadathukula mafuta akununkhira anacemerwa ladhano, bhalsamu na makoko* akununkhira a miti,+ iwo akhaenda ku Ejitu. 26 Penepo Yuda apanga abale ace: “Tinawinanji tingapha mʼbale wathu mbatifikira ciropa cace?+ 27 Mphyadidi tinʼgulise+ kuna Aijimaeli, mbwenye mbatilekeni kuncita pyakuipa. Kusiyapo pyenepi, iye ndi mʼbale wathu wa ciropa cibodzi cene.” Natenepa iwo abvera pidalonga mʼbale wawo. 28 Pikhapita anyamalonda a Amidhiyani,+ abale ace Zuze amʼbulusa mu ncera mbanʼgulisa kuna Aijimaeli na ntengo wa kobiri 20 za parata.+ Amuna anewa akwata Zuze mbaenda naye ku Ejitu.
29 Mukupita kwa ndzidzi, pidabwerera Rubheni mbakhonda kugumana Zuze mu ncera, iye apandula nguwo zace. 30 Pidabwerera iye kuna abale ace, iye alonga mwakugaluza: “Mwana azambazika! Mphapo ndinacitanji ine?”
31 Iwo akwata nguwo ya Zuze, apha bokho mbabvika nguwo ineyi mu ciropa. 32 Pidamala iwo, atumiza nguwo yakubalika ya Zuze kuna pai wawo na mphangwa izi: “Ife tagumana nguwo iyi. Taphata miyendo, iyangʼaneni mwadidi toera muone khala ndi nguwo ya mwananu peno nkhabe.”+ 33 Penepo iye aiyangʼana mwadidi, mbalonga mwakugaluza: “Iyi ndi nguwo ya mwananga! Iye alumwa na cikala! Mwakukhonda penula, Zuze amala kudyiwa!” 34 Penepo Yakobe apandula nguwo zace, amanga sakha ncunu mwace, mbatsukwala mu ntsiku zizinji thangwi yakufa kwa mwanace. 35 Anace onsene amuna na akazi akhayesera kumʼbalangaza, mbwenye iye akakhonda kubalangazwa, mbalonga: “Ndinalira mwananga mpaka kuenda kwanga Munthumbi!”*+ Iye akhapitiriza kulira mwanace.
36 Pidafika iwo ku Ejitu, Amidhiyani agulisa Zuze kuna Putifare nkulu wa utongi wa Farau,+ na nkulu wa anyakuonera mambo.+