Kukhulupirika Kusaticitisa Kukhala Akutawirika Kwa Mulungu

1, 2. Ndi makhaliro api akunentsa adathimbana na Yefite pabodzi na mwanace?

NTSIKANA athamangira kuna babace. Iye akhali wakutsandzaya thangwi babace awina kakamwe kunkhondo. M’mbuto mwakutsandzaya pabodzi na mwanace mukuimba na kubvina, iye apandula nguwo zace za unyankhondo mbalonga: ‘Mwananga, watsukwalisa kakamwe ntima wanga!’ Buluka penepo, ampanga pikiro idacita iye kuna Yahova yakuti mbidacinja umaso wa mwanace kwenda na kwenda. Mwakukhonda kunyinyirika, iye atawira mwadidi kakamwe, mbawangisa babace toera kukwanirisa pikiro idacita iye kuna Yahova. Mafalace apangiza cikhulupiriro cace. Iye akakhulupira kuti pyonsene pinaphemba Yahova mphyadidi kakamwe kuna iye. (Aton. 11:34-37) Babace atsandzaya kakamwe mukudziwa kuti kuperekeka kwa mwanace toera kuphedzera cisankhulo cace mbakudatsandzayisa Yahova.

² Yefite na mwanace anyindira kakamwe Yahova, mbasankhula kukomeresa Yahova maseze pikhali pyakunentsa. Iwo akhafuna kukhala akutawirika kwa Yahova, natenepa akhali dzololo toera kucita pyonsene pinakwanisa iwo.

 3. Thangwi yanji citsandzo ca Yefite na mwanace ndi cadidi kakamwe kwa ife lero?

³ Midzidzi inango pisanentsa kukhala wakukhulupirika kwa Yahova. Undimomwene ndi wakuti tisafunika ‘kumenya nkhondo yacikhulupiro mwamphambvu.’ (Yuda 3) Toera kucita pyenepi, tendeni tidinge makhaliro akunentsa adathimbana na Yefite pabodzi na mwanace mu umaso wawo. Kodi iwo apitiriza tani kukhala akukhulupirika kwa Yahova?

4, 5. (a) Ndi ntemo upi udapereka Yahova kwa Aisraele mu ndzidzi ukhapita iwo mu Dziko Yakupikirwa? (b) Mwakubverana na Masalmo 106, ndi nyatwa zipi zidaona dzindza ya Israele thangwi yakukhonda bvera kwawo?

⁴ Ntsiku zonsene Yefite na mwanace akhakumbuka pya ngozwi yakukhonda kukhulupirika kuna Yahova. Cifupi na pyaka 300 nduli, Yahova akhadapanga Aisraele toera kufudza alambiri onsene authambi mu Dziko Yakupikirwa. (Deut. 7:1-4) Kukhonda kubvera kwa Aisraele, kwacitisa azinji a iwo kutowezera macitiro akuipa a Akanani mbalambira alungu apezi na kucita pyaulukwali.​—Lerini Masalmo 106:34-39.

⁵ Thangwi yakukhonda bvera kwa Aisraele, Yahova nee aatsidzikiza kwa anyamalwa awo. (Aton. 2:1-3, 11-15; Sal. 106:40-43) Pikhali pyakunentsa kakamwe kwa mabanja akuti akhafuna Yahova toera kupitiriza kukhala akukhulupirika kwa iye nkati mwa pyaka pyenepi pyakunentsa. Mbwenye Bhibhlya isapangiza kuti akhalipo anthu akukhulupirika ninga Yefite na mwanace, Elikana, Yana na Samweli, akuti akhadatonga kukhala akutawirika kwa Yahova.​—1 Sam. 1:20-28; 2:26.

 6. Ndi manyengerero api a dziko anagumanika lero, mphapo tisafunika kucitanji?

⁶ Tisakhala mu dziko yakuti anthu asanyerezera na kucita pinthu ninga pikhacita Akanani​—iwo asafuna kakamwe pyaulukwali, uphanga na mpfuma. Yahova asatipasa macenjezo akubveka​—ninga pidacita iye na Aisraele toera kutitsidzikiza ku manyengerero anewa. Kodi tinapfundzanji kubulukira ku madodo a Aisraele? (1 Akor. 10:6-11) Tisafunika kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kucalira manyerezero onsene ninga akhali na Akanani. (Arom. 12:2) Kodi tisawangisira toera kucita pyenepi?

 7. (a) Kodi Yefite atsalakanwa tani na abale ace? (b) Kodi Yefite acitanji pidatsalakanwa iye mwakuipa?

⁷ Mu ntsiku za Yefite, Aisraele akukhonda bvera adzakhala mabitcu a Afilisti na a Amoni. (Aton. 10:7, 8) Kusiyapo anyamalwa a dziko, pinentso pya Yefite pikhabulukambo kwa abaleace ene na atsogoleri a Aisraele. Ntcanje na kuida pyakulumiza abale ace toera kunthamangisa n’dziko mbacimwana kutambira unthaka ninga mwana wautombo. (Aton. 11:1-3) Yefite nee atawirisa kuti makhaliro awo akuuma ntima akhuye maonero ace. M’mbuto mwakukhonda phembo idacita akulu a dziko, Yefite atawira kuaphedza. (Aton. 11:4-11) Ninji pidakulumiza Yefite toera kucita pinthu munjira ineyi?

8, 9. (a) Ndi midida ipi ya Mwambo wa Mose yakuti panango yaphedza Yefite? (b) Ndi cinthu cipi cikhali cakufunika kakamwe mu umaso wa Yefite?

⁸ Yefite nee akhali nyankhondo wankulu basi, mbwenye akhadziwambo mwadidi Mwambo wa Mose na mbiri ya Aisraele. Njira idatsalakanira Yahova Aisraele yapfundzisa Yefite midida ya Mulungu thangwi ya pinthu pyadidi na pyakuipa. (Aton. 11:12-27) Yefite aphatisira cidziwiso ceneci mu umaso wace pakucita pisankhulo. Iye akhadziwa kuti Yahova nee asakomerwa na munthu anakoya pinthu muntima; m’mbuto mwace, iye asadikhira kuti atumiki ace afunane unango na ndzace. Mwambo wapfundzisambo Yefite kuti munthu asafunika kuphedza anango, ngakhale kuti ndi “nyamalwa” wace.​—Lerini Eksodo 23:5; Levitiko 19:17, 18.

⁹ Pitsandzo pya anthu akukhulupirika ninga Zuze, adapangiza ntsisi kuna abaleace​—maseze ‘akhanzonda,’ panango pyakulumiza Yefite toera kucitambo pyenepi. (Gen. 37:4; 45:4, 5) Kunyerezera mwacidikhodikho pitsandzo pyenepi, pyaphedza Yefite toera kucita pinthu munjira inatsandzayisa Yahova. Mwakukhonda penula, makhaliro a abaleace antsukwalisa kakamwe, mbwenye iye nee asiya kutumikira Yahova na kuphedza mbumba yace. (Aton. 11:9) Kumenya nkhondo toera kutsidzikiza dzina ya Yahova kukhali kwakufunika kakamwe mu umaso wa Yefite kupiringana nyatwa zace. Iye akhali wakutonga kukhala wakukhulupirika kuna Yahova, pyenepi pyabweresa maphindu kwa iye na kwa anango.​—Aheb. 11:32, 33.

10. Tinatawirisa tani kuti midida ya Bhibhlya itiphedze toera kucita pinthu ninga Akristu lero?

¹⁰ Tinapfundzanji kubulukira ku citsandzo ca Yefite? Tinacitanji khala m’bale peno mulongo atitsukwalisa peno atitsalakana mwakuipa? Khala ndi tenepo, nee tisafunika kutawirisa kuti pinentso pyenepi pitipingize kugumanika pa misonkhano peno kutumikira Yahova na kucedza na abale na alongo m’mpingo.​—Arom. 12:20, 21; Akol. 3:13.

11, 12. Ndi pikiro ipi idacita Yefite, mphapo pikiro ineyi ikhaphatanizanji?

¹¹ Yefite akhadziwa kuti mbadafuna ciphedzo ca Yahova toera kupulumusa Aisraele kwa Amonita. Iye apikira kuna Yahova kuti angawina nkhondo, mbadapereka munthu wakutoma wa panyumba yace akhafuna kuonana na iye pakubwerera kwace kunkhondo. Munthu unoyu mbadakhala ninga ntsembe ‘yakuotca.’ (Aton. 11:30, 31) Kodi pyenepi pikhabvekanji?

¹² Kupereka munthu ninga ntsembe ndi cinthu cakuipa kakamwe kwa Yahova. Natenepa, pisaoneka pakweca kuti Yefite nee akhafuna kupha munthu ninga ntsembe. (Deut. 18:9, 10) Pantsi pa Mwambo wa Mose, ntsembe yakuotca ikhaperekwa yonsene ninga muoni wakupambulika kuna Yahova. Natenepa, Yefite akhapangiza kuti munthu akhafuna iye kupereka kuna Yahova mbadatumikira pa tabhernakulu mu umaso wace onsene. Yahova atawira pikiro ya Yefite mbamphedza toera kuwina nkhondo mwakukwana. (Aton. 11:32, 33) Mphapo mbani akhafuna kuperekwa ninga ‘ntsembe yakuotca’ kwa Mulungu?

13, 14. Kodi mafala a Yefite anagumanika pa Atongi 11:35 asapangiza tani cikhulupiro cace?

¹³ Kumbukani pidadinga ife pa ndima yakutoma mu nsolo uno. Pikhabwerera Yefite buluka kunkhondo, munthu wakutoma adabuluka panyumba yace toera kugumanikana na iye ndi mwanace m’bodzi basi akhali na iye! Kodi Yefite mbadakwanirisa pikiro yace? Kodi mbadapereka mwanace kuna Yahova toera kutumikira pa tabhernakulu mu umaso wace onsene?

¹⁴ Midida ya Mwambo wa Mulungu yaphedza pontho Yefite toera kucita cisankhulo cadidi. Panango akumbuka mafala anagumanika pa Eksodo 23:19, akuti akhapfundzisa atumiki a Mulungu toera kupereka mwakufuna pinthu pyadidi kakamwe kuna Yahova. Mwambo ukhapfundzisambo kuti munthu angacita pikiro kuna Yahova akhafunika kuikwanirisa. Mwambo ukhalonga: ‘Munthu angapikira kuna Yahova . . . , nee asafunika kupwaza pikiro yace. Mbwenye asafunika kucita pyonsene pidapikira iye.’ (Num. 30:3) Ninga Yana, nkazi wakukhulupirika wakuti panango akhala maso mu ndzidzi wace, Yefite akhafunikambo kukwanirisa pikiro yace, maseze akhadziwa kuti pyenepi pikhabvekanji kwa iye na mwanace. Iye nee akhali na mwana unango; mwanace ndiye ene basi akhafuna kuendesa kutsogolo dzindza yace, dzinace na unthaka wace mu Israele. (Aton. 11:34) Ngakhale tenepo, Yefite alonga: ‘Ndapikira pamaso pa Yahova, natenepa ndinacimwana kubwerera nduli.’ (Aton. 11:35) Kukwanirisa pikiro yace kwaphedza Yefite toera kukhala wakutawirika kuna Mulungu mbatambira nkhombo, maseze pikhali pyakunentsa kucita pyenepi. Mbidakhala ndimwe, mbamudacitambo ninga Yefite?

15. Ndi pikiro ipi idacita azinji a ife, mphapo tinakwanirisa tani pikiro ineyi?

¹⁵ Pidaperekeka ife kwa Yahova, tapikira kuti mbatidacita cifuno cace na ntima onsene. Tikhadziwa kuti midzidzi inango pisanentsa kukhala maso mwakubverana na pikiro ineyi. Mphapo tisacitanji tingapaswa basa yakuti nee tisakomerwa nayo? Tingaperekeka toera kutumikira Yahova mbaticita mabasa akuti panango nee tisakomerwa nawo, tisapangiza kuti ndife akukhulupirika ku pikiro idacita ife. Panango pinanentsa kucita pyenepi, mbwenye nkhombo za Yahova ndzidzi onsene zisapiringana pyonsene. (Mal. 3:10) Mphapo ndiye tani pya mwana wa Yefite?

16. Kodi mwana wa Yefite acitanji pidadziwa iye pikiro idacita babace? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

¹⁶ Pikhali pyakunentsa kuna mwana wa Yefite kutawira makhaliro akunentsa thangwi ya pikiro ya babace. Pyenepi pikhali pyakusiyana na pikiro ya Yana, thangwi iye apereka mwanace Samweli toera kutumikira ku tabhernakulu ninga Nazireu. (1 Sam. 1:11) Anazireu mbadakwanisa kumanga banja na kubala ana. Mbwenye mwana wa Yefite akhadaperekwa ninga ‘ntsembe yakuotca’; natenepa, nee mbadakhala na mwai wakumanga banja mbabala ana. (Aton. 11:37-40) Nyerezerani basi, ninga mwana wa ntongi wa Israele, panango mbadamanga banja na mamuna wadidi kakamwe mu dziko ineyi. Mbwenye cincino iye akhafunika kukhala ntumiki wakucepeseka pa tabhernakulu. Kodi iye atawira tani? Iye apangiza kuti akhaikha basa ya Yahova pa mbuto yakutoma mudalonga iye kuti: ‘Baba, khala mwacita pikiro kuna Yahova, citani ninga mudapikira imwe.’ (Aton. 11:36) Nakuti akhafuna kutumikira Yahova, iye aikha pakhundu pifuno pyace pyacibaliro pyakukhala na mamuna na kubala ana. Tinatowezera tani n’khaliro wace wakudzimana?

17. (a) Tinatowezera tani cikhulupiro ca Yefite na mwanace? (b) Kodi mafala ali pa Ahebere 6:10-12 anakuphedzani tani toera kucita pizinji?

¹⁷ Toera kutumikira Yahova mwakukwana, pikwi na pikwi pya aphale na atsikana asaperekeka mwakudzimana mbakhonda kumanga banja peno kubala ana​—makamaka mu ndzidzi uno. Anyakugwesera asadzimanambo mukuphatisira ndzidzi wawo wakuti mbadauphatisira toera kucedza na ana peno adzukulu awo, toera kuphata basa ya kumanga nyumba za Umambo peno kuenda ku Xikola ya Amwazi Mphangwa a Umambo na kutumikira m’mbuto zakuti ziri na cifuno cikulu ca amwazi mphangwa a Umambo. Anango asacita masasanyiro toera kuthimizira utumiki wawo m’midzidzi ya Cikumbuso. Basa ineyi yakucitwa na ntima onsene, isatsandzayisa Yahova, wakuti cipo anadzaduwala basa yawo na ufuni unapangiza iwo kwa iye. (Lerini Ahebere 6:10-12.) Kodi munakwanisambo kucita pizinji toera kutumikira Yahova mwakukwana?

18, 19. Ninji pidapfundza ife kubulukira mu citsandzo ca Yefite na mwanace, pontho tinaatowezera tani?

¹⁸ Maseze Yefite athimbana na pinentso pizinji kakamwe, iye atawirisa Yahova toera kuntsogolera pakucita pisankhulo mu umaso wace. Iye akhonda manyengerero a dziko ikakhala iye. Iye apitiriza kukhala wakukhulupirika ngakhale kuti anango akhantsukwalisa. Yahova apasa nkhombo iye na mwanace thangwi ya kudzimana kwawo, pontho Yahova aaphatisira toera kuendesa kutsogolo ulambiri wandimomwene. Ngakhale kuti anango akhadasiya kucita pinthu pyadidi, Yefite na mwanace apitiriza kukhala akukhulupirika kwa Yahova.

¹⁹ Bhibhlya isatikulumiza toera ‘kutowezera ale adapaswa kale mpfuma yakupikirwa, thangwi ya cikhulupiro na kupirira kwawo.’ (Aheb. 6:12) Tendeni ticite pinthu ninga Yefite na mwanace mukukhala maso mwakubverana na undimomwene wakufunika kakamwe udagomezerwa na umaso wawo: Kukhulupirika kusacitisa kukhala akutawirika kwa Mulungu.