Khalani Aphinga M’basa Yanu

NDI mabvero api asakhala na imwe mungatambira tsamba idabuluka kuna xamwali wanu yakuti iri na mphangwa zakuwangisa? Timoti atambira tsamba ninga ineyi idatumiza mpostolo Paulu, yakuti cincino isadziwika ninga bukhu ya 2 Timoti. Mwakukhonda penula, Timoti asaka mbuto yadidi toera kuleri tsamba ineyi idatumiza xamwali wace. Panango Timoti akhanyerezera: ‘Kodi Paulu ali tani? Kodi iye akundipasa uphungu toera ndicite mwadidi mabasa anga ninga kumwaza mphangwa, kupfundzisa na kuphedza anango?’ Timoti agumana matawiro a mibvundzo ineyi na pinthu pinango pizinji mu tsamba idatumiza mpostolo Paulu. Mbwenye cakutoma, tendeni tidinge uphungu wakufunika kakamwe unagumanika mu tsamba ineyi.

Pidatoma Timoti kuleri tsamba ineyi, iye adzindikira kuti akhali xamwali wakufunika kakamwe wa Paulu. Mwacitsandzo, Paulu acemera Timoti mwaufuni na mafala akuti “mwananga wakufunika.” (2 Tim. 1:2) Timoti atambira tsamba ineyi cifupi na caka 65 Pakumala Kubalwa kwa Kristu. Panango ndzidzi unoyu iye akhali na pyaka pyakupiringana 30, pontho akhali nkulu wa mpingo. Timoti akhadaphata basa pabodzi na Paulu mu pyaka pyakupiringana khumi, pontho apfundza pizinji na iye.

Timoti awangiswa kakamwe pidadziwa iye kuti Paulu akupirira nyatwa mwakukhulupirika. Mu ndzidzi unoyu, Paulu akhali nkaidi ku Roma, pontho akhali cifupi na kuphiwa. (2 Tim. 1:15, 16; 4:6-8) Timoti akwanisa kuona kuti mpostolo Paulu akhali wacipapo kakamwe pidaleri iye mafala akuti: “Ine ndisapitiriza kupirira pinthu pyonsene.” (2 Tim. 2:8-13) Ninga Timoti, kupirira kudacita Paulu kunakwanisa kutiwangisambo lero.

Paulu akulumiza Timoti toera aone basa ya Mulungu ninga yakufunika kakamwe. Mwandimwene, Paulu akhafuna kuti Timoti ‘asesere ninga moto muoni wa Mulungu,’ wakuti ukhali muna iye. (2 Tim. 1:6) Paulu aphatisira fala Yacigerego khaʹri·sma toera kulonga “muoni.” Fala ineyi Yacigerego isapangiza kuti muoni unoyu ndi wapezi, pontho ndi wakukhonda kutithema. Timoti atambira muoni unoyu mu ndzidzi udakhazikiswa iye ninga nkulu wa mpingo.—1 Tim. 4:14.

Paulu akulumiza Timoti toera acitenji na muoni unoyu? Pidaleri Timoti mafala akuti “usesere ninga moto,” panango iye anyerezera moto unaphatisira anthu m’manyumba wakuti ungathima usafunika kuseserwa toera ugake pontho. Dhisionaryo inango yalonga kuti fala Yacigerego yakuti (a·na·zo·py·reʹo) idaphatisira Paulu, isabveka “kugaka,” yakuti isabvekambo kukhala waphinga pa basa. Natenepa, Paulu akhapanga Timoti toera ‘akhale waphinga m’basa yace.’ Munjira ibodzi ene, lero ife tisafunikambo kukhala aphinga m’mabasa athu.

Mu tsamba ineyi, Paulu alonga cinthu cinango cakuti mbacidaphedza Timoti toera kucita mwadidi utumiki wace. Iye alemba: “Na ciphedzo ca nzimu wakucena uli muna ife, koya mwadidi pinthu pyenepi pyakufunika kakamwe pidatambira iwe.” (2 Tim. 1:14) Ndi pinthu pipi pyakuti Timoti akhafunika kupikoya? Vesi 13 isapangiza kuti pinthu pidalonga Paulu ndi “mafala adidi” a undimomwene wakuti usagumanika m’Bhibhlya. (2 Tim. 1:13) Nakuti Timoti akhali Nkristu, iye akhafunika kulonga undimomwene unoyu kuna abale na alongo mu mpingo na kupfundzisa anthu akhagumanika mucisa cikhakhala iye. (2 Tim. 4:1-5) Kusiyapo pyenepi, Timoti akhadakhazikiswa ninga nkulu wa mpingo toera kukumbiza mabira a Mulungu. (1 Ped. 5:2) Timoti mbadakwanisa kukoya undimomwene unoyu ukhapfundzisa iye mukunyindira nzimu wakucena wa Yahova na Mafalace.—2 Tim. 3:14-17.

Lero, ife tapaswambo undimomwene unoyu toera kupfundzisa anango. (Mat. 28:19, 20) Ife tinapangiza kuti tisapereka takhuta thangwi ya undimomwene unoyu tingacita phembero kuna Yahova na kupfundza Mafalace ntsiku zonsene. (Aroma 12:11, 12; 1 Tim. 4:13, 15, 16) Panango anango a ife ali na miyai inango yakutumikira ninga nkulu wa mpingo peno m’basa ya ndzidzi onsene. Tingakhala na miyai ineyi yakutumikira, tisafunika kukhala akucepeseka mbatinyindira Mulungu. Natenepa, tingacita pyenepi tinakwanisa kukoya undimomwene unoyu mbatinyindira ciphedzo ca Yahova.

Basa idapaswa Timoti ikhaphataniza kupfundzisa anango toera acitembo basa ikhacita iye. Na thangwi ineyi Paulu apanga Timoti: ‘Pinthu pidabva iwe kuna ine, pinthu pyenepi upipfundzise anthu akukhulupirika, akuti iwombo anadzakhala akuthema toera kupfundzisa anango.’ (2 Tim. 2:2) Mwandimomwene, Timoti akhafunika kupfundzisa anango pinthu pidapfundza iye kuna anango. Munjira ibodzi ene, akulu a mpingo onsene, asafunikambo kutowezera Timoti mukupfundzisa anango. Nkulu wa mpingo wadidi nkhabe kucitira bibvu ale anapfundzisa iye peno kuabisira pinthu pinadziwa iye. Mbwenye iye asapfundzisa anango toera akwanise kucita mabasa anacita iye. Pontho iye nee asagopa kuti ale anapfundzisa iye anakhala na maluso kakamwe kupiringana iye. M’mbuto mwace, iye asaapfundzisa pinthu pyonsene pinadziwa iye. Iye asaphedzambo ale anapfundzisa iye toera athambaruke mwauzimu. Natenepa, amuna anewa akukhulupirika anapfundzisa iye anakwanisa kuphedza kakamwe mpingo.

Mwakukhonda penula, Timoti akomerwa kakamwe na tsamba idantumizira Paulu. Panango pyenepi pyancitisa toera kuileri mwakubwereza-bwereza mbanyerezera kuti anaphatisira tani uphungu unoyu m’basa yace.

Ife tisafunika kuphatisira uphungu unoyu na ntima onsene. Munjira ipi? Mu kusesera ninga moto muoni udatipasa Mulungu, kukoya undimomwene na kupfundzisa anango pinthu pyonsene pinadziwa ife. Tingacita pyenepi, tinakwanisa kuphatisira uphungu udapereka Paulu kuna Timoti wakuti “cita mwakukwana utumiki wako.”—2 Tim. 4:5.