Akumbizi Asatowezera Citsandzo Ca Akumbizi Akulu Kakamwe
‘Kristu aona nyatwa thangwi ya imwe; akusiirani citsandzo toera mulonde manyalo ace.’—1 PED. 2:21.
MUNATAWIRA TANI?
Ninga akumbizi, akulu a mpingo anatowezera tani Yahova?
Kodi akulu a mpingo anatowezera tani Yezu Kristu?
Kodi ndi cipi cifuno ca basa yakukumbiza ya akulu a mpingo?
1, 2. (a) Pana maphindu anji mabira angatsalakanwa mwadidi? (b) Thangwi yanji anthu azinji mu ntsiku za Yezu akhali ninga mabira akusowa nkumbizi?
MABIRA asakula mwadidi nkumbizi angatsalakana nkumbi wace. Mwakubverana na bukhu ibodzi inalonga thangwi yakufuya mabira, “mamuna anatsogolera nkumbi ku mbuto yakuti iri na thongwe iwisi mbakhonda kutsalakana mwadidi mabira peno kuanyerezera iye anadzagumana kuti mabira ali na utenda na akukhonda kuphindulisa basi ene mu pyaka pyakucepa.” Mabira angatsalakanwa mwadidi, natenepa, akumbizi a nkumbi asapembera.
2 Citsalakano cadidi cinaperekwa na akumbizi a nkumbi wa Mulungu kuna mabira adanyindirwa iwo kunadzakhuya makhaliro auzimu a mpingo onsene. Panango munakwanisa kukumbuka kuti Yezu abvera ntsisi mwinji thangwi “iwo akhaona nyatwa mbakhala mu umphawi ninga mabira anasowa nkumbizi.” (Mat. 9:36) Thangwi yanji iwo akhali m’makhaliro anewa akutsukwalisa? Thangwi ale akhali na mabasa akupfundzisa mbumba Mwambo wa Mulungu akhali aukali, akunentsa, na anyanfakafaka. Mbuto mwakuphedza na kudyesa mabira a nkumbi wawo, atsogoleri a Israele wauzimu akhamanga “mitolo yakulemera” kuna anthu awo.—Mat. 23:4.
3. Ndi cinthu cipi cakuti akulu a mpingo asafunika kuciona mu ndzidzi unatsalakana iwo basa yawo ninga akumbizi auzimu?
3 Akumbizi Acikristu a ntsiku zino, akulu a mpingo ali na basa yakufunika kakamwe. Mabira mu nkumbi asatsalakana iwo ndi a Yahova na Yezu, wakuti asadzindikirisika ninga “nkumbizi wadidi.” (Jwau 10:11) Mabira ‘aomboliwa na ntengo’ udalipa Yezu na ‘ciropa cace ca ntengo ukulu.’ (1 Akor. 6:20; 1 Ped. 1:18, 19) Iye afuna kakamwe mabira mbapereka umaso wace kwa iwo. Ndzidzi onsene akulu a mpingo asafunika kukumbuka kuti iwo ndi akumbizi ang’ono, asafunika kubvera utsogoleri wa Mwana wa Mulungu, Yezu Kristu, “nkumbizi wankulu wa mabira.”—Aheb. 13:20, Mphangwa Zadidi.
4. Kodi nsolo uno unadzadinganji?
4 Natenepa, kodi akumbizi Acikristu asadikhirwa kutsalakana tani mabira? Piwalo pya mpingo pisakulumizwa toera ‘kubvera ale anaatsogolera.’ Mu njira inango, Akulu Acikristu asacenjezwa toera kucalira kukhala “ninga anyakutonga a ukali akugopesa.” (Aheb. 13:17; lerini 1 Pedro 5:2, 3.) Kodi akulu a mpingo adasankhulwa anakwanisa tani kutsogolera mbakhonda kukhala anyakutonga a ukali kuna mbumba? Mu njira inango, kodi akulu a mpingo anatsalakana tani pyakufunika pya mabira mbakhonda kupwaza utongi udapaswa iwo na Mulungu ninga ayang’aniri?
“ANADZAAKWATA PA DITI PACE”
5. Kodi mafala a Izaiya 40:11 asatipangizanji thangwi ya Yahova?
5 Thangwi ya Yahova, mprofeta Izaiya alonga: “Iye anadzakumbiza nkumbi wace ninga nkumbizi. Na nkono wace anadzagumanya mabira; anadzaakwata pa diti pace. Mabira anayamwisa anadzatsogolera mwaufuni.” (Iza. 40:11, Tradução do Novo Mundo) Mafala anewa asapangiza kuti Yahova asatsalakana pyakufunika pya piwalo pya mpingo pyakuti ndi pyakufewa na pyakusowa citsidzikizo. Ninga nkumbizi, iye asadziwa pyakufunika pya bira ibodzi na ibodzi mu nkumbi na ali dzololo toera kuatsalakana, Yahova asadziwa pyakufunika pya ale ali m’mpingo na ndi wakutsandzaya toera kupereka citsalakano cakufunika. Ninga nkumbizi asathukula mwana wa bira adamala kwene kubalwa mu nguwo yace pingafunika, Yahova “Baba anabvera ntsisi anthu” anadzatitsalakana m’midzidzi ya nyatwa. Iye anadzatibalangaza tingathimbana na mayesero makulu peno pyakusowa pyathu.—2 Akor. 1:3, 4.
6. Ninga nkumbizi wauzimu, kodi nkulu wa mpingo anatowezera tani citsandzo ca Yahova?
6 Ndi pfundziro yadidi tani kwa nkumbizi wauzimu yakuti anakwanisa kupfundza kubulukira kwa Baba wathu wakudzulu! Ninga Yahova, nkumbizi asafunika kutsalakana mwadidi pifuno pya mabira. Mu kudziwa mipingizo inathimbana na iwo na pifuno pyakupambulika pyakuti pisafunika kutsalakanwa mwakucimbiza, nkulu wa mpingo anadzapereka ciwangiso na ciphedzo cakufunika. (Mis. 27:23) Mwapakweca, nkulu wa mpingo asafunika kukhala na macedzero adidi na anyakukhulupira andzace. Mu kulemedza cibisobiso cawo, nkulu wa mpingo asapangiza citsalakano mu pinthu pinaona iye na pinabva iye m’mpingo, mwaufuni asakhala dzololo “towera kuonera akufewa.”—Mach. 20:35; 1 Ates. 4:11.
7. (a) Kodi mabira a Mulungu akatsalakanwa tani mu ntsiku za Ezekyeli na Yeremiya? (b) Kodi tisapfundzanji thangwi ya kutcinyusa kudacita Yahova akumbizi auzimu akukhonda khulupirika?
7 Dingani makhaliro a akumbizi adatcinyuswa na Mulungu. Mu ntsiku za Ezekyeli na Yeremiya, Yahova asandika ale akhafunika kutsogolera mabira ace mbwenye nee akhacita mwadidi. Pa ndzidzi wakuti nee munthu m’bodzi akhaonera mabira, nkumbi ukhapomokerwa na ukhabalaliswa. Mbuto mwakudyesa mabira, akumbizi anewa akatsalakana mwakuipa mabira ‘mbatsalakana pinthu pyawo basi.’ (Ezek. 34:7-10; Yer. 23:1) Kutcinyusa kudacita Mulungu kwa akumbizi anewa kunakwaniswa kuphatisirwa kwa atsogoleri Acikristu Caunthawatawa. Mbwenye pyenepi pisagomezambo kuti Akulu a mpingo Wacikristu asafunika kupereka citsalakano cakuthema na caufuni kwa nkumbi wa Yahova.
‘NDAKUSIIRANI CITSANDZO’
8. Yezu apangiza tani citsandzo cadidi mu kusasanyira makhaliro akuipa?
8 Na thangwi yakusowa ungwiro kwa anthu, mabira anango a Mulungu anakwanisa kuthowa kubvesera pinthu pinadikhirwa iwo na Yahova. Panango iwo asadodoma kucita pinthu pyakubverana na uphungu wa Malemba, peno kucita pinthu mu njira inapangiza kukhonda kola mwauzimu. Kodi akulu a mpingo anacita tani? Iwo asafunika kutowezera kupirira kudapangiza Yezu kwa anyakupfundzace, akuti akhadzudzumika na mbvundzo wakuti mbani pakati pawo mbadakhala nkulu kakamwe mu Umambo. Mbuto mwakuluza kupirira na thangwi ineyi, Yezu apitiriza kupfundzisa anyakupfundzace mbaapasa uphungu waufuni unalonga thangwi yakucepeseka. (Luka 9:46-48; 22:24-27) Mu kutsuka manyalo a anyakupfundzace, Yezu apereka pfundziro yakucepeseka, n’khaliro wakuti ayang’aniri Acikristu asafunika kuupangiza.—Lerini Jwau 13:12-15; 1 Ped. 2:21.
9. Ndi n’khaliro upi udakhondesa Yezu anyakupfundzace?
9 Maonero a Yezu a basa ya akumbizi auzimu akhali akusiyana na maonero akhapangizwa na Tyago na Jwau. Apostolo anewa awiri akhasaka cidzo mu Umambo. Mbwenye Yezu asasanyira makhaliro awo, mbalonga: “Imwe musadziwa kuti atongi akunja asakomerwa kuponderera mbumba inatonga iwo. Pontho atsogoleri akulu ali na mphambvu kwa onsene anatonga iwo. Mbwenye lekani kucita ninga iwo. Khala musafuna kukhala nkulu, musafunika kutumikira anango.” (Mat. 20:25, 26, Contemporary English Version) Apostolo akhafunika kucalira n’khaliro wakufuna ‘kutonga’ peno kuponderera andzawo peno ‘mbumba inatsogolera iwo.’
10. Kodi Yezu asafuna kuti akulu a mpingo atsalakane tani nkumbi, na ndi citsandzo cipi cidakhazikisa Paulu mu njira ineyi?
10 Yezu asadikhira kuti akulu Acikristu atsalakane nkumbi mu njira ibodzi ene idatsalakanira iye. Iwo asafunika kukhala akufunisisa kutumikira andzawo, tayu kukhala ambuya awo. Mpostolo Paulu akhali na n’khaliro wakucepeseka, iye apanga akulu a mpingo mu Efeso: ‘Musadziwa makhaliro akhakhala na ine tomera ntsiku idadza ine ku Azya; mbandikhala na imwe. Ine ndabvera Mbuya na kucepeseka konsene.’ Mpostolo Paulu akhafuna kuti akulu a mpingo anewa aphedze anango mwaphinga, na mu njira yakucepeseka. Iye alonga: ‘Pyonsene ndakupangisani kuti pisafunika kuphata mabasa toera kuphedza akufewa.’ (Mach. 20:18, 19, 35) Paulu apanga Akorinto kuti iye nee akhali mbuya wa cikhulupiro cawo. Mbuto mwace, iye akhali nyabasa ndzawo wakucepeseka toera kuatsandzayisa. (2 Akor. 1:24) Paulu akhazikisa citsandzo cadidi kakamwe kwa akulu a mpingo lero ca kucepeseka na kuphata basa mwaphinga.
‘PHATANI MWAKUWANGA MAFALA AKUKHULUPIRIKA’
11, 12. Kodi nkulu wa mpingo anaphedza tani m’bale peno mulongo toera kucita cisankhulo?
11 Nkulu wa mpingo asafunika ‘kuphata mwakuwanga mafala akukhulupirika pa ndzidzi unapfundzisa iye mwaluso.’ (Tito 1:9) Mbwenye iye asacita pyenepi na “ntima wakukhurudzika.” (Agal. 6:1) Mbuto mwakuyesera kukakamiza anango m’mpingo toera kucita pinthu mu njira inango, nkumbizi wadidi wauzimu asanyerezera mu njira zakukhuya mitima yawo. Panango, nkulu wa mpingo anakwanisa kugomezera midida ya Malemba yakuti m’bale asafunika kuidinga mu ndzidzi unawangisira iye kucita cisankhulo cakufunika. Pontho anakwanisa kudinga mphangwa zinabuluswa zinalonga pya nsolo unoyu. Iye anakwanisa kuphedza m’bale toera kudinga kuti makhaliro akusiyana-siyana mbadakhuya tani uxamwali wace na Yahova. Nkulu wa mpingo anakwanisambo kugomezera kufunika kwa kusaka citsogolero ca Mulungu mu phembero mbadzati kucita cisankhulo. (Mis. 3:5, 6) Pakumala kudinga ntsonga zenezi na m’bale, nkulu wa mpingo asafunika kusiya m’bale toera kucita cisankhulo cace.—Arom. 14:1-4.
12 Basi ene utsogoleri wa ayang’aniri Acikristu usabulukira m’Malemba. Natenepa, mphyakufunika kuti iwo aphatisire mwaluso Bhibhlya na pinalonga iyo. Kucita pyenepi kunaphedza akulu a mpingo toera kucalira kuphatisira mwakuipa utongi wawo. Mwandimomwene, iwo basi ene ndi akumbizi ang’ono, pontho m’bodzi na m’bodzi m’mpingo anadzapitawirira kuna Yahova na Yezu thangwi ya pisankhulo pyace.—Agal. 6:5, 7, 8.
‘PITSANDZO KUNA NKUMBI’
13, 14. Ndi makhundu api nkulu wa mpingo asafunika kukhala citsandzo kuna nkumbi?
13 Pakumala kucenjeza akulu a mpingo toera akhonde ‘kukhala ninga atongi kwa anthu adapaswa iwo toera kuayang’anira,’ mpostolo Pedhro aadembetera ‘khalani pitsandzo kuna nkumbi.’ (1 Ped. 5:3, Chibverano Chachinchino) Kodi nkulu wa mpingo anakhala tani citsandzo kuna nkumbi? Dingani makhaliro mawiri akuthema akuti asafunika kukhala na mamuna ‘anasaka ukulu.’ Iye asafunika kukhala ‘wa ndzeru’ na “wakuonera pyadidi pya ku nyumba kwache.” Khala nkulu wa mpingo ali na banja, iye asafunika kutsalakana banja yace mu njira yadidi, thangwi ‘munthu anacimwana kutonga pya ku nyumba kwace, anakwanisa tani kuonera anthu a m’mpingo wa Mulungu?’ (1 Tim. 3:1, 2, 4, 5) Toera kutumikira ninga muyang’aniri, mamuna asafunika kukhala na ndzeru zakuti asabvesesa mwadidi midida ya Mulungu na kudziwa kuti anaiphatisira tani mu umaso wace. Iye asafunika kukhala wakulinganira na wakukhonda kucimbiza kutonga anango. Kuona makhaliro anewa kwa akulu a mpingo kusacitisa piwalo pya mpingo kukhala na cinyindiro.
14 Kutsogolera basa ya m’munda ndi khundu inango yakuti ayang’aniri asakhazikisa citsandzo cadidi kuna Akristu andzawo. Mu njira ineyi, Yezu akhazikisa citsandzo cadidi kuna ayang’aniri. Kumwaza mphangwa zadidi za Umambo ikhali basa yakufunika kakamwe kuna Yezu pa dziko yapantsi. Iye apangiza anyakupfundzace kuti basa ineyi ikhafunika kucitwa tani. (Mko. 1:38; Luka 8:1) Mu ntsiku zathu, ndi kwakuwangisa kakamwe kuna amwazi mphangwa kuphata basa pabodzi na akulu a mpingo, kuona phinga ya akulu a mpingo m’basa ineyi yakupulumusa umaso na kupfundza kubulukira ku mapfundzisiro awo! Phinga ya ayang’aniri mu kuphatisira ndzidzi na mphambvu zawo toera kumwaza mphangwa zadidi mwakukhonda tsalakana ndandanda yawo yakudzala na mabasa kusawangisa onsene m’mpingo toera kukhalambo a phinga. Akulu a mpingo anakwanisambo kukhazikisa citsandzo cadidi kuna abale awo mu kukhunganyika na kugumanika pa misonkhano ya mpingo na mabasa anango, ninga kupswaira na kusasanyira papswa Nyumba ya Umambo.—Aef. 5:15, 16; lerini Ahebere 13:7.
“PHEDZANI ALE ANASOWA MPHAMBVU”
15. Ndi mathangwi api anango akuti akulu a mpingo asacedzera abale na alongo?
15 Nkumbizi wadidi asaphedza mwakucimbiza bira ingaphekeka peno ingabva kupha. Mu njira ibodzi ene, akulu a mpingo asafunika kupereka citsalakano mwakucimbiza kwa onsene m’mpingo akuti ali pa nyatwa peno anafunika ciphedzo cauzimu. Abale akukalamba na akuduwala panango asafunika citsalakano thangwi ya ungumi wawo, mbwenye cinthu cakufunika kakamwe ndi ciphedzo cauzimu na ciwangiso. (1 Ates. 5:14) Panango aphale na atsikana m’mpingo asathimbana na pinentso, ninga “pinasirira aphale.” (2 Tim. 2:22) Natenepa, kukumbiza kusaphataniza kucedzera piwalo pya mpingo ndzidzi na ndzidzi toera kudziwa pinentso pinathimbana na iwo na kuawangisa mu kuphatisira uphungu wakuthema wa Bhibhlya. Pinthu pyenepi pingatsalakanwa mwakucimbiza, nyatwa zizinji zisamaliswa mbazidzati kutekera.
16. Khala m’bale peno mulongo m’mpingo asafuna ciphedzo cauzimu, kodi akulu a mpingo anakwanisa kupereka ciphedzo canji?
16 Kodi ndiye tani khala nyatwa zisathimizirika mpaka kuti ungumi wauzimu wa m’bale peno mulongo m’mpingo uli pangozwi? Nyakulemba Bhibhlya Tyago alonga: ‘M’bodzi wanu angakhala na utenda, acemerese akulu a mpingo. Iwo amphemberere mbandzodza mafuta na dzina ya Yahova. Penepo maphembero akubvera anadzampulumusa mu utenda wace, Yahova anadzamulamusa; angakhala na madawo, anadzamulekera.’ (Tgo. 5:14, 15) Khala munthu wakuduwala mwauzimu nee ‘acemera akulu a mpingo,’ iwo asafunika kupereka ciphedzo mwakucimbiza munadziwa iwo pya n’khaliro wace. Iwo angaphembera pabodzi na abale awo, pontho anagaaphemberera mbaaphedza m’midzidzi ya nyatwa, akulu a mpingo asakhala ciwangiso cauzimu kwa ale anatsalakana iwo.—Lerini Izaiya 32:1, 2.
17. Kodi pasaoneka maphindu api akulu a mpingo angatowezera “nkumbizi wankulu”?
17 Mu pinthu pyonsene pinacita iwo mu gulu ya Yahova, akumbizi Acikristu asawangisira kutowezera “nkumbizi wankulu,” Yezu Kristu. Na ciphedzo cauzimu cinaperekwa na akulu a mpingo, nkumbi usaphindula kakamwe na usapitiriza kukula. Mwapyonsene, tisapereka takhuta na tisakulumizika toera kupasa mbiri Nkumbizi wathu wakukhonda landaniswa, Yahova.
[Foto pa tsamba 27]
[Foto pa tsamba 30]
Akulu a mpingo asaphedza mabanja awo kukhunganyika m’basa ya utumiki (Onani ndima 13)
[Foto pa tsamba 31]
Ayang’aniri asakhazikisa citsandzo m’basa ya m’munda (Onani ndima 14)