Atumiki a Yahova Asakomerwa na Ulungami

 1. Ndi mayesero api adathimbana na Zuze, pontho acitanji?

ZUZE, mwana wa Yakobe athimbana na mayesero akunentsa. Thangwi nkazi wa mbuyace, Potifare, ampanga toera ‘agone na iye.’ Mbwenye Zuze akhonda. Panango anthu anango anabvundzika: ‘Thangwi yanji Zuze akhonda?’ Potifare nee akhali penepo. Kusiyapo pyenepi, Zuze akhali nyabasa, pontho nkazi unoyu mbadacitisa umaso wa Zuze kukhala wakunentsa kakamwe thangwi yakhonda kugona na iye. Mbwenye Zuze apitiriza kukhonda kucita ulukwali na nkazi unoyu. Thangwi yanji? Iye alonga: ‘Ndinakwanisa tani kucita cinthu ceneci cakuipa kakamwe mbandidawira Mulungu?’—Gen. 39:7-12.

 2. Zuze adziwa tani kuti kucita upombo ndi kudawira Mulungu?

² Zuze adziwa tani kuti kucita upombo ndi ‘cinthu cakuipa kakamwe’? Aizraeli atambira Mwambo wa Mose wakuti ukhalonga ‘Leka kucita upombo’ basi ene pidapita pyaka 200. (Eks. 20:14) Ngakhale tenepo, Zuze akhadziwa kuti Yahova nee asakomerwa na makhaliro aulukwali. Mwacitsandzo, Zuze akhadziwa kuti Yahova atomesa banja na mamuna m’bodzi na nkazi m’bodzi. Pontho iye abva kuti Yahova atsidzikiza tani yavu wace, Sara mu ndzidzi udakwatwa iye na Farau toera akhale nkazace. Kusiyapo pyenepi, iye abvambo kuti Yahova atsidzikiza tani Rebheka, nkazi wa Izaki. (Gen. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Mu ndzidzi udanyerezera Zuze pyenepi, iye adzindikira kuti ndi pinthu pipi pyadidi na pyakuipa pamaso pa Mulungu. Nakuti Zuze akhafuna Mulungu wace, iye akhafunambo mitemo yakulungama ya Yahova, pontho akhali dzololo toera kuibvera.

 3. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

³ Kodi imwe musakomerwa na ulungami? Mwakukhonda penula musakomerwa nawo. Mbwenye nakuti tonsene ndife akusowa ungwiro, tingakhonda kucita mphole-mphole maonero a dziko thangwi ya ulungami anatikhuyambo. (Iza. 5:20; Aroma 12:2) Natenepa, mu nsolo uno tinapfundza kuti ulungami ninji, pontho tinaphedzeka tani tingakomerwa na kucita pinthu mwaulungami. Buluka penepo, tinapfundza pinthu pitatu pinafunika ife kucita pyakuti pinatiphedza toera kufuna kakamwe mitemo ya Yahova.

 4. Ndi manyerezero api akuphonyeka ali na anthu azinji thangwi ya ulungami?

⁴ Anthu azinji panango asanyerezera kuti munthu wakulungama ndi munthu wakudzikuza, wakuti asatonga anango peno asanyerezera kuti iye ndi wadidi kupiringana anango. Mbwenye Mulungu nee asakomerwa na makhaliro anewa onsene. Pikhali Yezu pa dziko yapantsi, iye asandika atsogoleri auphemberi akuti akakhazikisa mitemo yawo ene thangwi ya ulungami. (Koel. 7:16; Luka 16:15) Munthu wakuti mwandimomwene ndi wakulungama nee asanyerezera kuti iye ndi wakufunika kakamwe kupiringana anango.

 5. Mwakubverana na Bhibhlya, ulungami ninji? Perekani citsandzo.

⁵ Ulungami ndi n’khaliro wadidi kakamwe. Mwacigwagwa, ulungami ndi kucita pinthu pyadidi pamaso pa Yahova Mulungu. M’Bhibhlya fala yakuti ulungami isabveka kucita pinthu mwakubverana na mitemo ya Yahova. Mwacitsandzo, Yahova alonga kuti anyamalonda asafunika kuphatisira ‘n’dida wakunyindirika.’ (Deut. 25:15) Fala Yacihebheri idathumburuzwa ‘wakunyindirika’ inakwanisambo kuthumburuzwa ninga ‘wakulungama.’ Natenepa, Nkristu anafuna kukhala wakulungama pamaso pa Mulungu asafunika kukhala wakunyindirika pakucita malonda. Kusiyapo pyenepi, munthu anakomerwa na kucita pinthu pyadidi asaipirwa angaona anthu mbatsalakanwa mwakuipa. Pontho ‘toera kukomeresa kakamwe Yahova,’ munthu wakulungama mbadzati kucita cisankhulo asanyerezera kuti ndi api maonero a Yahova thangwi ya cisankhulo cinafuna iye kucita.—Akol. 1:10.

 6. Thangwi yanji tisanyindira mitemo ya Yahova yakusiyanisa pyadidi na pyakuipa? (Izaiya 55:8, 9)

⁶ Bhibhlya isalonga kuti Yahova ndi Mwanaciro ulungami. Na thangwi ineyi, iye asacemerwa ‘mbuto yaulungami.’ (Yer. 50:7) Ninga Nciti, Yahova ndiye basi ene anakwanisa kukhazikisa mitemo yakusiyanisa pinthu pyadidi na pyakuipa. Nakuti ndife akusowa ungwiro, ife nee tinakwanisa kudziwa pinthu pyadidi na pyakuipa. Mbwenye Yahova ndi waungwiro, natenepa iye asadziwa mwadidi pinthu pyadidi na pyakuipa. (Mis. 14:12; lerini Izaiya 55:8, 9.) Ngakhale tenepo, nakuti tacitwa mwakulandana na Mulungu, ife tisakwanisa kucita pinthu mwakubverana na mitemo yace. (Gen. 1:27) Pontho tisakomerwa na kucita pyenepi. Ufuni wathu kuna Yahova usatikulumiza toera ticite pyonsene pinakwanisa ife kuti tintowezere.—Aef. 5:1.

 7. Thangwi yanji tisafunika kubvera mitemo? Perekani citsandzo.

⁷ Ife tisaphindula kakamwe thangwi ya kubvera mitemo ya Yahova inasiyanisa pinthu pyadidi na pyakuipa. Thangwi yanji? Nyerezerani kuti anthu azinji ali kugulisa mapiramanga mbwenye m’bodzi na m’bodzi ali kuphatisira n’dida wakusiyana. Pyenepi mbapidacitisa anthu anewa kukhonda bverana. Pontho ninji pinafuna kucitika madotoro na maenfermero angakhonda kubvera mitemo yawo yakutsalakana atenda? Pyenepi mbapidacitisa atenda azinji kufa. Mwandimomwene, kubvera mitemo kusatsidzikiza. Munjira ibodzi ene, mitemo ya Mulungu ya kusiyanisa pyadidi na pyakuipa isatitsidzikiza.

 8. Ndi nkhombo zipi zinadikhira anthu anakomerwa na kucita pinthu pyadidi?

⁸ Yahova asapasa nkhombo ale anawangisira toera kukhala m’maso mwakubverana na mitemo yace. Thangwi iye alonga: ‘Anthu akulungama anadzapaswa dziko yapantsi, pontho iwo anadzakhala mwenemo kwenda na kwenda.’ (Masal. 37:29) Pinadzakhala pyakutsandzayisa kakamwe kukhala n’dziko yakuti anthu onsene ndi akubverana, antendere mbabvera mitemo ya Yahova. Yahova asafuna kuti mudzakhale na umaso unoyu. Mwakukhonda penula, ife tonsene tiri na mathangwi adidi toera kukomerwa na ulungami. Mphapo tisafunika kucitanji toera kufuna kakamwe n’khaliro unoyu? Tendeni tione pinthu pitatu pinafunika ife kucita.

 9. Ninji cinafuna kutiphedza toera kufuna ulungami?

⁹ Cinthu 1: Funani Mwanaciro mitemo. Toera tifune ulungami tisafunika kufuna kakamwe Yahova, wakuti ndi Mwanaciro wa mitemo yakusiyanisa pyadidi na pyakuipa. Tingafuna kakamwe Yahova, ife tinafunambo kukhala m’maso mwakubverana na mitemo yace yakulungama. Mwacitsandzo: Khala Adhamu na Eva akhafuna Yahova iwo mbadam’bvera.—Gen. 3:1-6, 16-19.

10. Abhrahamu acitanji toera abvesese mwadidi manyerezero a Yahova?

¹⁰ Mwandimomwene, ife nee tisafuna kucita madawo mabodzi ene ninga adacita Adhamu na Eva. Tinakwanisa kucalira kucita pyenepi tingapitiriza kupfundza thangwi ya Yahova, tingapereka takhuta thangwi ya makhaliro ace na kuwangisira toera kubvesesa njira yace yakunyerezera. Tingacita pyenepi, ife tinafuna kakamwe Yahova. Onani citsandzo ca Abrahamu. Mwandimomwene iye akhafuna Yahova. Maseze pikhali pyakunentsa kuna iye toera kubvesesa pisankhulo pya Yahova, Abhrahamu nee asiya kubvera. M’mbuto mwace, iye awangisira toera adziwe mwadidi Yahova. Mwacitsandzo, pidadziwa iye pya cisankhulo ca Yahova cakufudza Sodhoma na Gomora, pakutoma Abhrahamu akhagopa kuti ‘Ntongi wa dziko yonsene’ mbadafudza anthu akulungama pabodzi na anthu akuipa. Abhrahamu aona kuti pyenepi pikhali pyakuipa, natenepa mwakucepeseka acita mibvundzo kuna Yahova, pontho Yahova antawira mwakukhurudzika. Natenepa, Abhrahamu adzindikira kuti Yahova asaona piri muntima mwa munthu, pontho kuti Iye cipo anafudza anthu akulungama pabodzi na anthu akuipa.—Gen. 18:20-32.

11. Abhrahamu apangiza tani kuti akhafuna Yahova, pontho akhan’nyindira?

¹¹ Abhrahamu aphedzeka kakamwe na makani adacedza iye na Yahova thangwi ya nzinda wa Sodhoma na Gomora. Pontho makani anewa ancitisa kufuna na kulemedza Yahova kupiringana kale. Mbwenye mukupita kwa ndzidzi, Abhrahamu athimbana na mayesero akuti ancitisa kukhala pyakunentsa kupangiza kuti akhanyindira Yahova. Thangwi Yahova am’phemba toera apereke mwanace Izaki ninga ntsembe. Mbwenye nakuti ndzidzi unoyu Abhrahamu akhadziwa mwadidi Mulungu wace, iye nee ancitabve mibvundzo. Abhrahamu basi ene akhunganyika toera kucita pidam’phemba Yahova. Mbwenye iye atsukwala kakamwe mu ndzidzi ukhakhunganyika iye toera kupereka mwanace ninga ntsembe. Pisaoneka kuti Abhrahamu anyerezera kakamwe pinthu pidapfundza iye thangwi ya Yahova. Thangwi iye akhadziwa kuti Yahova cipo mbadacita cinthu mwakusowa ulungami peno mwakusowa ufuni. Mwakubverana na pidalonga mpostolo Paulu, Abhrahamu akhakhulupira kuti Yahova mbadakwanisa kulamusa muli akufa Izaki. (Aheb. 11:17-19) Kusiyapo pyenepi, Yahova akhadapikira kuti Izaki mbadakhala baba wa anthu azinji mbwenye ndzidzi unoyu Izaki nee akhali na ana. Abhrahamu akafuna Yahova, natenepa iye an’nyindira kuti mbadacita pinthu mwaulungami. Na thangwi ineyi, maseze pinthu pidaphembwa iye pikhali pyakunentsa toera kupicita, Abhrahamu abvera mwakukhulupirika.—Gen. 22:1-12.

12. Tinatowezera tani citsandzo ca Abhrahamu? (Masalmo 73:28)

¹² Tinatowezera tani citsandzo ca Abhrahamu? Ninga iye, ife tisafunika kupitiriza kupfundza thangwi ya Yahova. Tingacita pyenepi, tinawangisa uxamwali wathu na iye, pontho tinanfuna kakamwe. (Lerini Masalmo 73:28.) Cikumbuntima cathu cinakhala cakupfundziswa mwadidi mbacitsogolerwa na manyerezero a Yahova. (Aheb. 5:14) Kusiyapo pyenepi, munthu angatiyesera toera kucita pinthu pyakuipa, ife nee tinatawira. Ife tinacalira kucita pinthu pinatsukwalisa Babathu wakudzulu na kufudza uxamwali wathu na iye. Mphapo ndi cinthu cipi cinango cinafunika ife kucita toera kupangiza kuti tisafuna ulungami?

13. Tinakwanisa tani kucita pinthu mwakulungama? (Misangani 15:9)

¹³ Cinthu 2: Wangisirani toera kufuna kakamwe ulungami ntsiku zonsene. Tingafuna kukhala na manungo akuwanga, ife tisawangisira kucita masendzekero akuwangisa manungo ntsiku zonsene. Munjira ibodzi ene, ife tisafunikambo kuwangisira toera kufuna kakamwe mitemo yakulungama ya Yahova. Pyenepi nee ndi pyakunentsa kakamwe toera kupicita ntsiku zonsene, thangwi Yahova ndi wakulinganira, pontho nee asadikhira kuti ticite pinthu kupiringana pire pinakwanisa ife. (Masal. 103:14) Iye alonga kuti ‘asakomerwa na munthu anacita pinthu mwakulungama.’ (Lerini Misangani 15:9.) Tingafuna kukwanirisa cifuno cinango m’basa ya Yahova, ife tisapitiriza kuwangisira toera kucikwanirisa. Munjira ibodzi ene, tisafunikambo kuwangisira toera kucita pinthu mwakulungama. Pontho Yahova anatiphedza mwakupirira toera mwapang’ono na pang’ono tikwanise kucita pinthu mwakulungama.—Masal. 84:5, 7.

14. ‘Cakutsidzikiza diti ca ulungami’ ninji, pontho thangwi yanji tisafunika kucibvala?

¹⁴ Mwaufuni, Yahova asatikumbusa kuti kucita pinthu mwakulungama nee ndi kwakunentsa. (1 Juwau 5:3) Mbwenye kusatitsidzikiza, pontho tisafunika kucita pyenepi ntsiku zonsene. Kumbukani pida pya nkhondo pidalonga mpostolo Paulu. (Aef. 6:14-18) Ndi cida cipi cikhatsidzikiza ntima wa nyankhondo? Cikhali ‘cakutsidzikiza diti ca ulungami,’ cakuti cisaimirira mitemo yakulungama ya Yahova. Ninga cakutsidzikiza diti cakuti cisatsidzikiza ntima, mitemo yakulungama ya Yahova inakwanisa kutsidzikiza ntima wathu wakuphipirisa, wakuti ndi uunthu wathu wankati. Na thangwi ineyi, ndzidzi onsene tisafunika kukhala na cinyindiro cakuti mwa pida pyonsene pya nkhondo piri na ife, tiri nacombo cakutsidzikiza diti ca ulungami.—Mis. 4:23.

15. Tinabvala tani cakutsidzikiza diti ca ulungami?

¹⁵ Tinabvala tani cakutsidzikiza diti ca ulungami? Ife tinakwanisa kucita pyenepi tinganyerezera mitemo ya Mulungu pakucita pisankhulo ntsiku zonsene. Mu ndzidzi unasankhula ife makani anafuna ife kucedza, nyimbo zinafuna ife kubvesera, mavidhyu anafuna ife kuona peno mabukhu anafuna ife kuleri, pakutoma tisafunika kubvundzika: ‘Ninji pinafuna kuikha ine muntima mwanga? Kodi pinthu pyenepi ndi pyakutawirika kuna Yahova? Kodi pyenepi pisakulumiza makhaliro akuti Yahova nee asakomerwa nawo ninga ulukwali, uphanga, kufuna pinthu pyonsene na kukomerwa na pinthu pinafuna ine basi?’ (Afil. 4:8) Khala pisankhulo pinacita imwe pisabverana na cifuno ca Yahova, imwe muli kutawirisa kuti mitemo yace yakulungama itsidzikize ntima wanu.

16-17. Lemba ya Izaiya 48:18 isapangiza tani kuti tinakwanisa kucita pinthu mwakubverana na mitemo ya Yahova kwenda na kwenda?

¹⁶ Kodi imwe musadzudzumika kuti panango nee munakwanisa kupitiriza kucita pinthu mwakubverana na mitemo ya Yahova ntsiku zonsene peno pyaka pyonsene? Onani citsandzo cidaphatisira Yahova pa Izaiya 48:18. (Lerini.) Yahova apikira kuti ulungami wathu unakhala ninga ‘mabimbi a m’bara.’ Nyerezerani kuti imwe mwalimira n’khundu-n’khundu mwa bara, pontho muli kuona mabimbi mbabwera mwakubwereza-bwereza. Kodi imwe munanyerezera kuti na ntsiku yace mabimbi anewa nee anaonekabve? Nkhabe. Thangwi musadziwa kuti mabimbi asaoneka n’khundu-n’khundu mwa bara ineyi mu pyaka pizinji, pontho iwo anapitiriza kuoneka.

¹⁷ Ulungami wanu unakwanisa kukhala ninga mabimbi a m’bara. Munjira ipi? Mungafuna kucita cisankhulo, pakutoma nyerezerani pinthu pinafuna Yahova kuti mucite. Buluka penepo, piciteni. Mwakukhonda tsalakana khala cisankhulo cinafuna kucita imwe ndi cakunentsa kakamwe, Babanu waufuni, ndzidzi onsene anakuphedzani toera mupitirize kucita pinthu mwakubverana na mitemo yace yakulungama.—Iza. 40:29-31.

18. Thangwi yanji tisafunika kucalira kutonga anango?

¹⁸ Cinthu 3: Siyani kuti Yahova atonge. Mu ndzidzi unawangisira ife toera kucita pinthu mwakubverana na mitemo yakulungama ya Yahova, ife tisafunika kucalira kutonga anango na kunyerezera kuti ndife adidi kupiringana iwo. Ife nee tiri na ufulu wakutonga khala anango ali kucita pinthu pinafuna Yahova peno nkhabe. Ife tisafunika kukumbuka kuti Yahova ndi ‘Ntongi wa dziko yonsene.’ (Gen. 18:25) Yahova nee atipasa basa yakutonga anango. Na thangwi ineyi Yezu alonga: ‘Lekani kutonga anango, gopa munadzatongwambo.’—Mat. 7:1.b

19. Zuze apangiza tani kuti akhanyindira kutonga kwa Yahova?

¹⁹ Tendeni tione pontho citsandzo ca Zuze wakuti akhali munthu wakulungama. Iye nee atonga anango, maseze iwo antsalakana mwakuipa. Abale ace anthabusa, an’gulisa ninga bitcu, pontho apanga babawo kuti Zuze afa. Mukupita kwa pyaka, Zuze aonana pontho na abale ace. Pa ndzidzi unoyu Zuze akhali ntongi wamphambvu, natenepa iye mbadakwanisa kutsalakana abale ace mwakuipa toera kubwezera pinthu pyakuipa pidacita iwo. Abale a Zuze agopa kuti panango Zuze mbadaabwezera pinthu pyakuipa pidacita iwo, maseze iwo akhadatcunyuka na ntima onsene. Mbwenye Zuze aapanga: “Lekani kugopa, ine ndiri pa mbuto ya Mulungu?” (Gen. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Mwakucepeseka, Zuze adzindikira kuti ndi Yahova akhafunika kutonga abale ace.

20-21. Tinacalira tani kuoneka ninga adidi kupiringana anango?

²⁰ Ninga Zuze, ife tisasiya pyonsene m’manja mwa Yahova. Mwacitsandzo, ife nee tisanyerezera kuti tisadziwa mathangwi anacitisa abale na alongo athu kucita pinthu pinacita iwo. Thangwi ife nee tisadziwa pinthu piri muntima mwa anango, basi ene ‘Yahova asaona mwadidi pinakulumiza munthu toera kucita pinthu.’ (Mis. 16:2) Iye asafuna anthu a mitundu yonsene na a makhaliro akusiyana-siyana. Pontho Yahova asatipanga toera ‘tifungule mitima yathu.’ (2 Akor. 6:13) Na thangwi ineyi, ife tisafunika kufuna abale na alongo athu onsene, tayu kuatonga.

²¹ Pyenepi pisabvekambo kuti nee tisafunika kutonga anthu akuti nee asatumikira Yahova. (1 Tim. 2:3, 4) Kodi imwe mbamudatonga wacibale wanu wakuti nee asatumikira Yahova mbamulonga kuti “Munthu uyu cipo anatawira kutumikira Yahova”? Nkhabe. Thangwi pyenepi mbapidapangiza kuti ndimwe wakudzikuza, pontho musaoneka ninga ndimwe wadidi kupiringana anango. Yahova aciri kupitiriza kupasa mwai “anthu onsene” toera kutcunyuka. (Mabasa 17:30) Natenepa, ndzidzi onsene kumbukani kuti kuoneka ninga wakulungama kupiringana anango ndi kusowa ulungami.

22. Thangwi yanji tisafunika kupitiriza kukomerwa na ulungami?

²² Mbatipitirizeni kukomerwa na mitemo yakulungama ya Yahova toera tikhale akutsandzaya mbatiphedza anango toera akhale na uxamwali wakuwanga na ife pabodzi na Mulungu wathu. Pontho mbatipitirizeni kukhala na ‘njala na nyota ya ulungami.’ (Mat. 5:6) Kusiyapo pyenepi, khalani na cinyindiro cakuti Yahova asaona kuwangisira kwanu, pontho ndzidzi onsene asakomerwa na kuwangisira kwanu toera kucita pinthu pyadidi. Mu ndzidzi wakuti kusowa ulungami kukuthimizirika kakamwe n’dziko ino, imwe nee musafunika kudzudzumika. Ndzidzi onsene kumbukani kuti ‘Yahova asafuna anthu akulungama.’—Masal. 146:8.