Lefatše le Lecha—Na U Tla ba Teng ho Lona?

“Ha ho letho le ka bang molemo ho bona, ha e se ho itumela le ho iketsetsa boiketlo ka tšiu tsa bophelo ba bona; ke lemohile hape hoba, ere ha motho a e-ja lijo, kapa a e-noa, le ho latsoa boiketlo ka mokhathala oohle oa hae, le teng e sa le neo ea Molimo.”—MOEKLESIA 3:12, 13.

 1. Ke hobane’ng ha re ka ba le tšepo ea bokamoso bo molemo?

BATHO ba bangata ba nahana hore Molimo ea Matla ’Ohle ke ea thata-thata, ea sa utloeleng bohloko. Empa temana e ka holimo ke ’nete eo u tla e fumana ka Lentsoeng la hae le bululetsoeng. E lumellana le hore ke “Molimo ea thabileng” le hore ke eena ea behileng batsoali ba rōna ba pele paradeiseng ea lefatšeng. (1 Timothea 1:11; Genese 2:7-9) Ha re batla temohisiso mabapi le bokamoso boo Molimo a bo tšepisang batho ba hae, ha rea lokela ho makala ha re hlokomela maemo a tla re tlisetsa thabo ea ka ho sa feleng.

 2. U lebeletse lintho life ka thabo?

² Sehloohong se etellang sena pele, re hlahlobile makhetlo a mararo ho a mane ao ka ’ona Bibele e bolelang esale pele ka “maholimo a macha le lefatše le lecha.” (Esaia 65:17) Boprofeta bo bong ho boo bo tšepahalang bo tlalehiloe ho Tšenolo 21:1. Litemana tse latelang eo li bua ka nako ea ha Molimo ea Matla ’Ohle a tla ntlafatsa maemo a lefatše haholo. O tla hlakola meokho ea mesarelo. Batho ba ke ke ba hlola ba bolaoa ke botsofali, ho kula kapa likotsi. Ho siama, ho bokolla le bohloko li tla be li felile. Ke tebello e thabisang hakaakang! Empa na re ka kholiseha hore seo se tla etsahala, hona phello ea tebello eo e ka ba efe ho rōna hona joale?

Mabaka a ho ba le Tšepo

 3. Ke hobane’ng ha re ka tšepa litšepiso tsa Bibele ka bokamoso?

³ Hlokomela kamoo Tšenolo 21:5 e tsoelang pele kateng. E qotsa mantsoe a Molimo, a lutse teroneng ea hae ea leholimo, ha a re: “Bona! Ke etsa hore lintho tsohle li be ncha.” Tšepiso eo ea bomolimo e molemo ho feta phatlalatso efe kapa efe ea sechaba ea boipuso, molao ofe kapa ofe oa kajeno oa litokelo tsa botho kapa tabatabelo efe kapa efe ea motho ea bokamoso. Ke phatlalatso e tšepahalang ka ho feletseng e etsoang ke Eo Bibele e reng ‘a ke ke a bua leshano.’ (Tite 1:2) Ka ho utloahalang, u ka ’na ua ba le boikutlo ba hore re emise hona mona, re thabele tebello ena e ipiletsang re tšepile Molimo. Empa ha rea lokela ho emisa. Ho na le ho eketsehileng hoo re lokelang ho ithuta hona ka bokamoso ba rōna.

4, 5. Ke boprofeta bofe ba Bibele bo seng bo hlahlobiloe bo ka matlafatsang tšepo ea rōna ka se larileng ka pele?

⁴ Nahana ka seo sehlooho se etellang sena pele se ileng sa se tiisa mabapi le litšepiso tsa Bibele tsa maholimo a macha le lefatše le lecha. Esaia o boletse esale pele ka tsamaiso e joalo e ncha, ’me boprofeta ba hae bo ile ba phethahala ha Bajuda ba khutlela ha habo bona ’me ba tsosolosa borapeli ba ’nete. (Esdrase 1:1-3; 2:1, 2; 3:12, 13) Empa, na seo e ne e le sohle seo boprofeta ba Esaia bo neng bo lebisa tlhokomelo ho sona? Le hanyenyane! Lintho tseo a li boletseng esale pele li ne li tla phethahala ka tsela e hlollang haholoanyane nakong e tlang e neng e sa le hōle. Ke hobane’ng ha re fihlela qeto eo? Ka lebaka la seo re se balang ho 2 Petrose 3:13 le Tšenolo 21:1-5. Litemana tsena li lebisa tlhokomelo ho maholimo a macha le lefatše le lecha tse tla tsoela Bakreste molemo lefatšeng lohle.

⁵ Joalokaha ho bontšitsoe pejana, Bibele e sebelisa polelo “maholimo a macha le lefatše le lecha” ka makhetlo a mane. Re hlahlobile a mararo ho ’ona ’me re fihletse liqeto tse khothatsang. Ka ho toba, Bibele e bolela esale pele hore Molimo o tla felisa bokhopo le lisosa tse ling tsa mahlomola le hore ka mor’a moo o tla hlohonolofatsa moloko oa batho ho ea pele tsamaisong ea hae e ncha e tšepisitsoeng.

 6. Ke’ng seo boprofeta ba bone bo buang ka “maholimo a macha le lefatše le lecha” bo se bolelang esale pele?

⁶ Joale a re hlahlobeng lekhetlo le setseng leo polelo “maholimo a macha le lefatše le lecha” e hlahang ka lona, ho Esaia 66:22-24 (NW): “‘Feela joalokaha maholimo a macha le lefatše le lecha tseo ke li etsang li eme ka pel’a ka,’ ho bolela Jehova, ‘kahoo bana ba lōna le lebitso la lōna ba tla ’ne ba eme. Ka sebele ho tloha ha khoeli e ’ngoe e thoasa ho ea ho e ’ngoe le ho tloha sabatheng e ’ngoe ho ea ho e ’ngoe nama eohle e tla tla hore e tl’o inama ka pel’a ka,’ ho boletse Jehova. ‘Ba tla tsamaea ’me ba talime litopo tsa batho ba neng ba ntšiteloa; etsoe libōkō tse holim’a bona li ke ke tsa shoa le mollo oa bona o ke ke oa tima, ’me ba tla fetoha ho hong ho nyonyehang ho nama eohle.’”

 7. Ke hobane’ng ha re lokela ho etsa qeto ea hore Esaia 66:22-24 e tla phethahala nakong e tlang?

⁷ Boprofeta bona bo ile ba phethahala har’a Bajuda ba khutliselitsoeng naheng ea habo bona, empa ho ne ho tla ba le phethahatso e ’ngoe. Bo ne bo tla phethahala lilemo tse ngata ka mor’a hore ho ngoloe lengolo la bobeli la Petrose le buka ea Tšenolo, hobane li ne li lebisa tlhokomelo ‘leholimong le lecha le lefatšeng le lecha’ tsa nakong e tlang. Re ka lebella phethahatso eo e hlollang le e feletseng tsamaisong e ncha. Nahana ka maemo a mang ao re ka lebellang hore re tla a thabela.

8, 9. (a) Batho ba Molimo ba tla “’ne ba eme” ka kutloisiso efe? (b) Boprofeta bo reng bahlanka ba Jehova ba tla rapela “ho tloha ha khoeli e ’ngoe e thoasa ho ea ho e ’ngoe le ho tloha sabatheng e ’ngoe ho ea ho e ’ngoe” bo bolela’ng?

⁸ Tšenolo 21:4 e bontšitse hore lefu ha le sa tla hlola le e-ba teng. Litemana tse hlahang ho Esaia khaolo ea 66 li lumellana le seo. Temaneng ea 22 re ka bona hore Jehova oa tseba hore maholimo a macha le lefatše le lecha e ke ke ea e-ba tsa nakoana, tsa nako e lekanyelitsoeng. Ho feta moo, batho ba hae ba tla hlola kamehla; ba tla “’ne ba eme” ka pel’a hae. Seo Molimo a seng a se etselitse batho ba hae ba khethiloeng se re fa lebaka la tšepo. Bakreste ba ’nete ba ’nile ba talimana le mahloriso a mabifi, esita le boiteko ba batho ba chesehang ka ho feteletseng ba ho ba felisa. (Johanne 16:2; Liketso 8:1) Empa, esita le lira tsa batho ba Molimo tse matla haholo, tse kang Moemphera oa Roma Nero le Adolf Hitler, ha lia khona ho felisa batho ba Molimo ba tšepahalang, ba jereng lebitso la hae. Jehova o bolokile phutheho ea batho ba hae, ’me re ka kholiseha hore a ka etsa hore e lule e eme ka ho sa feleng.

⁹ Ka ho tšoanang, ba tšepahalang ho Molimo e le karolo ea lefatše le lecha, mokhatlo oa barapeli ba ’nete lefatšeng le lecha, ba tla tsoela pele ba eme ka bomong hobane ba tla be ba nehelana ka borapeli bo hloekileng ho ’Mōpi oa lintho tsohle. Boo e ke ke ea e-ba borapeli ba ngope-setšoha kapa bo sa hlophisehang. Molao oa Molimo o filoeng Iseraele ka Moshe, o ne o laela hore ho etsoe liketso tse itseng tsa borapeli khoeli le khoeli, joalokaha e ne e tšoauoa ka khoeli e holimo e ncha, le beke ka ’ngoe, joalokaha e ne e tšoauoa ka letsatsi la Sabatha. (Levitike 24:5-9; Numere 10:10; 28:9, 10; 2 Likronike 2:4) Ka hona, Esaia 66:23 e lebisa tlhokomelo borapeling ba Molimo ba kamehla, bo tsoelang pele, beke le beke le khoeli le khoeli. Ho latola boteng ba Molimo le boikaketsi ba bolumeli li ke ke tsa e-ba teng ka nako eo. ‘Nama eohle e tla tla hore e tl’o inama ka pel’a’ Jehova.

10. Ke hobane’ng ha u ka kholiseha hore lefatše le lecha le ke ke la silafatsoa ka ho sa feleng ke ba khopo?

¹⁰ Esaia 66:24 e re kholisa hore ha ho mohla khotso le ho loka tsa lefatše le lecha li tla ba kotsing. Batho ba khopo ba ke ke ba li senya. Hopola hore 2 Petrose 3:7 e re ka pele ho rōna ke ‘letsatsi la kahlolo le la timetso ea batho ba se nang bomolimo.’ Ba tla timela e tla ba ba sa tšabeng Molimo. Ha ho kotsi e tla hlahela ba se nang molato, ho fapana le se atisang ho etsahala lintoeng tsa batho, moo ho shoang baahi ba bangata ho feta masole. Moahloli e Moholo o re tiisetsa hore letsatsi la hae e tla ba la timetso ea ba sa tšabeng Molimo.

11. Esaia o bontša hore bokamoso ba motho leha e le ofe ea fetohelang Molimo le borapeli ba hae e tla ba bofe?

¹¹ Ba lokileng ba pholohileng ba tla bona hore lentsoe la Molimo la boprofeta ke ’nete. Temana ea 24 e bolela esale pele hore ‘litopo tsa batho ba neng ba siteloa’ Jehova e tla ba bopaki ba kahlolo ea hae. Puo e hlalosang ka ho hlaka eo Esaia a e sebelisitseng e ka ’na ea bonahala e tšosa. Empa, e lumellana le ’nete ea histori. Ka ntle ho marako a Jerusalema ea boholo-holo ho ne ho e-na le liqubu tsa lithōle ’me, ka linako tse ling, ho e-na le litopo tsa linokoane tse bolailoeng tse ahloletsoeng hore ha lia lokela ho epeloa ka tsela e hlomphehang.a Moo libōkō le mollo o chesang lintho lore! li ne li tla qeta lithōle le litopo tseo ka potlako. Ho hlakile hore puo ea Esaia ea tšoantšetso e tšoantšetsa hore kahlolo ea Jehova ho batlōli ba molao e ke ke ea etsolloa.

Seo a se Tšepisitseng

12. Esaia o tsoela pele ho bua ka lintho life mabapi le bophelo lefatšeng le lecha?

¹² Tšenolo 21:4 e re bolella ka lintho tse ling tse ke keng tsa e-ba teng tsamaisong e tlang. Leha ho le joalo, ke’ng e tla ba teng ka nako eo? Bophelo bo tla ba joang? Na re ka fumana tlhase leha e le efe e tšepahalang? E. Ka tsela ea boprofeta, Esaia khaolo ea 65 e hlalosa maemo ao re tla a thabela haeba Jehova a re lumella ho phela mohla a bōpang ka kutloisiso e feletseng maholimo ana a macha le lefatše le lecha. Ba hlohonolofalitsoeng ka sebaka sa ka ho sa feleng lefatšeng le lecha e ke ke ea e-ba liphofu tsa botsofali le lefu tse ke keng tsa qojoa. Esaia 65:20 ea re kholisa: “Ha ho lesea le tlang ho tsoalloa hore le phele ka matsatsi a se makae, ha ho leqheku le sa tl’o ka le phetha palo ea matsatsi a lona; hobane ea tlang ho shoa a le lilemo tse lekholo, etlaba o shoele a sa le mocha; ea tla shoa a le lilemo tse lekholo, e tla ba moetsalibe ea rohakoang ka hlapa.”

13. Esaia 65:20 e re kholisa joang hore batho ba Molimo ba tla thabela tšireletseho?

¹³ Ha sena se ne se phethahala ka lekhetlo la pele ho batho ba mehleng ea Esaia, se ne se bolela hore bana ba naha eo ba sireletsehile. Ha ho lira tse neng li kena, joalokaha Bababylona ba kile ba kena, bakeng sa ho bolaea masea a anyang kapa bahlankana. (2 Likronike 36:17, 20) Lefatšeng le lecha le tlang, batho ba tla bolokeha, ba sireletsehe, ba khone ho thabela bophelo. Haeba motho a khetha ho fetohela Molimo, a ke ke a lumelloa hore a ’ne a phele. Molimo o tla mo felisa. Ho thoe’ng haeba moetsalibe oa lerabele a le lilemo li lekholo? O tla shoa “a sa le mocha” ha ho bapisoa le ho phela ka ho sa feleng.—1 Timothea 1:19, 20; 2 Timothea 2:16-19.

14, 15. Motheong oa Esaia 65:21, 22, u ka lebella ho etsa mesebetsi efe e putsang?

¹⁴ Ho e-na le ho lebisa tlhokomelo tseleng eo moetsalibe oa ka boomo a ka ’nang a felisoa ka eona, Esaia o hlalosa maemo a bophelo a tla rena lefatšeng le lecha. Leka ho inahana u le tikolohong eo. Se ka ’nang sa tla pele leihlong la hao la kelello ke lintho tseo u li thahasellang. Esaia o bua ka tsona temaneng ea 21 le ea 22: “Ba tla haha matlo, ba lule ho ’ona; ba tla hloma merara, ba je litholoana tsa eona. Ba ke ke ba haha matlo, osele a lula teng, leha e le ho hloma merara, osele a je tholoana tsa eona, hobane matsatsi a sechaba sa ka a tla lekana le matsatsi a lifate, ’me bakhethoa ba ka ba tla bona mesebetsi ea matsoho a bona e tsofalla ho bona.”

¹⁵ Haeba ha u e-s’o be le tsebo ea ho haha kapa hona ho sebetsa jareteng, boprofeta ba Esaia bo bontša hore u letetsoe ke thuto. Leha ho le joalo, na u tla rata ho rutoa ke barupeli ba nang le litšoaneleho tse hlokahalang, mohlomong e le baahelani ba mosa ba u thusang ka thabo? Esaia ha aa ka a bolela hore na ntlo ea hao e tla ba le lifensetere tse khōlō tse se nang khalase tse nang le lesira e le hore u ka thabela moea o fokang hasesaane oa naha e chesang e mongobo kapa lifensetere tse koetsoeng tse nang le khalase tseo u ka hloelisang ka tsona ’me ua bona linako tsa selemo tse fetohang. Na u tla etsa polane ea ntlo e nang le marulelo a thulameng e le hore a ka qhala pula le lehloa? Kapa na boemo ba leholimo ba moo u lulang bo tla etsa hore ho be molemo ho haha e nang le marulelo a bataletseng—a kang a Bochabela bo Hare—marulelo ao ho ’ona uena le lelapa la hao le ka bokanang la ja lijo tse monate ’me la qoqa hamonate?—Deuteronoma 22:8; Nehemia 8:16.

16. Ke hobane’ng ha u ka lebella hore lefatše le lecha e be le khotsofatsang ka ho sa feleng?

¹⁶ Habohlokoa haholoanyane ho feta ho tseba makolopetso a joalo ke hore u tla ba le sebaka sa hao sa bolulo. E tla ba sa hao—eseng joaloka kajeno moo u ka ’nang ua sebetsa ka thata hore u hahe empa motho e mong a rue molemo. Esaia 65:21 e boetse e bolela hore u tla lema ’me u je litholoana. Ho hlakile hore seo se akaretsa boemo bo tla ba teng ka kakaretso. Boiteko ba hao, e leng litholoana tsa matsoho a hao, bo tla u khotsofatsa haholo. U tla khona ho etsa seo bophelong ba nako e telele—‘bo lekanang le matsatsi a lifate.’ Ka sebele seo se lumellana le tlhaloso e reng ‘lintho tsohle li tla ba ncha’!—Pesaleme ea 92:12-14.

17. Ke tšepiso efe eo batsoali ba tla bona e le e khothatsang ka ho khethehileng?

¹⁷ Haeba u motsoali, mantsoe ana a tla ama pelo ea hao: “Ba ke ke ba sehlela lefeela, kapa ba tsoalla pherekano; kahobane ke bana ba entsoeng ka ba hlohonolofalitsoeng ba Jehova, hammoho le litloholo tsa bona. Etlare pele ba hoeletsa ke tla araba; ha ba sa ntse ba bua, ke tla utloa.” (Esaia 65:23, 24, NW) Na ka phihlelo u tseba bohloko ba ho “tsoalla pherekano”? Ha ho hlokahale hore re thathamise mokoloko oa mathata ao bana ba ka bang le ’ona a ferekanyang batsoali le ba bang. Se amanang le seo ke hore kaofela re bone batsoali ba amehile haholo ka ho hahamalla lipakane tsa mosebetsi, ho etsa lintho tse fapa-fapaneng kapa menyaka hoo ba qetang nako e fokolang ba e-na le bana ba bona. Ho fapana le seo, Jehova o re kholisa hore o tla utloa litlhoko tsa rōna a be a li khotsofatse, esita le ho li bonela pele.

18. Ke hobane’ng ha u ka lebella ho thabela liphoofolo lefatšeng le lecha?

¹⁸ Ha u ntse u nahana ka seo u ka ’nang ua se thabela lefatšeng le lecha, ka mahlo a kelello sheba tikoloho ena eo lentsoe la Molimo la boprofeta le e hlalosang: “Phiri e tla fula hammoho le konyana, tau e tla fula joang joalo ka khomo, lerōle e be lijo tsa noha; li ke ke tsa [ntša kotsi, NW], leha e le ho senya thabeng ea ka eohle e halalelang: ho bolela Jehova.” (Esaia 65:25) Batho ba etsang litšoantšo ba lekile ho penta setšoantšo sa tikoloho eo, empa sena hase tlhaloso feela e inahaneloang ea moetsi oa litšoantšo ea etsang setšoantšo se hohelang. Tikoloho ena e tla ba ea sebele. Khotso e tla rena har’a batho ’me e tla tšoana le khotso e pakeng tsa bona le liphoofolo. Litsebi tse ngata tsa baeloji le batho ba ratang liphoofolo ba qeta lilemo tse ngata tsa bophelo ba bona ba ithuta ka mefuta e seng mekae ea liphoofolo kapa mofuta o le mong feela. Ho fapana le seo, nahana ka seo u tla khona ho ithuta sona ha liphoofolo li se li sa laoloe ke ho tšaba batho. Joale u tla khona ho atamela esita le pel’a linonyana le libōpuoa tse nyenyane tse lulang morung kapa moferong—e, u li shebelle, u ithute ho tsona u be u thabele ho ba le tsona. (Jobo 12:7-9) U tla khona ho etsa seo u sireletsehile, u lokolohile kotsing e bakoang ke motho kapa phoofolo. Jehova o re: “Li ke ke tsa [ntša kotsi, NW], leha e le ho senya thabeng ea ka eohle e halalelang.” E tla ba phetoho e kaakang ho seo re se bonang le ho se latsoa kajeno!

19, 20. Ke hobane’ng ha batho ba Molimo ba fapane hakaale le batho ba bangata kajeno?

¹⁹ Joalokaha ho boletsoe pejana, batho ha ba khone ho bolela bokamoso ka nepo esale pele, ho sa tsotellehe ho ameha ha ba bangata ka sekete se secha sa lilemo. Seo se nyahamisa ba bangata, sea ba ferekanya kapa se etsa hore ba felloe ke tšepo. Peter Emberley, eo e leng motsamaisi univesithing ea Canada, o ile a ngola: “[Batho ba baholo] ba bangata ba qetella ba talimana le lipotso tsa bohlokoa mabapi le bophelo. Ke ’na mang? Ha e le hantle ke hahamalla eng? Ke siela moloko o latelang lefa lefe? Ha ba le lilemong tse bohareng ba leka ho etsa hore bophelo ba bona bo laolehe, ’me bo be le morero.”

²⁰ U ka utloisisa hore na ke hobane’ng ha boemo ba ba bangata bo le joalo. Ba ka ’na ba batla ho thabela bophelo ka ho etsa lintho tse etsetsoang ho phomotsa kelello kapa ka ho kopanela mefuteng ea boikhathollo e thabisang. Empa, ha ba tsebe hore na bokamoso bo tlisa eng, ka hona bophelo bo ka ’na ba se be le moelelo, taolo kapa morero. Joale bapisa seo le pono ea hao ka bophelo, leseling la seo re se hlahlobileng. Ua tseba hore maholimong a macha le lefatšeng le lecha tseo Jehova a li tšepisitseng, re tla khona ho qamaka ’me ho tloha lipelong tsa rōna re re, ‘Ka sebele Molimo o entse hore lintho tsohle li be ncha!’ Re tla thabela seo hakaakang!

21. Re fumana ntlha efe e tšoanang ho Esaia 65:25 le Esaia 11:9?

²¹ Hase ho ikakasa ho inahana u phela lefatšeng le lecha la Molimo. Oa re mema, esita le ho re phehella hore re mo rapele ka ’nete hona joale le ho tšoaneleha bakeng sa bophelo nakong eo ‘li ke keng tsa ntša kotsi leha e le ho senya thabeng eohle ea hae e halalelang.’ (Esaia 65:25) Leha ho le joalo, na u ne u hlokometse hore pejana Esaia o ile a bua ntho e tšoanang le hore o ile a kenyelletsa ntlha ea bohlokoa tabeng ea hore re thabele lefatše le lecha e le kannete? Esaia 11:9 (NW) e re: “Li ke ke tsa ntša kotsi leha e le efe kapa tsa baka tšenyo leha e le efe thabeng eohle ea ka e halalelang; hobane ka sebele lefatše le tla tlala tsebo ea Jehova joalokaha metsi a koahetse leoatle.”

22. Ho hlahloba ha rōna likarolo tse ’nè tsa boprofeta ba Bibele ho lokela ho matlafatsa boikemisetso ba rōna ba ho etsa eng?

²² “Tsebo ea Jehova.” Ha Molimo a etsa hore lintho tsohle li be ncha, baahi ba lefatše ba tla ba le tsebo e nepahetseng ea hae le ea thato ea hae. Seo se tla akarelletsa se fetang hōle ho ithuta liphoofolong tse bōpiloeng. Lentsoe la hae le bululetsoeng lea kopanyelletsoa. Ka mohlala, nahana ka hore na re hlokometse ho hongata hakaakang ka ho hlahloba likarolo tse ’nè tsa boprofeta bo buang ka “maholimo a macha le lefatše le lecha.” (Esaia 65:17; 66:22; 2 Petrose 3:13; Tšenolo 21:1) U na le lebaka le letle la ho bala Bibele letsatsi le letsatsi. Na u na le kemiso e joalo? Haeba ha ho joalo, ke liphetoho life tseo u ka li etsang e le hore letsatsi ka leng u bale karolo e itseng ea seo Molimo a se buang? U tla hlokomela hore ntle le ho lebella lefatše le lecha ka thabo, u tla fumana thabo e eketsehileng hona joale, joalokaha mopesaleme a ile a etsa.—Pesaleme ea 1:1, 2.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

U ne U Tla Araba Joang?

• Ke hobane’ng ha re ka etsa qeto ea hore Esaia 66:22-24 e bolela esale pele se larileng ka pele?

• Boprofeteng bo ho Esaia 66:22-24 le Esaia 65:20-25 u lebeletse eng ka ho khetheha?

• U na le mabaka afe a ho kholiseha ka bokamoso ba hao?

[Litšoantšo tse leqepheng la 15]

Esaia, Petrose le Johanne ba boletse esale pele lintlha tse itseng mabapi le “maholimo a macha le lefatše le lecha”