Mamello—E Bohlokoa Bakeng sa Bakreste
“Ekeletsang tumelong ea lōna . . . mamello.”—2 PETROSE 1:5, 6, NW.
1, 2. Ke hobane’ng ha kaofela ha rōna re tlameha ho mamella ho fihlela qetellong?
MOLEBELI ea tsamaeang le mosali oa hae ba ne ba etetse Mokreste-’moho ea leng lilemong tsa bo-90. O ne a qetile lilemo tse mashome a le tšebeletsong ea nako e tletseng. Ha ba ntse ba buisana, moena ea hōlileng o ile a hopola tse ling tsa litokelo tseo a ileng a li thabela ha lilemo li ntse li feta. “Empa,” o ile a utloa bohloko ’me meokho ea qala ho keleketla marameng, “hona joale ha ke sa khona ho etsa letho.” Molebeli ea tsamaeang o ile a phetla Bibele ea hae ’me a bala Mattheu 24:13, moo ho qotsitsoeng Jesu Kreste a re: “Ea tiisetsang [“mamellang,” NW] ho fihlela qetellong, ke eena ea tla bolokeha.” Joale molebeli o ile a sheba moena enoa ea ratehang ’me a re: “Kabelo ea ho qetela eo kaofela re nang le eona, ho sa tsotellehe hore na re ka khona ho etsa haholo kapa hanyenyane, ke ho mamella ho fihlela qetellong.”
2 E, kaofela joalokaha re le Bakreste re tlameha ho mamella ho fihlela bofelong ba tsamaiso ena ea lintho kapa ho fihlela qetellong ea bophelo ba rōna. Ha ho tsela e ’ngoe eo re ka fumanang kamohelo ea Jehova bakeng sa polokeho. Re peisong ea bophelo, ’me re tlameha ho “matha ka mamello” ho fihlela re tsoile khoeleng. (Ba-Heberu 12:1, NW) Moapostola Petrose o ile a hatella bohlokoa ba tšoaneleho ena ha a khothaletsa Bakreste-’moho: “Ekeletsang tumelong ea lōna . . . mamello.” (2 Petrose 1:5, 6, NW) Empa ha e le hantle mamello ke eng?
Mamello—Seo e se Bolelang
3, 4. Ho mamella ho bolela eng?
3 Ho mamella ho bolela’ng? Leetsi la Segerike bakeng sa “mamella” (hy·po·meʹno) ha e le hantle le bolela ho “lula kapa ho ba tlas’a.” Le hlaha ka makhetlo a 17 ka Bibeleng. Ho latela bahlophisi ba buka e hlalosang mantsoe W. Bauer, F. W. Gingrich, le F. Danker, le bolela ho “lula ho e-na le ho baleha . . . , ho se inehele, ho phehella.” Lereho la Segerike bakeng sa “mamello” (hy·po·mo·neʹ) le hlaha ka makhetlo a fetang 30. Mabapi le lona, A New Testament Wordbook, ka William Barclay, e re: “Ke moea oa ho tiisetsa lintho, eseng ka ho inehela, empa ka tšepo e tukang . . . Ke tšoaneleho e etsang hore motho a eme a shebisitse sefahleho ka moeeng. Ke tšobotsi e ka fetolang teko e thata ka ho fetisisa khanya hobane ka nģane ho bohloko e bona pakane.”
4 Ka hona, mamello e etsa hore re se inehele le ho se felloe ke tšepo ha re tobane le litšitiso kapa mathata. (Ba-Roma 5:3-5) E sheba ka nģane ho bohloko ba hona joale ’me e talima pakaneng—moputsong, kapa mphong, ea bophelo bo sa feleng, ebang ke leholimong kapa lefatšeng.—Jakobo 1:12.
Mamello—Hobane’ng?
5. (a) Ke hobane’ng ha Bakreste bohle “ho hlokahala hore ba be le mamello”? (b) Liteko tsa rōna li ka aroloa ka lihlopha life tse peli?
5 Joalokaha re le Bakreste, kaofela ha rōna re “hloka ho ba le mamello.” (Ba-Heberu 10:36, NW) Hobane’ng? Lebaka la sehlooho ke hore re “teana le liteko tse sa tšoaneng.” Taba e ngotsoeng ea Segerike mona ho Jakobo 1:2 e bua ka ho tobana le boemo bo sa lebelloang kapa bo sa rateheng, joalokaha motho a tobana le lesholu. (Bapisa le Luka 10:30.) Re tobana le liteko tse ka aroloang lihlopha tse peli: tse tloaelehileng ho batho ka lebaka la sebe se futsitsoeng, le tse bakoang ke boinehelo ba rōna ba bomolimo. (1 Ba-Korinthe 10:13; 2 Timothea 3:12, NW) Tse ling tsa liteko tsee ke life?
6. Paki e ’ngoe e ile ea mamella joang ha e tobane le ho kula ho bohloko?
6 Ho kula ho tebileng. Joaloka Timothea, Bakreste ba bang ba tlameha ho mamella “maemo a ho kula khafetsa.” (1 Timothea 5:23, NW) Haholo-holo haeba re tobane le lefu le sa foleng, mohlomong e le le bohloko haholo, ho hlokahala hore re mamelle, re se inehele, ka thuso ea Molimo ’me re se felloe ke tšepo ea rōna ea Bokreste. Nahana ka mohlala oa Paki e ’ngoe e lilemong tsa eona tse qalang 50 e ileng ea hoehla ntoeng e thata, e telele khahlanong le hlahala e hōlang ka potlako e bolaeang. O ile a buuoa habeli ’me a lula a tiile qetong ea hae ea ho se amohele tšelo ea mali. (Liketso 15:28, 29) Empa hlahala e ile ea boela ea ba teng ka mpeng ’me ea tsoela pele ho hōla pel’a lesapo la mokokotlo. Ha e ntse e hōla joalo, o ne a utloa bohloko boo ho seng moriana o neng o ka bo kokobetsa. Leha ho le joalo, o ile a talima ka nģane ho bohloko moputsong oa bophelo lefatšeng le lecha. O ile a tsoela pele ho kopanela tšepo ea hae e tukang le lingaka, baoki, le baeti. O ile a mamella ho fihlela qetellong—qetellong ea bophelo ba hae. E ka ’na eaba ha u na tšokelo e joalo ea bophelo kapa ha u na bohloko bo joaloka bo neng bo utluoa ke moena enoa ea ratehang, empa bophelo ba hao bo ka ’na ba baka teko e khōlō ea mamello.
7. Bakeng sa baena ba bang ba rōna le bo-khaitseli ba moea mamello e ama bohloko ba mofuta ofe?
7 Bohloko ba maikutlo. Nako le nako, ba bang ho batho ba Jehova ba tobana le “bohloko ba pelo” bo fellang ka ‘moea o khathetseng.’ (Liproverbia 15:13) Ho tepella maikutlo ho sekhahla ho tloaelehile mehleng ena ea “linako tse bohloko tseo ho leng thata ho sebetsana le tsona.” (2 Timothea 3:1, NW) Science News ea December 5, 1992, e ile ea tlaleha: “Manane a ho tepella maikutlo ho sekhahla, hangata e le ho qetang matla a eketseha molokong o mong le o mong o hlahlamang o tsoetsoeng ho tloha ka 1915.” Lisosa tsa ho tepella maikutlo ho joalo li fapane, ho tloha mathateng a ’mele ho ea liphihlelong tse utloisang bohloko tse sa thabiseng. Bakeng sa Bakreste ba bang, mamello e bolela ntoa ea letsatsi le letsatsi ea ho se inehele tlas’a bohloko ba maikutlo. Leha ho le joalo, ha ba tele. Ba lula ba tšepahala ho Jehova ho sa tsotellehe likhapha.—Bapisa le Pesaleme ea 126:5, 6.
8. Re ka tobana le teko efe ea lichelete?
8 Liteko tse fapaneng tseo re tobanang le tsona li ka kopanyelletsa bothata bo tebileng ba moruo. Ha ka tšohanyetso moena oa New Jersey, U.S.A., a iphumana a hloka mosebetsi, ka ho utloahalang o ile a ameha ka ho fepa lelapa la hae le hore a se amohuoe ntlo ea hae. Leha ho le joalo, haa ka a lebala tšepo ea ’Muso. Ha a ntse a batla mosebetsi o mong, o ile a sebelisa monyetla oo ho sebeletsa e le pula-maliboho e thusang. Qetellong, o ile a fumana mosebetsi.—Mattheu 6:25-34.
9. (a) Ho lahleheloa ke moratuoa lefung ho ka hloka mamello joang? (b) Ke mangolo afe a bontšang hore ha se phoso ho ntša meokho ka lebaka la ho utloa bohloko?
9 Haeba u lahlehetsoe ke moratuoa lefung, u hloka mamello e tla tšoarella nako e telele ka mor’a hore batho ba neng ba u tšelisa ba khutlele malapeng a bona. U ka ba ua fumana hore ho thata ka ho khethehileng ho uena hoo e ka bang selemo le selemo nakong eo moratuoa oa hao a shoeleng ka eona. Ho mamella tahlehelo e joalo ha ho bolele hore ho fosahetse ho ntša meokho e bontšang ho utloa bohloko. Ke boikutlo ba tlhaho ho lla ka lebaka la lefu la motho eo re mo ratang, ’me ho hang sena ha se bontše ho haelloa ke tumelo tšepong ea tsoho. (Genese 23:2; bapisa le Ba-Heberu 11:19.) Jesu o ile “a lla” ka mor’a lefu la Lazaro, le hoja ka kholiseho a ile a bolella Maretha hore: “Khaitseli ea hao o tla tsoha.” ’Me Lazaro o ile a fela a tsoha!—Johanne 11:23, 32-35, 41-44.
10. Ke hobane’ng ha ho hlokahala hore batho ba Jehova ba be le mamello ka ho khethehileng?
10 Ho phaella tabeng ea ho mamella liteko tse tloaelehileng ho batho bohle, batho ba Jehova ba hloka mamello ka ho khethehileng. Jesu o ile a lemosa: “Le tla hlouoa ke lichaba tsohle ka baka la lebitso la ka.” (Mattheu 24:9) O boetse a re: “Ha ba ntlhorisitse, ba tla le hlorisa le lōna.” (Johanne 15:20) Ke hobane’ng ha ho ba le lehloeo le mahloriso? Hobane ho sa tsotellehe hore na re phela hokae lefatšeng lena re le bahlanka ba Molimo, Satane o leka ho senya botšepehi ba rōna ho Jehova. (1 Petrose 5:8; bapisa le Tšenolo 12:17.) E le hore a finyelle sena hangata Satane o bakile mahloriso a bohloko, a beha mamello ea rōna tekong e khōlō.
11, 12. (a) Lipaki tsa Jehova le bana ba tsona li ile tsa tobana le teko efe ea mamello ka bo-1930 le lilemong tse qalang tsa 1940? (b) Ke hobane’ng ha Lipaki tsa Jehova li hana ho lumelisa letšoao la naha?
11 Ka mohlala, ka bo-1930 le lilemong tse qalang tsa 1940, Lipaki tsa Jehova le bana ba tsona Amerika Leboea le Canada li ile tsa hlorisoa ka lebaka la ho hana ho lumelisa letšoao la naha ka mabaka a letsoalo. Lipaki li hlompha letšoao la naha leha e le efe eo li phelang ho eona, empa li lumellana le molao motheo o boletsoeng Molaong oa Molimo ho Exoda 20:4, 5: “U se ke ua iketsetsa setšoantšo se betliloeng, leha e le setšoantšo se le seng sa tse holimo maholimong, leha e le sa tse tlase lefatšeng, leha e le sa tse metsing ka tlase ho lefatše. U se ke ua li khumamela, u se ke ua li sebeletsa; hobane ’na Jehova, Molimo oa hao, ke Molimo o boulelang.” Ha bana ba bang ba Lipaki ba ne ba lelekoa likolong hobane ba ne ba lakatsa ho lebisa borapeli ba bona ho Jehova Molimo feela, Lipaki li ile tsa theha Likolo tsa ’Muso bakeng sa ho ba ruta. Liithuti tsena li ile tsa khutlela likolong tsa sechaba ha Lekhotla le ka Holimo-limo la United States le amohela boemo ba tsona ba bolumeli, joalokaha lichaba tse fumaneng boitsebiso bo nepahetseng li etsa kajeno. Leha ho le joalo, mamello e sebete ea bacha bana ke mohlala o phahameng ka ho fetisisa bakeng sa bacha ba Bakreste bao hona joale ba ka tobanang le ho songoa ka lebaka la ho leka ho phela ka melao-motheo ea Bibele.—1 Johanne 5:21.
12 Liteko tse fapa-fapaneng tseo re tobanang le tsona—tse tloaelehileng ho batho le tseo re tobanang le tsona ka lebaka la tumelo ea rōna ea Bokreste—li bontša lebaka leo ka lona re hlokang mamello. Empa re ka mamella joang?
Mamella ho Fihlela Qetellong—Joang?
13. Jehova o fana ka mamello joang?
13 Batho ba Molimo ba na le menyetla e fetang ea batho ba sa rapeleng Jehova. Ha re batla thuso, re ka ipiletsa ho “Molimo o fanang ka mamello.” (Ba-Roma 15:5, NW) Leha ho le joalo, Jehova o fana ka mamello joang? Tsela e ’ngoe eo a etsang sena ka eona ke ka mehlala ea mamello e fanoeng ka Lentsoeng la hae, Bibele. (Ba-Roma 15:4) Ha re ntse re nahana ka eona, hase feela hore re khothalletsoa ho mamella empa hape re ithuta ho eketsehileng ka mokhoa oo re ka mamellang ka ’ona. Nahana ka mehlala e ’meli e ikhethang—mamello e sebete ea Jobo le mamello e se nang sekoli ea Jesu Kreste.—Ba-Heberu 12:1-3; Jakobo 5:11.
14, 15. (a) Jobo o ile a mamella liteko life? (b) Jobo o ile a khona joang ho mamella liteko tseo a neng a tobane le tsona?
14 Ke maemo afe a ileng a beha mamello ea Jobo tekong? O ile a ba le mathata a moruo ha a lahleheloa ke boholo ba thepa ea hae. (Jobo 1:14-17; bapisa le Jobo 1:3.) Jobo o ile a utloa bohloko ba ho lahleheloa ha bana ba hae ba leshome kaofela ba bolaoa ke sefefo. (Jobo 1:18-21) O ile a kula haholo, le ka mokhoa o bohloko haholo. (Jobo 2:7, 8; 7:4, 5) Mosali oa hae o ile a mo hatella hore a furalle Molimo. (Jobo 2:9) Metsoalle e haufi e ne e bua lintho tse utloisang bohloko, tse sa bontšeng mosa, le tse se nang ’nete. (Bapisa le Jobo 16:1-3 le Jobo 42:7.) Leha ho le joalo, ho sena sohle, Jobo haa ka a inehela, a boloka botšepehi. (Jobo 27:5, NW) Lintho tseo a ileng a li mamella li tšoana le liteko tseo batho ba Jehova ba tobanang le tsona kajeno.
15 Jobo o ile a khona joang ho mamella liteko tseo tsohle? Tšepo ke ntho e ’ngoe e ileng ea matlafatsa Jobo ka ho khetheha. O ile a re: “Tšepo e teng bakeng sa sefate; leha se ka rengoa, se ka boela sa mela, ha se lese ho hlomela.” (Jobo 14:7) Jobo o ne a na le tšepo efe? Joalokaha ho bontšitsoe litemaneng tse ’maloa tse latelang, o itse: “Hoja motho ea shoang a ka boela a phela, . . . u no u tla bitsa, ke ne ke tla araba, ’me u no u tla hloloheloa mosebetsi oa matsoho a hao!” (Jobo 14:14, 15) E, Jobo o ile a talima ka nģane ho bohloko boo a neng a bo utloa nakong eo. O ne a tseba hore liteko tsa hae li ke ke tsa ba teng ka ho sa feleng. Bonyane o ne a tla mamella ho fihlela lefung. Tebello ea hae e nang le tšepo e ne e le hore Jehova, eo ka lerato a lakatsang ho tsosa bafu, o tla mo khutlisetsa bophelong.—Liketso 24:15.
16. (a) Ho tsoa mohlaleng oa Jobo re ithuta eng ka mamello? (b) Tšepo ea ’Muso e lokela ho ba ea sebele joang ho rōna, hona hobane’ng?
16 Re ithuta eng ka mamello ea Jobo? Hore re mamelle ho fihlela qetellong, re tlameha ho se felloe ke tšepo ea rōna. Hape hopola hore ho kholiseha ka tšepo ea ’Muso ho bolela hore ho utloa bohloko leha e le hofe hoo re tobanang le hona “ke ha nakoana.” (2 Ba-Korinthe 4:16-18, NW) Tšepo ea rōna ea bohlokoa e thehiloe ka tieo tšepisong ea Jehova ea nako e tlang e haufi ha a “tla hlakola meokho eohle mahlong a [rōna]; lefu ha le sa tla hlola le e-ba teng; ’me ha ho sa tla ba masoabi, leha e le ho bokolla, kapa bohloko.” (Tšenolo 21:3, 4) Tšepo eo, kaha “ha e ise ho soetseheng,” e tlameha ho lebela monahano oa rōna. (Ba-Roma 5:4, 5, NW; 1 Ba-Thessalonika 5:8) E tlameha ho ba ntho ea sebele ho rōna—ea sebele hoo ka mahlo a tumelo, re ka iponang re le lefatšeng le lecha—re se re sa loantšane le ho kula le ho tepella maikutlo empa re tsoha letsatsi le leng le le leng re phela hantle ’me re hlaphohetsoe likelellong; re se re sa tšoenngoe ke likhatello tse tebileng tsa moruo empa re phela ka tšireletseho; re se re sa llele lefu la baratuoa empa re e-ba le thabo ea ho ba bona ha ba tsosoa. (Ba-Heberu 11:1) Ha re se na tšepo e joalo re ka sithabetsoa haholo ke liteko tse re hlahelang kajeno hoo re ka inehelang. Ha re e-na le tšepo, ke tšusumetso e matla haholo hakaakang bakeng sa ho lula re loana, ho lula re mamelletse ho fihlela qetellong!
17. (a) Jesu o ile a mamella liteko life? (b) Ho utloa bohloko ho hoholo hoo Jesu a ileng a ho mamella mohlomong ho ne ho bakoa ke eng? (Bona mongolo o botlaaseng ba leqephe.)
17 Bibele e re khothalletsa ho “talima ka hloko” Jesu le ‘ho nahana ka eena ka ho tebileng.’ O ile a tobana le liteko life? Tse ling tsa tsona li ile tsa bakoa ke sebe le ho se phethahale ha ba bang. Jesu ha a ka a mamella feela “puo e hanyetsang ea baetsalibe” empa o ile a mamella le mathata a neng a hlaha har’a barutuoa ba hae, ho kopanyelletsa le likhang tsa bona mabapi le hore na e moholo e ne e le mang. Le ho feta moo, o ile a tobana le teko ea tumelo eo ho seng e ka lekanngoang le eona. O ile “a mamella thupa ea tlhokofatso.” (Ba-Heberu 12:1-3, NW; Luka 9:46; 22:24) Ho thata esita le ho nahana ka ho utloa bohloko kelellong le ’meleng ho amehang bohlokong ba ho fanyehoa le tlotlollo e bakoang ke ho ahloleloa ho ba monyefoli.a
18. Ho ea ka moapostola Pauluse, Jesu o ile a matlafatsoa ke lintho life tse peli?
18 Jesu o ile a nolofaletsoa ke eng hore a mamelle ho fihlela qetellong? Moapostola Pauluse o bolela lintho tse peli tse ileng tsa matlafatsa Jesu: ‘thapeli le kōpo e matla’ hammoho le “thabo eo a neng a e beetsoe.” Jesu, Mora ea phethahetseng oa Molimo, o ne a se lihlong ho kōpa thuso. O ile a rapela ka “mohoo o moholo le ka meokho.” (Ba-Heberu 5:7, NW; 12:2) Haholo-holo ha teko ea hae e khōlō e atamela o ile a bona ho hlokahala ho rapella matla khafetsa le ka phehello. (Luka 22:39-44) E le ha Jehova a arabela thapeling ea Jesu, haa ka a tlosa teko, empa o ile a matlafatsa Jesu hore a e mamelle. Jesu o boetse a mamella hobane a ne a talimile ka nģane ho thupa ea tlhokofatso moputsong oa hae—thabo eo a neng a tla ba le eona ea ho tlatsetsa ho halaletsa lebitso la Jehova le ho rekolla lelapa la motho lefung.—Mattheu 6:9; 20:28.
19, 20. Mohlala oa Jesu o re thusa joang hore re be le pono ea sebele ka se amehang tabeng ea mamello?
19 Ho tsoa mohlaleng oa Jesu, re ithuta lintho tse ngata tse re thusang ho ba le pono ea sebele ea lintho tse kopanyelletsoang ke mamello. Tsela ea mamello ha e bonolo. Haeba re fumana ho le thata ho mamella teko e itseng, hoa tšelisa ho tseba hore boemo e bile bo tšoanang esita le ho Jesu. E le hore re mamelle ho fihlela qetellong, khafetsa re tlameha ho rapella ho fuoa matla. Ka linako tse ling ha re le tlas’a teko re ka ikutloa re sa tšoanelehe ho rapela. Empa Jehova o re mema hore re mo tšollele lipelo tsa rōna ‘hobane oa re tsotella.’ (1 Petrose 5:7, NW) ’Me ka lebaka la seo Jehova a se tšepisitseng Lentsoeng la hae, o itlamme ho fana ka “matla a fetang a tloaelehileng” ho ba ipiletsang ho eena ka tumelo.—2 Ba-Korinthe 4:7-9.
20 Ka linako tse ling re tlameha ho mamella ka meokho. Ho Jesu bohloko ba thupa ea tlhokofatso ka bobona e ne e se lebaka la ho thaba. Ho e-na le hoo, thabo e ne e bakoa ke se neng se behiloe ka pele ho eena. Boemong ba rōna hase ho talima lintho ka tsela ea sebele ho lebella hore ka linako tsohle re tla ikutloa re hlasimolohile ’me re le morolo ha re le tlas’a teko. (Bapisa le Ba-Heberu 12:11.) Leha ho le joalo, ka ho talima pele moputsong, re ka khona ho ‘lekanya hore ke thabo’ esita leha re tobana le maemo a lekang ka ho fetisisa. (Jakobo 1:2-4; Liketso 5:41) Taba ea bohlokoa ke hore re lule re tiile—esita le haeba ke ka meokho. Etsoe Jesu ha a ka a re, ‘Ea ntšang meokho e fokolang ka ho fetisisa o tla bolokeha’ empa o itse, “Ea tiisetsang [“mamellang” NW] ho fihlela qetellong, ke eena ea tla bolokeha.”—Mattheu 24:13.
21. (a) Ho 2 Petrose 1:5, 6, re khothalletsoa ho ekelletsa eng mamellong ea rōna? (b) Ho tla tšohloa lipotso life sehloohong se latelang?
21 Ka hona mamello ke ea bohlokoa bakeng sa ho bolokeha. Leha ho le joalo, ho 2 Petrose 1:5, 6 re khothalletsoa ho ekeletsa boinehelo ba bomolimo mamellong ea rōna. Boinehelo ba bomolimo ke eng? Bo amana joang le mamello, hona re ka bo fumana joang? Lipotso tsena li tla tšohloa sehloohong se latelang.
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a Ho utloa bohloko ho matla hoo Jesu a ileng a ho mamella mohlomong ho ka bonoa tabeng ea hore litho tsa hae tse phethahetseng li ile tsa shoa ka mor’a lihora tse ’maloa feela a le thupeng, athe lisenyi tse fanyehiloeng pel’a hae li ile tsa tlameha ho rojoa meomo ho etsa hore li shoe kapele. (Johanne 19:31-33) Li ne li sa utloa bohloko ba kelello le ba ’mele boo Jesu a ileng a bo utloa ketsahalong e bohloko ea bosiu bohle a sa robala pele a fanyehoa, eo mohlomong e ileng ea etsa hore a hlōlehe le ho itjarela thupa ea hae ea tlhokofatso.—Mareka 15:15, 21.
U ne U tla Arabela Joang?
◻ Ho mamella ho bolela eng?
◻ Ke hobane’ng ha ho hlokahala hore batho ba Jehova ba mamelle ka ho khethehileng?
◻ Ke eng se ileng sa nolofaletsa Jobo hore a mamelle?
◻ Mohlala oa Jesu o re thusa joang hore re be le pono ea sebele ka mamello?
[Setšoantšo se leqepheng la 10]
Likolo tsa ’Muso li ile tsa thehoa ho ruta bana ba Bakreste ba neng ba lelekiloe sekolong ka lebaka la ho lebisa borapeli ba bona ho Jehova a le mong feela
[Setšoantšo se leqepheng la 12]
A ikemiselitse ho hlompha Ntate oa hae, Jesu o ile a rapella hore a fuoe matla a ho mamella