Lulang Haufi le Jehova
“Tiisetsang thapelong.”—BA-ROMA 12:12, NW.
1. Thato ea Jehova ke efe mabapi le thapelo, ’me moapostola Pauluse o ile a fana ka khothatso efe mabapi le thapelo?
JEHOVA ke “Molimo o fanang ka tšepo” ho batho ba hae ba tšepahalang kaofela. Joaloka “ea utloang merapelo,” oa ba mamela ha ba kōpa hore a ba thuse ho finyella tšepo e thabisang eo a e behileng ka pel’a bona. (Ba-Roma 15:13, NW; Pesaleme ea 65:2) ’Me ka Lentsoe la hae, Bibele, o khothatsa bahlanka ba hae kaofela hore ba tle ho eena ka nako efe kapa efe ha ba lakatsa ho etsa joalo. Ka linako tsohle o teng, o lakatsa ho amohela matšoenyeho a bona a ka hare-hare. Ha e le hantle, o ba khothalletsa ho ‘tiisetsa thapelong’ le ho ‘se phetse ho rapela.’a (Ba-Roma 12:12, NW; 1 Ba-Thessalonika 5:17) Ke thato ea Jehova hore ka linako tsohle Bakreste bohle ba mo rapele, ba mo tšollele lipelo tsa bona ’me ba etse joalo ba sebelisa lebitso la Mora oa hae ea ratoang, Jesu Kreste.—Johanne 14:6, 13, 14.
2, 3. (a) Ke hobane’ng ha Molimo o re khothallelitse ho ‘tiisetsa thapelong’? (b) Ke kholiseho efe eo re nang le eona ea hore Molimo o batla hore re rapele?
2 Ke hobane’ng ha Molimo o re fa khothatso ee e matla? Hobane likhatello le boikarabelo ba bophelo bo ka re imela haholo hoo re ka lebalang ho rapela. Kapa mohlomong mathata a ka ’na a re imela le ho re etsa hore re khaotse ho ithabela tšepong ebe re khaotsa ho rapela. Ka baka la lintho tsena, re hloka likhopotso tse re khothalletsang ho rapela le ho atamela haufi-ufi le mohloli oa thuso le matšeliso, Jehova Molimo oa rōna.
3 Morutuoa Jakobo o ngotse: “Atamelang Molimo, ’me o tla le atamela.” (Jakobo 4:8) E, Molimo ha oa phahama haholo ebile ha o hōle haholo hore o ka utloa lipolelo tsa rōna tseo re li lebisang ho oona, ho sa tsotellehe boemo ba rōna ba ho se phethahale. (Liketso 17:27) Ho phaella moo, ha oa iphapanya ebile hase hore ha o tsotelle. Mopesaleme o re: “Mahlo a Jehova a ntse a talimile ba lokileng, litsebe tsa hae li bulehetse mehoo ea bona.”—Pesaleme ea 34:15; 1 Petrose 3:12.
4. Tlhokomelo eo Jehova a e lebisang lithapelong e ka tšoantšoa joang?
4 Jehova o re phehella ho rapela. Re ka tšoantša sena le ’moka oo ho ’ona batho ba bangata ba bokaneng hammoho ba ntse ba bua. U teng ho ’ona, u mametse ha ba bang ba bua. Uena u moshebelli feela. Empa joale motho e mong o retelehela ho uena, o u bitsa ka lebitso, ’me o lebisa mantsoe a hae ho uena. Sena se hapa tlhokomelo ea hao ka tsela e khethehileng. Ka ho tšoanang, ka linako tsohle Molimo o lebisitse tlhokomelo ho batho ba oona, ho sa tsotellehe hore na ba hokae. (2 Likronike 16:9; Liproverbia 15:3) Kahoo o utloa mantsoe a rōna, o re shebile e le hore o ka re thusa ebile oa re thahasella. Leha ho le joalo, ha re bitsa lebitso la Molimo thapelong, re hapa tlhokomelo ea oona, ’me o lebisa tlhokomelo ho rōna ka tsela e khethehileng. Ka matla a hae, Jehova a ka hlokomela a ba a utloisisa thapelo eo motho a e entseng ka pelong le kelellong ea hae a ntse a thōtse. Molimo o re kholisa hore o tla atamela ho bohle ba rapelang lebitso la oona ka tieo le ba batlang ho lula haufi le oona.—Pesaleme ea 145:18.
Molimo o Arabela o Ipapisitse le Morero oa Oona
5. (a) Keletso e reng “tiisetsang thapelong” e bontša eng ka lithapelo tsa rōna? (b) Molimo o arabela lithapelo joang?
5 Keletso ea hore re tiisetse thapelong e bontša hore ka linako tse ling Jehova a ka ’na a re tlohella hore re ’ne re rapelle taba e itseng ka nako e teletsana pele a arabela. Re ka ’na ra ba le tšekamelo ea ho khathala ke ho rapela Molimo bakeng sa mohau kapa mosa oa oona o lerato oo ho ka ’nang ha bonahala re o hloka ka tieo empa o lieha ka nako e telele. Ka hona, Jehova Molimo o re kōpa hore re se ke ra inehela tšekamelong leha e le efe e joalo empa re ’ne re rapele. Re lokela ho tsoela pele re ntse re mo rapela ka matšoenyeho a rōna, re kholisehile hore o hlompha lithapelo tsa rōna ’me o tla khotsofatsa tlhoko ea rōna ea sebele, e seng feela seo mohlomong re se nahanneng. Ntle ho pelaelo Jehova Molimo o leka-lekanya lithapelo tsa rōna a ipapisitse le morero oa hae. Ka mohlala, ba bang ba ka ’na ba angoa ke seo re se kōpang. Re ka tšoantša taba ena le ea ntate eo mora oa hae a kōpang hore a mo rekele baesekele. Ntate oa tseba hore haeba a rekela mora eo baesekele, mora oa hae e mong le eena o tla e batla. Kaha mohlomong mora e mong o sa ntsane a le monyenyane hore a ka rekeloa baesekele, ntate a ka ’na a etsa qeto ea ho se reke baesekele ho hang ka nako eo. Ka mokhoa o tšoanang, Ntate oa rōna oa leholimo o re etsetsa liqeto tsa se molemohali bakeng sa rōna le ba bang a ipapisitse le morero oa hae le nako ea hae e behiloeng bakeng sa litaba tse itseng.—Pesaleme ea 84:8, 11; bapisa le Habakuke 2:3.
6. Jesu o ile a fana ka setšoantšo sefe mabapi le thapelo, ’me ho tiisetsa thapelong ho bontša eng?
6 Setšoantšo seo Jesu a ileng a fana ka sona mabapi le tlhokahalo ea hore barutuoa ba hae “ba rapele ka mehla, ’me ba se ke ba khathala” ke se ikhethang. Mohlolohali, ha a hlōleha ho fumana toka, o ile a tiisetsa kōpong ea hae ho moahloli ho fihlela ha qetellong a fumana toka. Jesu o ile a phaella: “Molimo oona, na o ke ke oa ahlolela bakhethoa ba oona?” (Luka 18:1-7) Ho tiisetsa thapelong ho bonahatsa tumelo ea rōna, ho itšetleha ha rōna ka Jehova, ho ikemisetsa ha rōna ho lula haufi le eena le ho hlahisa likōpo tsa rōna, e be re tlohella liphello matsohong a hae.—Ba-Heberu 11:6.
Mehlala ea ba Ileng ba Lula Haufi le Jehova
7. Re ka etsisa tumelo ea Abele joang ka ho lula haufi le Jehova?
7 Bibele e na le litlaleho tse ngata tsa lithapelo tse ileng tsa etsoa ke bahlanka ba Molimo. Litlaleho tsena “li ngoliloe ho re ruta, hore, ka ho mamella le ka ho tšelisoa ke Mangolo, re tle re be le tšepo.” (Ba-Roma 15:4) Tšepo ea rōna e matlafatsoa ke ho hlahloba mehlala e meng ea ba ileng ba lula haufi le Jehova. Abele o ile a nyehela sehlabelo se amohelehang ho Molimo, ’me le hoja ho sa tlalehoa hore o ile a etsa thapelo, ntle ho pelaelo o ile a ipiletsa ka thapelo ho Jehova hore a amohele nyehelo ea hae. Ba-Heberu 11:4 e re: “Ka tumelo, Abele o hlahisitse pel’a Molimo sehlabelo se fetisang sa Kaine; ’me ka baka la eona o pakiloe hore o lokile.” Abele o ne a tseba tšepiso ea Molimo e ho Genese 3:15, empa ha ho bapisoa le seo hona joale re se tsebang, o ne a tseba ho fokolang haholo. Leha ho le joalo, Abele o ile a nka khato ka tsebo eo a nang le eona. Ka ho tšoanang kajeno, ba bang ho batho ba sa tsoa thahasella ’nete ea Molimo ha ba e-s’o be le tsebo e ngata hakaalo, empa baa rapela ’me ba sebelisa tsebo eo ba nang le eona hamolemohali, joaloka Abele. E, ba nka khato ka tumelo ea bona.
8. Ke hobane’ng ha re ka kholiseha hore Abrahama o ile a lula haufi le Jehova, ’me re lokela ho ipotsa potso efe?
8 Mohlanka e mong oa Molimo ea tšepahalang ke Abrahama, “ntat’a bohle ba lumelang.” (Ba-Roma 4:11) Kajeno, ho feta leha e le neng pele, re hloka tumelo e matla, ’me ho hlokahala hore re rapele ka tumelo, joalokaha Abrahama a entse. Genese 12:8 e re o ile a ‘hahela Jehova aletare ’me a rapela lebitso la Jehova.’ Abrahama o ne a tseba lebitso la Molimo ’me o ne a le sebelisa ha a rapela. Nako le nako ka botšepehi o ile a tiisetsa thapelong, a ‘rapela lebitso la Jehova, Molimo oa ka mehla eohle.’ (Genese 13:4; 21:33) Abrahama o ne a rapela Molimo ka tumelo eo a tummeng ka baka la eona. (Ba-Heberu 11:17-19) Thapelo e thusitse Abrahama ho lula a ntse a ithabela ka matla tšepong ea ’Muso. Na re latela mohlala oa Abrahama oa ho tiisetsa thapelong?
9. (a) Ke hobane’ng ha lithapelo tsa Davida li le molemo haholo ho batho ba Molimo kajeno? (b) Ha re rapela joaloka Davida e le hore re ka lula haufi le Jehova phello e ka ’na ea e-ba efe?
9 Davida o ile a ikhetha mabapi le ho tiisetsa thapelong, ’me lipesaleme tsa hae li bontša hore na lithapelo li lokela ho akarelletsa eng. Ka mohlala, ka nepo bahlanka ba Molimo ba ka rapella lintho tse kang poloko kapa topollo (3:7, 8; 60:5), tataiso (25:4, 5), tšireletso (17:8), tšoarelo ea libe (25:7, 11, 18), le pelo e hloekileng (51:10). Ha Davida a le mahlomoleng, o ile a rapela: “U thabise moea [“sephefumolohi,” NW] oa mohlanka oa hao.” (86:4) Re ka rapela ka tsela e tšoanang bakeng sa ho fumana thabo ka pelong, re ntse re tseba hore Jehova o lakatsa hore re ithabele tšepong ea rōna. Davida o ile a lula haufi le Jehova ’me a rapela tjena: “Moea [“sephefumolohi,” NW] oa ka o u khomaretse, letsoho le letona la hao lea ntšehetsa.” (63:8) Na re tla lula haufi le Jehova, joaloka Davida? Haeba re etsa joalo, le rōna o tla re tšehetsa.
10. Ka nako e ’ngoe mopesaleme Asafe o kile a ba le menahano efe e fosahetseng, empa o ile a hlokomela eng?
10 E le hore re ka lula haufi le Jehova, ho hlokahala hore re qobe ho honohela ba khopo ka baka la bophelo ba bona ba ho se tsotelle le ba lerato la lintho tse bonahalang. Ka nako e ’ngoe mopesaleme Asafe o ile a ba le boikutlo ba hore ho sebeletsa Jehova ha ho na thuso, hobane batho ba khopo “ba iketla ka mehla.” Ho sa le joalo, o ile a hlokomela hore monahano oa hae o fosahetse le hore batho ba khopo ba “nģalong tse thellang.” O ile a hlokomela hore ha ho letho le molemo ho feta ho lula haufi le Jehova, ’me o ile a itlhalosa ka tsela ena ho Molimo: “Ke ntse ke u khomarela, u ntataisa ka letsoho la ka le letona. Hobane ba u koenehelang ba tla fela. . . . Empa ha e le ’na, ho ba haufi le Molimo, ke molemo ho ’na; ke beile setšabelo sa ka ho Morena Jehova, ke tle ke tsebe ho bolela mesebetsi ea hao kaofela.” (Pesaleme ea 73:12, 13, 18, 23, 27, 28) Ho e-na le ho honohela bophelo ba ho se tsotelle ba batho ba khopo, batho ba se nang tšepo, a re etsiseng Asafe ka ho lula haufi le Jehova.
11. Ke hobane’ng ha Daniele e le mohlala o motle oa ho lula haufi le Jehova, ’me re ka mo etsisa joang?
11 Daniele o ile a ikemisetsa ho tiisetsa thapelong, esita leha a talimane le kotsi ea ho akheloa ka lemeneng la litau ka baka la ho hlokomoloha lithibelo tsa molao mabapi le thapelo. Empa Jehova ‘o ile a romela lengeloi la hae ’me a thiba melomo ea litau,’ a pholosa Daniele. (Daniele 6:7-10, 22, 27) Daniele o ile a putsoa haholo ka ho tiisetsa ha hae thapelong. Na le rōna re tiisetsa thapelong, haholo-holo ha re talimane le khanyetso ea boboleli ba rōna ba ’Muso?
Jesu, O re Behetse Mohlala
12. (a) Qalong ea tšebeletso ea hae, Jesu o ile a beha mohlala ofe mabapi le thapelo, ’me see se ka ruisa Bakreste molemo joang? (b) Thapelo ea Jesu ea mohlala e senola eng ka thapelo?
12 Ho tloha qalong feela ea tšebeletso ea hae lefatšeng, Jesu o ’nile a rapela. Boikutlo ba thapelo boo a bileng le bona ha a kolobetsoa bo behile mohlala o motle bakeng sa ba kolobetsoang metsing kajeno. (Luka 3:21, 22) Motho a ka rapella hore Molimo o mo thuse ho phethahatsa se tšoantšetsoang ke ho kolobetsoa metsing. Jesu o ile a boela a thusa ba bang ho atamela Jehova ka thapelo. Ka nako e ’ngoe ha Jesu a le sebakeng se itseng a ntse a rapela, e mong oa barutuoa ba hae o ile a re ho eena ka mor’a moo: “Morena, re rute ho rapela.” Joale Jesu o ile a pheta seo ka tloaelo se tsejoang e le thapelo ea mohlala, eo ho eona tatellano ea litaba tseo ho buuoang ka tsona e bontšang hore lebitso la Molimo le morero oa oona li lokela ho etelletsoa pele. (Luka 11:1-4) Ka hona, ho hlokahala hore lithapelong tsa rōna re boloke pono e loketseng le ho leka-lekana, re se ke ra hlokomoloha “lintho tsa bohlokoa ka ho fetisisa.” (Ba-Filippi 1:9, 10, NW) Ha e le hantle, ho na le linako tsa tlhokahalo e khethehileng kapa linako tseo ka tsona ho hlokahalang hore bothata bo itseng bo rarolloe. Joaloka Jesu, Bakreste ba ka leba ho Molimo ka thapelo ’me ba batle matla a ho phethahatsa likabelo tse itseng kapa ho mamella liteko kapa likotsi tse itseng. (Mattheu 26:36-44) Ha e le hantle, lithapelo tsa botho li ka akarelletsa hoo e ka bang karolo e ’ngoe le e ’ngoe ea bophelo.
13. Jesu o bontšitse bohlokoa ba ho rapella ba bang joang?
13 Ka mohlala oa hae o motle, Jesu o bontšitse bohlokoa ba ho rapella ba bang. O ne a tseba hore barutuoa ba hae ba tla hlouoa le ho hlorisoa, joaloka eena. (Johanne 15:18-20; 1 Petrose 5:9) Ka hona, o ile a rapela Molimo hore “[o] ba sireletse ho E Mobe.” (Johanne 17:9, 11, 15, 20, BPN) Kaha o ne a tseba teko e khethehileng e larileng ka pel’a Petrose, o ile a ’molella: “Ke u rapeletse hore tumelo ea hao e tle e se ke ea fela.” (Luka 22:32) Ho molemo hakaakang hore le rōna re phehelle ho rapella baena ba rōna, re nahane ka ba bang eseng ka mathata le lithahasello tsa rōna feela!—Ba-Filippi 2:4; Ba-Kolosse 1:9, 10.
14. Re tseba joang hore Jesu o ile a lula haufi-ufi le Jehova tšebeletsong ea hae eohle ea lefatšeng, ’me re ka mo etsisa joang?
14 Tšebeletsong ea hae eohle, Jesu o ile a tiisetsa thapelong, o ile a lula haufi-ufi le Jehova. (Ba-Heberu 5:7-10) Ho Liketso 2:25-28, moapostola Petrose o qotsa Pesaleme ea 16:8 ’me o e sebelisa ho Morena Jesu Kreste: “Davida ha a ’molela, o itse: Ke beile Morena ka mehla pel’a mahlo a ka, hobane o letsohong la ka le letona, ke tle ke se ke ka sisinngoa.” Le rōna re ka etsa se tšoanang. Re ka rapella hore Molimo o be haufi le rōna, ’me re ka bontša kholiseho ea rōna ho Jehova ka ho mo hopola ka linako tsohle. (Bapisa le Pesaleme ea 110:5; Esaia 41:10, 13.) Joale re tla qoba likhathatso tsa mefuta eohle, hobane Jehova o tla re tšehetsa, ’me le ka mohla re ke ke ra sisinyeha.
15. (a) Ha rea lokela ho hlōleha ho tiisetsa thapelong mabapi le eng? (b) Ho fanoa ka tlhokomeliso efe mabapi le teboho ea rōna?
15 E se eka le ka mohla re ke ke ra hlōleha ho leboha Jehova ka baka la molemo ’ohle oa hae oo a re bontšitseng ’ona, e, “mosa oa Molimo o sa tšoanelang le o fetisisang,” o akarelletsang ho fana ka Mora oa oona e le sehlabelo sa thekollo bakeng sa libe tsa rōna. (2 Ba-Korinthe 9:14, 15, NW; Mareka 10:45; Johanne 3:16; Ba-Roma 8:32; 1 Johanne 4:9, 10) Ka sebele, ka mehla a ‘re leboheng Molimo le Ntate oa rōna’ re sebelisa lebitso la Jesu. (Ba-Efese 5:19, 20; Ba-Kolosse 4:2; 1 Ba-Thessalonika 5:18) Re tlameha ho ba hlokolosi hore teboho ea rōna bakeng sa seo re nang le sona e se ke ea tapa hobane re tšoarehile haholo ka baka la seo re se hlokang kapa mathata a rōna a botho.
Ho Lahlela Likhatello tsa Rōna ho Jehova
16. Ha re khathatsoa ke khatello e itseng, re lokela ho etsa eng?
16 Ho tiisetsa thapelong ho bontša botebo ba boinehelo ba rōna. Ha re rapela Molimo, sena se ba le phello e molemo ho rōna esita le pele o re arabela. Haeba likelello tsa rōna li khathatsoa ke khatello e itseng, re ka lula haufi le Jehova ka ho latela keletso ena: “Jarisa Jehova phahlo tsa hao, ’me o tla u tšehetsa.” (Pesaleme ea 55:22) Ka ho lahlela likhatello tsohle tsa rōna—matšoenyeho, lintho tse re khathatsang, masoabi, tšabo, joalo-joalo—ho Molimo, re e-na le tumelo e felletseng ho oona, re fumana khutso pelong, “khotso ea Molimo, e fetisang kutloisiso eohle.”—Ba-Filippi 4:4, 7; Pesaleme ea 68:19; Mareka 11:24; 1 Petrose 5:7.
17. Re ka fumana khotso ea Molimo joang?
17 Na khotso ee ea Molimo e tla ka ho panya ha leihlo? Le hoja mohlomong re ka ’na ra fumana topollo ka potlako, seo Jesu a se buileng ka ho rapella moea o halalelang sea sebetsa le tabeng ena: “Le ’ne le kōpe, ’me le tla fuoa; le ’ne le batle, ’me le tla fumana; le ’ne le kokote, ’me le tla buleloa.” (Luka 11:9-13, NW) Kaha re sebelisa moea o halalelang ho lahla matšoenyeho, ho hlokahala hore re tiisetse ho kōpa khotso ea Molimo le thuso ea oona likhatellong tsa rōna. Re ka kholiseha hore ka ho tiisetsa thapelong, re tla fumana topollo eo re e lakatsang le khutso pelong.
18. Jehova o re etsetsa eng haeba re sa tsebe hantle hore na re lokela ho rapella eng boemong bo itseng?
18 Empa ho thoe’ng haeba re sa tsebe hantle seo re lokelang ho se rapella? Hangata ha re hlahise mefehelo ea rōna e ka hare hobane re sa utloisise boemo ba rōna ka botlalo, kapa re sa kholiseha ka seo re ka se lebisang ho Jehova. Ke tabeng eona ena moo moea o halalelang o ka re buellang. Pauluse o ngotse: “Ha re tsebe seo re tšoanetseng ho se kōpa ka tšoanelo; empa Moea oona o re rapella ka mefehelo e ke keng ea boleloa.” (Ba-Roma 8:26) Joang? Ka Lentsoeng la Molimo ho na le boprofeta bo bululetsoeng le lithapelo tse amanang le boemo ba rōna. O li lumella hore li re buelle, kamoo ho ka boleloang ka teng. O li amohela joaloka lintho tseo re neng re tla li rapella hoja feela re ne re tseba seo li se bolelang ho rōna, ’me o li phethahatsa ka ho loketseng.
Thapelo le Tšepo li Tla Tsoela Pele
19. Ke hobane’ng ha thapelo le tšepo li tla tsoela pele ka ho sa feleng?
19 Ho rapela Ntate oa rōna oa leholimo ho tla tsoela pele ka ho sa feleng, haholo-holo mabapi le ho bontša teboho bakeng sa lefatše le lecha hammoho le mahlohonolo ’ohle a lona. (Esaia 65:24; Tšenolo 21:5) Hape re tla tsoela pele ho ithabela tšepong, hobane tšepo ea mofuta o itseng e tla lula e le teng ka ho sa feleng. (Bapisa le 1 Ba-Korinthe 13:13.) Re sitoa le ho nahana ka lintho tse ncha tseo Jehova a tla li tlisa ha a se a se tlas’a letsatsi la Sabatha leo a ipehetseng lona la ho phomola lefatšeng. (Genese 2:2, 3) Ka ho sa feleng, o tla etsetsa batho ba hae lintho tse lerato tseo ba sa li lebellang, ’me bokamoso bo ba fuparetse lintho tse hlollang kamanong le ho etsa thato ea hae.
20. Boikemisetso ba rōna e lokela ho ba bofe, hona hobane’ng?
20 Kaha ho larile tšepo e hlollang joalo ka pel’a rōna, e se eka kaofela ha rōna re ka lula haufi le Jehova ka ho tiisetsa thapelong. E se eka re ke ke ra khaotsa ho leboha Ntate oa rōna oa leholimo ka baka la mahlohonolo ’ohle ao re a fumanang. Ka nako e loketseng litebello tsa rōna li tla phethahatsoa ka tsela e thabisang, li tla phethahatsoa ho feta kamoo re neng re nahanne kapa re lebelletse ka teng, hobane Jehova a ka “etsa ho fetisang haholo tsohle tsee re ka li qelang le tsee re ka li hopolang.” (Ba-Efese 3:20) Ka hona, ka baka la sena, a re lebiseng thoriso eohle le khanya le liteboho ho Jehova Molimo oa rōna, “ea utloang merapelo,” ka ho sa feleng!
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a Ho latela se boleloang ke Webster’s New Dictionary of Synonyms, “Hoo e ka bang ka linako tsohle tiisetsa e akarelletsa tšoaneleho e ratehang; e fana ka maikutlo a ho se nyahamisoe ke ho hlōleha, lipelaelo, kapa mathata, le ho hahamalla pakane kapa sepheo se itseng ka tieo kapa ka boikemisetso.”
U ne U Tla Arabela Joang?
◻ Ke hobane’ng ha ho hlokahala hore re tiisetse thapelong?
◻ Re ithuta eng mehlaleng ea pele ho Bokreste ea thapelo?
◻ Mohlala oa Jesu o re ruta eng ka thapelo?
◻ Re ka lahlela likhatello tsa rōna joang ho Jehova hona phello e tla ba efe?
[Setšoantšo se leqepheng la 17]
Daniele o ile a tiisetsa thapelong ho sa tsotellehe tšoso ea ho lahleloa ka lemeneng la litau