‘Ho Tsoela Pele ha Hao ho ke ho Bonahale’
“Ha e le mona ke se ke le monna, ke tlohetse litšobotsi tsa bongoana.”—1 BA-KORINTHE 13:11, NW.
1. Ke joang khōlo e leng bopaki ba limakatso tsa pōpo?
HO TLOHA leheng le lenyenyane hoo le ka bonoang feela ka microscope, leruarua le ka hōla ho fihlela e e-ba sebōpuoa se bolelele ba limithara tse fetang 30 se boima ba litone tse fetang 80. Ka ho tšoanang, sefate se seholo sa sequoia, se tsoa ho e ’ngoe ea lipeō tse nyenyane ka ho fetisisa empa se ka hōla ho fihlela bolelele ba limithara tse fetang 90. Ka sebele, khōlo ke e ’ngoe ea limakatso tsa bophelo. Joalokaha moapostola Pauluse a boletse, re ka jala ’me ra nosetsa, ‘empa ke Molimo o melisang.’—1 Ba-Korinthe 3:7.
2. Bibele e ile ea bolela esale pele ka mofuta ofe oa khōlo?
2 Leha ho le joalo, ho na le mofuta o mong oa khōlo o hlollang ka tsela e tšoanang. Ke o boletsoeng esale pele ke moprofeta Esaia: “E monyenyane ho bona o tla ata ho isa seketeng, ea nyatsehang a fetohe sechaba se sengata. ’Na Jehova, ke tla phakisa ke etse hoo ka nako ea teng.” (Esaia 60:22) Boprofeta bona bo amana le khōlo ea batho ba Molimo, ’me bo phethahala haholo mehleng ea rōna.
3. Tlaleho ea selemo sa tšebeletso sa 1991 e bontša joang hore Jehova o potlakisa mosebetsi oa batho ba hae?
3 Tlaleho ea selemo sa tšebeletso sa 1991 ea mosebetsi oa lefatše ka bophara oa Lipaki tsa Jehova e bontša hore palo ea bahoeletsi ba ’Muso e ile ea fihla tlhōrōng e ncha ea ba 4 278 820, ’me kakaretso ea batho ba 300 945 e ile ea kolobetsoa selemong seo. Ka baka la tšubuhlellano ea batho ba bangata hakaalo ba bacha, ho ile ha thehoa liphutheho tse ncha tse 3 191, hammoho le palo e hlokahalang ea lipotoloho le litereke tse ncha. Hona ho bolela hore ho thehiloe liphutheho tse ncha tse fetang tse robeli ka letsatsi, le hoo e batlang e le potoloho e le ’ngoe e ncha matsatsing a mang le a mang a mabeli. Ke khōlo e tsotehang hakaakang! Ka ho hlakileng, Jehova o potlakisa lintho, ’me tlhohonolofatso ea hae e holim’a boiteko ba batho ba hae.—Pesaleme ea 127:1.
Nako ea ho Itlhahloba
4. Re tlameha ho nahana ka lipotso life ha re sheba nako e tlang?
4 Le hoja ho futhumatsa pelo ho bona tlhohonolofatso ena, e boetse e tlisa boikarabelo bo itseng. Na ho tla ba le batho ba lekaneng ba hōlileng moeeng le ba ratang ba tla hlokomela litlhoko tsa moea tsa batho bana bohle ba bacha? Ha re sheba nakong e tlang, hoa tšosa ho nahana ka palo ea bo-pula-maliboho, bahlanka ba sebeletsang, baholo, le balebeli ba tsamaeang e tla hlokahala bakeng sa ho hlokomela khōlo le keketseho, haesita le palo ea basebetsi ba baithaopi e tla hlokahala liofising tsa makala le Mahaeng a Bethele lefatšeng ka bophara ho tšehetsa mosebetsi oo. Batho baa ba bangata hakaale ba tla tsoa hokae? Ha ho pelaelo hore kotulo e khōlō. Empa ke bo-mang kajeno ba leng boemong ba ho hlokomela basebetsi bohle ba hlokahalang ho kotula chai eo?—Mattheu 9:37, 38.
5. Ke maemo afe a teng libakeng tse ling ka baka la khōlo e potlakileng?
5 Ka mohlala, ho tlalehoa hore likarolong tse ling tsa lefatše, ho na le liphutheho tse nang le bahoeletsi ba ka bang lekholo tse sebeletsoang ke moholo a le mong le mohlanka a le mong kapa ba babeli ba sebeletsang. Ka linako tse ling moholo a le mong o tlameha ho sebeletsa liphuthehong tse peli. Libakeng tse ling tlhokahalo ea basebeletsi ba Bakreste ba tšoanelehang hore ba khanne lithuto tsa mahae tsa Bibele e khōlō hoo ba bacha ba kenngoang lethathamong la batho ba emetseng ho fumana motho ea ka ithutang le bona. Hape libakeng tse ling, liphutheho tse ncha li thehoa ka potlako hoo liphutheho tse tharo, tse ’nè, kapa esita le tse hlano li tlamehang ho kopanela Holo ea ’Muso. Mohlomong u bone khōlo e tjena sebakeng sa heno.
6. Ke hobane’ng ha ho itlhahloba ho loketse?
6 See sohle se re bolella eng? Se re bolella hore ho latela nako eo re phelang ho eona, kaofela ha rōna ho hlokahala hore re hlahlobe maemo a rōna ho bona haeba re sebelisa nako ea rōna le matlotlo hamolemo e le hore re ka arabela tlhokahalong e teng. (Ba-Efese 5:15-17) Moapostola Pauluse o ile a ngolla Bakreste ba Baheberu ba lekholong la pele la lilemo: “Le ka be le se le le ba rutang ba bang joale, empa le sa ntse le hloka ho rutoa hape lithuto tsa ho qala tsa lentsoe la Molimo. Bakeng sa hore le je lijo tse thata, le sa ntse le hloka ho ja lebese.” (Ba-Heberu 5:12, BPN) Joalokaha mantsoe ao a bontša, ho boetse ho hlokahala hore Bakreste ka bomong ba hōle. ’Me ho na le kotsi ea sebele ea hore motho a ka hanella boemong ba ho ba lesea la moea ho e-na le ho tsoela pele khōlong ea Bokreste. Tumellanong le sena, Pauluse oa re phehella: “Itekoleng e le lōna, le tle le bone ha le le tumelong; itekeng e le lōna.” (2 Ba-Korinthe 13:5) Na u kile ua itlhahloba ho bona haeba u ’nile ua hōla moeeng ho tloha nakong ea ha u ne u kolobetsoa? Kapa u eme nģa e le ’ngoe? Leha ho le joalo, motho a ka tseba joang?
“Litšobotsi Tsa Bongoana”
7. E le hore tsoelo-pele ea moea e tle e bonahale, re tlameha ho etsa joang?
7 Moapostola Pauluse o boletse hore: “Ha ke ne ke sa le ngoana, ke ne ke bua joaloka ngoana, ke nahana joaloka ngoana, ke beha mabaka joaloka ngoana, empa ha e le mona ke se ke le monna, ke tlohetse litšobotsi tsa bongoana.” (1 Ba-Korinthe 13:11, NW) Tabeng ea khōlo ea moea, ka nako e ’ngoe kaofela ha rōna re ne re tšoana le bana ka mehopolo le ka liketso tsa rōna. Leha ho le joalo, hore tsoelo-pele e tle e bonahale, re tlameha ho lahla “litšobotsi tsa bongoana,” joalokaha Pauluse a boletse. Tse ling tsa litšobotsi tsee ke life?
8. Ho latela mantsoe a Pauluse ho Ba-Heberu 5:13, 14, tšobotsi e ’ngoe ea motho eo e leng ngoana moeeng ke efe?
8 Pele, hlokomela mantsoe a Pauluse ho Ba-Heberu 5:13, 14: “E mong le e mong ea fepjoang ka lebese, o sitoa ho ikutloela lentsoe la ho loka; kahobane e sa le ngoana; empa lijo tse tiileng ke tsa banna ba tiileng, e leng bao likelello tsa bona li lemaletseng ho khetha ho hotle le ho hobe, ke ho sebelisoa hona.” Na u ‘tloaelane le lentsoe la ho loka’? Na u tseba Lentsoe la Molimo, Bibele, ka ho lekaneng hoo u ka khonang ho le sebelisa “ho khetha ho hotle le ho hobe”? Pauluse o boletse hore batho ba hōlileng ba khona ho etsa joalo hobane ba ja “lijo tse tiileng” ka mehla. Ka hona, ho laba-labela kapa takatso ea motho ea lijo tse tiileng tsa moea ke sesupo se setle sa hore na motho o hōlile moeeng kapa e sa le ngoana moeeng.
9. Ke joang takatso ea motho ea lijo tsa moea e leng sesupo sa khatelo-pele ea hae ea moea?
9 Joale, takatso ea hao ea lijo ea moea e joang? U talima joang phepelo e ngata ea lijo tsa moea eo Jehova a fanang ka eona ka mehla ka likhatiso tse thehiloeng Bibeleng le liboka tsa Bokreste le likopano? (Esaia 65:13) Ha ho pelaelo hore u thaba haholo haeba ho lokolloa likhatiso tse ncha likopanong tsa setereke tsa selemo le selemo. Empa u etsa’ng ka tsona hang ha u fihla hae? U etsa joang ha tokollo e ncha ea makasine oa Molula-Qhooa kapa Tsoha! e fihla? Na u ipha nako ea ho bala likhatiso tsee, kapa u li habahanya feela ho sheba lintlha tse khōlō ebe u li ekelletsa pokellong e seng e ntse e le teng rakeng ea hao ea libuka? Ho ka botsoa lipotso tse tšoanang mabapi le liboka tsa Bokreste. Na u ba teng libokeng tsohle ka mehla? Na ua li lokiselletsa haesita le ho kopanela ho tsona? Kamoo ho bonahalang ka teng ba bang ba oetse mekhoeng e mebe ea ho iphepa ka lijo tsa moea, ba bala ba okōla ka holimo feela ’me ho joalokaha eka ba ja ba potlakile. Mopesaleme o ne a e-na le boikutlo bo fapaneng le boo hakaakang ha a re: “Molao oa hao ke o rata hakakang! Ke o nahana tsatsi lohle.” Hape, Morena Davida o itse: “Ke tla u leboha phuthehong e kholo, ke u roke har’a sechaba se sengata.” (Pesaleme ea 35:18; 119:97) Ka ho hlakileng, tekanyo eo re ananelang litokisetso tsa moea ka eona ke sesupo sa tsoelo-pele ea rōna ea moea.
10. Ke tšobotsi efe ea motho eo e leng ngoana moeeng e bontšoang ho Ba-Efese 4:14?
10 Pauluse o ile a totobatsa tšobotsi e ’ngoe ea motho eo e leng ngoana moeeng ha a lemosa: “Re se hlole re e-ba bana, ba joale ka mahoholi, ba fetohelang moeeng o mong le o mong oa thuto e ncha, ka thetso ea batho, le ka mano a bona a ho khelosa ka bohata.” (Ba-Efese 4:14) Batsoali ba tseba hantle hore, bana ba thahasella ho tseba ntho e ’ngoe le e ’ngoe. Ka tsela e itseng tšobotsi ena e ntle hobane e ba nolofalletsa ho batlisisa le ho ithuta le hore butle-butle e ka ba batho ba hōlileng. Leha ho le joalo, kotsi ke hore, ba faposoa habonolo ke ntho ena le eane. Ho hobe ka ho fetisisa, ka baka la ho haelloa ke phihlelo, hangata thahasello ena ea ho batla ho tseba lintho e ba kenya bothateng bo tebileng, esita le hore ba ipehe kotsing le ho beha ba bang kotsing. Sena ke ’nete le tabeng ea batho bao e leng bana moeeng.
11. (a) Pauluse o ne a nahanne ka eng ha a sebelisa polelo “moeeng o mong le o mong oa thuto e ncha”? (b) Re thulana le ‘meea’ efe kajeno?
11 Leha ho le joalo, Pauluse o ne a hopotse ka eng ha a bolela hore batho bao e leng bana moeeng ba fefoloa ke moea “o mong le o mong oa thuto e ncha”? Mona, “moea” o fetoletsoe ho tloha lentsoeng la Segerike aʹne·mos, leo mabapi le lona International Critical Commentary e hlalosang hore ka ho hlakileng “le khethiloe hobane le tšoanela khopolo ea ho feto-fetoha.” Sena se bontšoa ke mantsoe a latelang a Pauluse, “ka thetso ea batho.” Lentsoe “thetso” puong ea pele-pele ha e le hantle le ne le bolela “ledaese” kapa “ho bapala madaese,” e leng ho bolelang, papali ea ho iteka lehlohonolo. Taba ke hore nako le nako re tobana le likhopolo le lipakane tse ncha tse ka ’nang tsa bonahala li se kotsi, li ipiletsa, mohlomong li bile li le molemo. Mantsoe a Pauluse ka ho khetheha a sebetsa litabeng tse amang tumelo ea rōna—mekhatlo e reretsoeng ho kopanya likereke, merero ea sechaba le ea lipolotiki, joalo-joalo. (Bapisa le 1 Johanne 4:1.) Empa molao-motheo ona e ntse e le ’nete le tabeng ea lifeshene tsa lefatše tse fetohang joalo-joalo—litaele, boithabiso, lijo, bophelo bo botle kapa boikoetliso, joalo-joalo. Ka baka la ho haelloa ke phihlelo le kahlolo e ntle, motho eo e leng ngoana moeeng a ka faposoa ka ho felletseng ke lintho tse joalo ’me ka hona a sitisoa ho hōla moeeng le ho phetha litlamo tsa hae tsa bohlokoa haholoanyane tsa Bokreste.—Mattheu 6:22-25.
12. Bana ba banyenyane ba fapane le batho ba baholo joang tabeng ea boikarabelo?
12 Tšobotsi e ’ngoe ea bana ba banyenyane ke hore ka linako tsohle ba hloka thuso le tlhokomelo. Ha ba hlokomele ebile ha ba amehe ka boikarabelo; bongoana ke nako eo ka eona bophelong ntho e ’ngoe le e ’ngoe e batlang e le monyaka feela. Joalokaha Pauluse a hlalositse, ba ‘bua joaloka ngoana, ba nahana joaloka ngoana, ba beha mabaka joaloka ngoana.’ Ba nahana hore ba bang ba tla ba hlokomela. Ho ka boleloa se tšoanang le ka motho eo e leng ngoana moeeng. Ha motho e mocha ’neteng a fana ka puo ea hae ea pele kapa a qala ho ea tšebeletsong ea tšimo, motsoali oa moea o thabela ho etsa ntho e ’ngoe le e ’ngoe ho mo thusa. Ho etsahala joang haeba motho e mocha ’neteng a tsoela pele ho itšetleha ka thuso e joalo ’me a ipaka hore ha a khone ho amohela boikarabelo ba ho itlhokomela? Ka ho hlakileng seo e ka ba sesupo sa ho haelloa ke ho itšebelisa.
13. Ke hobane’ng ha motho ka mong a tlameha ho ithuta ho jara phahlo eo e leng ea hae?
13 Tabeng ena hopola khothatso ea moapostola Pauluse ea hore le hoja re lokela ho ‘jarelana liphahlo,’ ho ntse ho le joalo “e mong le e mong o tla jara phahlo ee e leng ea hae.” (Ba-Galata 6:2, 5) Ke ’nete hore, ho hloka nako le boiteko hore motho a ithute ho jara boikarabelo ba hae ba Bokreste, ’me ho ka ’na ha bolela ho itela linthong tse ling. Leha ho le joalo, e ka ba phoso e tebileng hore motho a itumelle hore a kenelle haholo menyakeng ea bophelo, ebang ke boithabiso, maeto, lintho tse bonahalang, kapa esita le ho phehella ka ho sa hlokahaleng mosebetsi oa boipheliso, hoo motho a salang e le moshebelli feela, ea hlokang takatso ea ho eketsa karolo ea hae mosebetsing oa ho etsa barutuoa kapa ho hahamalla khōlo ea moea le boikarabelo. Morutuoa Jakobo o ile a phehella: “Le be baetsi ba lentsoe e seng bautloi feela ba ithetsang.”—Jakobo 1:22; 1 Ba-Korinthe 16:13.
14. Ke hobane’ng ha re sa lokela ho khotsofatsoa ke ho bonahatsa litšobotsi tsa motho eo e leng ngoana moeeng?
14 E, ho na le litšobotsi tse bonahalang habonolo tse khethollang ngoana ho motho e moholo. Leha ho le joalo, ntho ea bohlokoa joalokaha Pauluse a boletse, ke hore butle-butle re lahle litšobotsi tsa bongoana ’me re hōle. (1 Ba-Korinthe 13:11; 14:20) Ho seng joalo, re ka ’na ra holofala ka kutloisiso ea moea. Empa motho o bontša khatelo-pele joang? Ke eng se amehang hore motho a ’ne a hōle moeeng?
Kamoo ho Tsoela Pele ho Bonahalang ka Teng
15. Mehato ea motheo tšebetsong ea khōlo ke efe?
15 Khōlo e etsahala joang linthong tsa tlhaho? The World Book Encyclopedia ea hlalosa: “Motho e mong le e mong o qala bophelo e le sele e le ’ngoe. Sele ena e nka lijo ’me e li etsa litene tseo ho hlokahalang hore li ’ne li hōle. Ka hona, sele e le ’ngoe e hōla ka hare. Sele ena e ka ikatisa ’me ea ikarola hore e etse lisele tse ling. Ketso ena ea ho haha, ho ikatisa le ho ikarola e bitsoa khōlo.” Ntlha ea bohlokoa mona ke hore khōlo e etsahala ka hare. Ha ho jeoa hantle, lijo li siloa, ’me li sebelisoa, sena se fella ka khōlo. Sena se bonoa ka ho hlakileng tabeng ea lesea le sa tsoa hlaha. Joalokaha re tseba, lesea le fumana phepelo e tsitsitseng ea lijo tse khethehileng, e leng lebese, le enneng ka mafura le lihaha-’mele, e leng lintho tse hlokahalang bakeng sa khōlo. Phello e ba efe? Khōlo ea ngoana tabeng ea boima le bolelele ba ’mele selemong sa pele e ke ke ea tšoana le e ’ngoe e tloaelehileng bophelong bohle ba hae.
16. Ke khōlo ea mofuta ofe e bonoang ho liithuti tse ngata tse ncha tsa Bibele, hona e bakoa ke eng?
16 Re ka ithuta ho hongata tšebetsong ena ea tlhaho ea khōlo hoo re ka ho sebelisang khatelo-peleng ea rōna ea moea ho tloha linthong tseo ho qaloang ka tsona ho ea khōlong ea moea. Tabeng ea pele, ho hlokahala lenaneo le tsitsitseng la ho iphepa. Hopola nakong ea ha u ne u qala ho ithuta Bibele. Haeba u tšoana le ba bang ba bangata, mohlomong u ne u sa tsebe letho ka Lentsoe la Molimo. Empa beke le beke u ne u lokisetsa ’me u ba le thuto ea hao ea Bibele, ’me ka nako e khutšoaane feela, u ile ua utloisisa lithuto tsohle tsa motheo tsa Mangolo. U tla lumela hore seo, e ne e le khōlo e babatsehang, ’me e bile teng ka baka la ho iphepa ka mehla ka Lentsoe la Molimo!
17. Ke hobane’ng ha lenaneo la ka mehla la ho iphepa moeeng le hlokahala?
17 Leha ho le joalo, ho thoe’ng ka hona joale? Na u ntse u latela lenaneo la ka mehla la ho iphepa? Le ka mohla motho a se ke a nahana hore kaha o kolobelitsoe, ha ho sa hlokahala hore a be le thuto ea ka mehla e hlophisitsoeng ea ho ja lijo tsa moea tse matlafatsang. Le hoja Timothea e ne e le molebeli ea hōlileng oa Mokreste, Pauluse o ile a mo phehella: “Hlokomela taba tseo, ’me u be ho tsona; ho tsoela pele ha hao ho ’ne ho lemohuoe [“ho bonahale ho batho”, NW] ke bohle.” (1 Timothea 4:15) Ho hlokahala haholo hakaakang hore e mong le e mong oa rōna a etse joalo! Haeba u thahasella hore tsoelo-pele ea hao ea moea e bonahale, boiteko bo joalo ke ba bohlokoa.
18. Tsoelo-pele ea motho ea moea e bonahala joang?
18 Ho etsa hore ho tsoela pele ha motho ho bonahale ha ho bolele ho etsa boiteko bo khethehileng ho bontša seo motho a se tsebang kapa ho leka ho khahla ba bang. Jesu o itse: “Le leseli la lefatše. Motse o beiloeng holim’a thaba, ha o na ho patoa” hape, “molomo o buisoa ke seo pelo e tletseng sona.” (Mattheu 5:14; 12:34) Ha lipelo tsa rōna le likelello li tletse ka lintho tse molemo tsa Lentsoe la Molimo, ntle ho pelaelo re tla bonahatsa sena ka seo re se etsang le ho se bua.
19. Re lokela ho ikemisetsa ho etsa eng mabapi le khatelo-pele ea rōna ea moea, hona e le ha re lebelletse phello efe?
19 Kahoo, potso ke hore: Na ka mehla u ithuta Bibele le ho ba teng libokeng tsa Bokreste e le ho ja lijo tse matlafatsang tse tla potlakisa khōlo ea hao e ka hare, ea moea? U se ke ua khotsofalla ho ba moshebelli ha ho tluoa khōlong ea moea. Nka mehato e tiileng ho etsa bonnete ba hore u sebelisa ka botlalo lijo tse ngata tseo Jehova a fanang ka tsona. Haeba u ‘ithabela molaong oa Jehova, ’me molao oa hae o u nahana motšehare le bosiu,’ joale ho ka boetse ha thoe ka uena: “O joale ka sefate se hlomiloeng pel’a metsi a koellang, se beang litholoana tsa sona ka khoeli ea tsona, seo mahlaku a sona a sa foforeheng; see a se etsang kaofela sea mo atla.” (Pesaleme ea 1:2, 3) Leha ho le joalo, ho ka etsoa eng ho tiisa hore u tla ’ne u etse tsoelo-pele moeeng? Re tla tšohla sena sehloohong se latelang.
Na U ka Arabela?
◻ Ke hobane’ng ha ho loketse ho hlahloba tsoelo-pele ea rōna ea moea?
◻ Khōlo ea moea e amana joang le takatso ea lijo ea moea?
◻ Ho boleloa eng ka “moeeng o mong le o mong oa thuto e ncha”?
◻ Ke hobane’ng ha e mong le e mong a tlameha ho itjarela phahlo eo e leng ea hae?
◻ Tsoelo-pele ea moea e finyelloa joang?
[Setšoantšo se leqepheng la 10]
Na u ipha nako ea ho bala likhatiso tse thehiloeng Bibeleng?