Sura ya 2

Kichwa Kitukufu cha Biblia

Kuyafasiri Maandiko Yale mafumbo yaliyofungwa kwa kufuli katika kitabu cha Ufunuo yamewatatiza kwa muda mrefu wanafunzi wa Biblia wenye moyo mweupe. Katika wakati wake Mungu, siri hizo zilipasa ziondolewe kufuli, lakini jinsi gani, wakati gani, na kwa nani? Ni roho ya Mungu tu ingeweza kujulisha maana kadiri wakati uliowekwa ulivyokaribia. (Ufunuo 1:3) Siri takatifu hizo zingefunuliwa kwa watumwa wenye bidii wa Mungu duniani ili waweze kuimarishwa katika kujulisha hukumu zake. (Mathayo 13:10, 11.) Haidaiwi kwamba mafafanuzi yaliyo katika kichapo hiki ni ya bila makosa. Kama Yusufu wa kale, sisi tunasema: “[Je!] kutafsiri si kazi ya Mungu?” (Mwanzo 40:8) Hata hivyo, wakati ule ule, sisi tunaitikadi kwa dhati kwamba mafafanuzi yaliyowekwa humu yanapatana na Biblia yote nzima, kuonyesha jinsi kwa njia yenye kustaajabisha unabii wa kimungu umetimizwa katika matukio ya ulimwengu ya nyakati zetu zenye msiba mkuu.

1. Ni nini kusudi tukufu la Yehova?

MITHALI moja ya Biblia husema: “Bora mwisho baadaye wa jambo kuliko mwanzo walo.” (Mhubiri 7:8, NW) Ni katika kitabu cha Ufunuo kwamba sisi tunasoma habari ya upeo wa juu zaidi na wenye kutazamisha wa kusudi tukufu la Yehova kutakasa jina lake mbele ya uumbaji wote. Kama vile Mungu alivyotangaza wakati baada ya wakati kupitia mmoja wa manabii wake wa mapema zaidi: “Nao watalazimika kujua kwamba mimi ni Yehova.”—Ezekieli 25:17; 38:23, NW.

2. Ni maarifa gani yenye kutosheleza ambayo Ufunuo pamoja na vitabu vya mapema zaidi vya Biblia, hutusaidia tupate?

² Kama vile Ufunuo unavyoonyesha wazi mwisho wa mambo wenye ushindi wa shangwe, ndivyo tunavyoelezwa mwanzo wayo katika vitabu vya mapema zaidi vya Biblia. Kwa kuchunguza maandishi haya, tunawezeshwa kuelewa masuala yanayohusika na kupata mwono wa ujumla wa makusudi ya Mungu. Lo! jinsi hilo linavyotosheleza! Zaidi, yapasa kutuamsha tutende, ili tuweze kushiriki katika wakati ujao ulio mzuri ajabu unaongojea aina ya binadamu. (Zaburi 145:16, 20) Kufikia hapa, inaonekana kuwa yafaa kuzungumzia mandhari-nyuma na kichwa cha Biblia nzima, ili akilini tuwe na lile suala lenye maana kuu linaloelekea sasa aina ya binadamu yote, pamoja na kusudi la Mungu lililoelezwa waziwazi la kumaliza suala hilo.

3. Ni unabii gani katika kitabu cha Mwanzo unaowekea Biblia kwa ujumla kichwa, kutia na Ufunuo?

³ Kitabu cha kwanza cha Biblia, Mwanzo, kinasimulia juu ya “mwanzo” nacho kinaeleza kazi za uumbaji za Mungu, kutia na mwanadamu, uumbaji wake wa kidunia wenye kutimiliza. Mwanzo unaandika pia ule unabii wa kimungu wa kwanza, uliosemwa na Mungu mwenyewe katika bustani ya Edeni yapata miaka 6,000 iliyopita. Nyoka mmoja alikuwa ndipo tu ametumiwa kudanganya Hawa, yule mwanamke wa kwanza; naye alikuwa amemshawishi mumeye, Adamu, ajiunge naye katika kuhalifu sheria ya Yehova kwa kula kutokana na “mti wa ujuzi wa mema na mabaya.” Katika kupasisha hukumu juu ya hao wawili wenye kujaa dhambi, Mungu alisema kwa yule nyoka hivi: “Na mimi nitaweka uadui kati yako na mwanamke na kati ya mbegu yako na mbegu yake. Yeye atachubua wewe katika kichwa na wewe utachubua yeye katika kisigino.” (Mwanzo 1:1; 2:17; 3:1-6, 14, 15, NW) Unabii huo unaanzisha kile kichwa cha Biblia kwa ujumla, kutia na Ufunuo.

4. (a) Baada ya Mungu kutamka unabii wa kwanza, ni jambo gani lililowapata wazazi wetu wa kwanza? (b) Ni maswali gani yanayozuka kuhusu ule unabii wa kwanza, na ni kwa nini tunahitaji kujua majibu?

⁴ Mara tu baada ya kutamka unabii huo, Mungu aliwafukuza wazazi wetu wa kwanza kutoka Edeni. Wao hawangeweza tena kutazamia uhai wa milele katika Paradiso; wangelazimika kuishi maisha zao nje katika dunia isiyotayarishwa. Chini ya hukumu ya kifo, wangezaa watoto wenye kulemewa dhambi. (Mwanzo 3:23–4:1; Warumi 5:12) Ingawaje, unabii huo wa Kiedeni unamaanisha nini? Ni nani wanaohusika? Unaunganaje na Ufunuo? Una ujumbe gani kwa ajili yetu sisi leo? Ili tupate ondoleo la kibinafsi la matokeo ya tukio lile lenye huzuni lililomwongoza Yehova kutamka unabii, ni jambo la muhimu tujue majibu ya maswali haya?

Waigizaji Wakuu Katika Drama

5. Nyoka alipomdanganya Hawa, ni jambo gani lililositawi kuhusu enzi kuu ya Mungu na jina lake, na bishano hilo litamalizwaje?

⁵ Unabii wa Mwanzo 3:15 ulielekezwa kwa nyoka aliyemwambia Hawa uwongo, akimdokezea kwamba yeye hangekufa kwa sababu ya kutokutii kwake bali kwamba angekuwa mwenye kujitegemea, mungu-mke. Hivyo, nyoka alimfanya Yehova kuwa mwongo na kudokeza kwamba wanadamu wangeendeleza fungu lao kwa kukataa utawala Wake ulio mkuu zaidi sana. (Mwanzo 3:1-5) Enzi kuu ya Yehova ilipingwa na jina lake jema likapakwa matope. Kitabu cha Ufunuo kinaelezea jinsi Yehova, Hakimu mwadilifu, anavyotumia utawala wa Ufalme wa Mwana wake, Yesu Kristo, kutetea enzi kuu yake na kuondolea jina lake suto lote.—Ufunuo 12:10; 14:7.

6. Ufunuo unatambulishaje aliyesema kwa Hawa kupitia nyoka?

⁶ Kwa habari ya usemi “nyoka,” je! unatumiwa kuhusu nyoka halisi tu? La hasha! Ufunuo unatutambulishia kiumbe wa roho mwenye sifa mbaya aliyesema kupitia nyoka huyo. Alikuwa “yule joka . . . yule mkubwa, nyoka wa zamani, aitwaye Ibilisi na Shetani, audanganyaye ulimwengu wote,” ‘aliyemdanganya Hawa kwa hila yake.’—Ufunuo 12:9, UV; 2 Wakorintho 11:3, NW.

7. Ni nini linaloonyesha kwamba mwanamke wa Mwanzo 3:15 ni wa kao la kiroho?

⁷ Anayefuata kusemwa na Mwanzo 3:15 ni “mwanamke.” Je! huyu alikuwa Hawa? Yawezekana Hawa alifikiri hivyo. (Linga Mwanzo 4:1.) Lakini uadui kati ya Hawa na Shetani haukuwezekana kuwa wa muda mrefu wakati Hawa alipokufa zaidi ya miaka 5,000 iliyopita. Zaidi, kwa kuwa Nyoka aliyeelekezewa maneno ya Yehova alikuwa roho asiyeonekana, imetupasa kutazamia kwamba huyo mwanamke angekuwa pia wa kao la kiroho. Ufunuo 12:1, 2 unathibitisha hilo, ukionyesha kwamba mwanamke huyu ni tengenezo la Yehova la kimbingu lenye viumbe wa roho.—Ona pia Isaya 54:1, 4, 13.

Mbegu Mbili Katika Upinzani

8. Kwa nini tupendezwe kwa kina kirefu na yale yanayosemwa sasa juu ya mbegu mbili?

⁸ Kisha mbegu mbili zinatokea kwenye Mwanzo 3:15. Inatupasa sisi tupendezwe nazo kwa kina kirefu, kwa kuwa zinahusiana na lile suala kubwa la enzi halali juu ya dunia hii. Hili linahusu kila mmoja wetu, tuwe wachanga au wazee. Wewe unapendelea ipi kati ya mbegu hizi?

9. Pasipo shaka ile mbegu ya Nyoka inatia ndani nini?

⁹ Kwanza, kuna mbegu, au uzao, ya Nyoka. Hiyo ni nini? Hakika hii inatia ndani wale viumbe wengine wa roho waliojiunga na Shetani katika uasi wake na ambao hatimaye ‘walitupwa chini pamoja naye’ kwenye makao ya kidunia. (Ufunuo 12:9) Kwa kuwa Shetani, au Beelzebuli, ndiye “mtawala wa roho waovu,” ni wazi kwamba wao wanafanyiza tengenezo lake lisiloonekana.—Marko 3:22, NW; Waefeso 6:12.

10. Biblia inatambulishaje wengine kuwa sehemu ya mbegu ya Shetani?

¹⁰ Zaidi, Yesu aliwaambia viongozi wa kidini Wayahudi wa siku yake hivi: “Ninyi ni wa baba yenu, Ibilisi, na tamaa za baba yenu ndizo mpendazo kuzitenda.” (Yohana 8:44) Kwa kumpinga Yesu Mwana wa Mungu, hao viongozi wa kidini walionyesha kwamba wao pia walikuwa uzao wa Shetani. Walikuwa sehemu ya mbegu ya Shetani, wakitumikia yeye akiwa baba yao wa mfano. Wanadamu wengine wengi katika muda wote wa historia vivyo hivyo wamejitambulisha wenyewe kwa kufanya mapenzi ya Shetani, hasa katika kupinga na kunyanyasa wanafunzi wa Yesu. Kwa ujumla, wanadamu hawa wanaweza kuelezwa kuwa wakifanyiza tengenezo la Shetani lionekanalo duniani.—Ona Yohana 15:20; 16:33; 17:15.

Mbegu ya Mwanamke Yatambulishwa

11. Baada ya kupita karne nyingi, Mungu alifunua nini kuhusu mbegu ya mwanamke?

¹¹ Kwa kumalizia unabii kwenye Mwanzo 3:15 unaelekeza kwa mbegu ya mwanamke. Wakati Shetani alipokuwa akisitawisha mbegu yake, Yehova alikuwa akitayarisha kwa ajili ya “mwanamke” wake, au tengenezo la kimbingu lenye mfano wa mke, litokeze mbegu. Kwa miaka ipatayo 4,000, Yehova alifunulia hatua kwa hatua wanadamu watiifu wenye kumwogopa Mungu habari moja moja zilizohusiana na kuja kwa mbegu. (Isaya 46:9, 10) Abrahamu, Isaka, Yakobo, na wengine wangeweza hivyo kujenga imani katika ahadi ya kwamba mbegu hiyo ingetokea katika nasaba ya ukoo wao. (Mwanzo 22:15-18; 26:4; 28:14) Shetani na vibaraka wake mara nyingi walinyanyasa watumishi wa Yehova kama hawa kwa sababu ya imani yao isiyoyumba-yumba.—Waebrania 11:1, 2, 32-38.

12. (a) Sehemu kuu ya mbegu ya mwanamke iliwasili lini na kwa tukio gani? (b) Yesu alipakwa mafuta kwa kusudi gani?

¹² Hatimaye, katika mwaka 29 Wakati wa Kawaida wetu, Yesu mwanadamu mkamilifu alijitokeza kwenye Mto Yordani akabatizwa. Huko Yehova akamzaa Yesu kwa roho takatifu, akisema: “Huyu ni mwanangu, mpendwa wangu, ninayependezwa naye.” (Mathayo 3:17) Hapo Yesu alitambulishwa kuwa alikuwa ametumwa kutoka tengenezo la Mungu la kiroho katika mbingu. Alipakwa mafuta pia awe Mfalme-Mchaguliwa wa Ufalme wa kimbingu ambao ungerudishia dunia utawala katika jina la Yehova, hivyo ukimaliza mara moja kwa wakati wote suala linalohusu serikali, au enzi kuu. (Ufunuo 11:15) Basi, Yesu, ndiye Mmoja aliye mkuu wa mbegu ya mwanamke, Mesiya aliyetabiriwa.—Linga Wagalatia 3:16; Danieli 9:25.

13, 14. (a) Kwa nini isitushangaze kujifunza kwamba mbegu ya mwanamke haingekuwa mtu mmoja tu mashuhuri? (b) Ni wangapi ambao Mungu amechagua kutoka miongoni mwa aina ya binadamu wawe sehemu ya pili ya mbegu, nao wanafanyiza tengenezo la aina gani? (c) Ni nani wengineo wanaotumikia kwa umoja pamoja na mbegu?

¹³ Je! mbegu ya mwanamke ingekuwa mtu mmoja tu mashuhuri? Basi, namna gani mbegu ya Shetani? Biblia inatambulisha mbegu ya Shetani kuwa ikitia ndani kundi kubwa la malaika waovu na wanadamu wenye kumvunjia Mungu heshima. Basi, isitushangaze, kujifunza juu ya kusudi la Mungu la kuchagua washika ukamilifu 144,000 kutoka miongoni mwa aina ya binadamu wakawe makuhani na watawala-wenzi pamoja na Yesu Kristo, mbegu ya Kimesiya. Ufunuo unaelekeza kwa hawa unaposema kwamba Ibilisi, katika uadui wake kuelekea tengenezo la Mungu la kimwanamke, ‘alienda zake akafanye vita juu ya wazao wake waliosalia.’—Ufunuo 12:17; 14:1-4.

¹⁴ Katika Biblia, Wakristo wapakwa-mafuta wanaitwa ndugu za Yesu, na wakiwa nduguze, wanashiriki Baba yule yule na mama yule yule. (Waebrania 2:11) Baba yao ni Yehova Mungu. Kwa sababu hiyo, mama yao lazima awe “mwanamke,” tengenezo la Mungu la kimbingu lililo mfano wa mke. Wao wanakuwa sehemu ya pili ya mbegu, Kristo akiwa sehemu ya kwanza. Kundi la hawa Wakristo waliozaliwa kwa roho hapa duniani linakuwa tengenezo la Mungu lionekanalo ambalo hutumikia chini ya tengenezo lake mfano wa mwanamke katika mbingu, ambako wataunganishwa pamoja na Kristo Yesu kwenye ufufuo wao. (Warumi 8:14-17; Wagalatia 3:16, 29) Ingawa wao si sehemu ya mbegu, mamilioni ya kondoo wengine kutoka mataifa yote yanaunganishwa watumikie pamoja na tengenezo la Mungu duniani. Je! wewe ni mmoja wa kondoo hawa? Basi tumaini lako lenye furaha ni uhai wa milele katika dunia paradiso.—Yohana 10:16; 17:1-3.

Jinsi Uadui Ulivyositawi

15. (a) Eleza kule kusitawishwa kwa mbegu ya Shetani ya kibinadamu na ya kimalaika. (b) Ni nini lililopata mbegu ya Shetani wakati wa Gharika ya siku ya Noa?

¹⁵ Mbegu ya kibinadamu ya Shetani ilianza kudhihirika mapema sana katika historia ya aina ya binadamu. Mathalani, alikuwako Kaini, binadamu wa kwanza kuzaliwa, ‘aliyekuwa wa yule mwovu, akamwua ndugu yake’ Abeli. (1 Yohana 3:12) Baadaye, Enoki alisema juu ya Yehova akija “pamoja na mamiriadi yake watakatifu, ili atekeleze hukumu dhidi ya wote, na kuwatia hatiani wote wasioogopa Mungu kuhusu matendo yao ya kutokuogopa Mungu waliyofanya kwa njia isiyo ya kuogopa Mungu, na kuhusu mambo yote ya kushtusha ambayo watenda dhambi wasioogopa Mungu walisema dhidi yake.” (Yuda 14, 15, NW) Zaidi ya hilo, malaika waasi walijiunga na Shetani wakawa sehemu ya mbegu yake. Hao “waliacha mahali pa kukaa pao wenyewe panapofaa” katika mbingu ili wajivike miili yenye mnofu na kuoa binti za wanadamu. Walizaa uzao mchanganyiko wa mababe yenye nguvu zipitazo za kibinadamu. Ulimwengu huo ukajaa jeuri na ubaya, hivi kwamba Mungu aliuharibu katika Gharika, Noa mwaminifu na jamaa yake wakiwa ndio mnofu wa kibinadamu pekee uliookoka. Malaika wasiotii—sasa wakiwa roho waovu chini ya udhibiti wa Shetani—walilazimika kuacha wake na watoto wa mchanganyiko wao waliohukumiwa maangamizi. Walivua miili yenye mnofu, wakarudi kwenye milki ya kiroho ambako wanangojea kufikilizwa kwa hukumu inayokaribia kasi ya Mungu juu ya Shetani na mbegu yake.—Yuda 6, NW; Mwanzo 6:4-12; 7: 21-23; 2 Petro 2:4, 5.

16. (a) Ni mtawala jeuri gani aliyetokea baada ya Gharika, na alionyeshaje alikuwa sehemu ya mbegu ya Shetani? (b) Mungu alizuiaje wale ambao wangekuwa wajenzi wa mnara wa Babuloni?

¹⁶ Muda mfupi baada ya Gharika kuu, mtawala jeuri jina lake Nimrodi alitokea duniani. Biblia inamweleza kuwa “mwindaji mwenye nguvu katika kupingana na Yehova”—akiwa kweli kweli sehemu ya mbegu ya Nyoka. Kama vile Shetani, yeye alionyesha roho ya uasi akajenga jiji la Babeli, au Babuloni, kwa kukaidi kusudi la Yehova la kutaka aina ya binadamu isambae na kuijaza dunia. Kitovu cha Babuloni kilikuwa kiwe mnara mkubwa “ukiwa na kilele chao katika mbingu.” Mungu alizuia hawa ambao wangekuwa wajenzi wa mnara huo. Alichafua lugha yao “akawatawanya kutoka huko waende usoni pa nchi yote” lakini akaruhusu Babuloni wenyewe ubaki.—Mwanzo 9:1; 10:8-12, NW; 11:1-9.

Serikali Kubwa za Kisiasa Zatokea

17. Kadiri aina ya binadamu ilivyoongezeka, ni sehemu gani ya jamii ya kibinadamu yenye ufisadi iliyotokea mbele, na likiwa tokeo, ni milki gani kubwa-kubwa zilizoinuka?

¹⁷ Katika Babuloni zilitokea sehemu za jamii ya kibinadamu zilizositawi kwa kukaidi enzi kuu ya Yehova. Mojapo hizo ilikuwa ya kisiasa. Kadiri aina ya binadamu ilivyoongezeka, wanadamu wengine wenye kujitakia makuu walifuata kielelezo cha Nimrodi katika kunyakua mamlaka. Mwanadamu akaanza kutawala mwanadamu kwa umizo lake. (Mhubiri 8:9) Mathalani, katika siku za Abrahamu, Sodoma, Gomora, na majiji yaliyokuwa karibu yalikuja kuwa chini ya udhibiti wa wafalme kutoka Shinari na mabara mengine ya mbali. (Mwanzo 14:1-4) Hatimaye, makamambe wa kivita na kitengenezo waliunda milki kubwa-kubwa wajiletee wenyewe utajiri na utukufu. Biblia inarejezea baadhi ya hizi, kutia na Misri, Ashuru, Babuloni, Umedi-Ajemi, Ugiriki, na Roma.

18. (a) Watu wa Mungu wanachukua mwelekeo gani kuhusu watawala wa kisiasa? (b) Mamlaka za kisiasa nyakati nyingine zimetumikiaje masilahi ya Mungu? (c) Watawala wengi wamejionyeshaje kuwa sehemu ya mbegu ya Nyoka?

¹⁸ Yehova alivumilia kuwako kwa serikali hizi kubwa za kisiasa, na watu wake walizitolea utii wa kadiri walipoishi katika mabara yaliyo chini ya udhibiti wazo. (Warumi 13:1, 2) Nyakati nyingine, mamlaka za kisiasa hata zilitumikia mwendelezo wa makusudi ya Mungu au zikiwa himaya kwa watu wake. (Ezra 1:1-4; 7:12-26; Matendo 25:11, 12; Ufunuo 12:15, 16) Hata hivyo, watawala wengi wa kisiasa wamepinga kikatili ibada ya kweli, wakijionyesha wenyewe kuwa sehemu ya mbegu ya Nyoka.—1 Yohana 5:19.

19. Serikali za ulimwengu zinatolewaje taswira katika kitabu cha Ufunuo?

¹⁹ Kwa sehemu iliyo kubwa, utawala wa mwanadamu umeshindwa kwa kusikitisha kutuletea sisi binadamu furaha au kutatua matatizo yetu. Yehova ameruhusu aina ya binadamu ijaribie kila aina ya serikali, lakini yeye hakubali ufisadi au njia ambayo katika hiyo serikali zimetawala vibaya watu. (Mithali 22:22, 23) Ufunuo unatoa taswira ya serikali za ulimwengu zenye kuonea kuwa zikifanyiza hayawani-mwitu mkubwa mno na mwenye kiburi.—Ufunuo 13:1, 2.

Wafanya Biashara Wenye Ubinafsi

20, 21. Ni kikundi gani cha pili ambacho lazima kitiwe pamoja na “makamanda wa kivita” na “wanaume wakakamavu” kuwa ni mbegu mbovu ya Shetani, na kwa nini?

²⁰ Kwa kufungamana karibu-karibu na viongozi wa kisiasa, walitokea wanabiashara wasiofuata haki wa bidhaa zinazoonekana. Maandishi yaliyofukuliwa katika magofu ya Babuloni la kale yanaonyesha kwamba shughuli za kibiashara zenye kutumia hali mbaya za wanadamu wenzi kwa kujifaidi zilizoelewa sana huko nyuma. Wanabiashara wa ulimwengu wameendelea kujifaidi kwa ubinafsi kufika leo hii, hali katika mabara mengi wachache wamekuwa matajiri sana huku walio wengi wakinyong’onyea katika ufukara. Katika hiki kizazi cha kiviwanda, wanabiashara na watengeneza-bidhaa wamefanya pato kubwa kwa kuzipa serikali za kisiasa marundo mengi ya silaha haribifu za kivita na za kiibilisi, kutia na silaha za maangamizi makubwa ambazo sasa zinawahangaisha sana wanadamu. Watu mashuhuri wa kibiashara wenye pupa na hawa wengine wa aina yao lazima watiwe pamoja na “makamanda wa kivita” na “wanaume wakakamavu” kuwa ni wa mbegu mbovu ya Shetani. Wote hao ni sehemu ya tengenezo la kidunia ambalo Mungu na Kristo wanahukumu kuwa lastahili kufishwa.—Ufunuo 19:18, NW.

²¹ Ni lazima sehemu ya tatu ya jamii ya kibinadamu ambayo inastahili hukumu kali ya Mungu iongezwe kwenye siasa zenye ufisadi na biashara yenye pupa. Ni nini hiyo? Huenda ukashangazwa na yanayosemwa na Ufunuo juu ya muundo huo wa tufe lote unaojulikana sana.

Babuloni Mkubwa

22. Ni dini ya aina gani iliyositawi katika Babuloni la kale?

²² Kujengwa kwa Babuloni la kale hakukuwa shughuli ya kisiasa tu. Kwa kuwa jiji hilo lilisimamishwa kwa kukaidi enzi kuu ya Yehova, dini ilihusika. Kweli kweli, Babuloni la kale likaja kuwa chemchemi ya ibada ya sanamu ya kidini. Makuhani walo walifundisha mafundisho yenye kumvunjia Mungu heshima, kama vile kuokoka kwa nafsi ya kibinadamu baada ya kifo na kwamba baada ya hapo kuna mahali pa hofu ya milele na mateso yenye kusimamiwa na roho waovu. Walisitawisha ibada ya viumbe na umayamaya wa miungu ya kiume na ya kike. Walitunga hadithi za uwongo za kuelezea asili ya dunia na mwanadamu juu yayo na wakafanya sherehe na dhabihu zenye kushusha tabia, eti ili kuhakikisha uwezo wa kuzaa watoto na ukuzaji mazao, na ushindi katika vita.

23. (a) Walipokuwa wakisambaa kutoka Babuloni, watu walienda na nini, kukiwa na tokeo gani? (b) Ufunuo unarejezea milki ya dini bandia yenye kuenea ulimwenguni pote kwa jina gani? (c) Ni dhidi ya nini dini bandia imepiga vita sikuzote?

²³ Vikundi mbalimbali vya lugha kutoka Babuloni viliposambaa juu ya dunia, vilienda na dini ya Kibabuloni. Kwa njia hiyo, sherehe na itikadi zinazofanana na zile za Babuloni la kale zikasitawi miongoni mwa wakazi wa awali wa Ulaya, Afrika, mabara ya Amerika, Mashariki ya Mbali, na Bahari za Kusini; na nyingi za itikadi hizi zinaendelea hadi leo hii. Basi, kwa kufaa, Ufunuo unarejezea milki ya dini bandia yenye kuenea ulimwenguni pote kuwa jiji lenye jina Babuloni Mkubwa. (Ufunuo, sura za 17, 18) Popote ilipopandwa, dini bandia imechipusha ukuhani mwingi wenye uonevu, ushirikina, utovu wa maarifa, na ukosefu wa adili. Imekuwa chombo chenye nguvu nyingi mkononi mwa Shetani. Sikuzote Babuloni Mkubwa amepiga vita vikali dhidi ya ibada ya kweli ya Bwana Mwenye Enzi Kuu Yehova.

24. (a) Nyoka aliwezaje kuchubua Mbegu ya mwanamke ‘kisiginoni’? (b) Kwa nini kuchubuliwa kwa mbegu ya mwanamke kunasimuliwa kuwa jeraha tu la kisigino?

²⁴ Wakiwa sehemu yenye kulaumika zaidi sana ya mbegu ya Nyoka, waandishi na Mafarisayo katika dini ya Kiyahudi ya karne ya kwanza waliongoza katika kunyanyasa na mwishowe kuua kimakusudi mwakilishi wa kwanza wa mbegu ya mwanamke. Hivyo, Nyoka aliweza ‘kuchubua [“mbegu”] kisiginoni.’ (Mwanzo 3:15, NW; Yohana 8:39-44; Matendo 3:12, 15) Kwa nini hili linaelezwa kuwa jeraha tu la kisigino? Ni kwa sababu kujeruhi huku kulimgusa kwa kitambo tu hapa duniani. Hakukudumu kwa sababu Yehova alimfufua Yesu siku ya tatu na kumkweza kwenye uhai wa kiroho.—Matendo 2:32, 33; 1 Petro 3:18.

25. (a) Tayari Yesu aliyetukuzwa amechukuaje hatua dhidi ya Shetani na malaika zake? (b) Ondoleo la mbegu ya kidunia ya Shetani litakuwa lini? (c) Itamaanisha nini wakati Mbegu ya mwanamke wa Mungu itakapochubua ‘kichwani,’ Shetani yule nyoka?

²⁵ Sasa Yesu Kristo aliyetukuzwa anatumikia kwenye mkono wa kulia wa Mungu, akihukumu adui za Yehova. Tayari amekwisha kuchukua hatua dhidi ya Shetani na malaika zake, akiwavurumisha chini akiwekea utendaji wao mpaka kwenye dunia hii—sababu ya kuongezeka kwa ole katika nyakati zetu. (Ufunuo 12:9, 12) Lakini kutakuwako ondoleo lililotabiriwa la mbegu ya kidunia ya Shetani wakati Mungu atekelezapo hukumu juu ya Babuloni Mkubwa na visehemu vingine vyote vya tengenezo la Shetani duniani. Mwishowe, Yesu Kristo, Mbegu ya mwanamke wa Mungu, atamponda kichwani, Shetani, nyoka wa zamani mwenye hila, na hilo litamaanisha kutoweshwa kabisa na kuondolewa kwake kabisa katika mambo ya aina ya binadamu.—Warumi 16:20.

26. Kwa nini ni jambo la maana kabisa tuchunguze unabii katika Ufunuo?

²⁶ Yote haya yatatokeaje? Hayo ndiyo tunayofunuliwa katika kile kitabu cha Biblia cha Ufunuo. Yanafunuliwa kwetu katika mfululizo wa njozi, zinazotiliwa mkazo na ishara na alama zenye kuvutia. Tukiwa na hamu nyingi, acheni tuchunguze unabii huu wenye kujaa nguvu. Sisi ni wenye furaha kweli kweli, ikiwa tutasikia na kushika maneno ya Ufunuo! Kwa kufanya hivyo, sisi tutashiriki kuliletea heshima jina la Bwana Mwenye Enzi Kuu Yehova na kurithi baraka zake za milele. Tafadhali endelea kusoma na kwa hekima utumie unayojifunza. Yanaweza kumaanisha wokovu wako wakati huu wa upeo katika historia ya aina ya binadamu.

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 13]

Maandishi ya mchoro wa kale ya shughuli za biashara

Kile kitabu Ancient Near Eastern Texts, kilichohaririwa na James B. Pritchard, kinaorodhesha sheria 300 zilizotungwa na Hammurabi katika nyakati za Kibabuloni. Hizo zinaonyesha kwamba ilikuwa lazima kuzuia ukosefu wa haki wenye kutokeza ambao kwa wazi ulienea ulimwengu wa kibiashara katika siku hizo. Kuchukua kielelezo kimoja: “Ikiwa seignia amenunua au amepokea kwa ajili ya kuhifadhi salama ama fedha ama dhahabu ama mtumwa wa kiume ama mtumwa wa kike ama ng’ombe dume ama kondoo ama punda ama kitu cha aina yoyote kutoka mkono wa mwana wa seignia ama wa mtumwa wa seignia bila mashahidi na mikataba, kwa kuwa huyo seignia ni mwivi, yeye atauawa.”