Mkaanem ma Yehova Ma Uma Je

U Ôron Takerada u Marku Asav-asav

KEN Ivangeli i inyiin la cii ka Ivangeli i Marku i hembe lihen ga ye. Ka Yohane u i yilan un ér Marku la yange nger Ivangeli ne, shighe u Yesu Kristu kpe shi i nder un anyom kar kuma er 30 nahan la ye. Man i nger akaa a doon kpishi a Yesu er shighe u lu eren tom na shin tar ken atô u anyom atar man tiôn la.

A shi nan kpa yange nger Ivangeli ne sha ci u mba ve lu Mbayuda ga la, hemban je yô, Mbaromanu. Takerada u Marku ôr kwagh u Yesu ér ka Wan u Aôndo u eren uivande shi eren tom u pasen kwagh kpoghuloo. Ivangeli ne hemba ôron kwagh sha akaa a Yesu er la a ityesen na. Aluer se mba veren ishima sha Ivangeli i Marku ne yô, ia taver jighjigh u se ne Mesiya la shi ia mgbegha se u pasen loho u Aôndo sha gbashima.—Heb. 4:12.

YESU ER TOM U PASEN KWAGH KPOGHULOO KEN GALILIA

(Marku 1:1–9:50)

Marku er kwagh u tom u Yohane u eren Batisema yange er la man mlu u Yesu lu ken taaikyôngo ayange 40 la ken avur 14 been yô, a gba ôron kwagh u tom u pasen kwagh u Yesu er ken Galilia kpoghuloo la. Ishember i “fese nahan,” i í yar tom a mi acin imôngo ken Marku la tese ér gba u se er kwagh sha loho u i er ken takerada u Marku ne torough torough.—Mar. 14:72.

Yesu yange zende kwaghpasen ken ningir u Galilia la acin atar, man lu a nyôr anyom atar ga tsô er tom ne kure. Marku hemba ngeren akaa a yange er la sha adondo adondo. I nger Ityesen i sha Uwo man atesen a Yesu a gôgônan agen la ken takerada u Marku ga.

Mbamlumun sha Mbampin mba sha Akaa a ken Ruamabera:

1:15—“Ayange kuma” a eren nyi? Yesu yange lu kaan ér ayange kuma a una hii tom na u pasen kwagh la. Er un u i ver un Tor u Tartor u Aôndo la lu shin tar hen shighe la yô, Tartor la mgbôghom. Nahan mbaasemaamimi vea fatyô u lumun loho u dedoo u Yesu lu pasen la sha er Aôndo una lumun ve yô.

1:44; 3:12; 7:36—Yesu yange soo ér ior ve ôron mbagenev kwagh u uivande nav ga sha ci u nyi? Yesu yange soo ér ior ve kure ikyaa ér un ngu Kristu sha ukaa-er mba uivande mba un lu eren la ga, kpa soo ér ve tôv sha akav a tesen ér un ngu Kristu la ayol a ve nahan ve mase kuren ikyaa sha ci u akaa a ve nenge la. (Yes. 42:1-4; Mat. 8:4; 9:30; 12:15-21; 16:20; Luka 5:14) Saa di or u vande lun a ujijingi mba bov u lu ken tar u Gerasene la tseegh kwagh na kaha kposo ye. Yesu yange kaa a na ér a yem ken ya na, a za ôr ior nav akaa a i er sha ci na la. Ior mba ken tar la kaa a Yesu ér a mough hen tar ve kera, nahan alaghga yange lu a ian kpuaa tseegh i pasen ior mba ken tar la kwagh, shin lu a mi ga kuaa. Mnenge u vea nenge a or u Yesu er un kwagh u doon la kua kwaghôron u or shon la una na ior vea kera lam dang sha ci u igyo i i sar la ga.—Mar. 5:1-20; Luka 8:26-39.

2:28—Hii Nan i Yer Yesu ér “Ter u iyange i memene”? Apostoli Paulu nger ér: “Tindi hira ngu di a mure u akaa a doon a a lu van la tsô.” (Heb. 10:1) Tindi yange tese ér i̱ eren tom ayange ataratar kpa i sha utaankaruhar la yô, i lu Iyange i Memen man ashighe kpishi i lu sha iyange shon Yesu a bee ior angev ye. Iyange i Memen ne ka di ikyav i mkpeyol man averen a uumace vea va zua a mi sha ikyev i Hemen u Kristu u Anyom Dubu, shighe u a kar a hemen u bo u Satan kera la. Ka nahan ve Tor u Tartor la shi a lu “Ter u iyange i memen” kpaa ye.—Mat. 12:8; Luka 6:5.

3:5; 7:34; 8:12—Kanyi yange i wase Marku u fan er ashighe agen i lu Yesu ken ishima? Marku yange lu môm ken mbaapostoli mba Yesu mba 12 mbara ga shi lu ikyar i Yesu kpaa ga. Sha kwagh u aeren a uter a tese yô, lu apostoli Peteru u lu huror u Marku u ishima ishima la ôr un akaa a Yesu ye.—1 Pet. 5:13.

6:51, 52—Kanyi i lu “kwagh u ubredi” u mbahenen mba Yesu kav ga laa? Yesu yange koso iorov 5,000 sha ikpen bredi itian man ishu ihiar. Iyenge ne lu nomso tseegh, i wa kasev man mbayev ker ga. Mbahenen mba Yesu yange ma ve fa “kwagh u ubredi” la ér ka Yehova Aôndo a ne Yesu tahav mbu eren uivande ye. (Mar. 6:41-44) Luun er yange vea fe tahav mbu vesen mbu i na Yesu la yô ma kunda ve iyol shighe u zende sha mnger la ga.

8:22-26—Yesu yange bugh orapirashe ugen ashe kure kure sha ci u nyi? Alaghga lu sha ci u Yesu wa or la ikyo, ka nahan ve bugh un ashe sha imba gbenda ne ye. Alaghga tsô, Yesu yange bugh orapirashe ne ashe kure kure sha er iwanger i iyange ia wa un ilyanegh ga yô, gadia pir ashe ica i gba.

Ityesen hen Avese:

2:18; 7:11; 12:18; 13:3. Marku yange pase aeren a uter man asemberatii agen man akaa a Mbayuda na jighjigh a mi yô kua ajiir a alaghga aa taver mbaôron takerada na mba ve lu Mbayuda ga u kaven la. Marku pase wang ér Mbafarishi “hôron kwaghyan” shi pase inja i ishember i korban ér ka “nagh ku i ne Aôndo yô.” Shi yange pase er Mbasadushi “kaan er mnder u shin ku ngu ga” shi pase ér or a tile sha “uwo u Olev yô” tempel una lu nan “sha hemen.” Marku nger kwagh u tsombor u Mesiya ga sha ci u ka Mbayuda tseegh kwagh hemba gban ve sha tsombor u Mesiya ye. Nahan Marku ver se ikyav i se dondo yô. Doo u se lu a mlu u mbaungwan a vese la ken ishima shighe u se dugh kwaghpasen shin se lu nan kwaghôron ken tiônnongo yô.

3:21. Anmgbianev mba Yesu lu mbananjighjighga. Nahan ior mba hen tsombor u or mba ve lu mbananjighjighga la ka vea hendan a nan sha ci u jighjigh u nan yô, Yesu a zungwe nan mhôônom.

3:31-35. Yesu yange hingir Wan u Aôndo u ken jijingi shighe u i er un batisema la, “Yerusalem u Sha” di gema lu ngô na. (Gal. 4:26) Hii shighe la je, mbahenen mba Yesu hingir u lun ikyua a na shi ve hemba doon un ishima a anmgbianev nav mba sha ngô la kpaa. Kwagh ne tese ér akaa a ken jijingi a̱ hemba gban se ishima.—Mat. 12:46-50; Luka 8:19-21.

8:32-34. Doo u se fa ibume erdoo u mbagenev vea er a vese la shi se palegh un ave ave je. Or u nan soo u dondon Kristu cii gba u nana “nyiman iyol i nan,” inja na yô nana de u eren sha asaren a nan. Nana wa iyol a kegh a kegh u “tôôn [kon u mtsaha] u nan,” inja na yô nana lumun u yan ican shi cihin kunya shin lumun ér i tov nan a ican shin i wua nan sha ci u nan ngu Orkristu. Shi gba u nana “dondo sha” Yesu nahan nana gema uma u nan una zua sha u Na. Or u nan soo u lun orhenen u Kristu Yesu yô, gba u nana lu a jijingi u tangen iyol ga la, er un kpa lu a mi nahan.—Mat. 16:21-25; Luka 9:22, 23.

9:24. Kunya u de ker se u pasen mbagenev jighjigh u nan wase shin sônon ser i seer se jighjigh u nan ga.—Luka 17:5.

UWER U MASETYÔ

(Marku 10:1–16:8)

Shighe u inyom i 32 zulum u been la, Yesu va ken “tar u Yudia man shi yande Yordan,” nahan ikpelaior kpishi shi zua her a na. (Mar. 10:1) Pasen kwagh ken tar la been yô a mough a gba yemen Yerusalem.

Sha iyange i Nisan 8 yô Yesu lu ken gar u Betani. Tem ngur yan kwagh yô, kwase ugen va a tumugh ku mkurem va haa un sha ityou. Marku nger akaa a yange er, hii sha mnyer u Yesu ken Yerusalem zan zan mnder na shin ku la cii sha adondo adondo.

Mbamlumun sha Mbampin mba sha Akaa a ken Ruamabera:

10:17, 18—Yesu yange kôôm or u yila Un ér “Ortesen u dedoo” la sha ci u nyi? Yesu venda ititom i or la yila un ér i̱ doo un a na la gema na Yehova icivir nahan tese ér ka Aôndo u mimi a lu imbor i akaa a dedoo ye. Heela tseegh ga, mkaanem ma Yesu mara tese mimi u vesen ugen kpaa, ér ka Yehova Aôndo a gbe akaa cii ye, nahan ka un tseegh a lu a ian i tesen kwagh u dedoo man u bo ye.—Mat. 19:16, 17; Luka 18:18, 19.

14:25—Kwagh u Yesu kaa a mbaapostoli nav mbajighjigh ér: “Me kera ma zar u atam a kon u wain ne ga, zan zan iyange i Me ma u hegh sha tartor u Aôndo” la inja na ér nyi? Yesu lu kaan ér wain u kpôô kpôô ngu sha ga. Kpa er ashighe agen wain ka a tile sha ityough ki iember yô, Yesu lu ôron kwagh u iember i mbadondon un mba i shigh ve mkurem mba a nder ve shin ku vea za lu a na sha Tartor u sha imôngo mbara vea ember a na la.—Ps. 104:15; Mat. 26:29.

14:51, 52—Wanyekwaor u “yevese idyelegh” la lu ana? Ka Marku tswen a er kwagh u yange er la ye, nahan se fatyô u kuren ikyaa ser Marku lu ôron kwagh na iyol na.

15:34—Mkaanem ma Yesu kaa ér, “Aôndo Wam, Aôndo Wam, ka nyi U undumu?” la tese ér Yesu ban a jighjigh u nan shinii? Ei. Er se fe kwagh u Yesu lu a mi ken ishima shighe u ôr mkaanem man jighilii ga nahan kpa, mkaanem nam mara tese ér Yesu yange fa er Yehova de u kuran Un hen shighe la sha er a kar jighjigh u nan u Wan u Aôndo tsung yô. Kwagh ugen yô, alaghga Yesu ôr mkaanem man sha u kuren kwagh u i tsengaôron ken Pasalmi 22:1 sha kwagh na la.—Mat. 27:46.

Ityesen hen Avese:

10:6-9. Awashima u Aôndo yô ka u nom man kwase ve de paven ga. Sha nahan yô, noov man kasev ve de keren u paven ivaa ve fese ga, kpa ve yar tom a akaawan a ken Bibilo sha er vea hemba mbamzeyol mba ken ivese yô.—Mat. 19:4-6.

12:41-44. Kwagh u kwasecôghol u lu icankwase la tese se ér doo u se suen mcivir u mimi sha inyaregh yasegh a iyol i tangen shio.

[Picture on page 29]

Yesu kaa a or ne ér a̱ yem ken ya na, a̱ za ôr ior nav akaa a i er sha ci na la cii sha ci u nyi?