Kange Ishima U Pasen Loho U Dedoo Sha Gbashima
“A wa se kwagh er se̱ ôr nongoior la kwaghaôndo, shi se̱ pase ve kwagh sha gbashima kpaa.”—AER. 10:42, NW.
1. Shighe u Peteru lu lamen a Korneliu la, lu tom u nyi ôr kwagh u u var var?
TORUTYA ugen ken tar u Italia yange kohol tsombor na man akar a na ér ve ungwa mkaanem ma Aôndo, man lu sha shighe la je Aôndo gema gbenda u a eren kwagh a uumace la ye. Or u cian Aôndo shon lu Korneliu. Apostoli Peteru yange kaa a ior mba ve kohol her la ér, i kaa a mbaapostoli ér ve ‘pase nongoior kwaghaôndo, shi ve pase ve kwagh u Yesu sha gbashima.’ Kwaghôron u Peteru la ume atam kpishi. Atôatyev a a lu ipusu la kpa yange ngohol jijingi u Aôndo shi i er ve batisema shi ve hingir mba vea za tema tor vea Yesu sha yô. Nenge er kwagh u Peteru pase sha gbashima hen shighe ne ume atam a dedoo sha wono!—Aer. 10:22, 34-48.
2. Se fa ser tom u eren shiada la yange lu sha ci u mbaapostoli mba 12 mbara tseegh ga sha ci u nyi?
2 Kwagh la yange er ken inyom i 36 la. Anyom a karen ken ijime er ahar nahan, kwagh ugen shi er u gema uma u or ugen u tôvon Mbakristu a ican kpoghuloo yô. Saulu u Tarsu yange mough lu yemen ken Damaseku maa Yesu ande hen a na, kaa a na ér: “Za nyôr ken gar, tsô á ôr u kwagh u a doo u ú er yô.” Yesu yange kaa a Anania ér Saulu una pase kwagh na “sha ishigh ki atôatyev man utor kua Mbaiserael kpaa.” (Ôr Aerenakaa 9:3-6, 13-20.) Shighe u Anania lu vea Saulu la, kaa a na ér: ‘Aôndo u uter asev vande veren we sha u u . . . eren shiada sha kwagh Na hen ior cii . . . yô.’ (Aer. 22:12-16) Saulu u i va hingir u yilan un ér Paulu la yange nenge tom u eren shiada la nena?
Yange Er Shiada sha Gbashima!
3. (a) Kanyi jighilii se lu timen sha mini? (b) Mbatamen mba ken Efese yange ve ungwa loho u Paulu la nahan ve er nena, man ve ver se ikyav i dedoo i nyi?
3 A doo se kpishi u henen akaa a Paulu yange er la cica cii, kpa hegen yô, de se ver nen ishima sha kwaghôron u yange na ken inyom i 56, i nger ken takerada u Aerenakaa ityough 20 la. Paulu na kwaghôron ne ken mkur u zende na u mishen u sha utar la. yange za nyer ken Milete, hen Kpezegemnger u Aegean yô, a tindi loho hen mbatamen mba ken tiônnongo u ken Efese la ér ve va. Gar u Efese lu ica a ijiir ne kuma er umai 30 nahan shi gbenda shon kpa lu jighilii ga. Nenge er mbatamen mba ken Efese mbara yange vea ungwa loho u Paulu la ve a saan ve iyol sha wono! (Nenge Anzaakaa 10:28.) Er saan ve iyol nahan kpa, gba u vea wa iyol vea za ken Milete. Yange gba u mbagenev vea tôô ian hen ijiir tom shin vea wuhe ajiir a ve a teen kasuaa? Nyian kpa, Mbakristu kpishi ka ve er imba kwagh ne sha er vea bunde iaven i môm i mkohol u vesen u i eren hanma inyom la ga yô.
4. Paulu yange er nyi shighe u lu ken Efese anyom imôngo laa?
4 Ú hen wer Paulu yange lu eren nyi ken Milete ken ayange a atar shin a anyiin a mbatamen mbara lu a va ga laa? Luun er ka we nahan ma u er nena? (Nenge Aerenakaa 17:16, 17.) Kwagh u Paulu ôr a mbatamen mba ken Efese la wase se u zuan a mlumun sha mpin ne. Yange pase er un er tom u pasen kwagh anyom a kar imôngo yô, kua shighe u vande lun ken Efese la kpaa. (Ôr Aerenakaa 20:18-21.) Er Paulu yange fa ér or môm nana nyiman kwagh a na ga yô, a kaa ér: ‘Hii sha iyange i m hii tan nguhar ken Ashia la je m pase kwagh sha gbashima.’ Sha mimi yô, Paulu yange kange ishima u eren tom u Yesu wa un la. A kure tom na ne ken Efese nena? Gbenda môm yô, lu u zan sha ajiir a Mbayuda lu kpishi la za pasen ve loho u dedoo. Luka kaa ér shighe u Paulu lu ken Efese ken inyom i 52 zan zan 55 la lu ‘ôron kwagh vangertiôr’ shi tesen akaa ken shinagoge. Shighe u Mbayuda hingir u ‘cighir asema, kera lu wan ikyo ga’ yô, Paulu hide gba pasen mbagenev mba ken gar la kwagh. Yange er shiada hen Mbayuda man Mbagrika mba ve lu ken zegegar la.—Aer. 19:1, 8, 9.
5, 6. Hii nan ve se fe ser Paulu yange pasen mbananjighjighga kwagh sha uya uya?
5 Mbagenev mba Paulu pase ve kwagh ken Milete ve hingir Mbakristu la, shighe kar yô, ve hingir mbatamen. Paulu umbur ve gbenda u yange un pasen kwagh yô. A kaa ér: “Ityough yuhwam sha u pasen ne hanma kwagh u lun a inja ga, man u tesen ne akaa ken igbar man ken uya enev kpaa ga.” Mbagenev sha ayange a ase ne kaa ér ka u za sôron anmgbianev sha uya vev, wan ve kwagh la tseegh Paulu a lu ôron kwagh sha mi heen ye. Kpa ka nahan ga. Kwagh u Paulu a kaa ér u ‘tesen akaa ken igbar man ken uya’ la tese ér ka u pasen mbananjighjighga kwagh. Kwagh u Paulu a er heen ér un pase ‘Mbayuda man Mbagrika kwagh u ishima i geman hen Aôndo man kwagh u jighjigh u nan Ter wase Yesu Kristu la’ ta iwanger sha kwagh ne. Sha mimi yô, lu mbananjighjighga, mba gba u vea gema asema vea na Yesu jighjigh la Paulu pase ve kwagh ye.—Aer. 20:20, 21.
6 Shighe u or u timen ken Bibilo ugen time ken Ruamabera u Mbakristu u ken Zwa Grika la vindi vindi yô, a ôr kwagh u Aerenakaa 20:20 ér: “Paulu yange tsa ken Efese anyom atar. Yange nyôr ken hanma ya shi nôngo u pasen hanma or cii kwagh (Ivur 26). Ivur ne lumun a kwaghpasen u sha uya uya man sha ajiir agen la kpaa.” Paulu yange una nyôr hen hanma ya, una pase kwagh er or u timen ken Bibilo ne a senge nahan shin una er nahan ga kpa, yange soo ér mbatamen mba ken Efese mbara ve de hungur gbenda u yange un pase kwagh la ga, kua kwagh u due ker la kpaa. Luka kaa ér: “Mba ve lu ken Ashia cii ungwa kwagh u Ter, Mbayuda kua Mbagrika kpaa.” (Aer. 19:10) Kpa, a er nan man mba ken Ashia “cii” vea ungwa loho laa, man kwagh ne tese nyi sha gbenda u se pasen kwagh laa?
7. Loho u dedoo u Paulu pase la yange u bende a mbagenev kpaa nena?
7 Er Paulu pasen kwagh sha ajiir a ior hemban lun man sha uya uya yô, ior kpishi ungwa loho na. U hen wer mba yange ve ungwa loho na ken gar u Efese la cii saa ken gar laa? Alaghga mbagenev yange vea yem sha ajiir agen sha u za eren kasua, mbagenev di vea yem a za kohol icombor ve, mbagenev di undu gar la sha ci u ve soo ayôôso a ka a ngee hen zegegar yum la ga. Nyian kpa, mbagenev kpishi undu ajiir a ve sha atôakyaa ne, alaghga we kpa u er kwagh nahan. Sha ashighe a tsuaa la kpa ior mba sha ajiir agen yange ve za ken Efese sha u za eren iniongo shin kasua. Alaghga shighe u ve lu ken Efese la ve nenge a Paulu shin ve ungwa loho na. Kanyi ia er shighe u vea hide ken uya vev laa? Mbagenev mba yange ve ngohol mimi la vea pase mbagenev kwagh. Alaghga mbagenev yange ve lu a hingir mbananjighjighga, kpa ve ôr mbagenev kwagh u ve ungwa shighe u ve lu ken Efese la. Sha nahan yô, alaghga ior vev mba hen tsombor man mbawanndor a ve man ahuraior a ve ungwa loho la man mbagenev ken ve lumun u. (Nenge Marku 5:14.) Kwagh ne tese ér aluer se er tom u pasen kwagh sha gbashima yô, kwagh u dedoo una due ker.
8. Ior mba ken haregh u Ashia cii yange ve ungwa loho u dedoo nena?
8 Shighe u Paulu hii tom u pasen kwagh ken Efese la, a nger ér, ‘hunda u vesen man u ageegh bughum.’ (1 Kor. 16:8, 9) Ka hunda u nyi yange u bugh sha ci u Paulu, man u bugh inja nena? Loho u dedoo u Paulu yange za hemen u pasen ken Efese la samber sha ajiir agen kpaa. Nenge kwagh u Kolose man Laodishia man Hierapoli man agar agen atar a yange lu hen haregh u Efese la. Paulu yange za ken agar ne ga, kpa loho u dedoo samber sha ajiir ne cii. Epafera kpa yange due hen ningir la. (Kol. 2:1; 4:12, 13) Epafera yange ungwa kwaghpasen u Paulu ken Efese ve hingir Orkristu yee? Bibilo pase se jighilii ga. Er Epafera lu samber a mimi ken gar na yô, alaghga tile sha ityough ki Paulu. (Kol. 1:7) Alaghga tsô, lu anyom a Paulu lu pasen kwagh ken Efese la ior mba ken gar u Filadelfia man Sardisu man Tiatire ungwa loho u Mbakristu ne ye.
9. (a) Ka isharen i nyi yange Paulu lu a mini? (b) Ivur i sha inyom i ken inyom i 2009 ne ér nyi?
9 Sha mimi yô, mbatamen mba ken Efese yange ve lu a ityôkyaa i vesen i lumun kwagh u Paulu ôr ne, ér: “M wa uma wam ikyo ga, ngum er ka ma kwagh u ikyoogh ga, sha u me kure zende wam man tom u m ngohol hen Ter la kpaa, ka u me pase Loho u Dedoo u sha mhôônom ma Aôndo la.” Ivur ne ngi a mkaanem ma taver ishima ma ken ivur i sha inyom i ken inyom i 2009 ne. Ma kaa ér: ‘Pase loho u dedoo sha gbashima.’—Aer. 20:24, NW.
Er Se Pase Kwagh sha Gbashima Nyian Yô
10. Se fa ser, gba u se kpa se pase kwagh sha gbashima sha ci u nyi?
10 Ka mbaapostoli tseegh i we ve tindi ér ve ‘ôr nongoior kwaghaôndo, shi ve̱ pase ve kwagh sha gbashima ga.’ Shighe u Yesu u i nder un la lam a mbahenen mba ve kohol ken Galilia, er iorov 500 nahan la, a wa ve tindi ér: “Za nen, za gema nen akuraior cii a̱ hingir mbahenen, eren nen ve batisema ken iti i Ter man Wan man Icighan Jijingi, tesen nen ve u kuran akaa a M we ne kwagh sha mi cii.” Er mkaanem ma Yesu ma tese nahan, tindi la ngu sha ci u Mbakristu mba mimi nyian kpaa. Ma kaa ér: “Nenge, Me luun a ven ayange ayange zan zan mkurtar je.”—Mat. 28:19, 20.
11. I fa Mbashiada mba Yehova sha tom u injaa u nyi?
11 Mbakristu mba tseen asema mba eren sha tindi la sha u ‘pasen loho u dedoo sha gbashima.’ Paulu yange pase mbatamen mba ken Efese gbenda u vesen u eren kwagh ne, ka kwaghpasen u sha uya uya je la. Orgen u i yer un ér David G. Stewart, Jr., yô kaa ken takerada ugen, u i gber ken inyom i 2007, u er kwagh u tom u pasen kwagh sha inja yô, ér: “Gbenda u Mbashiada mba Yehova ve tesen ior vev u pasen mbagenev akaa a ve ne jighjigh a mi la hemba wasen a gbenda u mbaaduav ka ve kohol ior ijiir i môm ve pasen ve kwagh la. Ka i doo Mbashiada mba Yehova u pasen mbagenev kwagh u ve ne jighjigh a mi la kpen kpen.” Nahan kanyi i dugh kere? A kaa ér, “Ken inyom i 1999 la, m tôv ior ken agar a vesen ahar a sha ityoughkitaregh ki tar u Yuropa, kpa lu iorov kpuaa tseegh kaa ér ior mba ken kwaghaôndo u Latter-day Saints shin ‘Mormon’ la pase ve kwagh ye. Iorov mba hemban 70 sha ityough ki deri di kaa ér Mbashiada mba Yehova pase ve kwagh, mbagenev je yô kaa ér, ve pase ve kwagh acin imôngo.”
12. (a) Ka se za sôr ior mba hen haregh wase “acin imôngo” sha ci u nyi? (b) Ôr kwagh u ma or u kera yô yange nan soon u ungwan loho wase ga, kpa nan va hingir u ungwan u yô?
12 Hen haregh wou kpa alaghga ior fa u sha tom u pasen kwagh. Man ka we u ne ve ior ve fe u ye. Er u pasen kwagh sha uya uya yô, ka u pase nomso man kasev kua agumaior cii kwagh. Alaghga u pase mbagenev kwagh acin imôngo je kpa vea soo u ungwan ga. Mbagenev yô, vea lumun ér u lam a ve ken Bibilo kpuaa. Mbagenev di vea lumun ér u pase ve kwagh naleghaa shi vea kegh ato a we kpaa. Akaa a se er kwagh sha mi ne cii ka akaa a se tagher a mi shighe u se lu ‘pasen loho u dedoo sha gbashima’ yô. Er se vande fan nahan, ior mba kpishi, mba se pase ve kwagh “acin imôngo” kpa ve vende u keghen ato, kpa ken masejime yô, ve lumun ér se pase ve kwagh yô. Alaghga kwagh yange er ve gayô or u doon ve ishima, u na ve ve lumun ér se pase ve kwagh yô. Nahan ve hingir anmgbianev asev mba kasev man mba nomso hegen. Ior vea soo u keghen ato a we hegen ga kpa, de yen ishima ga. Ka hanma or cii se ver ishima ser nana fa mimi ga. Kwagh u Aôndo a soo ér se er yô, ér se za hemen u eren tom u pasen kwagh ne kpoghuloo man sha gbashima kpaa.
Se Fa Er Kwaghpasen Wase Una Ume Atam Ga
13. Loho u dedoo u se pasen la ua fatyô u umen atam ken mbagenev a mfe wase shio nena?
13 Kwaghpasen u Paulu la yange wase ior mba pase ve kwagh iyol na ve ve hingir Mbakristu la tseegh ga. Se kpa ka ior mba se pasen ve kwagh la tseegh kwaghpasen wase a wasen ve ga. Se mba eren tom u pasen kwagh sha uya uya ne hanma shighe sha ci u se pase ior kpishi kwagh yô. Se mba pasen mbawanndor a vese man mba se eren tom a ve imôngo man mba se ze makeranta a ve imôngo kua mba hen tsombor wase cii loho u dedoo. Nahan kpa, se fa kwagh u una due ken loho u se pasen ve laa? Mbagenev yô, alaghga vea hii u eren kwagh sha loho u se pasen ve la ave ave je. Kpa mbagenev di yô, loho u mimi u se pase ve la ua ume atam hen shighe la ga kpa a lu ken hemen. Aluer kwagh er nahan ga kpa, alaghga mba se pase ve kwagh la vea ôr mbagenev kwagh u se pase ve la shin vea ôr ve kwagh u se ne jighjigh a mi la man ieren yase kpaa. Alaghga vea na vor u mimi u se lee ken a ve la ua ume atam ken mbagenev a mfe ve shio.
14, 15. Kanyi yange i due ken kwaghpasen u anmgbian ugene?
14 U tesen ikyav yô, hen ase sha kwagh u Ryan man kwase na Mandi, mba ve lu ken gar u Florida ken tar u Amerika la. Ryan yange pase orgen u eren tom vea na imôngo yô kwagh. Or ne eren kwaghaôndo u Hindu. Gbenda u Ryan wuhan iyol shi pasen kwagh la doo or ne kpen kpen. Ryan yange pase or ne kwagh sha kwagh u mnder u shin ku man mlu u mbakpenev. Sha iyange igen aikighe ken uwer u Janawari, or ne pine kwase na Jodi kwagh u a fe sha Mbashiada mba Yehova yô. Kwase na ne zaan adua u Mbakatoliko, nahan a kaa ér kwagh u un fe Mbashiada mba Yehova a mi yô, ka sha tom ve u “pasen kwagh sha uya uya la.” Tsô Jodi nger hen ijiir i keren kwagh sha Intanet la ér “Mbashiada mba Yehova,” maa za asegh sha ijiir yase i ombon akaa a sha Intanet, i i yer ér www.watchtower.org. la. Jodi yange ôr ityakerada yase man Bibilo kua ungeren mbagenev mba doon un hen ijiir la kpishi ken iwer itiar.
15 Shighe kar yô, Jodi va zua a Mandi, ve cii ve eren tom iyouci. Yange doo Mandi u nan Jodi mbamlumun sha mbampin nav kpen kpen. Shighe kar yô, ve gba lamen sha kwagh u Jodi a yer ér iliam i sha kwagh u “Adam zan zan Armagedon la.” Jodi lumun ér i hen Bibilo a na. Ica i gbe ga yô, Jodi hii u zan mbamkombo ken Iyou i Tartor. Mba ker ken uwer u Oktoba yô, Jodi hingir orpasenkwagh u nan lu a er batisema ga yô. Jodi er batisema ken uwer u Febewari. A kaa ér: “Hegen u m fe mimi ne hemba saan mo iyol cii shi m hemba zuan a mkom kpaa.”
16. Vande-eren u anmgbian ugen ken kpentar u Florida la tese se nyi sha loho u se pasen sha gbashima laa?
16 Ryan yange fa ér kwagh u un pase or u un eren tom vea na la una wase kwase u or shon u fan mimi ga. Un yô yange va mase kaven er kwagh u dedoo a dugh ken mkange u un kange ishima u ‘pasen loho u dedoo sha gbashima’ la yô. Alaghga u pase or kwagh hen ya u nan shin sha ijiir i tom shin ken makeranta shin shighe u ian i dugh yô, nahan mbagenev kpishi vea hingir u ungwan loho wase la a mfe wase shio. Er Paulu kpa yange fa atam a dedoo a loho na yange u ume ken “Ashia cii” ga nahan, we kpa alaghga u fa kwagh u dedoo u una due ken loho u u pasen sha gbashima la ga. (Ôr Aerenakaa 23:11; 28:23.) Nenge er i doo u u za hemen u eren tom ne sha gbashima sha wono!
17. Ú kange ishima wer u er nyi ken inyom i 2009 nee?
17 Se kange nen ishima u eren tom u pasen kwagh sha uya uya, u i we se sha ikyev ne kpoghuloo ken inyom i 2009 la, kua igbenda i pasen kwagh igen kpaa. Sha nahan yô, se kpa se fatyô u ôron kwagh ier i Paulu nahan ser: “M wa uma wam ikyo ga, ngum er ka ma kwagh u ikyoogh ga, sha u me kure zende wam man tom u m ngohol hen Ter la kpaa, ka u me pase Loho u Dedoo u sha mhôônom ma Aôndo la.”
Ú Na Mlumun Wer Nyi?
• Ka nena yange apostoli Peteru man Paulu kua mbagenev ken derianyom u hiihii la pase loho u dedoo sha gbashima?
• Se fatyô u fan atam a loho u se pasen ne a um la cii ga sha ci u nyi?
• Ivur i sha inyom i inyom i 2009 ne ér nyi, man u hen wer i doo sha ci u nyi?
[Blurb on page 19]
Ivur i sha inyom i 2009 ne, ér: “Pase loho u dedoo sha gbashima.”—Aer. 20:24, NW.
[Picture on page 17]
Mbatamen mba ken Efese yange ve fa er Paulu yange pasen loho u dedoo sha uya uya yô
[Picture on page 18]
Loho u dedoo u u pasen la ua ume atam ua za kighir nena?