Ityough 17
Zua A Mkpeyol Hen Atô u Ior Mba Aôndo
1, 2. Mlu u uumace la ngu er u ior mba hen ijiir i ijeverahumbe i vihi la nena?
TÔÔ ase ken ishima wer bo ijeverahumbe er hen ningir wou la. A vihi ya wou, man akaa a ou cii saa. Kwaghyan ban. Gba hingir we daeng nahan. Tsô, sha bamegha maa i va a akaa a nan mpever. I va a kwaghyan man akondo ngee dumbur inya. I maa ú ya u he. Mimi je ú lu a iwuese hen or u nan ve a akaa ne cii la.
2 Kwagh ngu eren nyian u a fatyô u karen sha kwagh ne yô. Vough er ijeverahumbe la nahan, ihyembeato i Adam man Ifa la i va a zege mvihi hen uumace. Ya u uumace u Paradiso la saa. Hii hen shighe la je yem ken hemen, ugomoti mba uumace kanshio u kuran ior sha ikev i ityav, ifer, man m-ban u jighjigh. Kwaghaôndo undu ikpelaior ngi kpen ijen i sha kwaghyan u ken jijingi u injaa. Nahan cii kpaa, u ôron sha mlu u ken jijingi yô, hegen Yehova Aôndo ngu van a kwaghyan, akondo, man itimbe i yaven kpaa. Ngu eren kwagh la nena?
“WANAKIRIKI U JIGHJIGH MAN U FAN KWAGH”
3. Ka nena Yehova ka a na akaa sha ci u uumace, er i tese sha akav a nyi nahana?
3 Akaa a nan mpever la ka i va a á sha hwange u i ser i ver vough yô, man Yehova kpaa sôr imba hwange u ken jijingi la sha ci u ior nav. Ikyav i tesen yô, yange Mbaiserael lu “mkohol u TER” je kuma er anyom 1,500 nahan. Ken atô ve yô lu mba Aôndo ver sha u ve̱ lu hwange u tesen Tindi na yô. (1 Kroniku 28:8; 2 Kroniku 17:7-9) Ken derianyom u hiihii C.E. la, Yehova ver nongo u Kristu. I ver atôônanongo, man ve eren tom sha ikev i mbatamen mba shin tine mba yange i lu mbaapostoli man mbatamen la. (Aerenakaa 15:22-31) Nahan nyian kpaa, Yehova yaren tom a ior nav sha ikev i nongoior u a tsough la. Er nan ve se fe kwagh ne?
4. Ka an nan tese er nan ngu “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” la sha ayange a ainge ne, man ka nena ka i va a akaa a ken jijingi laa?
4 Yesu yange kaa er zum u una lu ken tahav mbu Tartor na yô, a zua a “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” u una naan “kwaghyan sha ashighe ashighe” hen mbadondon Nav yô. (Mateu 24:45-47) Shighe u i ver Yesu Tor sha ken inyom i 1914 la, “wanakiriki” ne lu ana? Mimi je yange lu mbahemenev mba Adua Mbaaie ga. Kwagh u yange ve hemban nan ikum ve yô, lu u samber a mbamhen mba suen ugomoti vev ken Ityav mbi Tar Cii Mbi sha I la. Kpa kwaghyan u ken jijingi u sha shighe vough la yô lu ikum i Mbakristu mbamimi mba i shighe ve mkurem sha icighan jijingi u Aôndo man ve lu vegher u kwagh u Yesu lu yila er “anikumuile u kpeghee” la. (Luka 12:32) Mbakristu mba i shighe ve mkurem ne yange ve pase Tartor u Aôndo lu ugomoti mbaiorov ga. Sha ci u nahan yô, ken anyom a karen ne mbaperapera umiliôn imôngo mba ve lu “iyôngo igen” la ve kohol “wanakiriki” u i shigh un mkurem ne sha u eren kwaghaôndo u mimi. (Yohane 10:16) Sha u yaren tom imôngo a ‘wanakiriki u jighjigh’ ne man Mbatamen mba Shin Tine nav mba nyian ne yô, Aôndo ka a tese ior nav mba ve kohol imôngo ne sha u ve̱ na kwaghyan u ken jijingi, akondo, man ijiir i tsan hen mba i sar ve u zuan a akaa shon la.
“KWAGHYAN SHA ASHIGHE ASHIGHE”
5. Ka nyi imba mlu u ken jijingi a lu shin tar nyiana, kpa kanyi Yehova a lu eren sha kwagh nee?
5 Yesu kaa er: “Ka sha bredi tseegh or á lu uma ga, kpa ka sha hanma kwaghôron u a dugh sha zwa u Aôndo yô.” (Mateu 4:4) Er i lu nahan kpaa, vihi kpishi er, ior kpishi ve lu veren ishima sha akaaôron a Aôndo ga yô. Er yange Amoshi profeti u Yehova tsengaôron nahan, ‘ijen gba shin tar, kpa ka ijen i kwaghyan shin imura i mnger ga, kpa ka sha u ungwan kwaghôron u TER.’ (Amoshi 8:11) Ior mba ve eren kwaghaôndo tsung je kpaa mba ijen ken jijingi. Nahan cii kpaa, ishimaveren i Yehova yô er “ior cii ve̱ war ve̱ ar sha mfe u fan mimi la.” (1 Timoteu 2:3, 4) Nahan, ngu nan kwaghyan u ken jijingi mgbeghaa je. Kpa ka hana a zua a mini?
6. Ka nena Yehova yange koson ior nav ken jijingi sha ayange a tsuaa laa?
6 Hii sha igbetar je, Yehova ne kwaghyan u ken jijingi hen ior nav sha atihi atihi ka môm môm ga. (Yesaia 65:13) Ikyav i tesen yô, upristi mba Iserael yange ve kohol nomsombaiorov, kasev, man mbayev sha u nan ve kwaghwan imôngo ken Tindi u Aôndo. (Duteronomi 31:9, 12) Sha ikev i mbatamen mba shin tine la, Mbakristu mba ken derianyom u hiihii yange ve kohol atôônanongo man ve zuan mbamkombo sha ci u tesen shi nan ishimataver hen ior cii. (Mbaromanu 16:5; Filemon 1, 2) Mbashiada mba Yehova dondo ieren ne. I lôhôu er u̱ zaan mbamkombo vev cii.
7. Ka nena u zan mbamkombo mba Mbakristu hanma shighe la a gbe a zough a mfe man jighjigh u nana?
7 Ka mimi, alghga ú vande zuan a kwaghfan kpishi ken Bibilo i henen you la. Alghga orgen nan nau iwasen. (Aerenakaa 8:30-35) Kpa jighjigh u nan wou la a fatyô u karen un sha kon u aluer i nenge sha ú dedoo ga yô ua uma man ua kpe la. Sha nahan yô, gba kpee u ú ngohol kwaghyan u ken jijingi. (1 Timoteu 4:6) Mbamkombo mba Mbakristu ka ve na ityesen i ia za hemen u nan we mkpeyol ken jijingi shi ia wase ú sha er ú za hemen u vesen ken jighjigh u nan er mfe u Aôndo a lu seer ken awe yô.—Mbakolose 1:9, 10.
8. Er nan i taver se ishima er se̱ zaan mbamkombo mba Mbashiada mba Yehova?
8 Mbamkombo shi ka ve iv awashima ugen u vesen. Paulu nger er: “Sé wa nen ayol a ase iko, sé taver nen ayol a ase asema u lun a dooshima man aeren a dedoo. Se̱ de bundu nen mbamkohol asev mba aduaav . . . ga.” (Mbaheberu 10:24, 25) Ishemberti i ken zwa Grika i i gem er “taver” la inja na kpaa er “u tsaase.” Injakwaghôron i ken Bibilo kaa er: “Ka sha iyô, ka i tsaase iyôgh ye. Kape or kpaa ka nan tsaase orgen la.” (Anzaakaa 27:17, NW ) Se cii gba u a ‘tsaase’ se hanma shighe. Akaa a taregh a zaniyol hanma iyange la aa fatyô u kpughur jighjigh u nan wase. Zum u ka sea za mbamkombo mba Mbakristu yô, ka se na shi se ngohol ishimataver kpaa. (Mbaromanu 1:11, 12) Mba ken tiônnongo ka ve dondo kwaghwan u apostoli Paulu wa er “taver nen ayol a en asema, wasen nen ayol a en” la, man ambaakaa la nga tsaase jighjigh u nan wase. (1 Mbatesalonika 5:11) U lun ken mbamkombo mba Mbakristu hanma shighe la shi ka a tese er se mba a dooshima hen Aôndo shi ka a na se aan a wuese un.—Pasalmi 35:18.
“HAA NEN DOOSHIMA IYOL”
9. Ka inja nena Yehova a tese ikyav ken dooshima u lun a mini?
9 Paulu nger er: “Haa nen dooshima iyol, ka kwagh u maghen mlu u vough je la.” (Mbakolose 3:14) Yehova na se kwagh u haan iyol ne sha erdoo na. Sha nyi gbenda? Mbakristu vea fatyô u tesen dooshima sha ci u ka môm ken atam a Aôndo a ne a icighan jijingi u Yehova yô. (Mbagalatia 5:22, 23) Yehova iyolna tese dooshima sha gbenda u hemban cii sha u nan Wan na u môm môm la sha u se̱ zua a uma u tsôron yô. (Yohane 3:16) Mtese u dooshima u hemban cii ne ka ikyav hen a vese i se kpaa se̱ tese ieren ne yô. “Aluer kape se doo Aôndo ishima la yô,” kape apostoli Yohane lu nger la, “nahan ka u se kpaa se̱ doo ayol ase.”—1 Yohane 4:11.
10. Ka nena se fatyô u zuan a mtsera ken mzough u sha tar u “anmgbianev cii” laa?
10 U we zan mbamkombo ken Iyou i Tartor la una nau ian i dedoo i tesen dooshima. Her la ú zua a ior anza kposo kposo. Ka keng ú sôsom ikua a mbakpishiv ken ve fese je. Ka mimi, ior mba kposo kposo ken atô u mba ve civir Yehova je kpaa. Alaghga ngise yô ú nyaghen ior mba asaren ave shin mbamlu vev ve lu kposo a mba ou yô. Nahan kpa, Mbakristu yô ka u “anmgbianev cii ve̱ doo [ve] ishima.” (1 Peteru 2:17, ka se se nger i yier ye.) Sha ci u nahan yô, i lu ishimaveren you u fan mba ú zou a ve ken Iyou i Tartor la—kua mba anyom ave, mlu ve, nongo, shin mze u ve ze makeranta la una kaha a u wou je kpaa. Ka keng alaghga ú kav wer hanma ken ave yô nan ngu tseer tseer ken ma ieren i injaa.
11. Er nan i doo u ishima ia za u iyol sha mlu kposo kposo u ior ken atô u ior mba Yehova la ga?
11 Mlu u ior ve lu kposo kposo ken tiônnongo la gba u una za u iyol ga. U tesen ikyav yô, tôô ken ishima wer umato kpishi mba yemen zende vea we imôngo sha gbenda. Ka ve cii ve lu yevese ayem kwagh môm ga, shin ve cii gbong gbong ve ngu kwagh môm ga. Mbagenev vande yemen umai imôngo, kpa di vough er we nahan, mbagenev di yô ka moughon ve je ne. Nahan cii kpaa, shin er mbamkposo mban ve lu nahan kpa, ve cii mba yemen gbenda môm. Ka kwagh môm nahan vough hen ior mba ken tiônnongo. Ka ve cii ka ve maa mbamlu mba Orkristu kwagh môm ga. U seer yô, ka ve cii ve lu ken mluyol shin mlu u ken ishima inja i môm ga. Mbagen civir Yehova anyom ngee; mbagen di yô ka hiin ve je ne. Nahan kpa, ve cii mba yemen sha gbenda shon môm u u yem ken uma u tsôron la, “lu nen ishima i môm man mhen môm kpaa.” (1 Mbakorinte 1:10) Nahan yô, ker aeren a dedoo hen mba ken tiônnongo i de lu a a lu a inja ga la ze. U eren nahan la una sagh ú ishima, sha ci u ú kav dedoo wer Aôndo ngu hen atô u ior nav. Man mimi je kape ú soo u lun je ne.—1 Mbakorinte 14:25.
12, 13. (a) Aluer ma or ken tiônnongo nan vihi ú ishima yô, ú fatyô u eren nyi? (b) Er nan i lu hange hange sha u ú wa kwagh ken ishima ga?
12 Er uumace cii ve yen yô, ashighe agen or ken tiônnongo nana ôr shin nana er kwagh u vihin we ishima. (Mbaromanu 3:23) Orhenen Yakobu lu nger mimi nahan er: “Se cii se mba nenge gbev sha akaa kpishi. Aluer or nana nôngo gbev sha kwaghôron ga yô, nan ngu or u vough je.” (Yakobu 3:2) Ú er nena aluer or vihiu ishima yôô? Injakwagh i ken Bibilo kaa er: “Kwaghfan u or ka a na nan yuwen fefa ga, u den or kwaghbo, ka nan kwagh u icivirigh je.” (Anzaakaa 19:11) U lun a kwaghfan yô ka u henen sha kwagh zan shimi, u kaven akaa a alghga a ne ve or la nan lam shin nan er kwagh nahan la. Se kpishi ka se yar tom sha kwaghfan wase u nan ityôkyaa i i ne ve se er kwagh shami ga yô. Er nan ve se kera yar tom a mi sha u kaven shi cirin mbamyina mba mbagenev ga?—Mateu 7:1-5; Mbakolose 3:13.
13 Mayange de hungur ga ka keng u saa se de mbagenev asorabo ave aluer se ayol a ase kpaa ka u se zua a mde u asorabo hen Yehova yô. (Mateu 6:9, 12, 14, 15) Aluer se mba eren mimi yô, se er a mbagenev sha gbenda u dooshima. (1 Yohane 1:6, 7; 3:14-16; 4:20, 21) Sha ci u nahan yô, aluer ú ngu a ma mzeiyol a or ken tiônnongo yô, nôngo yange kwagh u wan ken ishima. Aluer ú haa dooshima iyol yô, ú nôngo sha u sôron mzeiyol la, man ú vihi shighe sha u zamber ga aluer ka we ú ne ishimavihin la yô.—Mateu 5:23, 24; 18:15-17.
14. Ka aeren a nyi i doo u se haa iyoloo?
14 Ikondo yase i ken jijingi la i kua aeren agen a a lu ikua a dooshima yô. Paulu yange nger er: “Haa nen mhôônom ma kôron tsung iyol, man shi ieren i dedoo man iyol i gengese ga, man ishima i legh legh man ishima i wan.” Aeren ne, a dooshima a kohol á cii ne, nga vegher u “orhe” u sha inja i Aôndo la. (Mbakolose 3:10, 12) We ú nôngo sha u haan ikondo iyol sha imba gbenda ne kpa? Hemban je yô aluer ú haa ikondo i lun a dooshima hen anmgbianev la iyol yô ú lu a ikyav i mbahenen mba Yesu, sha ci u yange kaa er: “Ka sha kwagh ne man ior cii vea kav er ne lu mbahenen Av ye, aluer ne doo ayol a en yô.”—Yohane 13:35.
IJIIR I MKPEYOL
15. Ka nena tiônnongo a lu inja er ijiir i yerene?
15 Tiônnongo shi ka a lu mure, ijiir i yeren i ú fatyô u fan wer ú ngu ken mkpeyol yô. Ú zua a ior kimi mba ve lu nôngon a ishima i môm sha u vea er kwagh u a lu vough sha ishigh ki Aôndo yô. Kpishi ken ave vande karen a aeren a bo man mbamlu mba alaghga ú lu nôngon wer ú kar a ve kera la. (Titu 3:3) Vea fatyô u wasen we, sha ci u i ôr se er “wasen nen ikav ayol a en.” (Mbagalatia 6:2) Sha gbaaôndo yô, u eren kwagh u una va a uma u tsôron la ken masejime yô ka tom wou. (Mbagalatia 6:5; Mbafilipi 2:12) Er i lu nahan kpa, Yehova na tiônnongo u Mbakristu sha u a̱ lu gbenda u kpilighyol u nan iwasen man ishuen kpaa. Aluer mbamzeiyol ou mba nan nan je kpaa, ú ngu a ijiir i dedoo—tiônnongo u lun a dooshima u una tile ú ken ijime ken ashighe a ican shin ibanave yô.—Kar Luka 10:29-37; Aerenakaa 20:35.
16. Ka nyi imba iwasen mbatamen mba ken tiônnongo ka ve na?
16 Ken atô u mba vea lu ikua sha u nan we iwasen yô ka ‘uiwua mba ken ior’—mbatamen mba i tsough ken tiônnongo, shin mbakuran, mba ka ve kura ikumuile sha asema ave man sha gbashima la. (Mbaefese 4:8, 11, 12; Aerenakaa 20:28; 1 Peteru 5:2, 3) Sha kwagh ve yô, Yesaia yange ôr kwaghôron u profeti er: “Hanmô ve kpaa nana hingir er ijiir i yeren ahumbe nahan, man er ijiir i yeren uraahumbe yô, er uikuwanmbamngerev hen ikpoghonya nahan yô, er mure u zegevande u ken tar u vôron kpishi yô.”—Yesaia 32:2.
17. (a) Ka nyi imba iwasen jim Yesu yange soo u nana? (b) Kanyi kwagh Aôndo yange tôndo zwa er una va a mi sha ci u ior nava?
17 Zum u Yesu lu shin tar la, hemen u sha dooshima ken atô u mbahemenev mbaadua la ban kpishi. Mlu u ior la kôr un ken ishima tsung je, man soo sha mimi er una wase ve ken jijingi kpaa. Kunya kôr Yesu a ve sha ci u “i tumbul a ve, ve sambe wuee er iyôngo i i lu a orkuran i ga nahan.” (Mateu 9:36) Kwagh ne pase mlu u mbagenev nyian mba ka ve wa ishima sha mbamzeiyol mba nyoon ken ishima tsung a ma or u vea gema hen a nan sha u zuan a iwasen i ken jijingi man msurshima ga la tsô! Kpa ior mba Yehova mba a iwasen i ken jijingi, sha ci u yange er ityendezwa er: “Me shi Me ver mbakuranilev sha i, mba vea sôôso i yô; ia kera cia kwagh ga, shin kwagh á cier i iyol kpaa ga, hanimôgh kia kera ban ken i ga.”—Yeremia 23:4.
18. Er nan i doo u se za hen ortamen aluer se mba keren iwasen i ken jijingi yôô?
18 Nôngo fa mbatamen mba i tsough ken tiônnongo la. Mba a mkav kpishi sha u yaren tom a mfe u Aôndo la, sha ci u ve kuma sha atôakaa a mbakuran a i nger ken Bibilo la. (1 Timoteu 3:1-7; Titu 1:5-9) De timbir sha u zan hen môm ken ave ga aluer ú soo u zuan a iwasen i ú de ieren shin mlu u a zough sha atindi a Aôndo ga la yô. Tsô ú nenge er mbatamen ka ve dondo kwaghwan u Paulu la yô, er: “Wa nen mba ve eren nzughul nzughul mbara kwagh, taver nen mba ve yen ishima la asema, wasen nen mba ve taver ga yô, waan nen ishima a ior cii.”—1 Mbatesalonika 2:7, 8; 5:14.
EMBER MKPEYOL IMÔNGO A IOR MBA YEHOVA
19. Kanyi imba averen Yehova a hee sha mba ve ker mkpeyol ken atô u nongo na laa?
19 Shin er se lu ken mbamlu mba ken myina hegen nahan kpaa, Yehova ne se kwaghyan u ken jijingi, akondo, man ijiir i yeren kpaa. Ka mimi, saa se kegh tar u he u Aôndo a tende zwa la ve se ember mbamtsera mba paradiso jim la ye. Kpa mba ve lu ken nongo u Yehova yô hegen je mba ember mkpeyol u ken paradiso u ken jijingi la. Sha kwagh ve yô, Esekiel yange na kwaghôron u profeti er: “Vea tema bem bem, ma or nana kera ta ve mciem iyol ga.”—Esekiel 34:28; Pasalmi 4:8.
20. Ka inja nena Yehova una kimbi nyityô kwagh i se ne sha ci u mcivir na la?
20 Se fatyô u lun a ishughun kpishi sha er Yehova ka a na akaa a ken jijingi sha dooshima na ken Mkaanem nam man nongo na yô! Kporom ikua hen ior mba Aôndo. De cian u eren nahan sha ci u kwagh u ahuraior shin anmgbianev alaghga vea hen sha a we sha er ú lu ngohol mfe u Aôndo la ga. Mbagenev a saan ve iyol a we ga sha ci u ú ngu van ikua a Mbashiada mba Yehova shi zan mbamkombo ken Iyou i Tartor. Kpa Aôndo una kimbi ú injar a hemba nyityô kwagh i ú ne sha ci u mcivir na la cii. (Malaki 3:10) Heela tseegh ga, Yesu yange kaa er: “Or ngu u nana undu ya, shin anmgbianev mba nomso, shin anmgbianev mba kasev, shin ngô, shin ter, shin ônov, shin ishule sha ci Wam man Loho u Dedoo ne, man nana de ngohol mtsera kwa akunduataan hegen hen shighe ne ga: uya man anmgbianev mba nomso man anmgbianev mba kasev man ungô man ônov man ishule a mbamtev mba sha atsan kpaa, man ken ayange a ken hemen nana ngohol uma u tsôron.” (Marku 10:29, 30) Een, aluer ú undu nyityô kwagh ken ijime shin ka u ú wa ishima shami kpaa, ú fatyô u zuan a mzough imôngo u dedoo man mkpeyol u ken jijingi ken atô u ior mba Aôndo.
KAR MFE WOU
Ka an na lu “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh”?
Ka nyi ago Yehova a we a ver sha u koson se ken jijingi?
Ka inja nena mba ken tiônnongo u Kristu mbara vea wase se?