Ungwan Imo I Mbakuran Mba Lun A Dooshima A Iyol Hiden Ijime
“Ungwan nen imo i mbahemenev enev, hide nen a ayol a en ijime hen ve.”—MBAHEBERU 13:17.
1, 2. Ka akaaôron a ken ruamabera a nyi nahan a tese ér Yehova man Yesu ka Mbakuran mba lun a dooshima?
YEHOVA AÔNDO man Wan na Yesu Kristu, ka Mbakuran mba lun a dooshima. Profeti Yesaia tsengaôron wener: “Nenge, Ter AÔNDO Una va sha agee, Una kura tar sha uwegh Nagh je . . . Una koso ilev Nav er orkuranilev nahan, Una kohol ônovmbaiyôngov sha uwegh Nagh, Una tôô ve Una wa sha ikyum Na, Una za a mbiambenônov tegh tegh.”—Yesaia 40:10, 11.
2 Kwaghôron u profeti ne yange hii kuren shighe u asande a Mbayuda mba i yem a ve uikyangen la hide ken Yuda ken inyom i 537 Cii man Shighe u Yesu la. (2 Kroniku 36:22, 23) Shi kwaghôron shon va kure shighe u Yesu Kristu, un u a lu Shirushi u Vesen la, due a asande a mba i shigh ve mkurem ken “Zegebabilon” kera ken inyom i 1919 la. (Mpase 18:2; Yesaia 44:28) Ka un a lu “uwegh” ku Yehova ku kua kura tar la ye, shi ka un kpaa a lu kohol iyôngo shi hemen i sha dooshima kpaa ye. Yesu iyolna kaa ér: “Mo M ngu Orkuranilev u dedoo; M fa mbi Yav, mbi Yav kpaa fam.”—Yohane 10:14.
3. Yehova tese ikyo i wan sha gbenda u a eren a iyôngo na la nena?
3 Kwaghôron u a lu ken Yesaia 40:10, 11 la tese ér Yehova eren a iyôngo na sha ue. (Pasalmi 23:1-6) Shighe u Yesu lu eren tom na u pasen kwagh shin tar la, un kpa eren kwagh a mbahenen nav kua mbagenev sha dooshima. (Mateu 11:28-30; Marku 6:34) Yehova man Yesu yange ve kôr ieren i mbakuranilev shin mbahemenev mba Iserael mba yange ve undu iyôngo ve shi ve nzughul a i la ihyom. (Esekiel 34:2-10; Mateu 23:3, 4, 15) Yehova tôndo zwa wener: “Me yima ikyumuile Yam man ia kera lu ishar ga; man Me ôr ijir her atô u iyôngo a iyôngo. Me ver orkuran môm sha a ve, nana koson ve, ka wanakiriki Wam Davidi je la, ka un una koson ve shi ka un kpaa una hingir orkuran ve ye.” (Esekiel 34:22, 23) Ken ayange a masejime ne, ka Davidi u Vesen, Yesu Kristu, u a lu “orkuran môm” ne Yehova a ver un ér a nengen sha mbatomov Nav mba shin tar ye, inja na yô ka Mbakristu mba i shigh ve mkurem man “iyôngo igen” je la.—Yohane 10:16.
Mbakuran Ka Uiyua mba Yehova a Ne Tiônnongo Yô
4, 5. (a) Ka iyua i dedoo i nyi Yehova a ne ior nav mba shin tara? (b) Ka iyua i nyi Yesu a ne tiônnongo?
4 Yehova na tiônnongo u Kristu iyua i dedoo, gadia a ver “orkuran môm”—ka Yesu Kristu je la—sha u a nengen sha mbatomov Nav mba shin tar la. Yesaia 55:4 tsengaôron kwagh u Orhemen u Aôndo a ver ne ér: “Nenge, M ver un Mer, a̱ lu shiada hen ior a̱ lu orhemen man orwan akuraior kwagh.” I kohol nongo u mba i shigh ve mkurem la kua “zegeikpelaior” la cii ken hanma nongo man hanma zwa man hanma nongoior man hanma ikyurior. (Mpase 5:9, 10; 7:9) Sha nahan yô, ve kohol cii ve hingir tiônnongo u ‘ikyumile môm’ sha hemen u “orkuran môm,” Kristu Yesu.
5 Yesu kpa na tiônnongo na u shin tar la iyua i dedoo. A ver mbakuran mba jighjigh mba ve lu kaven Yehova kua Yesu sha u nengen sha ikyumile sha dooshima la. Apostoli Paulu ôr kwagh u iyua i sha dooshima ne ken washika u nger Mbakristu mba ken Efese la, wener: “Zum u A kôndo sha yô, A kua a mbakwarev, A yem a ve, man A na ior uiyua kpaa. Ka Un je A ne mbagenev ve̱ lu mbaapostoli, mbagenev yô, ka uprofeti, mbagenev ka mbaivangeli, mbagenev ka mbakuran man mbatesen. Ka sha u nan uicighanmbaiorov ve̱ kuma sha tom u eren, sha u maan iyol i Kristu.”—Mbaefese 4:8, 11, 12.
6. I ôr kwagh u mbatamen mba i shigh ve mkurem mba yange ve lu ken mbamzough mba mbatamen la ken Mpase 1:16, 20 ér nyi, man mbatamen mba ve lu iyôngo igen la di a fatyô u ôron kwagh ve ér nyi?
6 Ka mbakuran shin mbatamen mba Yehova man Wan na ve ver sha ikyev i icighan jijingi sha u ve nengen sha iyôngo sha dooshima la ve lu “uiyua” mban ye. (Aerenakaa 20:28, 29) Sha hiihii la mbakuran mban cii lu Mbakristu mba i shigh ve mkurem yô. Mpase 1:16, 20 ôr kwagh u mbatamen mba yange ve lu ken mbamzough mba mbatamen ken tiônnongo u mba i shigh ve mkurem la ér, mba “asan” shin “mbaityomov” ken uwegh ku yanegh ku Kristu shi ka un a lu hemen ve kpaa ye. Er mba i shigh ve mkurem la ve mase shin kpuaa shin tar ken ayange a masejime ne yô, mbatamen mba ken Kristu mba ve lu ken atôônanongo kpishi ka ior mba ken iyôngo igen. Er i lu mba ve til sha ityough ki Mbahemenev mba Shin Tine ka ve tsua mbatamen mban sha ikyev i icighan jijingi yô, ve kpa se fatyô u kaan ser mba ken uwegh ku yanegh (shin sha ikyev i) Yesu Kristu, un u a lu Orkuranilev u dedoo la. (Yesaia 61:5, 6) Doo u se ungwan mbatamen mba ken tiônnongo mban, gadia mba dondon hemen u Kristu, un u a lu Ityough ki tiônnongo la.—Mbakolose 1:18.
Ungwa Imo i Mbakuran Mban shi Hide a Iyol IJime hen a Ve
7. Ka kwaghwan u nyi apostoli Paulu a we se sha ieren i i gbe u se eren a mbakuran mba ken Kristuu?
7 Yehova Aôndo man Yesu Kristu, Mbakuran asev mba ve lu sha la soo ér se ungwan mbakuran mba ve ne ve ityom kposo kposo ken tiônnongo la shi se hiden a iyol ijime hen ve kpaa. (1 Peteru 5:5) Icighan jijingi u Aôndo yange mgbegha apostoli Paulu nger ér: “Umbur nen mbahemenev enev, ve mba ve ôr ne mkaanem ma Aôndo, ver nen ishima sha mkur u zende ve man shi kav nen jighjigh ve u nan kpaa. Ungwan nen imo i mbahemenev enev, hide nen a ayol a en ijime hen ve gadia mba kuran uuma enev er ka ior mba vea za pase kwagh u ve er la keng nahan. Ve̱ er nahan saan saan i̱ de lu sha ishima i vihin ga, gayô, á lu ne a inja ga.”—Mbaheberu 13:7, 17.
8. Paulu kaa ér se ‘ver ishima’ sha nyi, man se ‘ungwan imo’ i mbahemenev nena?
8 Aluer u nenge yô, Paulu wa se kwagh ér se ‘ver ishima’ sha ieren i dedoo i mbatamen mba jighjigh mban, nahan se kav jighjigh ve u nan la. Shi a wa se kwagh ér se ungwan ior mba i tsough ve ne shi se dondon hemen ve kpaa. Ortimen ken Bibilo, u i yer un ér R. T. France la kaa ér inja i ishember i ken zwa Grika i i gem heen ér “ungwan nen imo” i mbahemenev la kaha kposo a “u eren sha imo i or; inja i i kpôô kpôô yô, ka ‘u lumun kwagh a mkighir shio,’ er u lumun kwagh u mbahemenev ve kaa la a ishima yase nahan.” Se mba ongo imo i mbatamen sha ci u i kaa a vese ken Mkaanem ma Aôndo ér se ungwan ve, heela tseegh ga se fa dedoo ser kwagh u Tartor u Aôndo gba ve ishima kua kwagh wase kpaa. Nahan aluer se lumun hemen ve a ishima i môm yô, a saan se iyol kpee je.
9. Er nan i lu hange hange u ‘hiden a ayol ase jime’ shi ungwan imo i mba ve lu hemen laa?
9 Kpa aluer se nenge ser gbenda u mbatamen ve kaa ér se er kwagh la ka gbenda u sha mi ga yô, se er nena? Ka shighe u i doo u se ungwa ve jim jim je ne. Aluer kwagh er man se nenge ser mbatamen nenge sha kwagh shon wang yô, a taver se u ungwan ve ga, shi se lumun kwagh u ve kaa ér se er kpaa. Kpa shighe u hemen ve u wanger se ga kpa se ongo ve yô, se mba tesen ser mimi je se mba ungwan ve. Peteru, u yange va hingir apostoli la kpa tese imba m-ongo u ungwan kwagh ne.—Luka 5:4, 5.
Atôakaa Anyiin a a Ne Ve Se Ongo Imo i Mbatamen Yô
10, 11. Mbakuran yange ve “ôr” anmgbianev vev mba ken Kristu mba sha derianyom u hiihii la “mkaanem ma Aôndo” nena, man mba ôron ve ma nyian nena?
10 Er i vande ôron ken Mbaheberu 13:7, 17 nahan, apostoli Paulu na se atôakaa anyiin a i doo u se ungwan imo i mbahemenev mba ken Kristu yô. A na ityôkyaa i hiihii ér mba ‘ôron se mkaanem ma Aôndo.’ Umbur wer, “uiyua” mba Yesu a ne ken atôônanongo la “ka sha u nan [shin kôôm] uicighanmbaiorov ve̱ kuma sha tom u eren.” (Mbaefese 4:11, 12) Yesu yange kôôm mhen kua ieren i Mbakristu mba sha derianyom u hiihii la sha ikyev i mbakuran mba jighjigh. Mbakuran mban mbagenev je yô, jijingi mgbegha ve nahan ve nger atôônanongo uwashika kpishi. Yange yar tom a mbakuran mba jijingi tsua ve la sha u ve hemen Mbakristu mba sha ayange a tsuaa la shi ve taver ve asema kpaa.—1 Mbakorinte 16:15-18; 2 Timoteu 2:2; Titu 1:5.
11 Yesu ngu hemen se nyian sha ikyev i Mbahemenev mba shin Tine kua mbatamen mba i tsough ve, ve til sha ityough ki “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” la. (Mateu 24:45) Se mba dondon kwagh u Paulu a we se ne sha u nan Yesu Kristu, “Orkuranilev u tamen” la icivir. A wa se kwagh ér: “Rumun nen mbara mba ve eren tom her a ven sha gbashima mba ve hemen ne ken Ter shi ve we ne kwagh kpaa la.”—1 Peteru 5:4; 1 Mbatesalonika 5:12; 1 Timoteu 5:17.
12. Mbakuran mba ‘kuran uuma asev’ nena?
12 Kwagh u sha uhar u a ne ve i doo u se ungwan mbakuran mba ken Kristu yô, ka sha ci u ‘mba kuran uuma asev.’ Shighe u ka vea nenge a kwagh ken vese u una vihi mlu wase u ken jijingi yô, ve er kwagh fefa sha er se hide sha gbenda yô. (Mbagalatia 6:1) Ishemberti i ken zwa Grika i i gem ér “u kuran” la inja i i ér “u lun per.” Ortimen ken Bibilo ugen kaa ér inja i ishemberti ne yô, ka u “mbakuran lun per hanma shighe cii.” Heela tseegh ga, ashighe agen mbatamen ka ve shi per sha er vea nôngo i̱ kpe se iyol ken jijingi yô. Sha nahan yô, doo u se ungwan imo i mbatamen mba ve lu nôngon kwagh kpoghuloo sha u dondon ikyav i dooshima i Yesu Kristu, “orkuranilev u tamen” la gaa?—Mbaheberu 13:20.
13. Hanma orkuran kua hanma Orkristu nana va ôr kwagh u nan iyol i nan nena, man nana ôr ana?
13 Ityôkyaa i sha utar i se eren kwagh ken mzough a mbakuran yô, ka sha ci u mba kuran se “er ka ior mba vea za pase kwagh u ve er la keng nahan.” Mbatamen fa ér ve mba mbakuran mba ve lu sha ikyev i Yehova Aôndo man Yesu Kristu, mbakuran asev mba shaav la. (Esekiel 34:22-24) Iyôngo ne cii ka i Yehova, “A yam [i] sha awambe a sha iyol i Wan Na,” man una pine hanma orkuran kwagh sha gbenda u nan eren a iyôngo i i gbe u a eren a i sha “dooshima” la. (Aerenakaa 20:28, 29) Sha nahan yô, hanma wase nana va ôr Yehova er nan dondo akaawan a na la yô. (Mbaromanu 14:10-12) Aluer se mba ungwan imo i mbatamen mba i tsough ve la yô, se mba tesen ser se mba ungwan Kristu, un u a lu Ityough ki tiônnongo la.—Mbakolose 2:19.
14. Kanyi ia na ve mbatamen mba ken Kristu vea er tom a ‘ishima i vihini,’ man kwagh ne una gema a va a nyi?
14 Paulu ôr se ityôkyaa i sha unyiin i i gbe u se ungwan imo i mbatamen mba Kristu yô. A nger ér: “Ve̱ er nahan saan saan i̱ de lu sha ishima i vihin ga, gayô, á lu ne a inja ga.” (Mbaheberu 13:17) Mbatamen mba a ityom kpishi i eren, ka ve tese iyôngo shi ve hemen i gbenda sha u eren tom u pasen kwagh kpaa. Shi mba nengen sha icombor ve man mbamzeyol mba ken tiônnongo. (2 Mbakorinte 11:28, 29) Aluer se mba ken ijoughave a ve ga yô, se lu seer ve a seer tom. Kwagh ne una na ve “ishima i vihin.” Shi aluer se mba ken ijoughave a ve ga yô, a vihi Yehova a vese nahan se lu wan iyol yase ken kwaghbo. Kpa aluer se mba ken ijoughave a mbatamen yô, vea er tom ve a iember shi kwagh ne una wase se u eren tom u pasen kwagh u Tartor saan saan.—Mbaromanu 15:5, 6.
Er Se Tese Ser Se mba Ungwan Mbakuran Yô
15. Se tese ser se mba ongo mbatamen shi se mba dondon ve nena?
15 Igbenda ngi kpishi i se tese ser se mba ungwan mbakuran yô. Mbamlu mba hev mba hen haregh wen na yô, mbatamen sôr ashighe man ayange a eren mkombo u duen kwaghpasen, a a bende a shighe wou yôô? Se nôngo nen kpoghuloo se sue nen akaa a mbatamen ve ser yô. Aluer se er nahan yô, se zua a averen je a kpiligh se iyol. Ortamen u nengen sha tomshiren ngu va sôron nongo wase u Henen Takerada hen Tiônnongo? Se er nen tom u pasen kwagh kpoghuloo ken lahadi shon. I na se kwaghôron ken Makeranta u Henen Tom u Hemen u Aôndo? Se nôngo se lu nen her shi se na kwaghôron shon kpaa. Ortamen u hemen Takerada u Henen hen Tiônnongo yôô ér ka nongo wase u henen takerada ú lu esen Iyou i Tartor yee? Se sue un sha tahav asev cii man er iyol yase i lu ker la. Aluer se mba eren sha akaa ne kua agen kpaa yô se lu tesen ser se mba ungwan mba Yehova man Wan na ve ver sha u ve nengen sha ikyumile la.
16. Er nan i lu sha mi ga u hendan a ortamen u nan er kwagh u i tese nan ér nana er la ga?
16 Ashighe agen, ortamen nana er kwagh u nongo u wanakiriki u jighjigh kua Mbahemenev mba Shin Tine mba ve til sha ityough vev ve tese la ga. Aluer nan za hemen u eren nahan yô, nana va pase Yehova “Orkuranilev man Orkuran u uuma” asev kwagh u nan lu eren la. (1 Peteru 2:25) Nahan cii kpa, kwagh ne na se ian i lahan ortamen la shin taver nan ityough ga. Mayange je, Yehova una ver or u hembanato man u hendan kwagh doo doo ga.—Numeri 12:1, 2, 9-11.
Yehova Veren Mba Ve Ongo Kwagh la Doo Doo
17. Doo u se eren a mbakuran nena?
17 Yehova Aôndo fa er ior mba un ver ve ér ve nengen sha iyôngo na la ve yen yô. Nahan kpa ngu yaren tom a ve, shi ngu kuran ior nav mba shin tar sha ikyev i icighan jijingi. Se cii, kua mbatamen kpaa se fa ser “agee a hemban la ka a Aôndo, ka ken vese a dugh ga.” (2 Mbakorinte 4:7) Nahan, se sugh nen Yehova sha akaa a a lu eren sha ikyev i mbakuran mba jighjigh mban shi se ungwan nen ve a iyol hiden a mi ijime.
18. Aluer se mba ungwan mbatamen yô, ka an jighilii se lu ungwana?
18 Mbatamen mba nôngon tsung sha u eren sha akaa a Yehova a we ér mbakuran ve eren a ikyumile ken ayange a masetyô ne vough er i nger ken Yeremia 3:15 nahan. Ijiir la kaa ér: “Me na ne mbakuran mba sha ishima Yam, mba vea kura ne sha kwaghfan kua mkav yô.” Sha mimi yô, mbakuran mban mba eren tom u dedoo sha u tesen iyôngo i Yehova shi kuran i kpaa. Nahan se za nen hemen u wuese tom u mbakuran mban ve lu eren ne, sha u eren kwagh a ve vough vough shi ungwan ve shi nan iyol yase hen a ve kpaa. Aluer se mba eren nahan yô, se lu wuese Yehova Aôndo man Yesu Kristu, Mbakuran asev mba shaav mbara.
U Hiden Saven a Sav
• Yehova man Yesu Kristu ve tese ér ve mba Mbakuran mba lun a dooshima nena?
• Dugh u ungwan kwagh kera yô, er nan i doo u se hide a iyol ijime kpaa?
• Se tese ser se mba ungwan mbakuran nena?
[Picture on page 27]
Mbatamen mba ken Kristu mba dondon hemen u Kristu
[Pictures on page 29]
Igbenda ngi kpishi i se tese ser se mba ongo mbakuran mba Yehova a ver la yô