Ungwa Kwagh U Jijingi A Lu Ôron La!

“Or u nan lu a ato yô, nana̱ ungwa kwagh u Jijingi A lu ôron a iniongo i Kristu yô.”—MPASE 3:22.

 1, 2. Ka kwaghwan u nyi i kimbir ken ilyoho i Yesu yange tindi a mi hen atôônanongo a ataankarahar a i ter ken Mpase laa?

GBA keng u mbashiren Yehova tom vea ver ishima sha icighan mkaan i Yesu Kristu a lu ôron a atôônanongo a ataankarahar a i yer ati a á ken takerada u Mpase ken Bibilo la. Sha mimi yô, kwaghwan ngu ken hanma loho, ér: “Or u nan lu a ato yô, nana̱ ungwa kwagh u Jijingi A lu ôron a iniongo i Kristu yô.”—Mpase 2:7, 11, 17, 29; 3:6, 13, 22.

² Se vande timen sha ilyoho i Yesu yange tindi hen mbatyomov shin mbakuran mba ken tiônnongo u Efese man Semurna man Peregamu la. Kwagh u yange yar tom a icighan jijingi u ôron a atôônanongo a anyiin a masen shin la ngu se a mtsera nena?

Hen Ortyom u hen Tiatire

 3. Tiatire yange lu hana, man kanyi tom í hembe fan un sha mi yumu?

³ “Wan u Aôndo” wuese tiônnongo u hen Tiatire la tseegh ga shi a puu ve kpaa. (Ôr Mpase 2:18-29) Yange i maa Tiatire (u hegen a lu Akhisar la) sha kpe u gbaa u Ifi u Gediz (u ngise lu Hermus la) shin ityôtar i Ashia u Kiriki. Yange i fa gar la tseer tseer sha ityomavee i eren kpishi. Mba eren beba yange ve tôô amise a ikyon agen ve er akondo a nyian dindee shin a nyian bong a yange i fa ve sha mi la. Lidia u va hingir Kwasekristu zum u Paulu za ken Filipi u ken Grika la kpa yange due “ken gar u Tiatire, lu kwase u teen suun.”—Aerenakaa 16:12-15.

 4. Yange i wuese tiônnongo u ken Tiatire la sha nyi kwagha?

⁴ Yesu yange wuese tiônnongo u ken Tiatire sha aeren a na a dedoo man dooshima man jighjigh u nan man ishima i taver man tom na u pasen kwagh la. Sha kpôô yô, ‘aeren a na a dedoo a masetyô la hemba ngeen a a hiihii la.’ Nahan kpa, aluer i fa se sha aeren a dedoo je kpaa, mayange je se de nen u veren ishima sha aeren a ase ga.

5-7. (a) Ka ana nan lu ‘kwase u i yilan ér Yesebel’ laa, man kanyi kwagh i gbe u á er sha kwagh u ityesen na laa? (b) Loho u Kristu hen Tiatire la wase kasev mba civir Aôndo u eren nyi kwagha?

⁵ Tiônnongo u ken Tiatire lumun a akombo a civir man ityesen i aiegh man idya i eren. ‘Kwase u a lu Yesebel’ la lu ken atô ve—alaghga a lu kwe u ukase u yange ú lu a anza er ifer Torkwase Yesebel u ikwe pue i Tartor u Iserael nahan la. Ior mbafantakerada mbagenev due a mhen ér ‘uprofeti mbakasev’ mba ken Tiatire la yange ve nôngo u meen Mbakristu ér ve civir mbaaôndo mba kpengaeren shi ve lu yan uiniongo mba nan naagh hen akombo her kpaa. De deen nen ner ma kwase profeti u nan ver iyol i nan yô nana nzughul a mbagenev ken tiônnongo u Kristu u sha ayange ne ga!

⁶ Kristu ‘lu wan iyol u kenden Yesebel sha gambe uange, man mba ve er idya a na la kpaa una kende ve ken zegecan, aluer vea gema asema vea de aeren a na la ga yô.’ Mbakuran ve de eren asenge lumun ér atesen a ifer angara la a bende a ve ga, shi gba u Orkristu môm nana za er idya i ken jijingi man i sha iyol shi nana nyôr iyol ken akombo a civir ve nana fa e̱r “akaa a cimin a Satan” a lu a ifer kuaa ga. Aluer se ver ishima sha icintan i Yesu yô, ‘se kusu kwagh u se lu a mi la gbang gbang,’ man isholibo i a ya tor sha a vese ga. Er mba i shigh ve mkurem mba i nder ve shin ku la ve vende aeren a ifer man asaren a yolough kua mbaawashima mba mbafanaôndoga la yô, vea zua a “tahav sha akuraior” shi vea kohol Kristu sha u hemben akuraior avur avur kpaa. Atôônanongo a ainge ne nga a asan a sha ikyav, kpa a na mba i shigh ve mkurem la “Ishan i sha use i engem” a Yesu Kristu u a lu Orkwasehe la zum u á nder ve shin ku vea za lu sha la.—Mpase 22:16.

⁷ Yange i ta tiônnongo u ken Tiatire la icin ér a de lumun ieren i ifer i kasev mba vendan mimi la ga. Loho u Kristu tindi a mi hen tiônnongo la wase kasev mba civir Aôndo sha u ve de kenden ian i Aôndo a ver ve ainge ne ga. Mba keren u hemen nomso ga shi mba meen ma anmgbian ér nana er idya ken jijingi shin sha iyol kpaa ga. (1 Timoteu 2:12) Kpa, amba a ukase la nga a ver ikyav i aeren a dedoo man u eren tom u Aôndo a iwuese. (Pasalmi 68:11; 1 Peteru 3:1-6) Aluer tiônnongo kura kwagh u a lu a mi la yô—ityesen i wang man ieren i wang kua tom u Tartor u doon tsung la—Kristu una va a injar i dedoo, a lu ku ga.

Hen Ortyom u hen Sardisu La

 8. (a) Sardisu yange lu hana, man ka akaa a nyi a er kwagh na vindi vindi? (b) Er nan ve yange gba u a wase tiônnongo u ken gar u Sardisu laa?

⁸ Kwagh gba tiônnongo u ken Sardisu la sha iwasen fele fe fele gadia lu kpenegh ken jijingi. (Ôr Mpase 3:1-6.) Sardisu lu gar u yôughyôugh u yange lu kilomita 50 ken imbusutariyan i Tiatire yô. Mlu u kasua man mdoo u inya i hen ijiir la doo u eren tom sule la man akondo kua ubutu mba samber ken iyou mba yange i tumen her la cii lu akaa aa na ve lu gar u yôughyôugh u sha shighe ugen la je yô lu a iorov kuma 50,000 yô. Sha kwagh u or u timen sha akaa a mbayiase Josephus a er yô, Sardisu lu a Mbayuda ker kpishi ken derianyom u hiihii C.S.W. la. Shinagoge man tempel u inmgbianaôndo u Artemi u Mbaefese ngu ken atse a gar la.

 9. Kanyi kwagh i doo u se er aluer ityom i se lu eren la se mba eren í sha ikpamberashe di tsô yôô?

⁹ Kristu yange kaa a ortyom u tiônnongo u Sardisu la wener: “M fa aeren a ou, u ngu a iti i i kaan er u ngu uma, kpa u gema u ngu kpenegh je.” Tsô aluer i fa se ér se mba per ken jijingi, kpa kwagh gema gba se sha aan a tom a civirigh a Mbakristu la ga, shi ityom i mcivir yase i se eren la kpa ka ikpamberashe tsô shi se mba “sôôn u kpen” ken jijingi di ye? Nahan a doo u se ‘umbur akaa a se ngohol shi se ongo’ sha kwagh u loho u Tartor la, shi doo u se hide se kende iniôngon yase ken cighan tom ne. A gba u se hii u lun a ci ken mbamkombo mba Mbakristu a ishima yase i môm. (Mbaheberu 10:24, 25) Kristu yange ta tiônnongo u ken Sardisu la icin wener: “Aluer u lu per ga yô, Me va er ormbaiv nahan, ú fa shighe u Me va hen a we ga.” Gema sha ayange ase ne di ye? Kera shi ica ga tsô se kpa se pase kwagh u se lu eren la.

10. Shighe u kwagh a lu er yange lu ken Sardisu la je kpa, kanyi alaghga Mbakristu mbagenev kpeghee vea ere?

¹⁰ Sha ashighe a kwagh a lu inja er kwagh u yange er ken Sardisu la nahan je kpa, asande a ior agen aa lu a á ‘hôngor akondo a ve ga yô, nahan vea fatyô u zenden vea Kristu a akondo a pupuu iyol, gadia ve kuma.’ Ve kura mlu ve u Orkristu la, ve hôngor iyol ve ga, shi ve côghol ieren ve i dedoo shin kwaghaôndo ve sha akaa a taregh kpaa ga. (Yakobu 1:27) Nahan Yesu una ‘ese ati a ve ken ruamabera u uma kera je ga, kpa una pase ve sha ishigh ki Ter na man sha ishigh ki mbatyomov Nav kpaa.’ I rumun ér ve kuma u zenden vea Kristu, man nongo u kwasehe u mba i shigh ve mkurem ne vea wuha iyol sha akondo a pupuu a dedoo a engem ashe man a wang kpaa gadia akondo a pupuu a dedoo la yô, ka aeren a perapera a uicighanmbaiorov mba Aôndo je la. (Mpase 19:8) Aan a tom a civirigh aa a lu keghen ve sha la taver ve ishima u hemban tar ne. Shi averen nga sha ishigh ki mba ve lu a ishimaveren i lun uma gbem shin tar la. Ati ve kpaa i nger ken takerada u uma la.

11. Kanyi kwagh i doo u se er aluer kwagh kera ngu gban se sha akaa a ken jijingi ga yôô?

¹¹ Mô wase môm kpa nana soo u lun ken mlu u ken jijingi u dang u tiônnongo u ken Sardisu yange lu ker la ga. Kpa aluer se kav ser se mba nôngon u gban mnyam ken jijingi di ye? Doo u se er kwagh sha mi fele fe fele sha ci u iwasen yase. Tôô ase wer udangmbaakaav mba urugh se shin se mba vôron a mkombo shin iyol ngi kpen se u duen kwaghpasen. De se sôn nen Yehova ken msen ser a wase se. (Mbafilipi 4:6, 7, 13) Bibilo i ôron ayange ayange man mtime u timen ken Ruamabera man ityakerada i “orkuranya u jighjigh” a gber la una wase se u lun per ken jijingi. (Luka 12:42-44) Nahan se lu er ior mba ken Sardisu mbà Kristu lumun á ve la, man se lu a iwasen hen mbananjighjigh a vese imôngo kpaa.

Hen Ortyom u hen Filadelfia

12. Ka nan ú pase mlu u kwaghaôndo yange lu ken Filadelfia u sha ayange a tsuaa laa?

¹² Yesu yange wuese tiônnongo u ken Filadelfia la. (Ôr Mpase 3:7-13.) Filadelfia (u hegen a lu Alasehir la) lu ijiir i tamen i lun yôughyôugh, i jiidi msôrom ma wain ken vegher u ken ityôtar i Ashia u Kiriki jimin cii. Je yô, aôndo ve u vesen lu Dionysus, aôndo u msôrom ma wain. Ikyav tese ér Mbayuda mba ken Filadelfia yange ve nôngo sha afatyô ve kpa ve kanshio u zamber a Mbayuda mba ve lu Mbakristu ker la ér ve pande ve eren aeren a Tindi u Mose la shin ve hide ve eren aeren la jimin cii.

13. Kristu yar tom a “ishindan i Davidi” la nan?

¹³ Kristu ‘ngu a ishindan i Davidi la,’ man i na un akaa a Tartor cii sha ikyev kua tahav mbu hemen ior mba nan jighjigh cii. (Yesaia 22:22; Luka 1:32) Yange Yesu yar tom a ishindan la u bughun igbenda i eren tom u Tartor man aan a icivirigh sha ci u Mbakristu mba ken Filadelfia u sha ayange a tsuaa la man ma ijiir igen kpaa. Hii ken inyom i 1919 la je á bugh “orkuranya u jighjigh” “hunda u vesen” u pasen kwagh u Tartor, ka hunda u orhendan môm nana fatyô u wuhen ga yô. (1 Mbakorinte 16:9; Mbakolose 4:2-4) Nahan kpa, mba ve lu ken “shinagoge u Satan” la yô, i wuhe hunda u ve zuan a aan a icivirigh a Tartor la, gadia ve mba Mbaiserael mba ken jijingi ga.

14. (a) Kanyi ityendezwa yange Yesu er a tiônnongo u ken Filadelfiaa? (b) Ka nan se palegh u gban sha “shighe u imeen” ne?

¹⁴ Yesu er ityendezwa ne a Mbakristu mba ken Filadelfia u sha ayange a tsuaa la wener: “Er u kor kwaghôron u ishimawan Yam yô, Mo kpaa Me kura u sha shighe u imeen i i lu van sha tar cii” la. Gba u se taver ishima er Yesu nahan ve se fatyô u pasen kwagh ye. Yange na mbaihyomov nav ian sha na ga kpa za hemen u eren ishima i Ter na her. Sha nahan yô, i nder Kristu shin ku, i yem a na sha i za na un uma u kpen mayange ga la. Aluer se tile sha mtsough u se tsough u civir Yehova la dông man se mba suen Tartor sha u pasen loho u dedoo ne yô, a kura se ér se de gbe sha shighe u ikyarenegh ne ga, ka “shighe u imeen” je la. Se ‘kusu kwagh u se lu a mi la gbang gbang,’ u Kristu a ne se la sha u nôngon u seer akaa a Tartor la. U eren kwagh ne una na mba i shigh ve mkurem la idyer i tor i sha la gbilin gbilin man akar a ve kpaa a zua a uma u tsôron gbem sha won shin tar.

15. Kanyi i gbe u ior mba vea lu ‘mtughunuugh ma tempel u Aôndo’ la vea ere?

¹⁵ Kristu za hemen wener: “Or u nan hembe yô, Me gema nan nana hingir ityughunuugh ken tempel u Aôndo Wam, . . . shi Me nger iti i Aôndo Wam sha a nan man shi iti i gar u Aôndo Wam, ka Yerusalem u he u a lu senen Sha, a dugh hen Aôndo Wam la, kua shi iti Yam i he kpaa.” Gba u mbakuran mba i shigh ve mkurem la vea kende a mcivir u mimi la sha. Gba u vea tese ér ve kuma u lun ior mba ken “Yerusalem u he” sha u pasen kwagh u Tartor u Aôndo man shi lun wang ken jijingi her. Kwagh ne ngu hange hange aluer ve soo u lun mtughunuugh ma tempel u sha u engem la man aluer ka ve ape i nger iti i gar u Aôndo sha ve ér ve mba ior mba sha, man aluer ve soo ér i yila ve sha iti i Kristu sha u lun kwasehe na yô. Nahan kpa, ka keng u vea lu a ato a vea “ungwa kwagh u Jijingi A lu ôron a iniongo i Kristu yô.”

Hen Ortyom u hen Laodishia La

16. Ka akaa a nyi a pase kwagh u Laodishiaa?

¹⁶ Kristu yange kôôm tiônnongo u ken Laodishia u eren kwagh daalaa la. (Ôr Mpase 3:14-22.) Laodishia lu kilomita 150 sha ityoughkitaregh ki Efese, shi gema lu hen akahar a gbenda a igbenda i vesen i eren kasua shin pev u doon iyiav u Ifi u Lycus la, lu gar u yôughyôugh u i varen iwa her shi lu ijiirtamen i ubam mba koson inyaregh her kpaa. Yange ior fa akondo a yange i tume sha mou u ii u i kahan hen haregh shon la yem ica. Er gar u Laodishia lu a makeranta u vesen u henen tom u tweregh yô, alaghga tsô icigh ki tan ken ashe ki yange i yilan ki ér Phrygian powder la kpa a lu ker yange i er ki ye. Asclepius, aôndo u twersôron la yange lu môm ken mbaaôndo mba vesen mba gar la civir yô. Ka inja er Laodishia kpa yange lu a Mbayuda ker kpishi nahan, man ikyav tese ér mbagen ken gar la yange ve lu a inyaregh doo doo je.

17. Er nan ve yange i kôôm ior mba ken Laodishiaa?

¹⁷ Yesu ngur lamen a tiônnongo u ken Laodishia la sha ikyev i “ortyom” na yô, a ôr kwagh sha utaha ér un ngu “Orshiada u jighjigh man u mimi, mhii u igbetar i Aôndo.” (Mbakolose 1:13-16) I kôôm ior mba ken Laodishia sha er mlu ve u ken jijingi yange ‘ndôhôr ga, shi tsee kpaa ga yô.’ Gadia ve sagh a sagh tsô, nahan gba u Kristu a haa ve ken zwa na kera er ijer nahan. Kwagh u i lu ôron heen ne yange una taver ve u kaven ga. Hierapoli u lu ikyua la lu a amboramnger a tseen, man Kolose gema lu a mngerem ma ndôhôr. Er yange mngerem ma pom ma mough ica ma va nyôr ken Laodishia yô, nahan alaghga yange ma tsee daalaa shighe u ma va nyer ken gar la yô. Yange i gber akpa sha vegher ugen u gbenda u mnger ne. Kpa mba va zulum ken Laodishia yô, i maa gôngul u mnger sha awen i wa semetu nahan mngerem karen ker.

18, 19. Á wase Mbakristu mba ainge mba ve bee mba ken Laodishia la nan?

¹⁸ Nyian kpa se mba a ambaaior a lun er ior mba ken Laodishia la nahan, u tseen kpa ve tsee ga shi u ndôhôr kpa ve ndôhôr ga. A haa ve kera er mngerem ma ma sagh a sagh tsô la nahan! Yesu soo ér ve lam sha ci na sha u lun mba i shigh ve mkurem “mbaôronkwagh sha ci u Kristu” ga. (2 Mbakorinte 5:20) Aluer ve gema ishima ga yô ian ve i mbayôôn Tartor la ia saa ve. Ior mba ken Laodishia lu keren uyôughyôughmbaakaav mba tar ne nahan ve ‘kera fa er ve gbe kera, ve lu mhôônom mhôônom, ve kungu ican, ve pir ashe, ve lu idyelegh kpaa ga.’ Nyian kpaa gba u mba ve lu er mbara yange ve lu la cii vea yam “zenaria u i ser sha usu” hen Kristu, ka zenaria u jighjigh u i kar un yô, shi vea yam “akondo a pupuu” a perapera man “icigh ki shighen sha ashe” ki ki wasen or u nengen ken jijingi tsembelee la kpaa, sha er vea kera kungu ican i ken jijingi ga shi vea pir ashe ga man vea lu idyelegh kpaa ga yô. Mbakuran mba ken Kristu mba a iember u wasen ve sha u kwagh u ken jijingi a gba ve ishima sha er vea hingir “mbanyarev ken jighjigh u nan” yô. (Yakobu 2:5; Mateu 5:3) Heela tseegh ga, gba u mbakuran vea wase ve sha u nan ve “icigh ki shighen sha ashe” ki ken jijingi—sha er vea ngohol man vea dondo ityesen man kwaghwan man ikyav i tesen man mhen u Yesu yô. Ka icigh ki kia bee a “isharen i iyolough, man isharen i ashee man ihagh i uma ne” je la.—1 Yohane 2:15-17.

¹⁹ Yesu kôôm shi tsahan ior mba ve doo un ishima yô. Gba u mbakuran mba ve lu sha ikyev na kpaa vea eren kwagh a ior sha ishima i legh legh. (Aerenakaa 20:28, 29) Yange gba u ior mba ken Laodishia cii vea ‘ver ishima shi vea gema ishima’ sha u geman mbamhen vev man aeren a ve. Se mbagen se hingir u eren uma u a gem icighan tom i eren Aôndo la a hingir se kwagh u cuku ken uma yôô? Aluer ka nahan yô, ‘yam icigh ki shighen sha ashe hen Yesu’ sha er ú fatyô u nengen a mluainja u vanden veren Tartor hiihii sha gbashima yô.—Mateu 6:33.

20, 21. Uwegh ku Yesu a lu “manden” nyian la, ka unô ve lu vengese ku, man injar ve kanyi?

²⁰ Kristu kaa wener: “Nenge, M ngu tilen sha hunda, M ngu manden uwegh. Aluer or nana ungwa imo Yam nana bugh hunda yô, Me nyôr hen a nan, Me ya kwaghyan a nan imôngo, nan di kpaa, a Mo imôngo.” Ashighe agen yange Yesu una yaan kwaghyan kpa a waan ior kwagh ken jijingi her. (Luka 5:29-39; 7:36-50; 14:1-24) Hegen a mande uwegh sha hunda u tiônnongo u a lu inja er ka u ken Laodishia la. Ior mba ken tiônnongo shon vea ungwa uwegh nagh ku a lu manden la, vea nyôôso dooshima u ve lu a mi sha a na la, vea ngohol un ken atô ve, shi vea de ér a tese ve je kpa? Aluer vea er nahan yô, Kristu una ya kwaghyan a ve imôngo vea zua a mtsera u ken jijingi u vesen je.

²¹ “Iyôngo igen” i ainge ne ngi ngohol Yesu ken uya vev sha ikyav man imba ieren la ia za a ve ken uma u tsôron. (Yohane 10:16; Mateu 25:34-40, 46) Hen hanma or u i shigh nan mkurem u nan lu hemban cii, Kristu una na nan ian i ‘teman a Na imôngo sha ikônough Nagh ki torough di er Un kpaa A hembe man A tem a Ter Na imôngo sha ikônough Nagh ki torough nahan.’ Een, hen ior mba i shigh ve mkurem mba ve hembe mbara yô, Yesu er ityendezwa a ve i vea zua a injar i vesen i teman vea na imôngo sha, sha ikyônough ki torough ken uwer ku yanegh ku Ter na. Man iyôngo igen i i lu hemban la ver ashe gbenda u nyôron ken ijiir i doon tsung shin tar sha hemen u Tartor.

Kwaghwan hen A Vese Cii

22, 23. (a) A er nan ve Mbakristu cii vea zua a mtsera sha mkaanem ma Yesu tindi hen atôônanongo a ataankarahar laa? (b) Kanyi i lu ishimaveren yase?

²² Ikyav tese wang ér Mbakristu cii vea fatyô u zuan a mtsera u vesen sha mkaanem ma Yesu yange ôr a atôônanongo a ataankarahar a ken Ashia u Kiriki la. Mbatamen mba ken Kristu mba lun a dooshima mba nengen e̱r Kristu yange a wa kwagh sha inja vough yô, kwagh la mgbegha ve u wuese ior man atôônanongo aa a lu zan hemen ken jijingi doo doo la. Ape iyolkpen i lu yô, mbatamen ka ve wase mbananjighjigh ér ve yar tom a kwaghwan u a lu ken Ruamabera la. Se cii se za hemen u zuan a mtsera sha avegher kposo kposo a kwaghwan u Kristu yange wa atôônanongo a ataankarahar la, aluer se za hemen u yaren tom sha kwaghwan shon a atimbir shio shi se mba eren msen kpoghuloo yô.a

²³ Ayange a masejime angan ka shighe u eren zôzô man shighe u keren uyôughyôughmbaakaav shin eren ma kwagh ugen kposo u alaghga una na se hingir u panden a pande shighe wase u nan sha tom u Aôndo ga. Nahan yô, atôônanongo cii a wanger her wang er Yesu a fatyô u den ér amenger a lu her yô. Er se lu Mbakristu mba nan jighjigh yô, se kange nen ishima hanma shighe cii u veren ishima shighe u Kristu a lu lamen yô shi ungwan kwagh u jijingi a lu ôron la. Nahan se lu a iember gbem sha won i ior mba tan iwanger sha ci u iengem i Yehova.

[Footnote]

U Kaa Wer Nan?

• Ka an nan lu ‘kwase u a lu Yesebel laa,’ man er nan ve kasev mba civir Aôndo ve dondon ieren na ga?

• Kanyi kwagh yange i lu zan hemen ken tiônnongo u ken Sardisu laa, man kanyi se fatyô u eren sha u palegh u hingir er Mbakristu kpishi mba ve lu ker laa?

• Kanyi ityendezwa Yesu yange er a tiônnongo u ken Filadelfia laa, man ngi sha ci wase nyian nena?

• Er nan ve yange i puu ior mba ken Laodishia, kpa kanyi ishimaverenkeghen i ver sha ci u Mbakristu mba tseen asema?

[Picture on page 14]

Palegh igbenda ifer i ‘kwase u a lu Yesebel la’

[Pictures on page 16]

Yesu ‘bugh hunda u vesen’ sha ci u mbadondon nav ve zua a aan a civirigh a Tartor yô

[Picture on page 18]

Ú ngohol Yesu ken ya wou shi ú ver ato a na kpa?