Ku Hetisisa Vutihlamuleri Bya Wena Tanihi Mutswari
Xana wa ha wu tsundzuka nkarhi wo sungula lowu u vukarheke ricece ra wena lera ha ku velekiwaka?
Swi nga si ya kwihi, swi nga ha endleka u karhatekile hi ku xiya leswaku swi ta lava u letela n’wana wa wena ku ringana malembe yo tala. U nambe u swi xiya leswaku u byarhe vutihlamuleri lebyikulu.
VUTIHLAMULERI bya ku va mutswari i khale byi tika kambe namuntlha se byi tika ngopfu. Ha yini? Hikuva misava yi cincile swinene ku tlula enkarhini lowu wena a wa ha ri ntsongo. Hi xikombiso, mintlhontlho yin’wana ya mahanyelo leyi vana va hlangavetanaka na yona loko va tirhisa Internet a yi nga ri kona nikatsongo eka makume ya malembe lama hundzeke.
U nga n’wi pfuna njhani n’wana wa wena leswaku a kota ku hlula mahanyelo yo biha lama nga kona manguva lawa? Hi leswi swiringanyeto swinharhu leswi nga ku pfunaka.
1 N’wi dyondzise milawu ya mahanyelo.
Loko vana va ya va kula, va twa timhaka to tala leti nga riki tinene malunghana ni mahanyelo, tin’wana ta tona va ti kuma eka tintangha ta vona kambe to tala va titwa eka swihaxa-mahungu. Minkucetelo yo tano yo biha yi vonaka kahle ngopfu-ngopfu loko vana se va nghena eka malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi. Hambiswiritano, ndzavisiso wu kombisa leswaku loko swi ta etimhakeni to endla swiboho leswikulu evuton’wini, vantshwa vo tala va swi tekela enhlokweni leswi vatswari va vona va va byelaka swona ku tlula leswi va byeriwaka swona hi tintangha ta vona.
Leswi u nga swi endlaka. Vatswari va le tikweni ra khale ra Israyele a va khutaziwa ku vulavurisana ni vana va vona nkarhi ni nkarhi leswaku va va dyondzisa mahanyelo lamanene. (Deteronoma 6:6, 7) Na wena endla tano eka n’wana wa wena. Hi xikombiso, loko u hanya hi milawu ya Bibele ya mahanyelo, byela n’wana wa wena leswaku ha yini u ehleketa leswaku ku hanya hi milawu yoleyo swi endla leswaku munhu a hanya vutomi byo tsakisa.
2 Pfuna n’wana wa wena leswaku a twisisa vuyelo bya swiendlo swakwe.
Bibele yi ri: “Xin’wana ni xin’wana lexi munhu a xi byalaka, u ta tlhela a tshovela xona.” (Vagalatiya 6:7) Nawu lowu wu vonaka kahle etimhakeni hinkwato ta vutomi. Tsundzuka nkarhi lowu a wa ha ri xihlangi. A swi kanakanisi leswaku tidyondzo leti u ti tsundzukaka swinene hi leti u bohekeke ku langutana ni vuyelo bya swiendlo swa wena.
Leswi u nga swi endlaka. Hi ku tirhisa swikombiso swa xiviri, hlamusela n’wana wa wena ndlela leyi vanhu lava hlawuleke ku hanya hi ndlela yo biha va xanisekeke ha yona kumbe u n’wi hlamusela ndlela leyi vanhu lava hlawuleke ku endla swilo leswinene va vuyeriweke ha yona. (Luka 17:31, 32; Vaheveru 13:7) Nakambe u nga n’wi phuli endzilweni loko a langutana ni vuyelo bya swihoxo swakwe. A hi nge n’wana wa wena u tshove thoyi ya munghana wakwe hi vomu. U nga ha n’wi byela leswaku a nyika munghana wakwe yin’wana ya tithoyi takwe. N’wana wa wena a nge yi rivali hi ku hatlisa dyondzo yoleyo ya leswaku u fanele a xixima swilo swa vanhu van’wana.
3 N’wi pfune leswaku a va ni vumunhu lebyinene.
Xivuriso xa le Bibeleni xi ri: “Vana va tikombisa leswi va nga swona hi swiendlo swa vona; u ta swi xiya loko va tshembekile niloko va lulamile.” (Swivuriso 20:11, Bibele ya Good News Translation) Loko vana va kula, va sungula ku tikombisa leswi va nga xiswona. Lexi vavisaka hileswaku van’wana va sungula ku tiviwa hi mahanyelo ya vona yo biha. (Pisalema 58:3) Kambe van’wana va va ni mahanyelo lamanene lawa va bumabumeriwaka ha wona. Hi xikombiso, muapostola Pawulo u tsalele vandlha rin’wana malunghana ni jaha leri vuriwaka Timotiya a ku: “A ndzi na un’wana la nga ni mboyamelo wo fana ni wa yena loyi a nga ta swi khathalela hakunene swilo leswi khumbaka n’wina.”—Vafilipiya 2:20.
Leswi u nga swi endlaka. Handle ko kandziyisa vuyelo bya swiendlo swakwe hilaha swi vuriweke hakona laha henhla, pfuna n’wana wa wena leswaku a ehleketa hi timfanelo leti a nga tsakelaka ku tiviwa ha tona. Loko vantshwa va langutana ni mintlhontlho, va nga dyondza ku endla swiboho leswinene hi ku va va tivutisa swivutiso leswi landzelaka:
Xana ndzi lava ku va munhu wa muxaka muni?—Vakolosa 3:10.
Xana munhu yoloye a a ta endla yini exiyin’weni lexi?—Swivuriso 10:1.
Bibele yi ni swikombiso swo tala swa xiviri swa vavanuna ni vavasati lava swiendlo swa vona swi kombisaka leswaku a va ri swikombiso leswinene kumbe swo biha. (1 Vakorinto 10:11; Yakobo 5:10, 11) Tirhisa swikombiso sweswo leswaku u pfuna n’wana wa wena a va ni timfanelo letinene.
Minkandziyiso ya Timbhoni ta Yehovha yi nga ku pfuna leswaku u vona ndlela leyi u nga yi tirhisaka ha yona milawu ya Bibele endyangwini wa wena ni ndlela leyi u nga pfunaka vana va wena ha yona leswaku va endla leswi fanaka.