Xana Ripfumelo Ra Wena Ri Ku Susumetela Ku Teka Goza?

NDHUNA ya vuthu a yi tiyiseka leswaku Yesu a nga swi kota ku hanyisa nandza wa yona la omeke swirho. Kambe ndhuna ya vuthu a yi n’wi rhambanga Yesu leswaku a ta ekaya ka yona, kumbexana hileswi a yi titwa yi nga faneleki kumbe hileswi a yi ri munhu wa Matiko. Ematshan’weni ya sweswo, ndhuna yi rhumele vavanuna va Vayuda leswaku va ya eka Yesu va ya ku: “Nkulukumba, a swi ndzi faneli leswaku wena u nghena ehansi ka lwangu ra mina, kambe vula rito ntsena, kutani nandza wa mina wa xinuna u ta hola.” Loko a lemuka leswaku ndhuna ya vuthu a yi tiyiseka leswaku Yesu a nga swi kota ku hanyisa nandza wa yona hambiloko a ri ekule, Yesu u byele ntshungu lowu a wu n’wi landzela a ku: “Ndzi mi byela ntiyiso, Ku hava ni un’we eIsrayele loyi ndzi nga n’wi kuma a ri ni ripfumelo lerikulu swonghasi.”—Matewu 8:5-10; Luka 7:1-10.

Ntokoto lowu wu nga hi pfuna leswaku hi nyikela nyingiso eka nchumu wa nkoka hi ripfumelo. Ripfumelo ra ntiyiso a hi nchumu lowu nga pfuniki nchumu; i nchumu lowu sekeriwaka hi xiendlo. Mutsari wa Bibele la vuriwaka Yakobo u hlamusele a ku: “Ripfumelo, loko ri nga ri na mintirho, ri file hi vurona.” (Yakobo 2:17) Yinhla leyi yi vonaka kahle loko hi xiya xikombiso xa xiviri xa leswi swi nga endlekaka loko ripfumelo ri tsana.

Hi 1513 B.C.E., Yehovha Xikwembu u endle vuxaka ni tiko ra Israyele hi ku tirhisa ntwanano wa Nawu. Tanihi muhlanganisi wa ntwanano wolowo, Muxe u hundzisele rito ra Xikwembu eka vana va Israyele a ku: “Loko mo yingisa rito ra mina hilaha ku tiyeke, hakunene mi hlayisa ntwanano wa mina, kunene mi ta va . . . tiko ro kwetsima.” (Eksoda 19:3-6) Ina, tiko ra Israyele a ri ta kwetsima loko a ro yingisa.

Endzhaku ka malembe xidzana yo tala, Vayuda va sungule ku endla leswaku ku dyondza Nawu swi va swa nkoka ngopfu ku tlula ku tirhisa swileriso swa wona. Ebukwini yakwe leyi nge The Life and Times of Jesus the Messiah, Alfred Edersheim u tsale a ku: “[Varabi]—‘varhangeri va vukhongeri’ va swi kombise khale leswaku ku dyondza i swa nkoka swinene ku tlula mintirho.”

I ntiyiso leswaku Vaisrayele a va lerisiwe ku dyondza swileriso swa Xikwembu hi vurhon’wana. Xikwembu xi te: “Marito lawa ndzi ku lerisaka wona namuntlha ma fanele ma va embilwini ya wena; u fanele u ma dyondzisa n’wana wa wena hi ku phindha-phindha naswona u vulavula ha wona loko u tshama endlwini ya wena, loko u famba egondzweni, loko u etlela niloko u pfuka.” (Deteronoma 6:6, 7) Xana Yehovha a a lava leswaku ku dyondziwa ka Nawu ku va ka nkoka ku tlula swiendlo kumbe ku va ka nkoka ku tlula leswi kombisiwaka hi wona? A hi voneni.

Ku Dyondza Ngopfu

Vaisrayele va nga ha va va vone swi twala loko ku kandziyisiwa leswaku ku dyondziwa ngopfu Nawu, tanihi leswi ndhavuko wun’wana wa Vayuda a wu kombisa leswaku Xikwembu hi xoxe xi heta tiawara tinharhu hi siku xi ri karhi xi dyondza Nawu. Wa swi vona leswaku ha yini Vayuda van’wana a va ku, ‘Loko Xikwembu xi dyondza Nawu nkarhi hinkwawo, xana a swi fanelanga leswaku swivumbiwa swa xona swa le misaveni swi endla hilaha ku fanaka?’

Hi lembe-xidzana ro sungula C.E., varabi va pfilunganyeke tinhloko hileswi a va rhandza ku kambisisa ni ku hlamusela Nawu. Yesu u te: “Vatsari ni Vafarisi va . . . vula, kambe a va endli. Va bohelela mindzhwalo yo tika va yi tlhandleka emakatleni ya vanhu, kambe vona hi voxe a va tiyimiselanga ku yi susumeta hi ritiho ra vona.” (Matewu 23:2-4) Varhangeri volavo va vukhongeri a va tshikilele vanhu hi milawu ya vona leyo tala, kambe vona a va endle tindlela leti endlaka leswaku va nga hanyi ha yona. Ku tlula kwalaho, vavanuna volavo lava a va tinyiketele ngopfu edyondzweni a “[va honisa] timhaka ta ntikelo lowukulu ta Nawu, ku nga vululami, tintswalo ni vutshembeki.”—Matewu 23:16-24.

Lexi vavisaka hileswaku leswi vatsari ni Vafarisi lava a va tiendla lava lulameke, va hetelele va tlule Nawu lowu a va lava leswaku wu landzeriwa! Malembe-xidzana hinkwawo lawa va ma heteke va phikizana hi marito ya vuxokoxoko lebyi nga nyawuriki bya Nawu a ma va tshinetanga ekusuhi ni Xikwembu. Vuyelo bya kona a byi fana ni lebyi vangiweke hi leswi muapostola Pawulo a swi vitaneke “ku vulavula ka hava,” “ku kanetana,” ni “vutivi” bya mavunwa. (1 Timotiya 6:20, 21) Kambe, xiphiqo xin’wana lexikulu, i ndlela leyi vulavisisi bya vona lebyikulu byi va khumbeke ha yona. A va vanga na rona ripfumelo leri va susumeteleke ku teka goza leri faneleke.

Vutlhari Lebyi Pfumalaka Ripfumelo

Mavonelo ya varhangeri va Vayuda a ma hambane ngopfu ni vonelo ra Xikwembu! Loko Vaisrayele va ri kusuhi ni ku nghena eTikweni leri Tshembisiweke, Muxe u va byele a ku: “Nyiketelani timbilu ta n’wina emaritweni hinkwawo lawa ndzi ma vulaka ndzi mi lemukisa namuntlha, leswaku mi lerisa vana va n’wina ku khathalela ku endla marito hinkwawo ya nawu lowu.” (Deteronoma 32:46) Entiyisweni, vanhu va Xikwembu a va nga fanelanga va dyondza Nawu ntsena, kambe a va fanele va endla leswi Nawu wu swi vulaka.

Hambiswiritano, minkarhi yo tala tiko ra Israyele ri tikombe ri nga tshembeki eka Yehovha. Ematshan’weni ya ku endla leswi lulameke, vana va Israyele “[a va] vanga na ripfumelo eka yena, naswona a [va] ri yingisanga rito rakwe.” (Deteronoma 9:23; Vaavanyisi 2:15, 16; 2 Tikronika 24:18, 19; Yeremiya 25:4-7) Eku heteleleni, Vayuda va hetelele va kombisa ku nga tshembeki ka vona lokukulu hi ku ala Yesu tanihi Mesiya. (Yohane 19:14-16) Hikwalaho, Yehovha Xikwembu u bakanye Vaisrayele kutani a hundzuluxela nyingiso wakwe eka va matiko.—Mintirho 13:46.

Na hina hi fanele hi tivonela leswaku hi nga weli eka ntlhamu lowu fanaka—hi ehleketa leswaku hi nga gandzela Xikwembu hi vutlhari bya hina kambe hi nga ri na ripfumelo etimbilwini. Hi marito man’wana, a hi fanelanga hi dyondza Bibele hi xikongomelo xa ku va ni vutivi ntsena. Vutivi lebyi kongomeke byi fanele byi fikelela timbilu ta hina byi tlhela byi hi susumetela ku endla leswinene. Xana swi pfuna yini ku dyondzela ku endla ntanga ivi hi nga byali swo karhi entangeni? Phela, hi nga ha va ni vutivi byo karhi bya ku byala swimilana entangeni, kambe a hi nge tshoveli nchumu! Hilaha ku fanaka, vanhu lava dyondzaka swilaveko swa Xikwembu hi ku dyondza Bibele va fanele va pfumelela timbewu ta ntiyiso ti dzika etimbilwini ta vona leswaku ti ta mila kutani ti va susumetela ku teka goza.—Matewu 13:3-9, 19-23.

“Vanani Vaendli Va Rito”

Muapostola Pawulo u vule leswaku “ripfumelo ri landzela leswi twiweke.” (Varhoma 10:17) Endzhaku ko twa Rito ra Xikwembu ni ku va ni ripfumelo eka N’wana wa xona, Yesu Kreste, hi va enxaxamelweni wa lava va nga ta kuma vutomi lebyi nga heriki. Ina, ku laveka swo tala ematshan’weni yo vula ntsena leswaku, ‘Ndza xi tshemba Xikwembu na Kreste.’

Yesu u khutaze valandzeri vakwe leswaku va va ni ripfumelo leri nga ta va susumetela ku teka goza, u te: “Tatana u vangamisiwa hi sweswo, leswi mi hambetaka mi tswala mihandzu yo tala ni ku tikombisa mi ri vadyondzisiwa va mina.” (Yohane 15:8) Hi ku famba ka nkarhi, makwavo wa Yesu hi manana la vuriwaka Yakobo u tsale a ku: “Vanani vaendli va rito, mi nga vi vatwi ntsena.” (Yakobo 1:22) Hambiswiritano, hi nga swi tiva njhani leswi hi faneleke ku swi endla? Yesu u kombise leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi ta tsakisa Xikwembu, hi marito na hi xikombiso.

Yesu u tirhe hi matimba loko a ha ri laha misaveni, leswaku a seketela timhaka ta Mfumo ni ku vangamisa vito ra Tata wakwe. (Yohane 17:4-8) Hi ndlela yihi? Vanhu vo tala swi nga endleka leswaku va ma tsundzuka masingita ya Yesu ya ku tshungula vanhu lava vabyaka ni lava lamaleke. Kambe Evhangeli ya Matewu yi yi veka kahle mhaka leyi: “Yesu a teka pfhumba ra ku famba hi miti ni swimitana hinkwaswo, a dyondzisa emasinagogeni ya vona ni ku chumayela mahungu lamanene ya mfumo.” Lexi xiyekaka, Yesu a a nga endli vutirheli byakwe hi ku vulavula ntsena ni vanghana vakwe va nga ri vangani ni vanhu lava a va toloveleke kumbe lava a a hlangana na vona endhawini ya ka vona. A a tirha hi matimba, a tirhisa xin’wana ni xin’wana lexi a xi ri kona leswaku a endzela vanhu “[etikweni] hinkwaro ra Galeliya.”—Matewu 4:23, 24; 9:35.

Yesu u lerise valandzeri vakwe leswaku na vona va hlanganyela entirhweni wa ku endla vadyondzisiwa. Kunene, u va vekele xikombiso lexi hetisekeke lexi va nga xi tekelelaka. (1 Petro 2:21) Yesu u byele vadyondzisiwa va yena lavo tshembeka a ku: “Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.”—Matewu 28:19, 20.

Ina, ku chumayela swi tisa ntlhontlho wa xiviri. Yesu hi byakwe u te: “Waswivo! Ndza mi rhuma tanihi swinyimpfana exikarhi ka timhisi.” (Luka 10:3) Loko hi langutane ni nkaneto, hi ntumbuluko hi lava ku tlhentlha leswaku hi nga tipeti ekhombyeni. Leswi hi swona leswi humeleleke hi vusiku lebyi Yesu a khomiweke ha byona. Loko va fikeriwa hi ku chava, vaapostola va balekile. Hi ku famba ka nkarhi hi vusiku byebyo, Petro u landzule Yesu kanharhu.—Matewu 26:56, 69-75.

Ku tlula kwalaho, u nga ha hlamala loko wo twa leswaku ni muapostola Pawulo u vule leswaku na yena a swi n’wi tikela ku chumayela mahungu lamanene. U tsalele vandlha ra le Tesalonika, a ku: ‘Hi kume vurhena hikwalaho ka Xikwembu xa hina, bya ku mi byela mahungu lamanene ya Xikwembu hi ku lwa lokukulu ngopfu.’—1 Vatesalonika 2:1, 2.

Pawulo ni vaapostola-kulobye va swi kotile ku hlula ku chava loku a va ri na kona ko vulavula ni van’wana hi Mfumo wa Xikwembu, na wena u nga ku hlula. Njhani? Goza ra nkoka swinene i ku titshega hi Yehovha. Loko ho va ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha, ripfumelo rero ri ta hi susumetela ku teka goza, naswona hi ta swi kota ku endla ku rhandza kakwe.—Mintirho 4:17-20; 5:18, 27-29.

Hakelo Ya Ntirho Wa Wena

Yehovha wa ma vona matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi n’wi gandzela. Hi xikombiso, wa swi vona loko hi vabya kumbe hi heleriwe hi matimba. Wa swi vona loko ku ri ni leswi swi hi kanakanisaka. Loko swiphiqo swa timali swi hi tshikilela kumbe swa rihanyo kumbe swa mintlhaveko swi hi heta matimba, Yehovha u tshama a hi khathalerile.—2 Tikronika 16:9; 1 Petro 3:12.

Yehovha u tsaka ngopfu loko ripfumelo ra hina ri hi susumetela ku teka goza hambileswi hi nga hetisekangiki naswona hi langutaneke ni swiyimo swo tika! Yehovha a ngo hi twela ntsena swi helela kwalaho—kambe u tlhela a hi nyika xitshembiso. Muapostola Pawulo u tsarile a huhuteriwe hi Xikwembu a ku: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona, hileswi mi tirheleke vakwetsimi naswona ma ha ya emahlweni mi va tirhela.”—Vaheveru 6:10.

U nga yi tshemba ndlela leyi Bibele yi hlamuselaka Yehovha ha yona loko yi ku i “Xikwembu xa vutshembeki, lexi nga riki na vuhomboloki,” naswona i “muhakeri wa lava va [n’wi] lavaka hi mbilu hinkwayo.” (Deteronoma 32:4; Vaheveru 11:6) Hi xikombiso, wansati wa le California, eU.S.A., u ri: “Tatana u ve mutirheli wa nkarhi hinkwawo malembe ya khume loko a nga si va ni vutihlamuleri bya ndyangu. A swi tsakisa switori leswi a a ndzi byela swona malunghana ni ndlela leyi Yehovha a a n’wi seketela ha yona ensin’wini. Minkarhi yo tala a a chela petirolo hi mali yakwe yo hetelela leswaku a kota ku ya ensin’wini. Loko a vuya ensin’wini, hi xitalo a a kuma ku vekiwe swakudya leswi a a nga swi rindzelanga.”

Ku engetela eka nseketelo wa swilo leswi vonakaka, “Tatana la nga ni tintswalo letikulu tlhelo Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo” xa hi seketela emintlhavekweni ni hi tlhelo ra moya. (2 Vakorinto 1:3) Mbhoni yin’wana leyi tshameke yi xanisiwa ko tala yi ri: “Ku titshega hi Yehovha swa chavelela. Swi ku nyika lunghelo ra ku tshemba Yehovha ni ku n’wi vona a ri karhi a ku pfuna.” U nga tshinela hi ku titsongahata eka “Mutwi wa xikhongelo,” u tiyiseka leswaku u ta endla swo karhi hi leswi swi ku karhataka.—Pisalema 65:2.

Yi tele mikateko leyi kumiwaka hi lava va tikarhataka entshovelweni wa moya. (Matewu 9:37, 38) Vo tala va vuyeriwe ngopfu hi ku chumayela ensin’wini, na wena u nga ha vuyeriwa. Kambe, nchumu wa nkoka, ku chumayela van’wana swa hi pfuna leswaku hi tiyisa vuxaka bya hina ni Xikwembu.—Yakobo 2:23.

Hambeta U Endla Leswinene

Swi nga va swi hoxile ngopfu loko un’wana wa malandza ya Xikwembu o gimeta hileswaku Yehovha a nga tinyungubyisi ha yena loko ku lamala kumbe ku dyuhala swi n’wi sivela hi ndlela yo karhi ku endla hinkwaswo leswi a a lava ku swi endla evutirhelini. Swi tano hi lava vabyaka, lava nga ni vutihlamuleri bya ndyangu kumbe swiyimo swin’wana.

Tsundzuka leswaku loko muapostola Pawulo a titwa a tsanile kumbe a ri ni xiphiqo xo karhi, u “kombele Hosi kanharhu leswaku [yi swi susa]” eka yena. Ematshan’weni ya leswaku Yehovha a hanyisa Pawulo leswaku a ta hetisisa ntirho wa yena, u te: “Musa wa mina lowu nga faneriwiki wu enele ha wena; hikuva matimba ya mina ma endliwa lama hetisekeke eku tsaneni.” (2 Vakorinto 12:7-10) Hikwalaho, na wena tiyiseka leswaku ku nga khathariseki swiyimo swo tika leswi u nga ha vaka u langutane na swona, Tata wa wena wa le tilweni u tlangela matshalatshala wahi na wahi lawa u nga ha kotaka ku ma endla leswaku u yisa timhaka ta Mfumo emahlweni.—Vaheveru 13:15, 16.

Muvumbi wa hina la nga ni rirhandzu a nga langutelanga leswaku hi endla leswi nga le henhla ka matimba ya hina. U lava ntsena leswaku hi va ni ripfumelo leri nga ta hi susumetela ku teka goza.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Xana ku dyondza Nawu a swi ringene?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 29]

Ripfumelo ra hina ri fanele ri seketeriwa hi mintirho