Ndzima 44
Nhlavutelo Na Wena
1. (a) Hi xihi xitiyisekiso lexi ntsumi yi xi nyikeke Yohane malunghana ni switshembiso hinkwaswo leswi tsakisaka leswi kumekaka ebukwini ya Nhlavutelo? (b) I mani la nge, “Ndza ta hi ku hatlisa,” naswona u ta “ta” rini?
ENDZHAKU ko hlaya nhlamuselo leyi tsakisaka ya Yerusalema Lowuntshwa, u nga ha susumeteleka ku vutisa: ‘Xana nchumu wo hlamarisa hi ndlela leyi wu nga endleka?’ Yohane u hlamula xivutiso xexo hi ku vika marito lama landzelaka ya ntsumi: “Hiloko a ku eka mina: ‘Marito lawa ma tshembekile i ya ntiyiso; ina, Yehovha Xikwembu xa marito lama huhuteriweke ya vaprofeta u rhume ntsumi ya yena ku komba mahlonga ya yena swilo leswi faneleke ku endleka hi ku hatlisa. Kutani waswivo, ndza ta hi ku hatlisa. Wa tsaka munhu un’wana ni un’wana la hlayisaka marito ya vuprofeta bya buku-nsongwa leyi.’” (Nhlavutelo 22:6, 7) Switshembiso hinkwaswo leswi tsakisaka leswi kumekaka eka buku ya Nhlavutelo swi ta hetiseka hakunene! Loko yi vulavula hi vito ra Yesu, ntsumi yi vule leswaku Yesu wa ta ku nga ri khale, “hi ku hatlisa.” Loku ku fanele ku ri ku ta ka Yesu “ku fana ni khamba” a ta lovisa valala va Yehovha kutani a tisa ku chaputa loku hlamarisaka ni loku tsakisaka ka Nhlavutelo. (Nhlavutelo 16:15, 16) Hikwalaho, hi fanele hi hanya hi ku pfumelelana ni marito ya “buku-nsongwa leyi,” ku nga Nhlavutelo, leswaku hi ta vuriwa lava tsakeke hi nkarhi wolowo.
2. (a) Yohane u angurise ku yini eka ndlela leyi nhlavutelo yi fuweke ha yona, naswona ntsumi yi n’wi byele yini? (b) Hi dyondza yini eka marito ya ntsumi lama nge, “Tivonele!” ni lama nge “Gandzela Xikwembu”?
2 Endzhaku ka nhlavutelo yo tano leyi fuweke, swa twala leswi Yohane a saleke a hlamarile: “Ina, hi mina Yohane la tweke ni ku vona swilo leswi. Kuteloko ndzi swi twile ni ku swi vona, ndzi wa ehansi leswaku ndzi gandzela emahlweni ka milenge ya ntsumi leyi a yi ndzi komba swilo leswi. Kambe yi ndzi byela yi ku: ‘Tivonele! U nga endli sweswo! Mina ndzo va hlonga-kuloni swin’we ni vamakwenu lava nga vaprofeta ni lava hlayisaka marito ya buku-nsongwa leyi. Gandzela Xikwembu.’” (Nhlavutelo 22:8, 9; ringanisa na Nhlavutelo 19:10.) Xitsundzuxo lexi xi vuriweke kambirhi xa leswaku ku nga gandzeriwi tintsumi a xi fike hi nkarhi esikwini ra Yohane, tanihi leswi van’wana a va byi lava vugandzeri byo tano kumbe hileswi a va vula leswaku va kuma tinhlavutelo to tano to hlawuleka leti humaka eka tintsumi. (1 Vakorinto 13:1; Vagalatiya 1:8; Vakolosa 2:18) Namuntlha, xi kandziyisa mhaka ya leswaku hi fanele hi gandzela Xikwembu ntsena. (Matewu 4:10) A hi fanelanga hi thyakisa vugandzeri lebyi tengeke hi ku gandzela munhu wihi na wihi kumbe nchumu wihi na wihi.—Esaya 42:5, 8.
3, 4. Ntsumi yi ye emahlweni yi n’wi byela yini Yohane, naswona masalela ya vatotiwa ma ma yingise njhani marito ya yona?
3 Yohane u ye emahlweni a ku: “Yi engeta yi ndzi byela yi ku: ‘U nga lemeli marito ya vuprofeta bya buku-nsongwa leyi, hikuva nkarhi lowu vekiweke wu kusuhi. Loyi a endlaka leswi nga lulamangiki, a a ye emahlweni a endla leswi nga lulamangiki; kutani loyi a thyakeke a a ye emahlweni a thyakisiwa; kambe loyi a lulameke a a ye emahlweni a endla leswi lulameke, naswona mukwetsimi a a ye emahlweni a kwetsimisiwa.’”—Nhlavutelo 22:10, 11.
4 Masalela lama totiweke namuntlha ma yingise marito ya ntsumi. A ma lemelanga marito ya vuprofeta. Phela, nkandziyiso wo sungula wa Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence (July 1879) wu vulavule hi tindzimana to hlayanyana ta buku ya Nhlavutelo. Hilaha hi swi xiyeke hakona eka ndzima ya hina yo sungula, Timbhoni ta Yehovha i khale ti ri karhi ti humesa tibuku tin’wana leti hlamuselaka buku ya Nhlavutelo. Sweswi hi tlhela hi koka nyingiso wa vanhu hinkwavo lava rhandzaka ntiyiso leswaku va yingisa vuprofeta bya matimba bya Nhlavutelo ni ku vona ku hetiseka ka byona.
5. (a) Ku ta endleka yini hi vanhu lava hlawulaka ku honisa switsundzuxo ni ndzayo leyi kumekaka ebukwini ya Nhlavutelo? (b) Lavo rhula ni lavo lulama va fanele va endla yini?
5 Loko vanhu va lava ku honisa switsundzuxo ni ndzayo leyi kumekaka eka Nhlavutelo, a va hambete va endla tano! “Loyi a endlaka leswi nga lulamangiki, a a ye emahlweni a endla leswi nga lulamangiki.” Loko va hlawula sweswo, lava tipetaka ethyakeni ra nkarhi lowu wo tilawula va nga fela ethyakeni rolero. Vuavanyisi bya Yehovha byi ta hetisisiwa ku nga ri khale naswona byi ta sungula hi ku lovisiwa ka Babilona Lonkulu. Lavo rhula va fanele va hisekela ku yingisa marito lawa ya muprofeta: “Lavani Yehovha . . . Lavani ku lulama, lavani ku rhula. Kumbexana mi nga tumbetiwa esikwini ra ku hlundzuka ka Yehovha.” (Sofaniya 2:3) Eka lava se va tinyiketeleke eka Yehovha, “loyi a lulameke a a ye emahlweni a endla leswi lulameke, naswona mukwetsimi a a ye emahlweni a kwetsimisiwa.” Lava tlhariheke va swi tiva leswaku ku hava vuyelo bya nkarhinyana lebyi kumiwaka hi ndlela ya vudyoho lebyi nga ringanaka ni mikateko leyi nga heriki leyi nga ta kumiwa hi lava endlaka leswinene ni leswi kwetsimaka. Bibele yi ri: “Tshamani mi ri karhi mi tikambela ku vona loko mi ri eripfumelweni, tshamani mi tikombisa leswi n’wina mi nga swona.” (2 Vakorinto 13:5) U ta kuma hakelo ya wena hi ku ya hi ndlela leyi u yi hlawulaka ivi u hambeta u famba ha yona.—Pisalema 19:9-11; 58:10, 11.
6. Yehovha u ri yini loko a vulavula ro hetelela ni vahlayi va vuprofeta bya buku ya Nhlavutelo?
6 Yehovha, Hosi leyi nga riki na makumu, sweswi u vulavula ro hetelela ni vahlayi va vuprofeta bya buku ya Nhlavutelo, a ku: “Waswivo, ndza ta hi ku hatlisa, ndzi ni hakelo leyi ndzi yi humesaka, leswaku ndzi nyika un’wana ni un’wana hi ku ya hi ntirho wa yena. Hi mina Alfa na Omega, wo sungula ni wo hetelela, masungulo ni makumu. Va tsaka lava hlantswaka tinguvu ta vona to leha, leswaku va kuma mfanelo ya ku ya emirhini ya vutomi ni leswaku va kota ku nghena emutini hi tinyangwa ta wona. Ehandle ku ni timbyana ni lava tirhisaka vungoma ni timbhisa ni lava dlayaka hi vomu ni vagandzeri va swifaniso swa hava ni hinkwavo lava rhandzaka mavunwa ni lava tamaka va hemba.”—Nhlavutelo 22:12-15.
7. (a) Yehovha u “ta hi ku hatlisa” leswaku a ta endla yini? (b) Ha yini vafundhisi va Vujagana va nga taka va nga kumeki eka Yerusalema Lowuntshwa?
7 Nakambe, Yehovha Xikwembu u kandziyisa vuhosi bya yena lebyi nga riki na makumu ni mhaka ya leswaku leswi a a tiyimisele swona eku sunguleni u ta hetelela a swi endlile. Wa “ta hi ku hatlisa” leswaku a ta avanyisa ni ku hakela lava n’wi lavaka hi mbilu hinkwayo. (Vaheveru 11:6) Milawu ya yena hi yona yi kombisaka leswaku i vamani lava nga ta hakeriwa ni leswaku i vamani lava nga ta lovisiwa. Vafundhisi va Vujagana va tikhome ku fana ni “timbyana leti nga vulavuriki,” va honisa manyala lawa Yehovha a vulavulaka hi wona laha. (Esaya 56:10-12; nakambe vona Deteronoma 23:18, nhlamuselo ya le hansi ya NW.) Entiyisweni, va ‘rhandze va tlhela va yisa emahlweni’ tidyondzo ta mavunwa naswona va yi be hi makatla ndzayo ya Yesu leyi yaka eka mavandlha ya nkombo. Hikwalaho, a va nge vi kona eYerusalema Lowuntshwa.
8. (a) I vamani ntsena lava “[yaka] emirhini ya vutomi,” naswona leswi swi vula yini? (b) Lava ntshungu lowukulu va “hlantswe tinguvu ta vona to leha” hi ndlela yihi, naswona va tshama va tengile hi ndlela yihi?
8 Lava nga ni lunghelo ro “ya emirhini ya vutomi” i Vakreste lava totiweke ntsena lava hakunene va “hlantswaka tinguvu ta vona to leha” leswaku ti va leti baseke emahlweni ka Yehovha. Hileswaku, va nyikiwa mfanelo ni xikhundlha xo kuma vutomi bya ku ka va nga ha fi etindhawini ta vona ta le tilweni. (Ringanisa na Genesa 3:22-24; Nhlavutelo 2:7; 3:4, 5.) Endzhaku ka ku fa ka vona tanihi vanhu va nyama, va nghena eYerusalema Lowuntshwa loko va pfuxiwa eku feni. Tintsumi ta 12 ti va pfumelela ku nghena, ivi munhu wihi na wihi loyi a hembaka kumbe la thyakeke hambileswi a vulaka leswaku u ni ntshembo wo ya etilweni ti n’wi alela ku nghena. Ntshungu lowukulu lowu nga laha misaveni na wona wu “hlantswe tinguvu ta [wona] to leha [wu] ti endla to basa hi ngati ya Xinyimpfana” naswona wu fanele wu tshama wu tengile. Leswi va nga swi endla hi ku papalata manyala hinkwawo lawa Yehovha a lemukisaka ha wona laha, ni hi ku tlhela va yingisa xitsundzuxo xa Yesu eka marungula ya yena lama yaka emavandlheni ya nkombo.—Nhlavutelo 7:14; tindzima 2 na 3.
9. I yini leswi Yesu a swi vulaka naswona rungula ra yena ni buku hinkwayo ya Nhlavutelo swi kongomisiwe ngopfu eka vamani?
9 Endzhaku ka loko Yehovha a vulavurile, ku vulavula Yesu. U vula marito lama khutazaka eka vanhu va timbilu letinene lava hlayaka Nhlavutelo, a ku: “Mina, Yesu, ndzi rhume ntsumi ya mina leswaku yi nyikela vumbhoni eka n’wina hi swilo leswi swa mavandlha. Ndzi rimitsu ni ntukulu wa Davhida, naswona ndzi nyeleti ya mixo leyi vangamaka.” (Nhlavutelo 22:16) Ina, marito lawa ma kongomisiwe ngopfu eka “mavandlha.” Leri i rungula leri ri rhangaka ri ya eka vandlha ra Vakreste lava totiweke lava nga laha misaveni. Buku hinkwayo ya Nhlavutelo yi kongomisiwe swinene eka Vakreste lava totiweke, lava nga ta tshama eka Yerusalema Lowuntshwa. Hi ku tihlanganisa ni vandlha leri, lava ntshungu lowukulu na vona va kuma lunghelo ro twisisa ntiyiso lowu wa risima wa vuprofeta.—Yohane 17:18-21.
10. Ha yini Yesu a tivitana (a) “rimitsu ni ntukulu wa Davhida”? (b) “nyeleti ya mixo leyi vangamaka”?
10 Yesu Kreste a a nyikiwe ntirho wo hundzisela rungula ra Nhlavutelo eka Yohane ivi yena a ri hundzisela emavandlheni. Yesu i “rimitsu ni ntukulu wa Davhida.” U hume eka Davhida hi tlhelo ra nyama xisweswo wa swi fanelekela ku va Hosi ya Mfumo wa Yehovha. U ta tlhela a va “Tatana La Nga Riki Na Makumu” wa Davhida, xisweswo a va “rimitsu” ra Davhida. (Esaya 9:6; 11:1, 10) I Hosi ya le nxaxamelweni wa Davhida ya hilaha ku nga heriki, leyi nga taka yi nga fi, leyi hetisisaka ntwanano wa Yehovha na Davhida, naswona i “nyeleti ya mixo leyi vangamaka” leyi ku profetiweke ha yona enkarhini wa Muxe. (Tinhlayo 24:17; Pisalema 89:34-37) I “nyeleti ya nimixo” leyi humaka, leyi endlaka leswaku siku ri xa. (2 Petro 1:19) Marhengu hinkwawo ya Babilona Lonkulu a ma swi kotanga ku sivela ku tsuvuka loku loku vangamaka.
Vula U Ku: “Tana!”
11. Hi xihi xirhambo lexi rhambaka mani na mani lexi Yohane a xi humesaka sweswi, naswona i vamani lava nga xi amukelaka?
11 Sweswi i nkarhi wa leswaku Yohane a vulavula. Leswi mbilu ya yena yi taleke ku tlangela hinkwaswo leswi a swi voneke a tlhela a swi twa, u te: “Kutani moya ni mutekiwa va hambeta va ku: ‘Tana!’ Naswona mani na mani la swi twaka a a vule a ku: ‘Tana!’ Mani na mani la khomiweke hi torha a a te; mani na mani la swi navelaka a a nwe mati ya vutomi mahala.” (Nhlavutelo 22:17) Vuyelo bya gandzelo ra nkutsulo ra Yesu a byi nge kumiwi hi lava 144 000 ntsena, hikuva xirhambo lexi xi rhamba mani na mani. Moya wa Yehovha lowu khutazaka wu tirha eka ntlawa wa mutekiwa, leswaku wu hambeta wu twarisa rungula hi ndlela leyi twisisekaka, wu ku: “A a nwe mati ya vutomi mahala.” (Nakambe vona Esaya 55:1; 59:21.) Munhu wihi na wihi la nga ni torha ra leswo lulama wa rhambiwa leswaku a ‘ta’ a ta kuma nyiko leyi humaka eka Yehovha. (Matewu 5:3, 6) Va katekile hakunene hinkwavo va ntlawa lowu nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni lava amukelaka xirhambo lexi xa ntlawa wa Yohane lowu totiweke!
12. Ntshungu lowukulu wu angula njhani eka xirhambo lexi nga eka Nhlavutelo 22:17?
12 Ku sukela eku sunguleni ka va-1930, nhlayo leyi andzaka ya lava ntshungu lowukulu a yi ri karhi yi ‘twa’ xirhambo lexi. Ku fana ni mahlonga-kulobye lama totiweke, va basile emahlweni ka Yehovha. Va wu langutele hi mahlo-ngati nkarhi lowu ha wona Yerusalema Lowuntshwa wu nga ta xika hi le tilweni wu tisela vanhu mikateko. Leswi lava ntshungu lowukulu va tweke rungula leri tsakisaka ra Nhlavutelo, a va vuli ntsena va ku “Tana,” kambe va hlengeleta van’wana enhlengeletanweni ya Yehovha hi ku hiseka, va va letela ku vula va ku: “Mani na mani la khomiweke hi torha a a te.” Hikwalaho nhlayo ya ntshungu lowukulu yi hambeta yi kula, tanihi leswi vanhu vo tlula 6 000 000 ematikweni ya 235 emisaveni hinkwayo, va hlanganyelaka ni ntlawa wa mutekiwa lowu totiweke wa vanhu lava nga ehansi ka 9 000 eku twariseni ka xirhambo xo “[nwa] mati ya vutomi mahala.”
13. Yesu u nyikela xitsundzuxo xihi?
13 Endzhaku ka sweswo ku tlhela ku vulavula Yesu a ku: “Ndzi nyikela vumbhoni eka munhu un’wana ni un’wana la twaka marito ya vuprofeta bya buku-nsongwa leyi: Loko munhu hambi a ri wihi a engetela eka swilo leswi, Xikwembu xi ta n’wi engetelela makhombo lama tsariweke eka buku-nsongwa leyi; naswona loko munhu hambi a ri wihi a susa xo karhi emaritweni ya buku-nsongwa ya vuprofeta lebyi, Xikwembu xi ta susa xiavelo xa yena emirhini ya vutomi ni le mutini wo kwetsima, ku nga swilo leswi ku tsariweke ha swona eka buku-nsongwa leyi.”—Nhlavutelo 22:18, 19.
14. Lava ntlawa wa Yohane va byi teka njhani “vuprofeta” bya Nhlavutelo?
14 Lava va ntlawa wa Yohane va fanele va byi yingisa swinene “vuprofeta” bya Nhlavutelo. A va fanelanga va byi tumbeta kumbe va engetela swo karhi eka byona. Marungula ya byona ma fanele ma chumayeriwa erivaleni, “ehenhla ka tindlu.” (Matewu 10:27) Nhlavutelo yi huhuteriwe hi Xikwembu. I mani la nga kanyaka mbilu a cinca rito ra leswi Xikwembu xi swi vuleke hi xoxe xi tlhela xi swi hundzisa hi ku tirhisa Hosi leyi fumaka sweswi, ku nga Yesu Kreste? Entiyisweni, munhu wo tano u ta weriwa hi makhombo lawa ma faneleke ma wela Babilona Lonkulu ni misava hinkwayo, xisweswo a lahlekeriwa hi vutomi.
15. Marito ya Yesu ya leswaku u “[nyikela] vumbhoni bya swilo leswi” ni lama nge “Ndza ta hi ku hatlisa” ma vula yini?
15 Yesu sweswi u engetela rito ro hetelela ra xikhutazo, u ri: “Loyi a nyikelaka vumbhoni bya swilo leswi u ri, ‘Ina; Ndza ta hi ku hatlisa.’” (Nhlavutelo 22:20a) Yesu i “mbhoni yo tshembeka ni ya ntiyiso.” (Nhlavutelo 3:14) Leswi a nga mbhoni ya swivono swa Nhlavutelo, swi fanele swi ri ntiyiso. Yena na Yehovha Xikwembu va phindha-phindha mhaka ya leswaku va ta “hi ku hatlisa,” kumbe ku nga ri khale, laha Yesu a vulaka marito wolawo ra vuntlhanu. (Nhlavutelo 2:16; 3:11; 22:7, 12, 20) Loko a “ta” u ta va a tela ku ta avanyisa muoswi lonkulu ni ‘tihosi’ ta politiki swin’we ni vanhu hinkwavo lava lwisanaka ni “mfumo wa Hosi ya hina [Yehovha] ni wa Kreste wa yona.”—Nhlavutelo 11:15; 16:14, 16; 17:1, 12-14.
16. Leswi u swi tivaka leswaku Yehovha Xikwembu na Yesu va ta hi ku hatlisa, hi rihi goza leri tiyeke leri u faneleke u ri teka?
16 Leswi u swi tivaka leswaku Yehovha Xikwembu na Yesu va ta hi ku hatlisa, swi fanele swi ku khutaza ku tshama u ri karhi u “tsundzuka vukona bya siku ra Yehovha.” (2 Petro 3:12) Hambiloko mafambiselo ya swilo ya Sathana ma tikomba onge ma tiyile kambe a ma tiyanga. Hambiloko tilo ra vafumi va misava leyi nga ehansi ka Sathana ro tikomba onge swilo swi ri fambela kahle, sweswo swi ta va swi ri swa xinkarhana ntsena. Hikuva swilo leswi swa hundza. (Nhlavutelo 21:1) Leswi nga ta tshama hilaha ku nga heriki swi kumeka ntsena eka Yehovha, Mfumo wa yena lowu nga ehansi ka Yesu Kreste ni misava ya yena leyintshwa leyi a yi tshembiseke. U nga tshuki u swi rivala sweswo!—1 Yohane 2:15-17.
17. Ku tlangela ka wena ku kwetsima ka Yehovha ku fanele ku ku khumba njhani?
17 Kutani, onge u nga pfumelela leswi u swi dyondzeke ebukwini ya Nhlavutelo leswaku swi byi khumba swinene vutomi bya wena. Xana ku hlometela ka wena etilweni laha Yehovha a nga kona a swi dzikisanga ku vangama loku hlamarisaka ni ku kwetsima ka Muvumbi wa hina embilwini ya wena? (Nhlavutelo 4:1–5:14) I lunghelo hakunene ku tirhela Xikwembu xo tano! Onge ku tlangela ka wena ku kwetsima ka yena swi nga ku susumetela ku xi teka xi ri xa nkoka xitsundzuxo xa Yesu lexi yaka emavandlheni ya nkombo kutani u papalata swilo swo tanihi ku hlongorisa rifuwo, ku gandzela swifaniso, mahanyelo yo biha, ku kufumela hi tlhelo ra moya, mpambukwa wa vugwinehi, kumbe nchumu wihi na wihi lowu nga endlaka leswaku Yehovha a nga wu amukeli ntirho lowu u n’wi endlelaka wona. (Nhlavutelo 2:1–3:22) Marito ya muapostola Petro lama yaka eka lava ntlawa wa Yohane nakambe ma nga tirha ni le ka lava ntshungu lowukulu: “Hi ku landza Mukwetsimi loyi a mi vitaneke, kwetsimani na n’wina eku tikhomeni ka n’wina hinkwako.”—1 Petro 1:15, 16.
18. Hi wihi ntirho lowu u faneleke u hlanganyela hi xitalo hilaha u nga kotaka hakona eka wona, naswona ha yini wu ri wa xihatla namuntlha?
18 Ku engetela kwalaho, onge u nga susumeteleka ku hambeta u hiseka loko u ri karhi u twarisa “lembe ra vunene ra Yehovha ni siku ra ku rihisela ka Xikwembu xa hina.” (Esaya 35:4; 61:2) Ku nga khathariseki leswaku u wa ntlhambinyana kumbe u wa ntshungu lowukulu, onge u nga hlanganyela hilaha ku teleke eku twariseni ta ku chuluriwa ka minkambana ya nkombo ya ku hlundzuka ka Yehovha, u twarisa vuavanyisi bya Xikwembu ehenhla ka misava ya Sathana. Hi nkarhi lowu fanaka, hlanganyela eku twariseni loku tsakisaka ka mahungu lamanene lama nga heriki malunghana ni Mfumo wa Yehovha lowu simekiweke na Kreste wa yena. (Nhlavutelo 11:15; 14:6, 7) Endla ntirho lowu hi xihatla. Onge vo tala lava nga si tirhelaka Yehovha va nga susumeteleka ku hlanganyela entirhweni lowu wo twarisa mahungu lamanene tanihi leswi va swi xiyaka leswaku hi le sikwini ra Hosi. Onge vanhu lava na vona va nga endla nhluvuko va kala va nyiketela vutomi bya vona eka Xikwembu kutani va khuvuriwa. Tsundzuka, “nkarhi lowu vekiweke wu kusuhi.”—Nhlavutelo 1:3.
19. Muapostola Yohane la dyuhaleke u gimete hi marito wahi, naswona wena u angurisa ku yini?
19 Hikwalaho, hi khongela swi huma embilwini swin’we na Yohane hi ku: “Amen! Tana, Hosi Yesu.” Naswona Yohane, muapostola la dyuhaleke wa engetela: “Onge musa lowu nga faneriwiki wa Hosi Yesu Kreste wu nga va ni vakwetsimi.” (Nhlavutelo 22:20b, 21) Onge wu nga tlhela wu va na n’wina hinkwenu lava hlayaka buku leyi. Onge u nga va ni ripfumelo ra leswaku ku chaputa loku hlamarisaka ka Nhlavutelo ku tshinele, leswaku na wena u ta vula na hina swi huma embilwini u ku, “Amen!”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 314]
“Ehandle ku ni timbyana . . . ”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 315]
“Va tsaka lava . . . kota[ka] ku nghena emutini hi tinyangwa ta wona”