‘Nkarhi Wa Ku Avanyisa’ Wu Fikile

NHLAVUTELO, ku nga buku yo hetelela ya Bibele yi hi lemukisa leswaku ku ni ntsumi leyi hahaka empfhukeni yi ri ni “mahungu lamanene lama nga heriki leswaku yi ma vula tanihi marungula lama tsakisaka.” Yi vula hi rito lerikulu yi ku: “Chavani Xikwembu mi xi vangamisa, hikuva nkarhi wa ku avanyisiwa hi xona wu fikile.” (Nhlavutelo 14:6, 7) ‘Nkarhi wolowo wa ku avanyisa’ wu katsa ku twarisiwa ka vuavanyisi byebyo ni loko se Xikwembu xi avanyisa hi xiviri. Ku avanyisa koloko ku ta va ku chaputa ka ‘masiku yo hetelela’ lawa hi hanyaka eka wona sweswi.—2 Timotiya 3:1.

‘Nkarhi wa ku avanyisa’ i mahungu lamanene eka varhandzi va ku lulama. I nkarhi lowu Xikwembu xi nga ta tisa ntshunxeko eka malandza ya xona lama xanisiweke eka mafambiselo lawa ya swilo lama nga ni madzolonga ni mona.

Sweswi loko ‘nkarhi wa ku avanyisa’ wu nga si chaputa hi ku herisiwa ka mafambiselo yo homboloka ya swilo lama nga kona sweswi, hi khutaziwa leswi: “Chavani Xikwembu mi xi vangamisa.” Xana wa swi endla sweswo? Ku endla sweswo a swi vuli ntsena ku vula hi nomu u ku, “Ndza pfumela eka Xikwembu.” (Matewu 7:21-23; Yakobo 2:19, 20) Ku chava Xikwembu hi ndlela leyi faneleke ku fanele ku hi endla hi swi veka erivaleni leswaku ha xi xixima, hi fularhela leswo biha. (Swivuriso 8:13) Ku fanele ku hi pfuna leswaku hi rhandza leswinene hi venga leswo biha. (Amosi 5:14, 15) Loko hi xixima Xikwembu, hi ta xi yingisa hi xichavo lexikulu. A hi nge khomeki ngopfu hi swilo swin’wana lerova hi nga vi na wona nkarhi wo hlaya Rito ra xona ku nga Bibele, siku ni siku. Hi ta xi tshemba minkarhi hinkwayo naswona hi mbilu hinkwayo. (Pisalema 62:8; Swivuriso 3:5, 6) Lava hakunene va xi xiximaka va swi tiva leswaku leswi xi nga Mutumbuluxi wa matilo ni misava, i Mulawuri wa Vuako Hinkwabyo, naswona va titsongahata eka xona tanihi Mulawuri-nkulu wa vutomi bya vona. Loko hi swi lemuka leswaku hi fanele ku anakanyisisa hi tinhla leti, a hi endleni tano handle ko dya nkarhi.

Nkarhi wa ku hetisisa ku avanyisa lowu ntsumi yi vulavuleke ha wona wu tlhela wu vitaniwa “siku ra Yehovha.” EYerusalema wa khale “siku” ro tano ri fike hi 607 B.C.E. hikwalaho ka leswi vaaki va kona va nga swi yingisangiki switsundzuxo swa Yehovha leswi vuriweke hi vaprofeta va yena. Leswi a va tibyele leswaku siku ra Yehovha ra ha ri kule, va veke vutomi bya vona ekhombyeni. Yehovha u va tsundzuxile: “Ri le kusuhi, naswona ra hatlisa swinene.” (Sofaniya 1:14) ‘Siku rin’wana ra Yehovha’ ri fike eBabilona wa khale hi 539 B.C.E. (Esaya 13:1, 6) Leswi Vababilona a va tshembe marhangu ni swikwembu swa vona, va honise switsundzuxo swa vaprofeta va Yehovha. Kambe hi vusiku byin’we muti lowukulu wa Babilona wu wele emavokweni ya Vameda ni Vaperesiya.

I Yini Lexi Hina Hi Langutaneke Na Xona Namuntlha? Hi langutane ni ‘siku rin’wana ra Yehovha’ leri nga ta wela misava hinkwayo. (2 Petro 3:11-14) Xikwembu se xi n’wi avanyisile “Babilona Lonkulu.” Kambe hi ku ya hi Nhlavutelo 14:8, ntsumi yi ri: “Babilona Lonkulu u wile.” Ina se u wile. A nge he pfuki a va siverile vagandzeri va Yehovha. Vukanganyisi byakwe ni ku katseka ka yena enyimpini ku paluxiwile hi ku helela. Kutani ke, ku loviseriwa makumu ka yena ku kwala nyongeni. Hi yona mhaka leyi Bibele yi lemukisaka vanhu hinkwako-nkwako yi ku: “Humani eka yena [Babilona Lonkulu] . . . loko mi nga lavi ku hlanganyela na yena eswidyohweni swa yena, ni loko mi nga lavi ku amukela xiphemu xa makhombo ya yena. Hikuva swidyoho swa yena swi tlhandlekelane ku ya fika ehenhla etilweni, naswona Xikwembu xi tsundzuke swiendlo swa yena swa ku kala vululami.”—Nhlavutelo 18:4, 5.

Xana Babilona Lonkulu I Yini? I fambiselo ra vukhongeri emisaveni hinkwayo leri endlaka swilo leswi fanaka ni leswi a swi endliwa eBabilona wa khale. (Nhlavutelo, tindzima 17, 18) Xiya ku fana kun’wana loku nga kona:

• Vaprista va Babilona wa khale a va nghene hi nhloko etimhakeni ta vulawuri bya tiko. Swi tano ni hi vukhongeri byo tala namuntlha.

• Hakanyingi vaprista va le Babilona a va hlohlotela tiko leswaku ri lwa. Vukhongeri bya manguva lawa hakanyingi hi byona byi fambaka emahlweni eku naveleleni masocha leswaku ma hlula loko ma ye enyimpini.

• Tidyondzo ni swiendlo swa Babilona wa khale swi ndzondzovete tiko eku tikhomeni loko biha swinene. Namuntlha, leswi varhangeri va vukhongeri va honisaka milawu ya Bibele ya mahanyelo, vafundhisi vo tala ni swirho swa kereke va tikhoma hi ndlela yo biha. Lexi xiyekaka nakambe hi leswaku Babilona Lonkulu hi yexe u endla vuoswi ni misava swin’we ni mafambiselo ya yona ya tipolitiki, hikwalaho buku ya Nhlavutelo yi n’wi vula nghwavava.

• Bibele yi tlhela yi vula leswaku Babilona Lonkulu u hanya “evulovoloveni byo pfumala tingana.” EBabilona wa khale, ndlela leyi tempele a yi hleriwe ha yona a yi teka ndhawu leyikulu, naswona vaprista a va ri ni swikhundlha leswi tlakukeke etimhakeni ta mabindzu. Namuntlha, Babilona Lonkulu a wo va ni tindhawu to gandzela eka tona ntsena, kambe wu ni tindhawu letikulu ta mabindzu. Tidyondzo ta muti lowu ni masiku ya wona yo wisa swi vuyerisa wona swin’we ni van’wamabindzu.

• Ku tirhisiwa ka swifaniso, masalamusi ni vungoma a swi tolovelekile eBabilona wa khale, hilaha swi nga hakona etindhawini to tala namuntlha. Rifu a ri tekiwa ri ri ndlela yo ya hanya kun’wana. Muti wa Babilona a wu tele hi titempele ni tindhawu to gandzela swikwembu swa vona, kambe Vababilona a va kaneta vagandzeri va Yehovha. Swi tano ni hi Babilona Lonkulu.

Khale ka khaleni, Yehovha u endle leswaku mavuthu ya matiko ya matimba ma xupula lava a va hambeta va n’wi honisa ni ku honisa ku rhandza ka yena. Xisweswo, muti wa Samariya wu lovisiwe hi Asiriya hi 740 B.C.E. Hi 607 B.C.E. Vababilona va siye muti wa Yerusalema wu ri rhumbi kutani, kutani hi 70 C.E. wu lovisiwa hi Varhoma. Kasi muti wa Babilona wona wu hluriwe hi Vameda ni Vaperesiya hi 539 B.C.E. Bibele yi profete leswaku emasikwini ya hina, tihulumendhe leti fanaka ni xivandzana, ti ta hundzulukela eka “nghwavava” yoleyo ti yi hluvulela yi sala yi lo tani, ti paluxa vuhava bya yona. Ti ta yi lovisela makumu.—Nhlavutelo 17:16.

Xana tihulumendhe ta misava ti ta swi endla swoleswo hakunene? Bibele yi vula leswaku ‘Xikwembu xi ta swi nghenisa etimbilwini ta tona.’ (Nhlavutelo 17:17) Swi ta endleka hi xitshuketa, hi ndlela yo hlamarisa, leyi chavisaka, a swi nge tiveki ka ha ri emahlweni kumbe swi endleka hakatsongo-tsongo.

Hi rihi goza leri u faneleke u ri teka? Tivutise: ‘Xana ndza ha namarhele vukhongeri lebyi nyamisiweke hi tidyondzo ni mikhuva ya byona leyi byi kombisaka byi ri xiphemu xa Babilona Lonkulu?’ Hambiloko u nga ri xirho xa byona, tivutise: ‘Xana ndzi pfumelele ku kuceteriwa hi moya wa byona?’ Xana i moya wa njhani? I moya wa ku nga karhateki hi ku tikhoma loko biha, wa ku rhandza swilo leswi vonakaka ni mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu, kumbe ku honisa Rito ra Yehovha hi vomu (hambi ku ri eka swilo leswi vonakaka swi ri switsongo). U nga si hlamula, rhanga u dya marhambu ya nhloko.

Leswaku hi amukeleka eka Yehovha, i swa nkoka leswaku hi kombisa hi mbilu hinkwayo ni hi swiendlo leswaku a hi xiphemu xa Babilona Lonkulu. A ka ha ri na nkarhi wo yima-yima. Loko Bibele yi hi tsundzuxa leswaku makumu ma ta fika hi xitshuketa yi ri: “Babilona muti lowukulu wu ta [cukumetiwa] . . . hi xihatla, wu lahleriwa ehansi, kutani a wu nge he kumiwi nakambe.”—Nhlavutelo 18:21.

A hi sweswo ntsena. Xin’wana lexi Yehovha Xikwembu a nga ta xi avanyisa hi ‘nkarhi wolowo wa ku avanyisa,’ i mimfumo ya misava ni vafumi va yona swin’we ni hinkwavo lava honisaka mfanelo ya yena yo lawula hi ku tirhisa Mfumo wa yena wa le tilweni lowu a wu tameriseke Yesu Kreste. (Nhlavutelo 13:1, 2; 19:19-21) Xivono xa vuprofeta lexi tsariweke eka Daniyele 2:20-45 xi tirhisa xifaniso lexikulu lexi endliweke hi nsuku, silivhere, koporo, nsimbi ni vumba, ku hlamusela mimfumo ya misava leyi veke kona ku sukela enkarhini wa Babilona wa khale ku ta fika namuntlha. Malunghana ni siku ra hina vuprofeta byebyo byi te: “Xikwembu xa le tilweni xi ta veka mfumo lowu wu nga ta ka wu nga lovisiwi.” Naswona malunghana ni leswi Mfumo wolowo wu nga ta swi endla hi ‘nkarhi wa ku avanyisa’ ka Yehovha, Bibele yi ri: “Wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo leyi hinkwayo [ya vanhu], kambe wona wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.”—Daniyele 2:44.

Bibele yi tsundzuxa vagandzeri va ntiyiso leswaku va nga rhandzi “swilo leswi nga emisaveni” ku nga mahanyelo lama kuceteriwaka hi misava leyi hambanisiweke ni Xikwembu xa ntiyiso. (1 Yohane 2:15-17) Xana swiboho ni swiendlo swa wena swi kombisa leswaku u seketela Mfumo wa Xikwembu hi mbilu hinkwayo? Xana hakunene u rhangisa wona evuton’wini bya wena?—Matewu 6:33; Yohane 17:16, 17.

[Bokisi leri nga eka tluka 14]

Xana Wu Ta Fika Rini?

“N’wana wa munhu u ta ta hi nkarhi lowu mi nga wu ehleketiki.”—Matewu 24:44.

“Tshamani mi rindzile, hikuva a mi ri tivi siku hambi ku ri nkarhi wa kona.”—Matewu 25:13.

“A xi nge hlweli.”—Habakuku 2:3.

[Bokisi leri nga eka tluka 14]

Xana A Wu Ta Cinca Mahanyelo Ya Wena Loko A Wu Tiva Siku Leri Makumu Ma Nga Ta Fika Ha Rona?

Loko hakunene a wu swi tiva leswaku ku avanyisa ka Xikwembu loku tshinelaka ka ha ta hlwela malembenyana, xana sweswo a swi ta cinca ndlela leyi u hanyaka ha yona? Loko makumu ya mafambiselo lawa ya swilo ma nga fikanga hi nkarhi lowu wena a wu wu languterile, xana sweswo swi endle leswaku u nga ha tikarhati ngopfu entirhweni wa Yehovha?—Vaheveru 10:36-38.

Leswi hi nga wu tiviki nkarhi lowu ma nga ta fika ha wona, sweswo swi hi nyika nkarhi wo kombisa leswaku hi tirhela Xikwembu hi xikongomelo lexinene. Lava va tivaka Yehovha va swi tiva leswaku ku hiseka hi awara yo hetelela a swi nge xi tsakisi Xikwembu, lexi vonaka leswi nga embilwini.—Yeremiya 17:10; Vaheveru 4:13.

Lava va rhandzaka Yehovha hakunene, va rhangisa ku rhandza ka yena minkarhini hinkwayo. Vakreste va ntiyiso va tirha ku fana ni vanhu van’wana. Hambiswiritano, pakani ya vona a hi ku lava ku fuwa kambe i ku kuma swo tihanyisa ni swo avela van’wana. (Vaefesa 4:28; 1 Timotiya 6:7-12) A va tshameli ku endla nchumu wun’we, va pfa va tiphina ni hi vuhungasi lebyi tengeke, kambe va byi endlela ntsena leswaku va tiphyuphyisa, ku nga ri ku endla hinkwaswo leswi endliwaka hi mani na mani. (Marka 6:31; Varhoma 12:2) Ku fana na Yesu Kreste, va tsakela ku endla ku rhandza ka Xikwembu.—Pisalema 37:4; 40:8.

Vakreste va ntiyiso va lava ku hanya ni ku tirhela Yehovha hi laha ku nga heriki. Ntshembo wolowo i wa risima hikuva va ta kuma mikateko leyi va tshembisiweke yona endzhaku ka loko va rindze nkarhi wo lehanyana ku tlula lowu vo tala a va ehleketa leswaku va ta rindza wona.

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Mphikamakaneta Ya Loyi A Nga Ni Mfanelo Yo Fuma

Ku twisisa leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelele ku xaniseka konghasi loku nga kona, hi fanele hi rhanga hi twisisa mphikamakaneta leyi nga kona ya loyi a nga ni mfanelo yo fuma.

Leswi Yehovha a nga Muvumbi, hi yena a nga ni mfanelo yo fuma misava ni hinkwavo lava hanyaka eka yona. Hambiswiritano, Bibele yi vula leswaku eku sunguleni, mfanelo ya Yehovha yo lawula yi tlhontlhiwile. Sathana Diyavulosi u vule leswaku Yehovha a a tsona vanhu ntshunxeko, naswona U xise vatswari va hina vo sungula malunghana ni leswi a swi ta va humelela loko vo tlula nawu wa Xikwembu va tiendlela swilo hilaha va lavaka hakona, a tlhela a vula leswaku a swi ta antswa ngopfu loko a va tilawula ku ri ni ku lawuriwa hi Xikwembu.—Genesa, tindzima 2, 3.

Loko Xikwembu a xi lo lovisa vaxandzuki volavo xikan’we-kan’we, sweswo a swi ta va swi kombise matimba ya xona, kambe a swi nga ta va swi tlhantlhe mphikamakaneta leyi nga kona. Ematshan’weni ya leswaku Yehovha a lovisa vaxandzuki volavo xikan’we-kan’we, u nyike vanhu ni tintsumi nkarhi wa leswaku va vona vuyelo bya ku xandzuka. Hambileswi sweswo swi tiseke maxangu, kambe swi endle leswaku na hina hi velekiwa.

Ku tlula kwalaho, hambileswi Yehovha a tweke ku vava, kambe hikwalaho ka rirhandzu ra yena u endle lunghiselelo ra leswaku vanhu lava nga ta n’wi yingisa ni ku kombisa ripfumelo egandzelweni ra nkutsulo ra N’wana wakwe, va ntshunxiwa exidyohweni ni le ka leswi vangiweke hi xona kutani va hanya eParadeyisini. Loko vo fa, va ta ntshunxiwa hi ku pfuxiwa eku feni.

Leswi Xikwembu xi vekeke nkarhi wa leswaku mphikamakaneta leyi yi tlhantlhiwa, xi nyike malandza ya xona nkarhi wo kombisa leswaku ma xi rhandza ni ku kombisa leswaku ma xi tshemba hambi ko ba lexi dumaka. Ku tlhantlhiwa ka mphikamakaneta ya mfanelo ya Xikwembu yo lawula, ni ya ku tshembeka ka vanhu i swa nkoka leswaku nawu wu ta xiximiwa hi ndlela leyi faneleke evuakweni hinkwabyo. Loko nawu wolowo wu nga xiximiwi, a ku nge pfuki ku ve ni ku rhula ka ntiyiso.a

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso]

Vulawuri bya politiki lebyi nga kona emisaveni hinkwayo byi ta herisiwa