Ku Chava Xikwembu—Xana Swi Nga Ku Pfuna?
“Tšhav̌a šikwembu [xa ntiyiso], u hlayisa milawu ya šona, hikuv̌a hi yona fanelo hikwayo ya munhu.”—EKLESIASTA 12:13.
1, 2. (a) Vugandzeri bya hina eka Xikwembu byi fanele ku seketeriwa hi yini? (b) Hambi swi ri tano, i yini xin’wana lexi Xikwembu xi xi lavaka? (Deuteronoma 10:12)
XANA xiga lexi nge ku “tšhav̌a Šikwembu” xi twala xi nga tolovelekangi eka wena? Vo tala va nga ha vona onge loko hakunene va rhandza Xikwembu, a va fanelanga ku boheka ku tlhela va xi chava. Xana hakunene hi boheka ku endla hi swimbirhi ka swona? Loko swi ri tano, ku chava Xikwembu swi hi pfunisa ku yini?
2 Matsalwa ya komba leswaku vugandzeri ni ntirho wa hina eka Xikwembu swi fanele ku seketeriwa hi rirhandzu. Yesu u endle leswaku leswi swi twala loko a hi byele ku rhandza Yehova hi timbilu ta hina hinkwato, moya, mianakanyo ni matimba. (Marka 12:30) Kambe ntikelo wa ku chava Xikwembu wu tlhele wu kandziyisiwa eRitweni ra xona. Hi ku kongoma swinene, ha byeriwa eka Eklesiasta 12:13: “Tšhav̌a Šikwembu [xa ntiyiso], u hlayisa milawu ya šona, hikuv̌a hi yona fanelo hikwayo ya munhu.” Xana Yehova wa tikaneta hi ku hi kombela ku n’wi chava ni ku n’wi rhandza hi nkarhi lowu fanaka?
3. Malunghana ni ku chava, i yini lexi faneleke ku tsundzukiwa?
3 Nikantsongo—loko hi tsundzuka leswaku ku na tinxaka to hambana-hambana ta ku chava. Loko vanhu va anakanya hi ku chava, hi ntolovelo va tsundzuka ntlhaveko wo rhurhumela lowu herisaka ntshembo ivi wu hi endla leswaku hi hela matimba. Entiyisweni, Yehova a nga ka a nga lavi leswaku hi titwisa sweswo ha yena! Tata wa hina wa le tilweni u lava leswaku hi ta eka yena ku fana ni n’wana loko a ta eka tata wakwe, a tiyiseka hi rirhandzu ra tata wakwe naswona hambi swi ri tano hi nkarhi lowu fanaka a chava ku n’wi hlundzukisa. Ku chava ko tano ku ta hi pfuna ku tshama hi tshembekile eka Tata wa hina wa le tilweni loko hi ringiwa ku endla leswi hoxeke. Loku i ku ‘chava Xikwembu’ loku faneleke loku Vakriste va faneleke ku va na kona.—Vaheveru 5:7; 11:7.
4. I ku chava ka muxaka muni loku rirhandzu ri faneleke ku ku herisa?
4 Yehova a nga fani na muavanyisi wa tihanyi loyi hi ku olova a xupulaka malandza yakwe nkarhi wun’wana ni wun’wana loko ya hoxisa. Ematshan’wini ya sweswo, wa ya rhandza naswona u lava leswaku ya humelela. Kutani loko hi endla xihoxo kumbe hi endla xidyoho, ku chava Yehova a ku fanelanga ku hi sivela ku vulavula na yena ha swona. (1 Yohane 1:9; 2:1) Ku chava ka hina loku xiximekaka ka Yehova a hi ku chava ku fularheriwa kumbe ku lahliwa. Hi laha hi hlayaka ha kona eka 1 Yohane 4:18: “Ku hava ku chava erirhandzwini, hikuva rirhandzu leri hetisekeke ri susa ku chava.” Hambi swi ri tano, “rirhandzu leri hetisekeke,” ri nga ka ri nga herisi xichavo lexi enteke ni ku chava loku faneleke leswi hi faneleke ku va na swona eka Yehova tanihi Muvumbi wa hina ni Munyiki wa vutomi.—Psalma 25:14.
Xiya Mimpfuno
5. (a) Vutlhari byi nga kumisiwa ku yini ntsena? (b) I yini lexi susumeteleke khale ka mutirhisi wa swidzidzirisi ku hundzula ndlela yakwe ya vuhunguki evuton’wini?
5 A hi xiyeni yin’wana ya mimpfuno leyi taka yi huma eku ‘chaveni ka Yehova.’ Hi xikombiso, swi yisa eku kumeni ka hina ka vutlhari bya ntiyiso. Vanhu va ringete hi tindlela to tala, va nga ti tsetseleli, ku kuma vutlhari byo tano, kambe va hlulekile hikuva va honisa nawu wa xisekelo lowu nge: “Ku tšhav̌a Yehova i ku sungula ka v̌utlhari.” (Psalma 111:10; Swivuriso 9:10) Xiya ndlela leyi ku chava ko tano ku pfuneke khale ka mutirhisi wa swidzidzirisi ku endla hi vutlhari ha yona. Wa hlamusela: “Loko ndzi ri karhi ndzi amukela vutivi bya Xikwembu, nakambe a ndzi kurisa ku chava ku n’wi vavisa kumbe ku n’wi hlundzukisa. A ndzi swi tiva leswaku a a langutisa, naswona a ndzi navela ku va la amukelekaka emahlweni ka yena. Swi ndzi susumetele ku herisa swidzidzirisi leswi a ndzi ri na swona hi ku swi halatela exihambukelweni.” Wanuna loyi u hlule mikhuva yakwe leyo biha, a nyikela vutomi byakwe eka Yehova, naswona sweswi i mutirheli eJohannesburg, Afrika-Dzonga.
6. “Ku chava Yehova” ku ta hi sirheleta eka swilo leswo biha hi ndlela yihi, naswona swi ta hi yisa eka yini?
6 Xana u nga lava ku papalata leswo biha? “Ku tšhav̌a [Yehova] i ku v̌enga ŝo biha.” (Swivuriso 8:13) Ina, ku chava loku kunene ku nga ku sirhelela eka mikhuva yo tala leyo biha leyi Xikwembu xi yi solaka, ku fana ni ku dzaha, ku tirhisiwa loko biha ka swidzidzirisi, vudakwa ni rigangugangu. Handle ka ku tsakisa Yehova, nakambe u tisirheleta eka swilo leswo biha leswi humelelaka vanhu, ku katsa ni vuvabyi lebyi chavisaka lebyi va tinghenisaka eka byona. (Varhoma 1:26, 27; 12:1, 2; 1 Vakorinto 6:9, 10; 1 Vatesalonika 4:3-8) Ku chava Xikwembu a swi nga ku pfuni ku tivonela eka leswo biha ni swa lunya ntsena kambe swi ta ku yisa eka leswi tengeke ni leswinene, hikuva hi byeriwa leswaku “šitšhav̌o ša Yehova ši tengile.”—Psalma 19:9.
7, 8. (a) Wanhwana un’wana lontsongo u tokote leswaku “ku chava Yehova” swi yisa entsakweni hi ndlela yihi? (b) Vula mimpfuno yin’wana leyi taka eka lava va chavaka Yehova.
7 Ntsako i pakani yin’wana leyi laviwaka hi vanhu vo tala. U nga wu kuma njhani? Rito ra Xikwembu ri ri: “Ku katekile munhu l’a tšhav̌aka Yehova.” (Psalma 112:1; 128:1) Ntokoto wa nhwanyana wa kondloa-ndzidyi wu tiyisa leswi. A a katsekile eka tinxaka hinkwato ta rimbewu lero biha, kun’we ni vungoma ni ku yiva. Endzhaku u sungule ku dyondza Bibele kutani a vona xilaveko xo yingisa ni ku chava Yehova. U ri: “Ku tiva Yehova i nchumu wo antswa lowu humeleleke eka mina. Yehova u ndzi pfune ngopfu ku kuma ntiyiso ni ntsako. Ndzi titwa ndzi n’wi kolota swo tala ngopfu hikuva u pfule mahlo ya mina ivi a ndzi nyika nkarhi wo ehleketa ha yena hakunene ni ku n’wi kuma. Sweswi ndzi lava ku pfuna vanhu van’wana ku kuma ntsako lowu.”
8 Nakambe Yehova u tshembisa leswaku u ta hakela ‘lava chavaka vito rakwe.’ (Nhlavutelo 11:18) Nakambe, “šitšhav̌o ša Yehova ši yisa v̌utomini, o ta šura, a etlela, a nga humeleri hi khombo.” (Swivuriso 19:23) Hakunene, i “šitšhav̌o ša Yehova” lexi nga hi tiselaka hinkwaswo leswi a hi ta swi lava. Loko ku hlanganisiwa ni ku titsongahata, vuyelo i “rifuwo, ni ku kwetsima, ni vutomi.”—Swivuriso 22:4; 10:27.
9. Ha yini “ku tšhav̌a Yehova” ku yisa endleleni yin’we ya vutomi leyi kombaka vutlhari? (Yobo 28:28; Mikea 6:9)
9 Xana leswi a swi hi nyiki xikhutazo xin’wana ni xin’wana xo chava Xikwembu xa ntiyiso? Hakunene, “šitšhav̌o ša Yehova” xa tsakisa swinene. Xi yisa eka swilo hinkwaswo leswi nga ta hi tisela ku aneriseka ka ntiyiso—ku nga ntokoto lowu pfumalekaka namuntlha. Marito lama ma huhuteriweke ma khutaza swonghasi: “Kambe, hambi mudyohi a nga endla ŝo biha e ka dzana, a anḍeriwa [hi] masiku, hambi ŝiri tano, nḍaŝi tiv̌a leŝaku la’v̌a tšhav̌aka Šikwembu [xa ntiyiso] v̌a ta endleriwa ŝinene, na v̌ona, lav̌a tšhav̌aka e mahlweni ka mombo wa šona. Lo’wo biha a nga ka a nga endleriwi ŝinene, kambe a nga ka a nga anḍeriwi [hi] masiku. o ta fana ni nḍuti, hikuv̌a a nga tšhav̌anga mahlweni ka mombo wa Šikwembu.” (Eklesiasta 8:12, 13) I mani munhu loyi a nga naveliki leswaku timhaka ti ‘n’wi fambela kahle’? Ntokoto lowu wo tsakisa wu ta tsakeriwa hi lava va chavaka Xikwembu ntsena.—Psalma 145:19.
10. Hi swihi swivangelo swin’wana swa nkoka leswi faneleke ku hi susumetela ku chava Xikwembu?
10 Xana leswi a swi fanelanga ku hi endla leswaku hi tiyimisela ku va ni xichavo lexinene xa Yehova Tata wa hina wa le tilweni, ina, ku n’wi chava? Hakunene, hi fanele ku va ni ku chava lokunene ka ku n’wi hlundzukisa. Hi wu tlangela swinene musa hinkwawo ni vunene leswi a hi kombiseke swona. Xin’wana ni xin’wana lexi hi nga na xona xi huma eka yena. (Nhlavutelo 4:11) Ku tlula kwalaho, i Muavanyisi Lonkulu, wa Matimba Hinkwawo, la nga ni matimba yo dlaya lava va nga n’wi yingisiki. “Tirhelani ku ponisiwa ka n’wina hi ku chava ni ku rhurhumela,” ku khutaza muapostola Pawulo.—Vafilipiya 2:12; Hosea 3:5; Luka 12:4, 5.
11. (a) I langutelo rihi leri faneleke ku papalatiwa hi Vakriste emasikwini lawa ya makumu? (b) I moya wa njhani lowu faneleke ku kurisiwa?
11 Ku hava xikombiso laha xa leswaku hi nga kuma ku ponisiwa hi ku amukela langutelo ra vulolo, hi endla swintsongo hi laha hi nga kotaka ha kona ivi hi tshemba leswaku hi ndlela yo karhi, swilo swi ta lungha. Leri a hi rona langutelo leri faneleke ku kombisiwa hi Vakriste lava emasikwini lawa yo hetelela, va tikarhatelaka ku hlayisa vuxaka ni Loyi a nga vonaka etimbilwini ta vona ni loyi a tivaka mianakanyo ni swikongomelo swa vona swa le ndzeni. (Yeremia 17:10) Hi lava va nga ni ku xixima loku faneleke ka Yehova ntsena lava nga ta amukeriwa hi yena. U ri: “Loyi nḍi nga ta ṅwi languta, hi loyi a tiṭongahataka, loyi mbilu ya yena yi nga le’yi ṭhov̌ekeke, ni loyi a rurumelaka hi rito ra mina.”—Esaya 66:2.
Hi Fanele Ku Dyondza Ku ehava Yehova
12. (a) I tindlela tihi leti tiko ra Israyele a ri katekisiwe ha tona ehenhla ka matiko man’wana? (b) Yehova a a langutele yini na le ka vona?
12 Ku xiya ku tirhisana ka Yehova na Israyele ku nga kandziyisa xilaveko xo n’wi chava emianakanyweni ya hina ku ya emahlweni. Ku hava tiko rin’wana leri tokoteke vuhlayisi ni nkhathalelo wo tano leswi humaka eka Hosi ya misava hinkwayo. (Deuteronoma 4:7, 8, 32-36; 1 Samuel 12:24) Hi mahlo ya vona vini Vaisrayele va vone leswi Yehova a swi endleke eka Vaegipta, lava, hi ku pfumala ku n’wi chava, va khotseke ni ku tshikilela vanhu vakwe. I yini lexi a a xi languterile ni le ka vona? “Hlengeleta tiko, e v̌av̌anuna, ni v̌av̌asati, ni v̌ana, ni muluv̌eri wa wena l’a nge mitini ya wena, v̌a ta ŝi yingisa, v̌a ta dyonḍa ku tšhav̌a Yehova, Šikwembu ša ṅwina, v̌a tšhiv̌erika ku hlayisa marito hikwawo ya nawu lowu. Kutani v̌ana v̌a v̌ona la’v̌a nga wu tiv̌angiki, v̌a ta wu yingisa, v̌a dyonḍa ku tšhav̌a Yehova, Šikwembu ša ṅwina, hi masiku hikwawo lawa mi nga ta hanya e tikweni leri mi nga ta nghena ka rona ku ri fuma, loko mi perile Yordan.”—Deuteronoma 31:12, 13; 14:23.
13. I yini lexi faneleke ku va mhaka-nkulu eka vatswari malunghana ni vana va vona?
13 Tanihi Vaisrayele, malandza ya Xikwembu ya namuntlha ya fanele ku “dyonḍa ku tšhav̌a Yehova.” I vutihlamuleri muni byonghasi lebyi leswi swi byi vekaka ehenhla ka hina hinkwerhu—ngopfu-ngopfu vatswari! Vatswari, tivutiseni: ‘Ndzi nga va pfunisa ku yini vana va mina ku kuma mbilu leyi chavaka Yehova?’ Siku rin’wana loko va kurile ivi va suka ekaya, i yini lexi nga ta veka nsirhelelo lowu antswaka eka vana va wena, emoyeni, emianakanyweni kumbe enyameni, ku tlula sweswo? Yehova hi byakwe u kandziyisa ntikelo wa leswi loko a ku: “Ngi loko v̌a ri ni timbilu leti ku nḍi tšhav̌a ni ku hlayisa milawu ya mina hikwayo, v̌a ta ṭaka, v̌ona ni v̌ana v̌a v̌ona, hi laha ku nga heriki!”—Deuteronoma 5:29; 4:10.
14. Boxa mhaka yin’we leyi vatswari va faneleke ku yi tsundzuka eku leteleni ka vana va vona leswaku va va lava chavaka Yehova, naswona hlamusela ndlela leyi leswi swi faneleke ku tirhisiwa ha yona.
14 Mukriste wihi na wihi loyi a kuriseke ndyangu u ta pfumela handle ko ba mariri leswaku lowu a hi ntirho wo olova. Hambi swi ri tano, Rito leri huhuteriweke ra Xikwembu ri nyikela timhaka to hlayanyana ta nkoka emianakanyweni ya vatswari. Yin’wana i ku sungula loko vana va ri vantsongo. Vantsongo vo tanihi kwihi? Loko Vaisrayele va hlanganile leswaku va kuma vuleteri lebyi humaka eka Yehova, “vana” a va katsiwa. (Deuteronoma 29:10-13; 31:12, 13) Entiyisweni, vavasati va Israyele va te ni vana va vona eka swiendlakalo swo tano, tanihi leswi hinkwavo a va laveka leswaku va va kona. “Ku sukela evuhlangini,” vana va xinuna ni va xisati a va ta dyondza xilaveko xo miyela ni ku yingisa etinhlengeletanweni to tano. (2 Timotiya 3:15) Kutani tanani ni “v̌ana” va n’wina eminhlanganweni. Nakambe, va katseni entirhweni wa nsimu hi ku hatlisa loko va kota ku hlanganyela. Vantshwa vo tala va dyondze ku nyikela magazini kumbe xiphephana hambi loko va nga si sungula ku ya exikolweni. Sungula evutsongwanini ku dyondzisa “vana” va wena, hi tindlela letintsongo, ku “chava Yehova.”
15. Mhaka ya vumbirhi hi yihi, naswona vatswari va nga yi endlisa ku yini?
15 Mhaka yin’wana i ku va la tiyeke. Leswi swi nga endliwa loko minkarhi hinkwayo hi namarhela Rito ra Xikwembu eku leteleni, eku layeni ni le ka dyondzo leyi hi nyikaka vana va hina. Hambi loko ku tiwa eku tirivatiseni kumbe ku titsakisa, vana la tiyeke eku pfumeleleni ka milawu ya Bibele ku lawula leswi swi nga ta pfumeleriwa eka swiendlakalo swo tano. (Vaefesa 6:4) Leswi swi ta lava matshalatshala, hi laha Rito ra Xikwembu ri kombisaka erivaleni ha kona loko ri ku: “Milawu le’yi nḍi ku nyikaka namuntlha yi ta v̌a e mbilwini ya wena. U ta yi dyonḍisa v̌ana v̌a wena, u yi v̌ula e ndlwini ya wena, ne ku enḍeni ka wena, ni loko u ya etlela, ni loko u pfuka.” (Deuteronoma 6:4-9; 4:9; 11:18-21) Ku tiya ko tano hi malembe yo tala ku ta endla swo tala ku pfuna vana va wena ku kurisa mbilu leyi chavaka Yehova.
16. (a) Mhaka ya vunharhu hi yihi, naswona ha yini leyi yi ri ya nkoka? (b) I swivutiso swihi leswi vatswari va nga tivutisaka swona?
16 Vatswari na vona va fanele ku tikarhatela ku kandziyisa emianakanyweni ni le timbilwini ta vana va vona leswaku vona hi voxe, tanihi vatswari, hi “la’v̌a tšhav̌aka Yehova.” (Psalma 22:23) Ndlela yin’wana leyi va nga endlaka leswi ha yona i ku tirhisa ndzayo ya le tilweni loko va letela ni ku laya vana va vona. Leyi i mhaka ya vunharhu leyi faneleke ku xiyisisiwa. Tivutise: ‘Xana nkarhi na nkarhi ndzi va ni dyondzo ya Bibele ni vana va mina?’ ‘Xana ndzi tirhisela vana va mina lavantsongo mimpfuno yo fana na Buku Yanga ya Timhaka Ta Bibele na Listening to the Great Teacher hi xitalo?’ ‘Loko va ri karhi va kula, xana ndzi tirhisa buku leyi nge Your Youth—Getting the Best out of It na swihloko leswi nge “Young People Ask” eka Awake!?’ ‘Xana ndzi lunghiselela ku titsakisa ni ku tirivatisa lokunene loku nga ta ka ku nga vi na vuyelo lebyi vavisaka evaneni va mina?’ ‘Xana ndzi amukele leswi vuriweke hi nhlengeletano ya Yehova hi ta dyondzo ya le henhla?’ ‘Xana ndzi letela vana va mina hi mfanelo?’ ‘Xana tipakani leti ndzi tivekeleke vana va mina hi leti ti nga ta va pfuna ku va ni “xichavo xa Xikwembu”?’—Vaheveru 5:7.
17. I mani la pfunekaka loko vana va dyondza ku chava Yehova? Kombisa.
17 Mimbuyelo ni mintsako a swi nga ti eka vana va wena ntsena kambe ni le ka wena hi mhaka yo endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka ku va dyondzisa “ku chava Yehova.” Hi xikombiso, xiya Mbhoni leyi eku heleni ka siku hi laha yi vulaka ha kona, a yi titwa “yi chava nyimpi” yi xiyaka xin’wana ni xin’wana xi ri lexi fanelaka loko yi twa n’wana wa yona wa nhwanyana wa nkombo wa malembe hi vukhale a khongela eka Yehova. Mihloti yi tenga-tenga ematihlweni yakwe ivi a mpfikula loko a yingisela xikhongelo xa xinhwanyetana xa yena: “Yehova wa rirhandzu, ndzi nkhensa swilo hinkwaswo leswinene leswi u ndzi endleleke swona namuntlha. Naswona ndza ku nkhensa hikwalaho ka swakudya swa mina. Pfuna vamakwerhu hinkwavo ekhotsweni ni le minxaxeni ya nxaniso ku kuma swakudya, Yehova, ni vamakwerhu hinkwavo va xinuna ni va xisati lavo ondza ematikweni man’wana. Va pfune na vona leswaku va kuma swakudya leswi ringaneke, Yehova. Naswona lava va vabyaka, va pfune leswaku va antswa leswaku va ta ya eminhlanganweni. Endla leswaku tintsumi ti ndzi hlayisa loko ndzi etlela nivusiku, Yehova, na mama na papa, ni makwerhu wa xinuna na kokwana wa xisati na kokwana wa xinuna ni vamakwerhu hinkwavo va xinuna ni va xisati lava nga entiyisweni. Hi vito ra N’wana wa wena Yesu, Amen.”
18. Hi khumbanisa ku yini emhakeni leyi ya ku chava Yehova?
18 Emhakeni leyi yo chava Yehova, hi fanele ku tsundzuka leswaku ha khumbana hi xikombiso lexi hi xi vekaka. Vatswari va khumba vana va vona. Vakulu ni malandza ya vutirheli va khumba mabandlha ya ka vona. Valanguteri lava famba-fambaka va khumba lava va va tirhelaka. Entiyisweni, leyi hi yona mhaka leyi tihosi eIsrayele a ti leteriwe ku hlaya Nawu wa Xikwembu masiku hinkwawo ya vutomi bya tona leswaku ti ta “dyonḍa ku tšhav̌a Yehova.” (Deuteronoma 17:18-20) Xikombiso lexi hosi a yi ta xi veka eku chaveni ka Yehova a xi ta khumba tiko hinkwaro.
19. Vurunguri byi tiyisa yini malunghana ni V aisrayele?
19 Vurunguri byi tiyisa mhaka ya leswaku Israyele, tanihi tiko, ri lahlekeriwe hi ku chava Yehova. Va anakanye leswaku ku va ni tempele eYerusalema a swi ta tirha tanihi xisirhelelo eka vona, ku fana ni muxaka wo karhi wa “nkateko” lowu tsakisaka, ku nga khathariseki loko va yingisa milawu yakwe kumbe e-e. (Yeremia 7:1-4; Mikea 3:11, 12) Kambe a va hoxile. Yerusalema ni tempele ya wona swi lovisiwile. Endzhakunyana, loko va tlhele va endliwa tiko, va tlhele va hluleka ku kombisa ku chava loku faneleke ka Yehova. (Malakia 1:6) Ku na swo tala leswi hi nga swi dyondzaka eka ntokoto lowu, leswi nga ta hlanganisiwa eka xihloko lexi landzelaka.
20. Hi nga yi katsakanyisa ku yini mhaka leyi ha yona hi faneleke ku chava Yehova?
20 Manuku ke, tsundzuka leswaku ku chava Yehova a swi ri tsanisi rirhandzu ra hina eka yena; ematshan’wini ya sweswo swa ri tiyisa ni ku tlhela swi ri nyika matimba. Ku yingisa milawu ya yena hinkwayo swi nga ka swi nga kombi leswaku hi chava Yehova ntsena kambe leswaku ha n’wi rhandza. Hinkwaswo i swa ntikelo. A swi koteki ku va na xin’wana u pfumala lexin’wana. I swa nkoka swonghasi eka vatswari ku byala ku chava Yehova ni ku rhandza evaneni va vona! Naswona mayana ntsako lowukulu swonghasi lowu leswi swi wu tisaka eka lavakulu ni lavantsongo! Hikwalaho, onge hi nga titwa hi ndlela leyi fanaka ni ya mupisalema loko a te: “Byisa mbilu ya nga e ku tšhav̌a v̌ito ra wena.”—Psalma 86:11.
Tinhla To Anakanyisisa Ha Tona
◻ Hi nga rhandza ni ku chava Yehova hi ndlela yihi?
◻ Hi yihi yin’wana ya mimpfuno ya ku chava Yehova?
◻ I timhaka tihi tinharhu leti nga pfunaka vatswari ku pfuna vana va vona ku kurisa mbilu leyi chavaka Yehova?
◻ Hi khumbanisa ku yini emhakeni yo chava Yehova?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]
Ku chava Yehova ku ta pfuna vantshwa ku fularhela miringo yo endla leswo biha
[Xifaniso lexi nga eka tluka 14]
Vatswari va fanele ku pfuna vana va vona ku kurisa ku chava lokunene ka Yehova
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
“La’v̌a tšhav̌aka Šikwembu v̌a ta endleriwa ŝinene, na v̌ona.”—Eklesiasta 8:12
[Xihlovo Xa Kona]
By courtesy of Hartebeespoort Snake and Animal Park