Tshema Yehova

“Themba Yehova, u hlayisa ndlela ya yena, o ta ku kurisa leŝaku u fuma misav̌a; Kambe u ta v̌ona ku herisiwa ka la’v̌o biha.”—PSALMA 37:34.

 1, 2. Xana vanhu va vonaka va yime kwihi, naswona Nhlangano wa Matiko wu katsekisa ku yini?

HI VUTLHARI, ndyangu wa vanhu wu fikelele xiyimo xa wona lexi hluvukeke swinene. Hikwalaho ka matshalatshala ya wona, eku heteleleni wu fike eka nguva ya nyutliya. Matimba ya athomo ya vonaka ya swi kota ku nyika ntamu lowo tala, xisweswo ya paluxa swilo leswikulu emisaveni hinkwayo. Hi laha ku solekaka, nakambe wu pfula ndlela ya ku xanisiwa lokukulu ka rixaka ra vanhu.

² I yini lexi sivelaka leswaku ndyangu wa vanhu wu tiherisa hi woxe eka khombo ra nyutliya xana? Swi nga ha vonaka ku ri Nhlangano wa Matiko, lowu tinyungubyisaka hi matiko ya 159 lama ma nga swirho swa wona lama nga na swivumbeko swo tala swa tihulumendhe. Eka politiki, tihulumendhe leti a ti twanani, yin’wana ni yin’wana yi tshemba leswaku xivumbeko xa yona xo fuma i xa le henhla, ee, xo antswa. Hikwalaho ke, exikarhi ka yona hiyoxe, UN i nhlangano lowu nga twananiki. Ku tinyungubyisa ka rixaka ni ku navela ku tifuma swi nghenelerile. Ku tlula kwalaho, matiko yo hlaya ya ale ku pfumela eka Xikwembu, ya va vakaneti va vukona bya Xikwembu.

 3. Langutelo ra Vujagana eka Xikwembu ri hambanise ku yini na leri Xikwembu hi xoxe xi nga na rona ke?

³ Vito leri nge Vujagana ra ha tirha eka matiko lama nga laviki ku xaxametiwa tanihi lama nga chaviki Xikwembu kambe ya tivula lama pfumelaka eka Yesu Kriste kun’we ni “Xikwembu Tatana” eka nhlangano wa vunharhu-un’we na Yesu ni “moya lowo kwetsima” lowu munhuhatiweke. Swirho swa vunharhu-un’we swi vuriwa swi ri leswi ringanaka. Kambe Tata wa Yesu u tirhise muprofeta Esaya ku tsala marito lawa ya ku titivisa: “Hi mina Yehova, hi rona v̌ito ra mina, nḍi nga ka nḍi nga nyiki uṅwana e ku v̌onakala ka mina, ni ŝifaniso e ku v̌ongiwa ka mina.” (Esaya 42:8) Yehova loyi, kumbe Yahweh (The Jerusalem Bible), u tiendlele rhekhodo ya matimu leyi nga pimanisekiki.

 4. Nhlangano wa Matiko wu hambukisa vanhu eka yini?

⁴ Handle ko vuyeriwa, Nhlangano wa Matiko wu tshike ku nyikela xichavo ni ku xiyiwa loku faneleke evitweni ra Xikwembu. A wu khutazi vanhu, lava sweswi va langutaneke ni xiyimo lexi chavisaka swinene, ku tshemba n’wini wa vito rero. Hambi swi ri tano, yoloye hi mfanelo u vitaniwa “Xikwembu lexi ku langutela ku humaka ka xona,” hi leswi a vekeke xisekelo xa ntshembo wu ri wun’we lowu tiyeke lowu vanhu va nga ha vaka na wona sweswi. (Varhoma 15:13, King James Version) Ntshembo lowu a wu nyikaka wu tiyise no fuwisa vavanuna ni vavasati lavo tala.

Ntshembo—Wa Khale!

 5. Xana xisekelo xa ntshembo xi vekiwe rini ke?

⁵ Xisekelo xo va ni ntshembo wolowo a xi vekiwe eku sunguleni swinene ka matimu ya ndyangu wa vanhu. Ina, xi vekiwe emahlweninyana ka ku hlongoriwa ka vatswari va hina vo sungula ekaya ra vona ra ntanga wa Edeni eMiddle East. Rhekhodo leyi tsariweke hi ririmi ra Xiheveru malunghana ni ntanga lowu, kumbe Paradeyisi, a hi vunwa, kumbe nthyeketo wa vanhu lava tshikeke ku gandzela Mutumbuluxi wa vona.—Genesa 2:7–3:24.

 6. Xana swi tise ku yini leswaku vanhu va lava ntshembo?

⁶ Malembe lama tlulaka 4 000 endzhaku, Muapostola Pawulo wa Mukriste u huhuteriwe ku tsala a ku: “Kutani ke, kukotisa leswi ku dyoha ku ngheneke emisaveni hi munhu a ri un’we, kutani rifu ri ngheneke hikwalaho ka ku dyoha, hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo, hikuva va dyohile hinkwavo.” (Varhoma 5:12) Eka matsalwa man’wana ya yena, u vulavula hi wanuna un’we loyi a nga na nandzu a ku: “Kukotisa leswi hinkwavo va faka hikwalaho ka Adamu, hi mukhuva wolowo, hinkwavo va ta tlhela va pfuxiwa hikwalaho ka Kriste.” (1 Vakorinto 15:22) N’anga leyi vuriwaka Luka, eka ndzima ya vu-3 ya Evhangeli ya yona, yi landzelerisa rixaka ra Yesu ku tlhelela eka Adamu, loyi, loko a nga si hlongoriwa aEdeni, a tweke hungu ra Yehova ra ntshembo.—Luka 3:23-38.

 7. I xilo xihi lexi khutazaka lexi Xikwembu xi xi endleke loko Adamu a ha hanya?

⁷ Hi ntumbuluko, u fanele ku lava ku tiva vundzeni bya hungu rero. Kambe ú nga si ri hlaya, xiya mhaka ya leswaku hi nkarhi wo leha Yehova a a ri munyiki wa ntshembo. Eku sunguleni Adamu a a ri n’wana wa Xikwembu wa laha misaveni, naswona Xikwembu xi n’wi pfumelele ku tswala vana. Loko u vone xiyimo lexi nga tsakisiki ka ha ri emahlweni, u nga ha lava ku khutaza kumbe ku nyika vana va wena ntshembo. Xikwembu xi endle nchumu lowu fanaka. Endzhaku ka loko Adamu a twe marito ya Xikwembu ya ku sola ya vuriwa eka yena hi yexe, u twe marito ya ntshembo wa vatukulu va yena.

 8. Genesa 3:15 yi nyika xisekelo xa ntshembo hi ndlela yihi?

⁸ Xana hi wahi marito wolawo lama a ya huma eka Xikwembu lexi nyikaka ntshembo? Eka “nyoka” leyi yi katsekeke eka xidyoho xa Adamu, Xikwembu xi te: “Nḍi ta v̌eka ku v̌engana e šikari ka wena ni wansati, ni šikari ka rišaka ra wena ni rišaka [vana] ra wansati; ri ta ku faya nhloko, wena u ri luma širenḍe. ” (Genesa 3:14, 15) U nga ha hlamala ndlela leyi marito lama ya nga vuriwaka ha yona leswaku ya pfuxa ntshembo. Xo sungula, hi dyondza leswaku “nyoka” a yi ta fayiwa nhloko.

 9. I mani loyi a a ri “nyoka” leyi ku kombeteriwaka eka yona eka Genesa 3:14, 15?

⁹ Eka Nhlavutelo 12:9 ku tsariwile: “Hi loko dragona leyikulu leyi yi cukumetiwa yi ya wela hansi, yona nyoka ya khale leyi vuriwaka Diyavulosi na Sathana, Mukanganyisi wa misava hinkwayo; yi cukumetiwile yi ya wela ehansi emisaveni, tintsumi ta yona na tona ti cukumetiwa kun’we na yona.” Ina, “nyoka” leyi yi katsekeke aEdeni a ku nga ri un’wana handle ka xivumbiwa xa moya lowo biha lexi tiviwaka tanihi Sathana Diyavulosi. Nyoka yoleyo yo fanekisela a yi vanga na tintsumi etilweni ntsena kambe yi ve na “rixaka” laha hansi emisaveni, “rixaka” leri hi nkarhi lowu faneleke ri nga ta pfotlosiwa na yona va nga ha vi kona.

10. Yesu u tiyise ku tiviwa ka “nyoka” hi ndlela yihi xana?

¹⁰ Loko a tiyisa ku tiviwa loku ka Diyavulosi tanihi loyi a nga “nyoka” leyi vangeleke ku wa ka vatswari va hina vo sungula, Yesu Kriste eka varhangeri va vukhongeri bya Xiyuda eka lembe xidzana ro sungula u te: “N’wina mi huma eka tata wa n’wina, a nga Diyavulosi, kutani mi tsakela ku endla ku navela ka tata wa n’wina. A a ri mudlayi ni le ku sunguleni. A nga yimanga entiyisweni, hikuva ku hava ntiyiso eka yena. . . . Loko a vulavula mavunwa, ú tikomba lexi a nga xona, hikuva i muhembi, ni tata wa mavunwa.” (Yohane 8:44) Yesu nakambe u vitane vakaneti lava va vukhongeri “rixaka ra timhiri.”—Matewu 12:34; 23:33.

Ntshembo Lowu Hlayisiweke Wu Hanya

11. Hi xihi xivangelo lexi engetelekeke xa ntshembo lexi Genesa 3:15 yi hi nyikeke xona ke?

¹¹ Xitshembiso xa Xikwembu xo faya nhloko ya nyoka yo fanekisela entiyisweni xi veke ntshembo lowu tsakisaka mbilu emahlweni ka ndyangu wa vanhu hinkwavo lowu a wa ha ta va kona. Hi nga vona xivangelo loko hi kambisisa timhaka tin’wana ta Genesa 3:15. “Rixaka” ra wansati ra vuriwa. Ku tiviwa ka “rixaka” rero i khale ku funengetiwile exihundleni. Kambe a swi ri erivaleni leswaku Yehova Xikwembu a a ta veka “rixaka” leri ri nga siki tiviwaka leswaku ri vengana na nyoka yo fanekisela ni rixaka ra yona leri kanetanaka ni Xikwembu. Ku hlula a ku tshembisiwile, ee, a ku tiyisiwile, eka “rixaka” ra “wansati”! Ku hlula ka rona ku vekiwe tanihi ntshembo eka vanhu. Kutani swirho swa ndyangu wa vanhu a swi ta kota ku tshemba ku ta ka “rišaka” rero ra “wansati.”

12. Hi ku famba ka nkarhi, hi swihi swin’wana leswi paluxiweke malunghana ni “rišaka” ra “wansati”?

¹² Hi malembe xidzana yo tala, Xikwembu xi paluxe leswaku “rixaka” leri a ku ri N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, loyi a rhumeriweke emisaveni ku ta va Mesiya ni ku ta nyikela vutomi bya yena tanihi gandzelo ra nkutsulo. (Genesa 22:17, 18; Vagalatiya 3:16; 1 Yohane 2:2; Nhlavutelo 5:9, 10) Hikwalaho ka leswi ntshembo wa Timbhoni ta Yehova a wu titsheganga hi Nhlangano wa Matiko. Wu titshege hi Yesu Kriste loyi a hanyaka, Muvulavuleri-nkulu wa Yehova Xikwembu. Hi nga tiyiseka leswaku Kriste wa hanya, hi leswi a pfukeke eku feni ku tshamisisiwa evokweni ra xinene ra Yehova etilweni. Hi laha Pawulo a vulaka ha kona: “Loko eka Kriste, hi nga languteli swin’wana kambe ho langutela swa vutomi lebyi ntsena, [vutomi lebyi katsaka lembe xidzana ra hina ra vu-20] hi vanhu lava nga ni khombo leri tlulaka ra vanhu hinkwavo. Kambe lexi tiyeke hi leswaku Kriste u pfuxiwile exikarhi ka vafi. Hi swona leswi tshembisaka leswaku lava feke na vona va ta pfuxiwa.” (1 Vakorinto 15:19, 20) Tanihi laha hakanyingi swi kombisiweke ha kona hi ku ya hi Bibele ematlukeni ya magazini lowu, Yesu Kriste namuntlha u vekiwile tanihi Hosi ya le tilweni.—Nhlavutelo 11:15.

13, 14. Xana Timbhoni ta Yehova ti wu veka kwihi ntshembo wa tona, naswona ti endla yini hi wona?

¹³ Kavula, Yesu a nga sivanga Yehova tanihi ntshembo wa vanhu. Psalma 37:34 ya ha tirha loko yi ku: “Ṭhemba Yehova, u hlayisa ndlela ya yena, o ta ku kurisa leŝaku u fuma misav̌a; Kambe u ta v̌ona ku herisiwa ka la’v̌o biha.” Swa ha ri swa nkoka ku tshama hi ri karhi hi tshemba Yehova naswona hi khutaza vanhu hinkwavo leswaku va tshika ku tshemba mavandla lama endliweke hi vanhu.

¹⁴ Ku pfumelelana ni mhaka leyi, Timbhoni ta Yehova ta gingirika ematikweni ya 208, ti huwelela mahungu lamanene ya Mfumo. A ti nge tshikisiwi ku endla tano. Mavandla ya politiki, ya pfuniwa ni ku seketeriwa hi tinhlengeletano ta vukhongeri, a ya na mpfumelelo wa Xikwembu eku ringeteni ko va sivela. Hi nga hambeta hi va timbhoni ta Yehova ni ku tshemba yena, tanihi laha Davhida wa Betlehema a endleke ha kona, loyi a tsaleke:

15. I ntshembo wa njhani lowu Hosi Davhida a a ri na wona eka Yehova?

¹⁵ “Yehova i murisi wa mina: nḍi nga ka nḍi nga pfumari ntšhumu. O nḍi wisisa e madyelweni ya rihlaza, o nḍi fambisa kusuhi ni mati la’yo rula; O hanyisa moya wa mina, o nḍi fambisa e tindleleni le’to lulama, hikwalaho ka v̌ito ra yena. Ni loko nḍi famba e nkov̌eni wa nḍuti wa rifu, a nḍi tšhav̌i ku biha ni kuṅwe, hikuv̌a u na mina: Nhonga ya wena ni šongotelo ra wena, hi ŝona le’ŝi nḍi tiyisaka. U nḍi lungisela tafula e mahlweni ka v̌alala v̌amina, u totile nhloko ya mina hi mafura, kutani nḍeko wa mina wu khapa. Kunene, ku kateka ni tintŝalo ŝi ta nḍi lanḍela hi masiku hikwawo ya ku hanya ka mina, kutani nḍi ta ṭhama e ndlwini ya Yehova hi masiku hikwawo.”—Psalma 23.

16. Ha yini ku nga vuriwaka leswaku Yesu a a ri na langutelo leri fanaka ni leri Davhida a a ri na rona?

¹⁶ Hosi Davhida a a ri murisi wa moya wa Yehova eka tinxaka ta Israyele wa khale, naswona u pfulele Yerusalema ndlela leswaku yi va ntsindza wa tiko, laha n’wana wa yena Solomoni a fumeke kona malembe ya 40. Hi xivangelo lexinene, Yesu Kriste ku vulavuriwe hi yena tanihi “N’wana Davhida.” (Luka 1:31; 18:39; 20:41) Kungaku loko Davhida a tshembe Yehova Xikwembu, ntukulu wa yena wa laha misaveni Yesu Kriste a a ta endla hi ku fanana. Naswona u endle tano.

17. I vumbhoni byihi lebyi nga kona bya leswaku Yesu a a tshemba Yehova xana?

¹⁷ Tanihi vumbhoni bya leswaku ntukulu wa Davhida wa laha misaveni loyi a tivekaka ngopfu, Yesu Kriste, u landzele ndzayo ya Psalma 37:34 loko a hefemula ro hetelela emhandzini ya nxaniso, Yesu u te: “Tatana, ndzi nyiketa moya wa mina emavokweni ya wena.” (Luka 23:46) A a tshaha no hetisisa marito ya Davhida eka Psalma 31:5, lawa a ma kongomisiwa eka Xikwembu a ku: “Nḍi nyiketa moya wa mina e mav̌okweni ya wena.” Ntshembo wa Yesu a wu khomisiwanga tingana, tanihi lowuya wa Hosi Davhida. Kriste u pfuxiwe eku feni hi siku ra vunharhu. Masiku ya makume-mune endzhaku u tlhelele eka tata wa yena wa le matilweni. Eku heleni ka Minkarhi ya Vamatiko hi 1914, Yehova u tlakuse N’wana wa yena ku va Mufumi wa misava.

Nkarhi Wa Ntshembo Sweswi

18. Ha yini namuntlha ku ri nkarhi lowu faneleke wa ku langutela?

¹⁸ Namuntlha, loko lembe lerintshwa ra 6014 A.M. (eka Lembe ra Misava) ri yisa ndyangu wa vanhu emahlweni eka vumundzuku, i ntshembo muni lowu nga vaka kona eka ndyangu wa vanhu? Xivutiso xexo xi faneleka ngopfu sweswi hikuva hi kwalomu ka 1 900 wa malembe endzhaku ka nguva ya Bibele. Ku ve nkarhi wo leha ku sukela loko Davhida a tsale Psalma 37:34.

19. Yehova u endlele Yesu yini, lexi xi hi nyikaka ntshembo?

¹⁹ Yehova Xikwembu, Xikwembu xa Matimba Hinkwawo loyi a pfuxeke Yesu eku feni, u na ntirho lowukulu swinene wa yena ku tlula lowu endliwaka hi vanhu lava vonaka ekusuhi. Hi ku pfuxa ni ku tlakusela N’wana wa yena loyi a tswariweke yexe evokweni ra yena ra xinene ematilweni, Yehova Xikwembu u engetele xivangelo xa hina xo languta eka Yena hi ku tshemba loku nga tsandzekiki, ntshembo wa hina lowu heleleke. Swi nga vula vutomi bya hina lebyi nga heriki entsakweni, tanihi leswi mutsari loyi a huhuteriweke Pawulo a nge: “Hi ponisiwile hi ri ni ku langutela loku.”—Varhoma 8:24.

20. Ha yini hi nga vulaka leswaku Yehova wa ha ri ‘Xikwembu xa ntshembo’?

²⁰ Muapostola u ya emahlweni a ku: “Kasi leswi languteriwaka, loko swi vonaka, a swa ha languteriwi; xana munhu a nga langutela leswi a swi vonaka xana? Kambe loko hi langutela leswi hi nga swi voniki, hi swi langutela hi ku tiyisela.” (Varhoma 8:24, 25) Kutani ntshembo wolowo wo sungula wa ha ya emahlweni, ee, wu tshinelela ku hetiseka loku vangamaka erixakeni ra vanhu. (2 Petro 3:13; Nhlavutelo 21:4, 5) Hikwalaho ka leswi wu nga ntshembo wa vanhu hinkwavo, wu fanele ku tivisiwa eka hinkwavo. Leyi i mianakanyo ya ‘Xikwembu xa hina xa ntshembo.’

21, 22. Xana i yini leswi hi nga langutelaka leswaku matiko ma swi endla eka vumundzuku lebyi nga ekusuhi ke?

²¹ Eka minkarhi hinkwayo sweswi i nkarhi wa yena wa leswaku miehleketo leyi yi hetisisiwa. Hambi ku ri eka nguva ya hina laha matiko man’wana ya UN ya lawulaka xivindzi xa swilo hinkwaswo, varhangeri va tihulumendhe leti a va xi voni xilaveko xa ku veka ku tlhantlhiwa ka swiphiqo eka ntlhari leyi tlakukeke.—Ringanisa Genesa 11:6.

²² Ku tlula rini na rini, vukhongeri lebyi tolovelekeke byi le ku tilweleni, nhlana wa byona wu titshege hi khumbi. Nkucetelo wa byona wo hambukisa wu fanele ku herisiwa. Bibele yi komba leswaku swirho leswi fumaka swi ta lwela vukulukumba bya swona ivi swi tihambanisa hi swoxe eka vukhongeri byo nghenelela lebyi a byi ri karhi byi ringeta hi nkarhi wo leha ku tswonga hinkwaswo leswi byi nga swi kumaka eka mafambiselo ya misava ya swilo. Kutani, a swi hlamarisi, leswaku xirho xa politiki xi ta teka goza leri. Ku baleka ka vona va hlayisekile hi ku hlaseriwa loku ka vukhongeri swi ta komba, hi ku vona ka vona, leswaku a ku na Xikwembu lexi faneleke ku gandzeriwa ni ku tirheriwa. Xikombiso xa vuprofeta hi leswaku manuku va ta hundzulukela eka timbhoni ta Xikwembu, leti saleke. Va ta lava ku hluriwa loku olovaka ka Timbhoni ta Yehova tanihi makumu ya nyimpi ya vona ya ku lwisana na Xikwembu.—Nhlavutelo 17:12-17; Ezekiel 38:10-23.

23, 24. Hi rihi goza leri Yehova a nga ta ri teka loko matiko ya hlasela vanhu va yena?

²³ Hambi swi ri tano, eku heteleleni va ta ku tiva ku hluriwa loku khomisaka tingana loku faneleke ku humelela eka loyi a xinyataka a lwisana na Yehova wa tinyimpi, loyi a kalaka a nga si tshama a hluriwa enyimpini. Leswi swi ta swi veka erivaleni handle ka xihoxo leswaku a va tirhela mukanetinkulu wa Xikwembu xin’we xa ntiyiso, a nga, “nyoka,” Sathana, “xikwembu xa misava leyi.”—2 Vakorinto 4:4.

²⁴ Vona ku tsongahatiwa loku leswi swi nga ta ku vula eka vona! Leswi va tiyimiseleke ku swi kombisa swi ta vula ndzhukano lowukulu, lowu nga ta yisa Xikwembu xa matilo ni misava eka vukari lebyinene. Leswaku a tsongahata munhu u te: “‘Hikuv̌a meehleketo ya mina, a hi meehleketo ya ṅwina, ni tindlela ta ṅwina a hi tindlela ta mina, ku v̌ula Yehova. Hi laha matilo ma tlakukeke henhla ka misav̌a, hi ŝeŝo tindlela ta mina ti tlakukeke henhla ka tindlela ta ṅwina, ni meehleketo ya mina e henhla ka meehleketo ya ṅwina. Ku fana ni mpfula ni gamboko loko ŝi šika hi le tilweni, a ŝi tlheleri kona, ŝi nga si tšheleta misav̌a, ni ku mirisa, ni ku hlukisa le’ŝi milaka, ŝi nga si nyika mbewu e ka mubyari, ni ŝakudya e ka loyi a dyaka, ŝi tano ni rito ra mina, le’ri humaka e noṅwini wa mina: Ri nga ka ri nga tlheleri ka mina ri nga si tira ntšhumu, ri nga si endla ku ranḍa ka mina, ri nga si hetisa makungu ya mina.’”—Esaya 55:8-11.

25. Kutani, ha yini hi ri na xivangelo lexinene xo languta eka Yehova tanihi ‘Xikwembu xa hina xa ntshembo’?

²⁵ Mutumbuluxi loyi wa munhu u nghenise ku twa loku hlamarisaka embilwini ya munhu, ko fana ni loku yena a nga na kona. “Hikuv̌a Yehova wa tinyimpi o te: E nḍaku ka ku kwetsima o nḍi rumile ka matiko la’ma mi hlaseleke; hikuv̌a loyi a mi khumbaka, o khumba nḍololo ya tihlo ra yena.” (Zakaria 2:8) Kutani ke, Timbhoni ta Yehova ti fanele ku tshemba Yehova. U ta hetisisa ntshembo wolowo a khavisa mfumo wakwe hi ku saseka lokukulu. U ta kombisa eka mimphikamakaneta leyi taka leswaku hi yena loyi a tlakukeke, wa matimba hinkwawo, Xikwembu lexi nga riki na ku hela, loyi a endleke hi ku ya hi switshembiso leswi tlakukeke swa swivumbiwa swa yena swa le matilweni na le misaveni. Aleluya!—Psalma 150:6.

U Nga Hlamula Njhani?

◻ Ha yini ntshembo wa matiko wu hambukisa ke?

◻ Xikwembu xi nyikele xisekelo xa ntshembo eka Genesa 3:15 hi ndlela yihi?

◻ Xiyimo xa Yesu a xi ri xihi malunghana na Psalma 37:34?

◻ Hikwalaho ka yini sweswi hi ri na xivangelo xa ntshembo?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Tanihi leswi tinyimpfu ti landzelelaka murisi wa tona, kutani Davhida u langute eka Yehova ni ku n’wi tshemba

[Xihlovo Xa Kona]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.