Swivono Swa Le Tikweni Leri Tshembisiweke

Ku Suka eTabor Ku Ya Eku Hluleni!

ANAKANYA u ri exihondzweni u languta ehansi endhawini leyi tindlela ta matimu ti tsemakanyanaka kona! Entiyisweni u nga vona matimu ya ri karhi ya endleka.

Xivandla xa Bibele xa Megido xi nga fanela nhlamuselo yoleyo kahle, hikuva a xi ri na vumaki bya nkoka ni tindlela ta mavuthu. Kambe, entsungeni wa Nkova wa Yezriyele ku na Ntshava ya Tabor, leyi nakambe yi langutaka ehansi eka Via Maris, ndlela leyi tivekaka emitini ya Fertile Crescent.a

Loko u languta Tabor u ri kun’wana ni kun’wana etikweni, u ta nyanyuriwa. (Ringanisa Yeremia 46:18.) Tabor yi humelela endhawini leyi nga yoxe ekusuhi na yona, ku vumbeka ka yona ka mpalu ku voneka hi matlhelo hinkwawo. Yi hlomuka eka xivandla lexi nga emahlweni ka yona edzongeni, Nkova wo nona wa Yezriyele, lowu hlanganisaka lwandle ni Nkova wa Yordani.

Loko u ri eka nhlohlorhi ya xirhendzevutana ya Tabor, u nga languta edzongeni ekusuhi na muti wa Yezriyele, leswi nga ku tsundzuxaka ku tsutsuma ka vukari ka Yehu ku ya emutini wa vuhosi wa Akabu ni makumu ya gome ya Yezabele. (1 Tihosi 21:1; 2 Tihosi 9:16-33) Ekusuhi na kona ku na Megido. Evupela-dyambu u nga vona Ntshava ya Karamel, laha Eliya a khomeleke ndzingo wa ndzilo kona. (1 Tihosi, ndzima 18) Loko u ri eTabor nakambe u nga vona nambu wa Kixon wu khulukela ekusuhi na lwandle, naswona tikhilomitara ta nhungu en’walungu-vupela-dyambu eswintshabyanini swa le hansi ka Galeliya ku na Nazareta.

Kambe i mhaka yihi ya Bibele leyi fikaka emianakanyweni ya wena loko ku hlamuseriwa hi Tabor? Kumbexana i ya Debora na Barak. Hi nkarhi wa vona, Vakanana ehansi ka Hosi Yabin wa Hazor va tshikilele Vaisrayele malembe ya 20. Kutani muprofeta wa xisati Debora u susumetele Barak ku endla xiendlo. Yena, hi ku fanana, u pfuxe Vaisrayele va khume ra magidi, ngopfu-ngopfu va tinyimba ta Neftali na Zabuloni eGaleliya a va hlengeleta eTabor. A va hlome hi ndlela leyi nga nyawuriki, hikuva a ku nga ri na xitlhangu kumbe tlhari eIsrayele.—Vaavanyisi 5:7-17.

Muchini lowu chavisaka wa nyimpi wu tile ku ta lwisana na vona. Jenerala wa Yabin Sisera u tile ni mavuthu ya Vakanana lama hlomeke swinene eNkoveni wa Yezriyele. Va fanele va languteke va fana ni vavanuna lava hlomeke lava kombisiweke exifanisweni xa rirhangu lexi humaka Egipta, lexi fanisiweke eka tluka leri landzelaka, ehenhla exineneni. Matlhari ya nyimpi ya nkucetelo wa Egipta lama tirhisiweke eKanana, ku katsa ni matlhari lama chavisaka ya Sisera—makalichi ya 900 ya nyimpi!

Makalichi wolawo ya Vakanana a ya ta va ya ve tiplatifomo ta vuthu leri hlaselaka hakunene. Muchayeri a nga ha va a titsondzele hi mabanti exisutini leswaku mavoko ya yena ma kota ku tamela matlhari. Kumbe a nga ha va a langute tihanci ta yena leti tsutsumaka hi rivilo loko munghana a ri karhi a tirhisa tlhari. Makalichi a ya ri na nsimbi leyi tsemaka leyi sukaka exikarhi ka mavhilwa. Eka vavanuna va Barak lava langutaka ehansi eTabor, makalichi layo tala ma fanele ma vonake ma chavisa hi laha ku nga yimisekiki, ma nga hluleki.

Kambe, Yehova a a tshembise Barak a ku: “Nḍi ta kokela ka wena, e nambyeni wa Kišon, Sisera . . . ni magolonyi ya yena, ni tiko ra yena.” Hi nkarhi lowu faneleke, Vaisrayele lava nga ni xivindzi va ngirimele etlhelo ka Tabor.—Vaavanyisi 4:1-14.

Xa nkoka ngopfu ku tlula mpfuno wo hlamarisa ntsena a ku ri mpfuno lowu Israyele ri wu kumeke eka Xikwembu xa vona xa matimba xa le tilweni. Endzhakunyana Debora u yimbelerile a ku: “Tinyeleti ta le matilweni ti lwa, ti lwa na Sisera loko ti hunḍa hi tindlela ta tona. . . . Oho! moya wa nga, u kanḍiyela v̌a matimba e hansi.” (Vaavanyisi 5:20, 21) Ina, hambi leswi Vaisrayele lava hlomeke swintsongo kambe va ri na xivindzi va tsutsumiseke Vakanana lava hlomeke, Xikwembu xi kunguhate vuyelo bya xiviri. Xi vangele ku khuluka lokukulu enambyeni lowu omeke, xi lovisa makalichi lama chavisaka.

Ehansi u vona xiphemu xa nambu wa Kixon. Eka nguva ya timpfula, wu nga khapela etimbuweni ta wona ivi wu hundzula xivandla xi va nhlangasi. Anakanya makalichi ya nyimpi ya Vakanana ya ri karhi ya ringeta ku baleka endzhopeni wo tano. Mati lama kariheke ya kukule masocha man’wana kumbe makalichi lama balekaka, kumbe hinkwaswo. Ku hlula ka Israyele ku hlule na Jenerala Sisera, la tshikeke kalichi ya yena, a baleka hi milenge a suka enyimpini. Endzhaku ka loko a tumberile entsongeni wa wansati Yayele, u kume nkarhi wa kahle kutani a dlaya nala loyi.—Vaavanyisi 4:17-22.

Xisweswo, ndzima ya nkoka ni leyi hlulaka ematin’wini ya Israyele yi pfulekile emahlweni ka Debora ni vahi ni vahi van’wana lava va nga ha va ka va hlalerile va ri eku tlakukeni ka Ntshava ya Tabor.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 16]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Laha Swifaniso Swi Humaka Kona eka tluka 17]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.