Hlayisa Ripfumelo Ni Ripfalo Lerinene

Tinhla-nkulu Leti Humaka Eka Timotiya Wo Sungula

KWALOMU ka lembe ra 56 C.E., muapostola Pawulo u tsundzuxe vakulu va bandlha ra le Efesa leswaku “timhisi leto leva” a ti ta pfuka exikarhi ka vona ivi ti “vula mavunwa ku tilavela vadyondzisiwa.” (Mintirho 20:29, 30) Malembe ma nga ri mangani, dyondzo ya vugwinehi yi tinyike matimba lerova Pawulo a khongotela Timotiya ku herisa dzolonga ra moya endzeni ka bandlha leswaku a hlayisa ku tenga ka rona ni ku pfuna vapfumeri-kulobye leswaku va tshama eripfumelweni. Xolexo a ku ri xivangelo lexikulu xo va Pawulo a tsale papila rakwe ro sungula a ri eMakedoniya ri ya eka Timotiya kwalomu ka 61-64 C.E.

Timotiya a a leteriwile mayelana ni ndzhwalo wa vakulu, ndhawu ya vavasati leyi aviweke hi Xikwembu, timfanelo ta vakulu ni malandza ya vutirheli, ni swilo swin’wana. Ndzetelo wo tano wa pfuna ni namuntlha.

Nkhongotelo Ehenhleni Ka Ripfumelo

Pawulo u sungule hi xitsundzuxo xa ku hlayisa ripfumelo ni ripfalo lerinene. (1:1-20) U khutaze Timotiya leswaku a tshama aEfesa ni ku ‘byela van’wana leswaku va nga dyondzisi mavunwa.’ Pawulo a a wu tlangela ntirho lowu averiweke yena, a a pfumela leswaku a ku ri hikwalaho ka ku honisa ni ku pfumala ripfumelo loko a xanise valandzeri va Yesu. Muapostola u kombele Timotiya leswaku a hambeta a herisa dzolonga ra moya, a “hlayisa ku pfumela hi ripfalo leri ntshunxekeke” naswona a nga fani ni lava ‘va lahlekeriweke hi ripfumelo ra vona.’

Xitsundzuxo Hi Ku Gandzela

Nakambe, Pawulo u nyike xitsundzuxo tanihi ‘mudyondzisi wa vamatiko hi ta ripfumelo ni ntiyiso.’ (2:1-15) Swikhongelo a swi ta nyikeriwa malunghana ni lava va nga le ka xiyimo xa le henhla leswaku Vakriste va ta hanya hi ku rhula. I ku rhandza ka Xikwembu leswaku hinkwato tinxaka ta vanhu ti ponisiwa, naswona dyondzo ya nkoka hi leswaku Kriste u ‘tinyikete ku va mukutsuri wa vanhu hinkwavo.’ Pawulo u kombise leswaku wansati u fanele a tiambexa ku titsongahata naswona a nga fanelanga ku kulela wanuna.

Bandlha ri fanele ri va leri hlelekeke kahle. (3:1-16) Hikwalaho Pawulo u longoloxa timfanelo ta valanguteri ni malandza ya vutirheli. Eka swilo leswi muapostola a swi tsaleke, Timotiya a a ta tiva ndlela leyi a faneleke a tikhoma ha yona ebandlheni, “mhandze leyikulu ni xiseketelo xa leswi nga ntiyiso.”

Pawulo u nyike Timotiya xitsundzuxo xa munhu hi xiyexe leswaku a n’wi pfuna a tirindza ehenhleni ka dyondzo ya mavunwa. (4:1-16) Hi ku famba ka minkarhi van’wana a a va ta wa eripfumelweni. Kambe hi ku nyikela nyingiso wo tshembeka eka yena n’wini ni le ku dyondziseni kakwe, Timotiya a a ‘ta tiponisa a tlhela a ponisa lava n’wi yingisaka.’

Timotiya u tlhele a kuma xitsundzuxo eku tirhisaneni ni vanhu lavantsongo ni lavakulu. (5:1-25) Hi xikombiso, malunghiselelo lamanene a a ma ta endleriwa tinoni hi vunene lebyi xiyekaka bya Vukriste. Ematshan’wini yo hleva, tinoni letintsongo a ti ta tekiwa ivi ti va ni vana. Vavanuna lavakulu lava rhangelaka hi ndlela leyinene a a va ta hlayiwa va ri lava faneriwaka hi xichavo lexi phindhiweke kambirhi.

Ku Chava Xikwembu Hi Ku Eneriseka

Xitsundzuxo ehenhleni ka ku chava Xikwembu xi gimete papila ra Pawulo. (6:1-21) ‘Ku chava Xikwembu kun’we ni ku eneriseka’ i ndlela ya rifuwo lerikulu, kambe ku tiyimisela ku fuwa swi vanga ku lovisiwa ni ku onhaka. Pawulo u khutaze Timotiya ku lwa nyimpi leyinene ya ripfumelo ni ku ‘khoma vutomi lebyi nga heriki hi mandla mambirhi.’ Leswaku va kuma vutomi lebyi bya ntiyiso, ‘lava fuweke va fanele va ‘veka ntshembo wa vona eka Xikwembu hayi eka rifuwo leri nga tiyangiki.’

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 30]

Ku Ponisiwa Hi Ku Veleka Vana: Pawulo a a nga hlamuseri ku ponela evuton’wini lebyi nga heriki kambe a hlamusela hi ntirho lowunene wa wansati la chavaka Xikwembu loko a tsala a ku: “Ú ta ponisiwa hileswi a velekaka vana, loko a tiyisela eku pfumeleni ne rirhandzwini ne ku tengeni, a ri na ku tikhoma.” (1 Timotiya 2:11-15) Hi ku veleka vana, ni ku hlayisa vana vakwe, ni ku langutela ndyangu, wansati a a ta ‘hlayiseka’ eka rihlevo ro tshama hi mavoko ni ku nghenela timhaka ta van’wana. (1 Timotiya 5:11-15) Mintirho yakwe ya le kaya a yi ta hetisisa ntirho wakwe eka Yehova. Kavula, Vakriste hinkwavo va fanele ku hlayisa mahanyelo ya vona ni ku tirhisa nkarhi wa vona hi vutlhari.—Vaefesa 5:15, 16.