Xiphemu Xa Wansati eMatsalweni

“Yoloyi o ta tšhyiwa wansati hikuv̌a o tekiwile ka wanuna.”—GENESA 2:23.

 1, 2. (a) Xana vanhu van’wana va anakanya leswaku Bibele yi va langutisa njhani vavasati? (b) Leswaku hi languta swilo kahle, i ku pimanisa kwihi loku fanelaka ku endliwa naswona buku yin’wana ya tinhlamuselo yi vula yini?

XANA Matsalwa layo Kwetsima ya va languta njhani vavasati? Ku ni mianakanyo yo hambana-hambana ehenhleni ka leswi. Buku yin’wana ya sweswinyana mayelana ni mhaka leyi yi te: “Mianakanyo ya sweswinyana leyi vumbiweke handle ka xisekelo i ya leswaku Bibele yi tsongahate vavasati.” Vanhu van’wana va vula leswaku eka swiphemu swa yona swa Xiheveru ni swa Xigriki, Bibele yi tshikilela vavasati. Xana leswi i ntiyiso?

² Leswaku hi languta swilo kahle, i swa nkoka ku rhanga hi kambisisa ndlela leyi vavasati a va khomiwe ha yona eminkarhini ya Bibele exikarhi ka vanhu lava a va nga gandzeli Yehova. Eka mindhavuko yin’wana ya khale, leyi a yi gandzela xikwembu-kati lexi nga manana, vavasati a va xiximiwa tanihi swifaniso swa ku veleka. Va tikomba onge a va xiximiwa swinene eBabilona ni le Egipta. Kambe kun’wana a va tekeriwa ehansi. Le Asiriya wa khale wanuna a swi kota ku tshika nsati wa yena loko a swi rhandza hambi ku ri ku n’wi dlaya loko a nga tshembekanga. Ehandle ka muti, a a fanele ku ambala duku. Le Greece ni le Rhoma, a ku ri vavasati lava fumeke ntsena, laha vo tala va vona a ku ri vaoswi, kumbe tinghwavava ta xiyimo xa le henhla lava a va pfumeleriwa ku dyondza ni ku tsakela mpimo wo karhi wa ntshunxeko. Hikwalaho, swa tsakisa ku hlaya eka The New International Dictionary of New Testament Theology:a “Ku hambana ni misava hinkwayo ya le vuxeni ya (vukhongeri), [wansati eMatsalweni ya Xiheveru] u xiyiwa tanihi munhu naswona tanihi munghana wa wanuna.” Leswi swi vekiwe kahle eka buku yo hetelela ya Matsalwa ya Xiheveru, laha muprofeta wa Yehova a hlamuselaka nsati wa wanuna tanihi ‘nakulobye’ wa yena, a engetela a ku: “U nga ṭhuki u endla hi ku kanganyisa wansati wa v̌untŝha bya wena.”—Malakia 2:14, 15.

U Vumbiwe A Fana Ni Wanuna

 3 ni nhlamuselo ya le hansi. (a) Endzhaku ko vumba Adamu, i swiavelo swihi swa ntirho leswi Yehova a n’wi nyikeke swona? (b) Hambi leswi a a nga si va ni nsati, a ku ri wihi ntiyiso hi Adamu emahlweni ko va Evha a vumbiwa, naswona i yini lexi a xi ri ntiyiso hi “Adamu wo hetelela,” Yesu?

³ Hi ku ya hi Bibele, Yehova u vumbe Adamu hi “nṭhuri wa misav̌a” kutani a n’wi veka entangeni wa Edeni, leswaku a wu rima. Xikwembu xi yise swiharhi swa nhova ni swivumbiwa leswi hahaka eka Adamu leswaku a ta swi dyondza ni ku swi nyika mavito. Hi nkarhi lowu Adamu a wu heteke a endla leswi, a a ri yexe. Eka swiavelo leswi a swi kumeke eka Yehova ku fikela sweswi, a a hetisekile, a helerile, a nga pfumali nchumu.b A “nga kumanga nakulobye l’a fanaka na yena.”—Genesa 2:7, 15, 19, 20.

 4, 5. (a) Hi rini laha a swi nga ha ri swinene leswaku Adamu a tshama a ri yexe, Yehova u endle yini? (b) I xiavelo xihi xa nkarhi wo leha lexi Yehova a xi nyikeke Adamu na Evha, naswona leswi a swi ta lava yini eka vona havambirhi?

⁴ Hambi swi ri tano, endzhaku ka loko ku hundze nkarhi wo karhi, Yehova u tivise leswaku “a ŝi [nga] sasekanga loko munhu a ṭhama a ri ŝakwe,” kutani u ye emahlweni a nyika Adamu munghana wo avelana na yena mintirho leyi a yi ri emahlweni. U titivate Adamu, a susa rin’wana ra timbambu ta yena, kutani a vumba wansati ha rona, ‘rhambu ra marhambu ya Adamu ni nyama ya nyama ya yena.’ Sweswi Adamu a a ta va ni “nakulobye” “l’a fanaka na yena,” kumbe munghana. “Šikwembu ši v̌a katekisa, ši ku ka v̌ona: Tŝalanani, mi anḍa, mi tata misav̌a, mi yi fuma, mi fuma ni tinhlampfi ta lwandle, ni tinyanyana ta tilo, ni ŝiṅwana hikwaŝo le’ŝi hanyaka e misav̌eni.”—Genesa 1:25, 28; 2:18, 21-23.

⁵ Xiya leswaku ntirho lowu wu nyikiwe “v̌ona” hikwavo, wanuna ni wansati. Ku tirhisana ka vona a ku nga ta hikeriwa eku tatiweni ka misava. Nakambe a swi ta katsa ku lawula misava ni ku fuma swivumbiwa hinkwaswo leswi nge hansi hi ndlela leyinene. A swi ta lava vutlhari ni timfanelo ta moya, naswona hinkwavo, wanuna ni wansati a va ri ni vuswikoti lebyi faneleke byo kurisa swilo leswi hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu.

Xiphemu Lexi Twisisekaka Xa Wansati

 6. (a) Bibele yi kombisa yini hi matimba ya miri ya wanuna ni ya wansati? (b) Vavasati a va ta endla kahle ku tsundzuka yini leswaku va amukela lunghiselelo ra Yehova ra swilo?

⁶ Kavula, ku lawula misava na kona a ku ta lava matimba ya miri. Hi vutlhari bya yena lebyi nga hikiwangiki, Yehova u rhange a vumba Adamu, ivi ku landza Evha. U vumbiwe a ‘huma eka wanuna,’ ‘a vumberiwa wanuna,’ naswona handle ko kanakana a ri ni matimba lamatsongo eka wanuna. (1 Timotiya 2:13; 1 Vakorinto 11:8, 9; ringanisa 1 Petro 3:7.) Lowu i ntiyiso wa vutomi lowu minhlangano yo yimela vavasati ni vavasati van’wana vo tala swi vonakaka swi va tikela ku wu amukela. A va ta tsaka hakunene loko a vo ringeta ku twisisa mhaka leyi ha yona Yehova a xaxameteke swilo hi ndlela leyi, xisweswo va amukela xiphemu lexi va nyikiweke xona hi Xikwembu. Vanhu lava vilelaka hi lunghiselelo ra Xikwembu va nga ha fanisiwa ni nyenyana ya nightingale leyi yi miyelaka exisakeni xa yona hi ku va yi nga ri na matimba yo fana ni ya nyenyana ya gull ya le lwandle, ematshan’wini yo hahela erhavini ra le henhla yi yimbelela hi ntsako hikwalaho ka tinyiko leti hlawulekeke leti Xikwembu xi yi nyikeke tona.

 7. Ha yini Adamu a a ri eka xiyimo lexinene xo tirhisa vunhloko ehenhla ka Evha ni n’wana un’wana ni un’wana loyi a a ta velekiwa, kambe xana leswi a swi ta vula ku xaniseka eka Evha?

⁷ Emahlweni ko va Evha a tumbuluxiwa, handle ko kanakana, Adamu u kume ntokoto lowukulu evuton’wini. Enkarhini lowu, Yehova u n’wi nyike swiletelo swo karhi. Adamu a a fanele ku swi hundzisela eka nsati wa yena, xisweswo a tirha tanihi muvulavuleri wa Xikwembu. Entiyisweni, a a fanele ku rhangela eka timhaka hinkwato leti yelanaka ni vugandzeri ni mintirho ya Xikwembu leyi a va fanele ku yi endla va ri ni langutelo ro hetisisa ntirho wa vona. Loko vana va velekiwile, a a fanela ku va nhloko ya muti. Kambe leswi a swi nga ta endleriwa ku vavisa nsati wa yena. Ematshan’wini ya sweswo, a swi ta n’wi pfuna hikuva a a ta va ni un’wana la n’wi seketelaka loko a tirhisa matimba ya yena lawa Xikwembu xi n’wi nyikeke wona ehenhla ka vana va yena.

 8. I fambiselo rihi ra swilo ra Xikwembu leri kombisiwaka eBibeleni?

⁸ Hi ku ya hi fambiselo ra Xikwembu ra swilo, Adamu a a ri ni vutihlamuleri eka Yehova, Evha a a ri ehansi ka vunhloko bya Adamu, vana hinkwavo a a va ta va ehansi ka nkongomiso wa vatswari va vona, naswona swiharhi a a swi ri ehansi ka vanhu. Wanuna ni wansati a va ri ni swiphemu swa vona vini, naswona un’wana ni un’wana a a ta hanya vutomi lebyi tsakisaka no veka mihandzu. Xisweswo, ‘swilo hinkwaswo a swi ta humelela hi ndlela leyinene ni hi ku ya hi nawu.’—1 Vakorinto 11:3; 14:33, 40, NW, nhlamuselo ya le hansi.

Xidyoho Xi Hambukise Xiphemu Xa Wansati

 9, 10. Ku ve byihi vuyelo bya ku wela ka wanuna ni wansati exidyohweni, naswona leswi swi tise vuyelo byihi eka vavasati vo tala?

⁹ Hi ntumbuluko, ku nghena ka xidyoho ni ku nga hetiseki eParadeyisini yo sungula swi onhe fambiselo leri ra swilo leri hlelekeke. (Varhoma 7:14-20) Swi tise ku karhateka eka wanuna la xandzukeke ni nsati wa yena la nga yingisiki. (Genesa 3:16-19) Ku sukela kwalaho, vavanuna vo tala va vutitivi va tirhise vunhloko bya vona lebyi faneleke hi ndlela leyi hoxeke, va xanisa vavasati swinene emalembeni hinkwawo.

¹⁰ Loko a vona vuyelo lebyi bya xidyoho ka ha ri emahlweni, Yehova u byele Evha a ku: “Ku nav̌ela ka wena ku ta ya ka nuna wa wena, kambe yena o ta ku fuma.” (Genesa 3:16) Ku fuma loku ko biha a ku vanga ku tirhisiwa lokunene ka vunhloko. Ku kombise xiyimo xa wanuna xa xidyoho ni ku nga hetiseki ka wansati, hikuva hi minkarhi yin’wana vavasati va xanisekile hi ku ringeta ku vutla vuhosi bya vanuna va vona.

11. I yini lexi nga ntiyiso hi vavasati vo tala, naswona mutsari un’wana u tsale yini hi vavasati va minkarhi ya vapatriarka?

¹¹ Kambe hi ku namarhela minsinya ya milawu ya Bibele, vavasati vo tala va kume ku aneriseka ni ntsako. Leswi a swi ri tano ni le minkarhini ya vapatriarka. Loko a vulavula hi nguva yoleyo ebukwini ya yena leyi nge “La Bible au Féminin (Bibele Eka Rixaka Ra Xisati), mutsari Laure Aynard wa tsala: “Lexi xiyekaka ngopfu eka timhaka leti hinkwato i xiphemu xa nkoka lexi tlangiweke hi vavasati, nkucetelo wa vona eka vapatriarka, ku teka ka vona goza ra xivindzi ni xiyimo xa ntshunxeko lexi a va ri eka xona.”

Vavasati eHansi Ka Nawu Wa Muxe

12, 13. (a) A ku ri xihi xiyimo xa vavasati ehansi ka Nawu wa Muxe? (b) Xana vavasati a va kurisa ku yini emoyeni ehansi ka Nawu?

¹² Hi ku ya hi milawu leyi Yehova a yi nyikeke hi ku tirhisa Muxe, vavasati a va fanele ku ‘rhandziwa.’ (Deuteronoma 13:6) Ku xiximeka ka vavasati a ku fanele ku xiximiwa etimhakeni ta rimbewu, naswona wansati a a nga fanelanga ku tirhisiwa hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu. (Levitika 18:8-19) Vavanuna ni vavasati a va ringana emahlweni ka Nawu loko va kumiwe va ri ni nandzu wa vuoswi, vuxaka bya rimbewu ni xaka ra le kusuhi kumbe ku etlela ni xiharhi. (Levitika 18:6, 23; 20:10-12) Nawu wa vuntlhanu a wu lava leswaku tatana na manana va nyikiwa xichavo lexi fanaka.—Eksoda 20:12.

¹³ Ehenhleni ka hinkwaswo, Nawu wu nyike vavasati nkarhi lowu taleke wo kurisa vumoya bya vona. Va pfunekile hi ku hlaya Nawu. (Yoxuwa 8:35; Nehemia 8:2, 3) A va fanele ku hlayisa minkhuvo ya vukhongeri. (Deuteronoma 12:12, 18; 16:11, 14) Va hlanganyerile eka Savata ya vhiki na vhiki naswona a va kota ku endla xiboho xa Vunaziri. (Eksoda 20:8; Tinhlayo 6:2) A va ri ni vuxaka bya munhu hi xiyexe na Yehova ni ku khongela eka yena hi voxe.—1 Samuel 1:10.

14. Xana mudyondzi un’wana wa Bibele wa Mukhatoliki u ri yini hi vavasati va Vaheveru, naswona ku nga vuriwa yini hi xiphemu xa wansati ehansi ka Nawu?

¹⁴ Loko a hlamusela hi vavasati va Vaheveru, mudyondzi wa Bibele wa Mukhatoliki, Roland de Vaux wa tsala: “Mintirho hinkwayo leyo tika ya le kaya entiyisweni a yi wela eka yena; a a hlayisa swifuwo, a tirha emasin’wini, a sweka swakudya, a phasa tihlampfi ni swin’wana. Hambi swi ri tano, mintirho leyi yo tika hinkwayo leyi a yi nga n’wi tsongahati, yi endle leswaku a xiximiwa. . . . Naswona tinhlamuselonyana leti ti hi kombisaka vuxokoxoko bya hanyelo ra ndyangu ti komba leswaku wansati wa Muisrayele a a rhandziwa, ni ku yingisiwa hi nuna wa yena, naswona a a n’wi teka tanihi la ringanaka na yena. . . . Naswona a swi kanakanisi leswaku lowu a ku ri nchumu lowu tolovelekeke. A ku ri ku kombisiwa lokunene ka dyondzo leyi hlayisiweke tanihi leyi kwetsimaka eka Genesa, laha Xikwembu xi vuriwaka lexi vumbeke wansati leswaku a va mupfuni wa wanuna, loyi a faneleke ku namarhela eka yena (Gen. 2:18, 24); naswona ndzima yo hetelela ya Swivuriso yi phofula ku dzunisiwa ka wansati lonene, la katekisiwaka hi vana va yena, ni la dzunisiwaka hi nuna wa yena (Swiv. 31:10-31).” (Ancient Israel—Its Life and Institutions) Handle ko kanakana, loko Nawu wu yingisiwa eIsrayele, vavasati a a va nga khomiwi hi ndlela yo biha.

Vavasati Lava Xiyekaka

15. (a) Hanyelo ra Sara ri kombisa vuxaka lebyinene exikarhi ka wanuna ni nsati wakwe hi ndlela yihi? (b) Ha yini xikombiso xa Rahava xi fanela ku xiyiwa?

¹⁵ Matsalwa ya Xiheveru ya ni swikombiso swo tala swa vavasati lava a va ri malandza lama xiyekaka ya Yehova Xikwembu. Sara u nyikela xikombiso lexinene xa ndlela leyi wansati la chavaka Xikwembu a nga titsongahataka eka nuna wa yena ha yona naswona hi nkarhi lowu fanaka a n’wi pfuna eku endleni ka swiboho. (Genesa 21:9-13; 1 Petro 3:5, 6) Mhaka ya Rahava ya xiyeka. Yi kaneta xihehlo xa leswaku Yehova u ya hi nghohe naswona u tikisela vavasati. Rahava a a ri nghwavava leyi nga riki Muisrayele. Yehova a nga n’wi amukelanga tanihi mugandzeri ntsena, kambe hikwalaho ka ripfumelo ra yena lerikulu, leri seketeriweke hi mintirho leyi katsaka ku cinca mahanyelo, u n’wi vule la lulameke. Ku engetela kwalaho, u n’wi nyike lunghelo leri nga tolovelekangiki ra ku va kokwa wa xisati wa Mesiya.—Matewu 1:1, 5; Vaheveru 11:31; Yakobo 2:25.

16. Xana xikombiso xa Abigayele xi kombisa yini, naswona ha yini xiendlo xa yena xi fanerile?

¹⁶ Leswi kombisaka ntiyiso wa leswaku Yehova a nga swi lavi leswaku wansati a titsongaha hi ndlela leyi n’wi endlaka xiphukuphuku eka nuna wa yena i mhaka ya Abigayele. Nuna wa yena a a ri mufuwi, a ri ni mintlhambi leyikulu ya tinyimpfu ni timbuti. Kambe a a ri “munhu wo nonoṅhwa wa tihanyi.” Abigayele u ale ku landzela nuna wa yena eka swiendlo swa yena leswo biha. Hi ku kombisa vutlhari, vunene, ku titsongahata ni ku hatlisela ku twisisa, u sivele xiyimo lexi a xi ta va ni khombo eka ndyangu wa yena naswona u katekisiwile swinene hi Yehova.—1 Samuel 25:2-42.

17. (a) I lunghelo rihi leri xiyekaka leri vavasati van’wana va veke na rona eIsrayele? (b) I dyondzo yihi leyi xikombiso xa Meriyamu xi nga na yona eka vavasati va Vakriste lava nga ha nyikiwaka malunghelo yo karhi ya ntirho?

¹⁷ Vavasati va nga ri vangani nakambe a a va ri vaprofeta. Sweswo a swi ri tano hi Debora, hi nkarhi wa Vaavanyisi. (Vaavanyisi, tindzima 4 na 5) Hulda a a ri muprofeta wa xisati eYuda, emahlweninyana ka ku lovisiwa ka Yerusalema. (2 Tihosi 22:14-20) Mhaka ya Meriyamu yi lulameriwa hi ku xiyiwa. Hambi leswi ku vulavuriwaka ha yena tanihi muprofeta wa xisati, la rhumiweke hi Yehova, kambe lunghelo leri ri n’wi endle a tikurisa eka nkarhi wun’wana. U hluleke ku xiya matimba lawa Yehova a ma nyikeke makwavo wa yena lontsongo, Muxe, ku rhangela Israyele, naswona u xupuriwile hikwalaho ka swona, hambi leswi entiyisweni a tisoleke kutani a kondleteriwa.—Eksoda 15:20, 21; Tinhlayo 12:1-15; Mikea 6:4.

Vavasati eHansi Ka Vuyuda

18, 19. Xiyimo xa vavasati a ku ri xihi ehansi ka Vuyuda, naswona leswi swi tise ku yini?

¹⁸ Hi laha hi voneke ha kona, Nawu wa Muxe wu hlayise timfanelo ta vavasati, naswona loko wu landzeriwa, wu pfumelele wansati ku hanya vutomi lebyi anerisaka. Kambe loko nkarhi wu ya emahlweni, ngopfu-ngopfu endzhaku ka ku lovisiwa ka Yerusalema hi 607 B.C.E., kwalaho ku humelele vukhongeri bya Vuyuda, lebyi sekeriweke ngopfu eka mikhuva ya nomu ku tlula eka Nawu lowu tsariweke wa Yehova. Ku sukela eka lembe xidzana ra vumune B.C.E. ku ya emahlweni, Vuyuda byi amukele filosofi ya Xigriki hi laha ku taleke. Hakanyingi vativi va filosofi va Magriki va nyikele nyingiso wutsongo eka malunghelo ya vavasati, kutani ku humelele ku tsongahatiwa ka swiyimo swa vavasati exikarhi ka Vuyuda. Ku sukela eka lembe xidzana ra vunharhu B.C.E., vavasati va sungule ku hambanisiwa ni vavanuna emasinagogeni ya Vayuda naswona va arisiwe ku hlaya Torah (Nawu wa Muxe). Encyclopaedia Judaica ya xiya: “Hikwalaho, a hi vangani vavasati lava a va dyondzekile.” Hakanyingi, dyondzo a ku ri ya vafana.

¹⁹ Eka buku ya yena leyi nge Jerusalem in the Time of Jesus, J. Jeremias wa tsala: “Eka hinkwaswo leswi xiyiwaka, xiyimo xa vavasati eka nawu wa vukhongeri xi hlamuseriwa kahle eka xivumbeko xa marito lawa ma phindha-phindiwaka lama nge: ‘Vavasati, mahlonga ya (Vamatiko) ni vana’ . . . Hi nga ha engetela eka leswi hinkwaswo leswaku a ku ri ni mianakanyo yo tala yo sandza leyi phofuriweke eka vavasati. . . . Hikwalaho, hi kuma leswaku Vuyuda enkarhini wa Yesu na byona a byi ri ni mianakanyo yo langutela vavasati ehansi swinene.”

Vavasati Vo Tshembeka Lava A A Va Langutele Mesiya

20, 21. (a) Ku nga khathariseki langutelo ro sola vavasati ra varhangeri va vukhongeri va Vayuda, a ku ri vamani lava a va ta kumeka va ri exikarhi ka lava rindzeke loko nkarhi wa Mesiya wu tshinela? (b) I yini lexi kombisaka leswaku Elizabeta na Mariya a a va xi chava swinene Xikwembu?

²⁰ Langutelo leri ro sandza eka vavasati a ku ri ndlela yin’wana leyi vafundhisi va Vayuda ‘a va endla rito ra Xikwembu swa hava hi mukhuva wa vona ha yona.’ (Marka 7:13) Kambe, ku nga khathariseki ku tsongahatiwa loku, loko nkarhi wa ku ta ka Mesiya wu tshinela, vavasati van’wana lava chavaka Xikwembu a a va rindzile swinene. Un’wana wa vona a ku ri Elizabeta, nsati wa muprista wa Mulevhi, Zakariya. Yena ni nuna wa yena a va “lulamile emahlweni ka Xikwembu, a va famba emilawini hinkwayo ya [Yehova] ni le swilerisweni swa [yena], va ri hava xisolo.” (Luka 1:5, 6) Elizabeta u kume tintswalo eka Yehova hikuva, hambi leswi a a ri mhika naswona a dyuharile, u ve mana wa Yohane Mukhuvuri.—Luka 1:7, 13.

²¹ Hi ku susumetiwa hi moya lowo kwetsima, Elizabeta u kombise rirhandzu lerikulu eka wansati un’wana wa siku ra yena loyi a a chava Xikwembu, xaka leri vuriwaka Mariya. Loko, kwalomu ka le ku heleni ka 3 B.C.E., ntsumi Gabriyele yi byele Mariya leswaku u ta tika n’wana (Yesu) hi hlori, yi n’wi vula “La nga kombiwa tintswalo,” yi engetela: “[Yehova u] na wena.” Endzhakunyana, Mariya u endzele Elizabeta, la katekiseke yena ni n’wana la nga si velekiwaka la n’wi rhwaleke, a vitana Yesu “Hosi” ya yena hambi loko a nga si velekiwa. Endzhaku ka sweswo, Mariya u yisa ku dzuneka eka Yehova loku nyikaka vumbhoni lebyi nge rivaleni bya ku chava ka yena lokukulu ka Xikwembu.—Luka 1:28, 31, 36-55.

22. Endzhaku ka ku velekiwa ka Yesu, i wansati wihi la chavaka Xikwembu la kombiseke leswaku a a ri exikarhi ka lava a va rindzele Mesiya?

²² Loko Yesu a velekiwile naswona Mariya a n’wi yise etempeleni eYerusalema ku ya n’wi nyikela eka Yehova, wansati un’wana la chavaka Xikwembu, muprofeta wa xisati la dyuhaleke, Ana, u phofule ntsako wa yena. U tlherisele ku khensa eka Yehova kutani a vulavula hi Yesu eka hinkwavo lava a va yimele Mesiya la tshembisiweke hi ku chivirika.—Luka 2:36-38.

23. Xana muapostola Petro u vulavurisa ku yini hi vavasati va le mahlweni ka Vukriste lava tshembekeke, naswona i swivutiso swihi leswi nga ta kambisisiwa eka xihloko lexi landzelaka?

²³ Xisweswo, loko nkarhi wa vutirheli bya Yesu bya laha misaveni wu tshinela, a ka ha ri ni “vavasati lavo hlawuleka lava a va tshembile Xikwembu.” (1 Petro 3:5) Van’wana va vavasati lava va ve vadyondzisiwa va Kriste. Xana Yesu u va khome hi ndlela yini? Naswona xana namuntlha va kona vavasati lava va amukelaka xiphemu xa vona hilaha xi andlariweke eBibeleni ha kona hi ntsako? Swivutiso leswi swi ta kambisisiwa eka xihloko lexi landzelaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Swivutiso Swa Mpfuxeto

◻ Xana ku khomiwa ka vavasati eIsrayele a ku hambanisa ku yini ni loku ka matiko man’wana?

◻ A swi ri swihi swiyimo leswi hambanaka swa Adamu na Evha, naswona hikwalaho ka yini?

◻ I xiyimo xihi lexi vavasati va Vaisrayele a va ri na xona ehansi ka Nawu, naswona xana a va ri ekhombyeni hi tlhelo ra moya?

◻ I tidyondzo tihi tin’wana leti faneleke ku dyondziwa eka vutomi bya vavasati lava xiyekaka va Matsalwa ya Xiheveru?

◻ I swikombiso swihi leswinene swa ripfumelo leswi kumiwaka ku nga khathariseki mianakanyo ya Vuyuda?

[Bokisi leri nga eka tluka 10]

“WANSATI LOYI A CHAVAKA YEHOVA”

“10 Wansati la fanelekaka i mani la nga n’wi kumaka? Nkoka wa yena wu tlula lowuya wa maribye ya risima. 11 Mbilu ya n’wini wa yena ya n’wi tshemba, naswona a nga pfumali nchumu. 12 Masiku hinkwawo ya vutomi bya yena u n’wi hakele hi leswinene, hayi swo biha. 13 U lave voya bya tinyimpfu ni ntsembyana, kutani a tilukela leswi a swi rhandzaka hi mavoko ya yena. 14 U tikombise a fana ni tingalava ta n’wamabindzu. U ya ekule a ya singila. 15 Nakambe u pfuka ka ha ri vusiku, kutani a nyiketa va ndyangu wa yena swakudya, malandza ya yena ya xisati, a ma avela ntirho. 16 U xiyaxiye nsimu, kutani a yi xava; hi mihandzu ya mavoko ya yena, u byale nsimu ya vhinya. 17 U bohelele matimba etinyongeni ta yena, kutani a tiyisa mavoko yakwe. 18 U vone leswaku bindzu ra yena i rinene; rivoni ra yena a ri timiwi ni vusiku. 19 U susumete ximhandzana xo khoma swo luka hi swona hi mavoko yakwe, kutani mavoko ya yena n’wini ma khoma xo tsondzela eka xona. 20 U tshambulutele mupfumari xandla xakwe, naswona mavoko yakwe u ma pfulele xisiwana. 21 A nga karhateki hi ndyangu wakwe hikwalaho ka gamboko, hikuva va ndyangu wakwe hinkwavo va ambale tinguvu to kufumela. 22 U tiendlela swiandlalelo swa mibedo. Swiambalo swa yena i swa xivunguvungu ni swa wulu yo tshwuka ku swihala. 23 N’wini wa yena hi loyi a tivekaka emintsendzeleni, loko a tshama ehansi ni vakulukumba va tiko. 24 U rhunge ni tinguvu to rhangisa, kutani a ti xavisa, naswona mavamba u ma nyike van’wamabindzu. 25 Swiambalo swa yena swi tiyile naswona swa hatima, kutani u hleka siku leri landzelaka. 26 Nomu wa yena u wu pfule hi vutlhari, naswona nawu wa tintswalo ta rirhandzu wu le ririn’wini ra yena. 27 U langutela mahanyelo ya ndyangu wa yena, naswona xinkwa xa vulolo a nga dyi. 28 Vana va yena va xinuna va pfuka va n’wi vula la katekeke; n’wini wa yena wa pfuka, kutani a n’wi dzunisa. 29 Vanhwana lava kombiseke ku faneleka va tele, kambe wena—u va tlule hinkwavo. 30 Ku saseka ku nga va ka mavunwa, naswona vumbhuri byi nga va bya hava; kambe wansati loyi a chavaka Yehova hi yena loyi a tikumelaka ku dzunisiwa. 31 N’wi nyikeni mihandzu ya mavoko ya yena, naswona mintirho ya yena a yi n’wi dzunise hambi ku ri emintsendzeleni.”—Swivuriso 31:10-31, “NW.”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 8, 9]

Xivandla xa wansati endyangwini a a xi xiximiwa