Yehovha U Rivalela Hi Ndlela Leyikulu
“Lo’wo biha a a ṭhike ndlela ya yena, ni wa lunya e meehleketo ya yena; a a tlhelele ka Yehova l’a [rivalelaka hi ndlela leyikulu, NW].”—ESAYA 55:7.
1. Xana lava kumaka ndzivalelo wa Yehovha, sweswi va katekisiwa ha yini?
YEHOVHA u rivalela vadyohi lava hundzukaka kutani a endla leswaku va kota ku tsakela ku rhula ka miehleketo eparadeyisini ya moya. Leswi swi endliwa hi leswi va fikelelaka timfanelo leti: “Lav̌ani Yehova loko a ha kumeka; huwelelani ka yena, loko a ha ri kusuhi! Lo’wo biha a a ṭhike ndlela ya yena, ni wa lunya e meehleketo ya yena; a a tlhelele ka Yehova, l’a nga ta ṅwi twela v̌usiwana; ni ka Šikwembu ša hina, le’ši [rivalelaka hi ndlela leyikulu, NW].”—Esaya 55:6, 7.
2. (a) Xana swi vula yini ‘ku lava Yehovha’ ni ku ‘tlhelela ka yena,’ hi laha swi kombisiweke ha kona eka Esaya 55:6, 7? (b) Ha yini mahlonga ya Vayuda ma boheke ku tlhelela eka Yehovha loko ma ri eBabilona, naswona ku humelele yini eka man’wana ya wona?
2 Leswaku munhu wo homboloka a ‘lav̌a Yehovha’ naswona a n’wi vitana hi ku n’wi amukela, u fanele ku fularhela ndlela yakwe yo biha ni miehleketo yihi ni yihi ya ku karhata van’wana. Xilaveko xo ‘tlhelela eka Yehovha’ xi komba leswaku mudyohi u siye Xikwembu, lexi a tshameke a va nakulobye wa xona lonkulu. Sweswo swi ve tano ni le ka vaaki va Yuda, lava ku nga tshembeki ka vona eka Xikwembu ku nga hetelela ku va yise evukhumbini eBabilona. Mahlonga ya Vayuda ma boheke ku tlhelela eka Yehovha hi ku hundzuka eswiendlweni swo biha leswi swi ma vangeleke ku va mahlonga eBabilona ni ku ma hambanisa ni tiko ra wona ku ringana malembe ya 70 lama vhumbhiweke. Hi 537 B.C.E., tiko rero ri tlhele ri akiwa hi masalela ya Vayuda lama chavaka Xikwembu, lama ntshunxiweke eBabilona hi xileriso xa hulumendhe. (Ezra 1:1-8; Daniyele 9:1-4) Vuyelo bya ku pfuxetiwa koloko a byi sasekile swinene lerova tiko ra Yuda a ri fanisiwa ni Paradeyisi ya le Edeni.—Ezekiyele 36:33-36.
3. Masalela ya Israyele wa moya ma swi tokotise ku yini swo fana ni leswi tokotiweke hi mahlonga lawa a ma chava Xikwembu, lama tlheleleke eYuda?
3 Israyele wa moya u ve ni ntokoto wo fana ni wolowo wa Vayuda lava a va chava Xikwembu, lava va tlheleleke eYuda endzhaku ka vukhumbi bya vona eBabilona. (Vagalatiya 6:16) Loko ka ha ku hela Nyimpi yo Sungula ya Misava, masalela ya Israyele wa moya ma endle mindzulamiso yo karhi ya ndlela leyi a ma endla swilo ha yona ni leyi a ma ehleketa ha yona. Lembe ra 1919 ri funghe ku hela ka vukhumbi bya wona eka Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, ma kuma tintswalo leti heleleke eka Xikwembu. Leswi ma hundzukeke eswidyohweni leswi katsaka ku chava munhu ni ku nga chiviriki entirhweni wa Yehovha, u ma ntshunxile eka Babilona Lonkulu, a ma tlherisela exiyin’weni xa wona lexi faneleke xa moya, a tlhela a ma tirhisa ku chumayela marungula ya Mfumo. Ku sukela kwalaho paradeyisi ya moya yi ve kona exikarhi ka vanhu va Xikwembu, yi tlakusa vito ra xona ro kwetsima. (Esaya 55:8-13) Kutani, eka xikombiso xa khale ni xa manguva lawa, hi kuma vumbhoni lebyi nga lo dla bya leswaku mikateko yi fambisana ni ndzivalelo wa Xikwembu ni leswaku lava hundzukaka, kunene Yehovha wa va rivalela hi ndlela leyikulu.
4. Hi kwihi ku chava loku malandza man’wana ya Yehovha ma nga na kona?
4 Hikwalaho, malandza ya sweswi ya Yehovha ma nga wu tshemba ndzivalelo wakwe. Kambe, man’wana ya wona ma hele matimba hi swidyoho swa nkarhi lowu nga hundza, naswona yo tala ma hluriwa hi mintlhaveko ya ku tivona nandzu. Ma titeka ma ri lama nga faneriwiki hi ku tshama eparadeyisini ya moya. Kahle-kahle, van’wana va chava leswaku va endle swidyoho leswi nga rivaleriwiki naswona a va nge wu kumi ndzivalelo wa Yehovha. Xana sweswo i ntiyiso?
Swidyoho Swin’wana A Swi Rivaleriwi
5. Ha yini ku nga vuriwaka leswaku swidyoho swin’wana a swi rivaleriwi?
5 Swidyoho swin’wana a swi rivaleriwi. Yesu Kreste u te: “Vanhu va ta rivaleriwa xidyoho xihi ni xihi, hambi ri ri rito ra ku sandza Xikwembu; kambe loko va sandza Moya lowo Kwetsima, va nga ka va nga rivaleriwi.” (Matewu 12:31) Hikwalaho, ku sandza moya lowo kwetsima wa Xikwembu, kumbe matimba lama tirhaka, a swi nge rivaleriwi. Muapostola Pawulo u vulavule hi xidyoho xo tano loko a tsala a ku: “Hikuva lava va tshamaka va voningiwa . . . kutani va tlhelela endzhaku, a swi endleki ku va vuyisela kambe eku hundzukeni; va tlhela va [belela, NW] N’wana wa Xikwembu va n’wi hundzula xihlekiso.”—Vaheveru 6:4-6.
6. I yini xi kombisaka loko xidyoho xi rivaleriwa kumbe xi nga rivaleriwi?
6 I Xikwembu ntsena lexi tivaka loko munhu a endle xidyoho lexi nga rivaleriwiki. Hambi swi ri tano, Pawulo u veke leswi erivaleni loko a tsala a ku: “Loko hi dyoha ha vomu endzhaku ka loko hi nyikiwile ku tiva ntiyiso, a ka ha ri na [gandzelo rin’wana ro] susa swidyoho, kambe ku lo sala ntsena ku langutela loku chavisaka ka ku avanyisiwa.” (Vaheveru 10:26, 27) Munhu la endlaka xo karhi hi ku tiyimisela u endla hi vomu, kumbe u ni “nkani ni ku rhandza ku tifuma.” (Webster’s New Collegiate Dictionary) Un’wana ni un’wana loyi hi vomu, ni hikwalaho ka ntshiva, a nga ta ka a nga swi tshiki ku tshamela ku dyoha loko se a tive ntiyiso, a nga rivaleriwi. Hikwalaho, ngopfu-ngopfu a ko va xidyoho hi xoxe, tanihi leswi xi kombisaka leswi mbilu yi nga xiswona, ku nga mpimo wa ku tiyimisela loku xi endliweke ha kona, leswi endlaka leswaku xidyoho xi rivaleriwa kumbe e-e. Hi hala tlhelo, xana ku humelela yini loko Mukreste la dyoheke a karhateka swinene hi ku dyoha kakwe? Ku karhateka ka yena swinene swi komba leswaku kahle-kahle, a nga endlanga xidyoho lexi nga rivaleriwiki.
Swidyoho Swa Vona A Swi Nga Rivaleleki
7. Ha yini hi nga vulaka leswaku van’wana va vakaneti va Yesu va endle swidyoho leswi nga rivaleriwiki?
7 Varhangeri van’wana va vukhongeri bya Vayuda, lava va kaneteke Yesu, va endlile xidyoho hi vomu, xisweswo xi va lexi nga rivalelekiki. Hambi leswi va nga vona moya wo kwetsima wa Xikwembu wu tirha ha Yesu tanihi leswi a endleke swilo leswinene ni masingita, vafundhisi volavo va fanise matimba yakwe ni ya Belzebule, kumbe Sathana Diyavulosi. Va dyohe va ri karhi va ku tiva kahle ku tirha ka moya wa Xikwembu loku va nga lo ku vona hi mahlo. Xisweswo va endle xidyoho lexi nga hava ndzivalelo, hikuva Yesu u te: “La nga ta dyohela Moya lowo Kwetsima hi ku wu sandza, a nga ka a nga rivaleriwi, hambi ku ri enkarhini wa sweswi, hambi ku ri enkarhini lowu taka.”—Matewu 12:22-32.
8. Ha yini xidyoho xa Yudasi Iskariyota xi nga rivaleriwanga?
8 Xidyoho xa Yudasi Iskariyota na xona a xi ri hava ndzivalelo. Ku xenga ka yena Yesu a ku ri xikungu xo endla hi vomu, xa ndlela ya vukanganyisi ni ku nga tshembeki. Hi xikombiso, loko Yudasi a vona Mariya a tota Yesu hi mafurha yo durha swinene, u vutisile: “Hikwalaho ka yini mafurha lawa ma nga xavisiwanga hi tidenari ta 300, mali yi nyikiwa swisiwana, xana?” Muapostola Yohane wa engetela: “A a vurisa sweswo, ku nga ri hileswi a a ri ni mhaka ni swisiwana, kambe hileswi a a ri khamba. [Yudasi] a a ri mutameri wa nkwama wa mali, kutani a a tolovele ku pambula leswi cheriweke kona.” Hi ku hatlisa endzhaku ka sweswo, Yudasi u xenge Yesu hi swipetlu swa 30 swa silivhere. (Yohane 12:1-6; Matewu 26:6-16) I ntiyiso, Yudasi u khomiwe hi gome kutani a tisunga. (Matewu 27:1-5) Kambe a nga rivaleriwanga, hikuva ku phikelela kakwe a landzelela ndlela ya ku tifuma hi vomu ni xiendlo xakwe xa vukanganyisi swi kombise ku dyohela moya wo kwetsima. Swa fanela hakunene leswi Yesu a vuleke Yudasi a ku i “munhu wa ku lova”!—Yohane 17:12; Marka 3:29; 14:21.
Swidyoho Swa Vona Swi Rivaleriwile
9. Ha yini Xikwembu xi rivalele ku dyoha ka Davhida na Batixeba?
9 Swidyoho swa ku tiyimisela swi hambana ngopfu ni swidyoho leswi swi rivaleriwaka hi Xikwembu. Hi xikombiso, xiya Hosi Davhida wa Israyele. U oswe na Batixeba, nsati wa Uriya, naswona endzhaku Yowabu u kunguhate ku dlayiwa ka Uriya enyimpini. (2 Samuwele 11:1-27) Ha yini Xikwembu xi ve ni tintswalo eka Davhida? Xa nkoka ngopfu a ku ri hikwalaho ka ntwanano wa Mfumo, kambe ni hikwalaho ka tintswalo ta Davhida ni ku hundzuka kakwe ka ntiyiso.—1 Samuwele 24:4-7; 2 Samuwele 7:12; 12:13.
10. Hambi leswi Petro a nga dyoha ngopfu, ha yini Xikwembu xi n’wi rivalerile?
10 Nakambe, xiya muapostola Petro. U dyohe ngopfu hi ku landzula Yesu hi ku phindha-phindha. Hikwalaho ka yini Xikwembu xi rivalele Petro? Ku hambana na Yudasi Iskariyota, Petro a a tshembekile entirhweni wa Xikwembu na Kreste. Ku dyoha loku ka muapostola a ku vangiwa hi ku tsana ka le nyameni, naswona a a hundzukile hakunene a tlhela a “rila hi xiviti.”—Matewu 26:69-75.
11. Xana u nga ku hlamusela njhani ku “hundzuka,” naswona munhu u fanele ku endla yini loko a hundzuke hakunene?
11 Xikombiso lexi nga laha henhla xi komba leswaku hambi munhu la dyoheke hi ndlela leyi dyisaka mbitsi, a nga wu kuma ndzivalelo wa Yehovha Xikwembu. Kambe i langutelo rihi leri lavekaka leswaku hi rivaleriwa? Loko Mukreste la dyoheke a ta rivaleriwa hi Xikwembu, ku hundzuka ka ntiyiso i ka nkoka. Ku hundzuka swi vula “ku fularhela ku dyoha hi ku tivona nandzu eka swiendlo swo biha swa nkarhi lowu nga hundza” kumbe “ku tisola kumbe ku va ni gome hi leswi munhu a swi endleke kumbe leswi a tsandzekeke ku swi endla.” (Webster’s Third New International Dictionary) Munhu la hundzukeke hakunene u ta kombisa ku tisola eka xisandzu, gome, kumbe swiphiqo swihi ni swihi leswi xidyoho xakwe xi swi tiseke evitweni ra Yehovha ni le nhlengeletanweni yakwe. Nakambe mudyohi la hundzukeke u humesa mihandzu leyi faneleke, leyi kombisaka mintirho leyi faneriwaka hi ku hundzuka. (Matewu 3:8; Mintirho 26:20) Hi xikombiso, loko a kanganyise un’wana, ú ta teka magoza lama faneleke yo riha leswi lahlekeke. (Luka 19:8) Mukreste wo tano la hundzukaka u ni swivangelo leswi twalaka swa Matsalwa swo va a tiyiseka leswaku Yehovha u ta n’wi rivalela hi ndlela leyikulu. Hi swihi swivangelo swa kona?
Swivangelo Swo Tshemba Ndzivalelo Wa Xikwembu
12. Pisalema 25:11 yi kombisa leswaku munhu la hundzukaka a nga khongelela ku rivaleriwa exisekelweni xa yini?
12 Mudyohi la hundzukaka a nga khongelela ku rivaleriwa hi ku tiyiseka, exisekelweni xa vito ra Yehovha. Davhida u komberile: “Hikwalaho ka v̌ito ra wena, Yehova, . . . nḍi khomele ku homboloka ka mina, hikuv̌a ku kulu.” (Pisalema 25:11) Xikhongelo xo tano, lexi fambisanaka ni ku hundzuka eka xisandzu xihi ni xihi lexi mudyohi a xi tiseke evitweni ra Xikwembu, nakambe xi fanele xi tirha tanihi xitsundzuxo xo ka a nga ha endli xidyoho lexikulu enkarhini lowu taka.
13. I ntirho wihi lowu xikhongelo xi wu endlaka leswaku hi rivaleriwa hi Xikwembu?
13 Yehovha Xikwembu u hlamula swikhongelo leswi humaka embilwini swa malandza yakwe lama dyoheke kambe lama hundzukaka. Hi xikombiso, Yehovha a nga n’wi fularhelanga Davhida, loyi a nga khongela hi mbilu hinkwayo loko a vone vubihi bya ku dyoha kakwe na Batixeba. Kahle-kahle marito ya Davhida eka Pisalema 51 ma kombisa mintlhaveko leyikulu ya swikombelo swa ku rivaleriwa. U komberile: “Oho Šikwembu! nḍi twele v̌usiwana hi tintŝalo ta wena; hi musa lo’wukulu wa wena, hlangula ŝidyoho ŝa mina. Nḍi hlantŝe kunene, u susa ku homboloka ka mina, u nḍi basisa hi ku susa ŝivi ŝa mina. Maganḍelo ya Šikwembu i moya lo’wu ṭhov̌ekeke; oho Šikwembu! a ku soli mbilu le’yi ṭhov̌ekeke, le’yi nge nhlomulweni.”—Pisalema 51:1, 2, 17.
14. Xana Matsalwa ma hi tiyisekisa njhani leswaku Xikwembu xi rivalela lava kombisaka ripfumelo egandzelweni ra Yesu ra nkutsulo?
14 Xikwembu xi rivalela lava kombisaka ripfumelo egandzelweni ra nkutsulo ra Yesu. Pawulo u tsarile: “Ha yena hi ni ku kuṭuriwa hi ngati ya yena, ku nga ku riv̌aleriwa ka ku dyoha ka hina.” (Vaefesa 1:7, BX) Hi nhlamuselo leyi fanaka, muapostola Yohane u tsarile: “Vana vanga, ndzi mi tsalela timhaka leti leswaku mi ta ka mi nga dyohi; kambe loko un’wana a tshuka a [endle xidyoho], hi ni muyimeri eka Tatana, a nga Yesu Kriste la lulameke. Hi yena [gandzelo ra] swidyoho swa hina, naswona ku nga ri [ra] swidyoho swa hina ntsena, kambe ni swa vanhu va misava hinkwayo.”—1 Yohane 2:1, 2.
15. Loko mudyohi la hundzukeke a lava ku hambeta a tiphina hi tintswalo ta Xikwembu, xana u fanele ku endla yini?
15 Tintswalo ta Yehovha ti nyika mudyohi la hundzukaka xisekelo xo tshemba leswaku a nga rivaleriwa. Nehemiya u te: “U Šikwembu le’ši teleke ku riv̌alela ni tintŝalo ni v̌unene, u hlwela ku kariha, u tele ku ṭeṭelela.” (Nehemiya 9:17; ringanisa Eksoda 34:6, 7.) Kavula, leswaku a hambeta a tiphina hi tintswalo ta Xikwembu, mudyohi u fanele a lwela ku hlayisa nawu wa Xikwembu. Hi laha mupisalema a nga vula ha kona, “ku ṭeṭelela ka wena a ku nḍi tele, nḍi ta hanya! Hikuv̌a nawu wa wena wa nḍi ṭakisa. Ku ṭeṭelela ka wena, Yehova, kukulu; nḍi hanyise hi ku av̌anyisa ka wena!”—Pisalema 119:77, 156.
16. Hi wihi nchavelelo lowu nge mhakeni ya leswaku Xikwembu xa khathala hi xiyimo xa hina xa vudyoho?
16 Mhaka ya leswaku Yehovha wa khathala hi xiyimo xa hina xa vudyoho yi tlhela yi chavelela mudyohi la hundzukaka ni ku n’wi nyika xivangelo xo khongela hi ku tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta n’wi rivalela. (Pisalema 51:5; Varhoma 5:12) Mupisalema Davhida u nyikele xitiyisekiso lexi chavelelaka loko a ku: “A nga hi endlelanga hi mpimo wa ku dyoha ka hina, a nga hi rihisanga hi mpimo wa milanḍu ya hina. Hikuv̌a hi laha matilo ma tlakukeke henhla ka misav̌a, hi ŝeŝo nsov̌o wa yena wu kurile henhla ka la’v̌a ṅwi tšhav̌aka; hi laha v̌uša byi hambaneke ni v̌upeladyambu, o hambanyisile ŝeŝo e ku dyoha ka hina kule na hina. Hi laha tatana a nga ni tintŝalo e ka v̌ana v̌a yena, hi ŝeŝo Yehova u ni tintŝalo e ka la’v̌a ṅwi tšhav̌aka. Hikuv̌a wa tiv̌a leši hi endliweke ha šona, wa ṭunḍuka leŝaku hi nṭhuri ntsena.” (Pisalema 103:10-14) Ina, Tata wa hina la nge matilweni u ni tintswalo ni ntsetselelo lowukulu swinene ku tlula mutswari wa xiviri.
17. Rhekhodo ya munhu ya ntirho wo tshembeka eka Xikwembu wa nkarhi lowu nga hundza yi khumba ku rivaleriwa hi ndlela yihi?
17 Mudyohi la hundzukaka a nga khongelela ndzivalelo hi ntshembo wa leswaku Yehovha a nge yi rivali rhekhodo ya ntirho wa yena wo tshembeka wa nkarhi lowu hundzeke. Nehemiya a a nga kombeli ku rivaleriwa xidyoho xa yena, kambe u te: “Oho! Šikwembu ša mina, u nḍi anakanya, u nḍi endla le’ŝinene!” (Nehemiya 13:31) Mukreste la hundzukaka a nga kuma nchavelelo emaritweni lawa: “Hikuva Xikwembu a xi na mona, xi nga ka xi nga rivali ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombeke hi vito ra xona.”—Vaheveru 6:10.
Mpfuno Wa Vakulukumba
18. Ku nga endliwa yini loko xidyoho xa Mukreste xi n’wi vangele ku vabya emoyeni?
18 Ku vuriwa yini loko Mukreste a tivona a nga faneleki ku tshama eparadeyisini ya moya kumbe a nga swi koti ku khongela hi leswi xidyoho xakwe xi n’wi vangeleke ku vabya emoyeni? Mudyondzisiwa Yakobo u tsarile a ku: “A a vitane vakulukumba va [vandlha, NW] leswaku va ta n’wi khongelela, va n’wi tota mafurha hi vito ra [Yehovha, NW]. Kutani xikhongelo lexi endliwaka hi ku pfumela xi ta hanyisa muvabyi; [Yehovha u, NW] ta n’wi pfuxa emasangwini, kutani loko a ri ni swidyoho leswi a swi endleke, ú ta rivaleriwa swona.” Ee, vakulu va vandlha va nga khongela ni mupfumeri-kulobye la hundzukaka ni ku n’wi khongelela hi laha ku humelelaka hi ntshembo wo n’wi tlherisela erihanyweni lerinene ra moya.—Yakobo 5:14-16.
19. Loko munhu a susiwile, xana u fanele ku endla yini leswaku a rivaleriwa ni ku tlheriseriwa?
19 Hambi loko komiti ya vuavanyisi yi susa mudyohi la nga hundzukiki, a swi vuli swona leswaku u endle xidyoho lexi nga rivaleriwiki. Hambi swi ri tano, leswaku a rivaleriwa ni ku tlheriseriwa, u fanele a yingisa milawu ya Xikwembu hi ku titsongahata, a veka mihandzu leyi fambelanaka ni ku hundzuka, kutani a kombela eka vakulu leswaku a tlheriseriwa. Endzhaku ka loko muoswi a susiwile evandlheni ra Korinto wa khale, Pawulo u tsarile a ku: “Leswi munhu wo tano a nga layiwa hi lavo tala va n’wina hi ndlela leyi, swi ringene; sweswi a mi ta fanela ku n’wi rivalela, mi n’wi chavelela, leswaku a nga hluriwi hi gome ku tlula mpimo. Hikokwalaho, ndza mi khongotela leswaku mi tlhela mi n’wi komba rirhandzu.”—2 Vakorinto 2:6-8; 1 Vakorinto 5:1-13.
Xikwembu Xi Nyika Matimba
20, 21. I yini lexi nga pfunaka munhu la nga ni gome hikwalaho ko va a endle xidyoho lexi kumbexana xi nga rivaleriwiki?
20 Loko swilo swo fana ni rihanyo leri tsaneke kumbe ntshikilelo swi ku dyisa mbitsi hi leswi u endleke xidyoho lexi nga rivaleriwiki, ku wisa loku ringaneke ni ku etlela swi nga pfuna. Hambi swi ri tano, u fanele u tsundzuka ngopfu marito ya Petro: “Rhulani ku karhateka hinkwako ka n’wina eka [Xikwembu], hikuva xi karhatekela n’wina.” U nga tshuki u pfumelela Sathana a ku heta matimba, hikuva Petro u engetele a ku: “Tikhomeni mi hiteka. Nala wa n’wina a nga Diyavulosi, wa rhendzeleka-rhendzeleka ku fana ni nghala leyi bongaka, yi lava loyi yi nga n’wi dyaka. N’wi aleleni, mi tiya eku pfumeleni ka n’wina, hi ku tiva leswaku vamakwenu emisaveni hinkwayo va hlangana ni maxangu yo fana ni lawa [mi] nga na wona. Kutani endzhaku ka loko mi twisiwile ku vava nkarhinyana, Xikwembu xa tintswalo hinkwato . . . xona hi xiviri xa xona xi ta mi [hetisisa], xi mi aka ni ku mi tiyisa, mi nga tsekatseki.”—1 Petro 5:6-10.
21 Hikwalaho, loko u ri ni gome kambe u chava leswaku u ni nandzu wa xidyoho lexi nga rivalelekiki, tsundzuka leswaku tindlela ta Xikwembu i ta vutlharhi, ti lulamile, naswona i ta rirhandzu. Hikwalaho, khongela eka xona hi ripfumelo. Hambeta u dya swakudya swa moya leswi xi swi phamelaka hi ku tirhisa “nandza la tshembekaka, wo tlhariha.” (Matewu 24:45-47) Tihlanganise ni vapfumeri-kuloni, u hlanganyela evutirhelini bya Vukreste nkarhi ni nkarhi. Leswi swi ta tiyisa ripfumelo ra wena ni ku ku ntshunxa eripfalweni ra leswaku kumbexana Xikwembu a xi ku rivalelanga xidyoho xa wena.
22. Xana hi swihi leswi landzelaka, leswi hi nga ta swi xiya?
22 Vaaki va paradeyisi ya moya va nga tichavelela hi ku tiva leswaku Yehovha u rivalela hi ndlela leyikulu. Hambi swi ri tano, vutomi bya vona byi na yona miringo namuntlha. Nkarhi wun’wana va karhateka hi ku va va loveriwe hi la rhandzekaka kumbe va vabyeriwa ngopfu hi munghana wa vona la rhandzekaka. Hi laha hi nga ta vona ha kona, eka swiyimo leswi ni swin’wanyana, Yehovha u pfuna vanhu vakwe, a va kongomisa hi moya wakwe wo kwetsima.
Tinhlamulo Ta Wena Hi Tihi?
◻ Hi xihi xikombiso xa leswaku Yehovha u ‘rivalela hi ndlela leyikulu’?
◻ Hi xihi xidyoho lexi nga hava ndzivalelo?
◻ Hi le ka xiyimo xihi laha swidyoho swa munhu swi rivaleriwaka?
◻ Ha yini vadyohi lava hundzukaka va kota ku tiyiseka hi ndzivalelo wa Xikwembu?
◻ I mpfuno wihi lowu nga kona wa vadyohi lava hundzukaka?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Xana wa swi tiva leswaku ha yini Davhida na Petro va rivaleriwile kambe Yudasi Iskariyota a nga rivaleriwanga?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]
Mpfuno wa vakulu va vandlha wu nga n’wi pfuna swinene Mukreste emoyeni