Minkarhi Hinkwayo Nyiketa Yehovha Swivilelo Swa Wena
VO TALA namuntlha va tshikileriwa hi swivilelo. Ku tikeriwa hi swa ikhonomi, swiphiqo swa ndyangu leswi tshikilelaka, swiphiqo swa rihanyo, switlhavi ni ku xaniseka hikwalaho ka ntshikilelo ni tihanyi ni mahlomulo man’wana yo tala lama va telaka, ma kotisa maribye yo sila lama boheleriweke etinhan’wini ta vona. Handle ka mintshikilelo leyi ya le handle, van’wana va titwa va tshikileriwa hikokwalaho ko titwa va nga pfuni nchumu ni ku titwa va ri vatsandzeki hikokwalaho ka ku nga hetiseki ka vona vini. Vo tala va ringiwa lerova va namba va tshika hi ku helela. Xana u nga langutana njhani ni swivilelo loko swi vonaka swi nga rhwaleki?
Nkarhi wun’wana Hosi Davhida wa le Israyele u titwe onge ntshikilelo a wu nga rhwaleki nikatsongo. Hi ku ya hi Pisalema 55, a pfilunganyiwe hi ku vilela hikwalaho ka mintshikilelo ni madzolonga lawa a ma vangiwa hi valala va yena. U karhatiwe ngopfu hi nhlomulo ni nchavo. O konya kunene enhlomulweni wa yena. (Pisalema 55:2, 5, 17) Hambiswiritano, ku nga khathariseki ntshikilelo hinkwawo wa yena, u kume ndlela yo langutana na wona. Hi ndlela yihi? U hundzukele eka Xikwembu xa yena leswaku a kuma nseketelo. Xitsundzuxo xa yena eka lava nga ha titwaka hi ndlela leyi a titweke ha yona a ku ri lexi nge: “Nyiketa Yehova e timhaka ta wena.”—Pisalema 55:22.
Xana a vula yini loku a ku “nyiketa Yehova e timhaka ta wena”? Xana swi vula ntsena ku ya eka Yehovha hi xikhongelo ivi hi phofula ku karhateka ka hina? Kumbe xana hi nga endla xanchumu leswaku hi lulamisa xiyimo hi hexe? Ku vuriwa yini hi loko hi titwa hi nga faneleki ngopfu ku tshinelela Yehovha? Hi nga swi twisisa leswi Davhida a vula swona hi ku xiya mintokoto yin’wana leyi a yi tsundzukeke kahle loko a tsala marito wolawo.
Ku Endla Swilo Hi Matimba Ya Yehovha
Xana wa yi tsundzuka ndlela leyi Goliyadi a ngheniseke ku chava ha yona etimbilwini ta mavuthu ya Israyele? Wanuna loyi wa xihontlovila, loyi a lehe ku tlula 2,7 wa timitara, u va chavisile. (1 Samuwele 17:4-11, 24) Kambe Davhida a a nga chavi. Hikwalaho ka yini? Hikuva a nga ringetanga ku lwa na Goliyadi hi matimba ya yena n’wini. Ku sukela eku totiweni ka yena leswaku a va hosi ya Israyele ya nkarhi lowu taka, u pfumelele moya wa Xikwembu leswaku wu n’wi kongomisa ni ku n’wi tiyisa eka hinkwaswo leswi a a swi endla. (1 Samuwele 16:13) Kutani u byele Goliyadi a ku: “Mina nḍi ta ka wena hi v̌ito ra Yehova wa mav̌andla, ni ra Šikwembu ša tinyimpi ta Israel leti u ti sanḍeke. Namuntlha Yehova o ta ku nyiketa mav̌okweni ya mina.” (1 Samuwele 17:45, 46) Davhida a a ri muhoxi wa xipelupelu la nga ni vutshila, kambe hi nga tiyiseka leswaku moya wa Yehovha lowo kwetsima a wu n’wi fambisa ni ku nyika ribye leri a copeke Goliyadi ha rona matimba yo dlaya.—1 Samuwele 17:48-51.
Davhida u langutane ni mphikamakaneta leyi leyikulu naswona u hlurile hikuva a tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta n’wi seketela ni ku n’wi tiyisa. U kurise vuxaka lebyinene, lebyi tshembekeke ni Xikwembu. A swi nga kanakanisi leswaku byi tiyisiwe hi ndlela leyi Yehovha a n’wi poniseke ha yona ku sukela evuhlangini. (1 Samuwele 17:34-37) Ku fana na Davhida, na wena u nga hlayisa vuxaka lebyi tiyeke bya munhu hi xiyexe na Yehovha u tlhela u va ni ntshembo lowu tiyeke eka vuswikoti bya yena ni ku rhandza ka yena ka ku ku nyika matimba ni ku ku tiyisa eswiyin’weni hinkwaswo.—Pisalema 34:7, 8.
Endla Leswi U Nga Swi Kotaka Leswaku U Lulamisa Xiphiqo
Hambiswiritano, leswi a swi vuli swona leswaku a ku nge vi na minkarhi leyi ku nga ta va ni switlhavi leswikulu, ku vilela, hambi ku ri ku chava, hilaha Pisalema 55 yi swi vekaka erivaleni ha kona. Hi xikombiso, malembe ma nga ri mangani endzhaku ko kombisa ku tiyiseka handle ko chava eka Yehovha, Davhida u ve ni ku chava lokukulu emahlweni ka valala va yena. U lahlekeriwe hi ku rhandziwa hi Hosi Sawulo kutani a boheka ku baleka hikwalaho ka vutomi bya yena. Anakanya hi ku himpfilitana ka mintlhaveko loku Davhida a faneleke a ve na kona ni swivutiso leswi ku faneleke ku swi tlakusile emianakanyweni ya yena malunghana ni ku hetiseka ka xikongomelo xa Yehovha. Lexi xiyekaka, a a totiwile leswaku a va hosi ya Israyele ya nkarhi lowu taka, kambe laha a fanele a hanya tanihi mubaleki emananga, a ri karhi a hlotiwa ku fana ni xiharhi xa nhova. Loko a ringete ku ya tumbela emutini wa Gati, edorobeni ra laha Goliyadi a huma kona, u voniwile. Ku ve ni vuyelo byihi ke? Rhekhodo yi vula leswaku “a tšhav̌a ngopfu.”—1 Samuwele 21:10-12.
Kambe a nga pfumelelanga nchavo wa yena ni ku vilela lokukulu swi n’wi tshikisa ku hundzukela eka Yehovha a lava mpfuno. Hi ku ya hi Pisalema 34 (leyi tsariweke ku ri vuyelo bya ntokoto lowu), Davhida u te: “Nḍi lav̌ile Yehova, kutani o nḍi hlamurile; a nḍi kuṭula e ku tšhav̌eni hikwaku ka mina. Munhu loyi wa nhlomulo o khongerile, kutani Yehova o ṅwi yingisile, a v̌a a ṅwi ponisa e nhlomulweni wa yena hikwawo.”—Pisalema 34:4, 6.
Kavula, Yehovha u n’wi seketerile. Kambe xiya leswaku Davhida a nga khondlanga mavoko a yimela Yehovha leswaku a n’wi ponisa. U xi xiyile xilaveko xa yena xo endla hinkwaswo leswi a ta swi kota ehansi ka swiyimo swo tano leswaku a kota ku huma eka xiyimo lexi xo nonon’hwa. U xiye voko ra Yehovha eku ponisiweni ka yena, kambe yena n’wini u teke goza, a tiendla onge u ni rihuhu leswaku hosi ya Gati yi ta ka yi nga n’wi dlayi. (1 Samuwele 21:14–22:1) Na hina hi fanele hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi kota ku langutana ni swivilelo, ematshan’weni yo khondla mavoko hi yimela Yehovha leswaku a hi ponisa.—Yakobo 1:5, 6; 2:26.
U Nga Tiengeteleli Swivilelo
Davhida u dyondze dyondzo yin’wana yo vava, eku dyuhaleni ka yena. Xana a ku ri yihi? I ya leswaku minkarhi yin’wana ho tiengetelela swivilelo. Endzhaku ko hlula Vafilista, swilo a swi n’wi fambelanga kahle Davhida loko a ta va a kunguhate ku yisa areka ya ntwanano eYerusalema. Mhaka ya matimu ya kona ya hi vikela: “Kutani Davida a pfuka ni tiko hikwaro leri ngi ri ri na yena, a suka Baal-Yuda ku heleketa areka ya Šikwembu, . . . V̌a v̌eka areka ya Šikwembu e golonyini le’yintŝha, . . . kutani Uza na Akio, v̌ana v̌a Abinadab, a v̌a fambisa golonyi le’yintŝha.”—2 Samuwele 6:2, 3.
Ku tirhisa golonyi leswaku ku fambisiwa Areka swi onhe swiletelo hinkwaswo leswi Yehovha a swi nyikeleke mayelana na yona. A swi vekiwe erivaleni leswaku varhwali lava pfumeleriweke, ku nga Valevhi va ka Kohata, a va fanele va rhwala Areka hi makatla, va tirhisa timhandze leti a ti fanele ti tshama eswingwavileni swa Areka. (Eksoda 25:13, 14; Tinhlayo 4:15, 19; 7:7-9) Ku honisa swiletelo leswi swi tise khombo. Loko tihavi ti ri karhi ti koka golonyi, ti khugukile ti lava ku yi wisa, Uza loyi kumbexana a ri Mulevhi kambe a nga ri muprista wa xiviri, u hatle a khoma Areka leswaku yi nga wi kutani Yehovha a n’wi dlaya hikwalaho ko pfumala ka yena xichavo.—2 Samuwele 6:6, 7.
Tanihileswi Davhida a ri hosi, a fanele ku byarha vutihlamuleri byo karhi hikwalaho ka leswi. Ndlela leyi a anguleke ha yona yi komba leswaku hambi ku ri lava nga ni vuxaka lebyinene na Yehovha minkarhi yin’wana va nga angula hi ndlela yo biha eka swiyimo leswi ringaka. Xo sungula Davhida u hlundzukile. Kutani a khomiwa hi ku chava. (2 Samuwele 6:8, 9) Vuxaka bya yena lebyinene na Yehovha byi ringiwe swinene. Laha a ku ri xiendlakalo lexi swi vonakaka onge u tsandzeke ku nyiketa Yehovha swivilelo swa yena, hikwalaho ka leswi a nga landzangiki swileriso swa yena. Xana sweswo swi nga va tano hi hina minkarhi yin’wana? Xana hi tshama hi sola Yehovha hikwalaho ka swiphiqo leswi swi vangiwaka hi ku honisa ka hina swiletelo swa yena?—Swivuriso 19:3.
Ku Langutana Ni Swivilelo Swa Nandzu
Endzhakunyana, Davhida u tivangele swivilelo leswikulu swa nandzu hi ku endla xidyoho lexikulu xo lwisana ni mimpimanyeto ya Yehovha ya mahanyelo. Eka xiendlakalo lexi Davhida u tshike vutihlamuleri bya yena byo rhangela mavuthu ya yena enyimpini. U tshame le Yerusalema loko wona ma humile ma ya enyimpini. Leswi swi yise ekhombyeni lerikulu.—2 Samuwele 11:1.
Hosi Davhida u vone Batixeba wo saseka a ri eku hlambeni. U katseke evunghwavaveni na yena, kutani a tika. (2 Samuwele 11:2-5) Leswaku a ringeta ku fihla ku tikhoma koloko ko biha, u lunghiselele leswaku nuna wa yena Uriya, a tlhelela eYerusalema loko a vuya hi le nyimpini. Uriya u arile ku etlela ni nsati wa yena loko Israyele ra ha ri enyimpini. (2 Samuwele 11:6-11) Sweswi Davhida u tirhise tindlela to biha ni ta vukanganyisi leswaku a fihla xidyoho xa yena. U lunghiselele masocha-kulobye na Uriya leswaku ma veka Uriya laha nyimpi yi hisaka kona leswaku a ta dlawa. Xidyoho lexikulu lexi chavisaka swonghasi!—2 Samuwele 11:12-17.
Kavula, eku heteleleni, Davhida u tengisiwile hikwalaho ka xidyoho xa yena, kutani u paluxiwile. (2 Samuwele 12:7-12) Anakanya hi ku tshikileriwa hi nhlomulo ni nandzu loku Davhida a faneleke a ku twile loko a xiye ku kula ka leswi a swi endleke loko mahlo yakwe ya pfuleka a vona ku biha ka leswi ku navela kakwe ku n’wi endliseke swona. A a fanele a hetiwe matimba hikwalaho ka ku tsandzeka ka yena, ngopfu-ngopfu hikwalaho ka leswi kumbexana a ri wanuna wa mintlhaveko, la hatlaka ku twa swilo. U fanele a titwe a nga pfuni nchumu hilaha ku heleleke!
Hambiswiritano, hi ku hatlisa Davhida u xiye xidyoho xa yena, a pfumela eka muprofeta Natani a ku: “Nḍi dyohele Yehova.” (2 Samuwele 12:13) Pisalema 51 yi hi byela ndlela leyi a titweke ha yona ni ndlela leyi a kombeleke hi matimba ha yona eka Yehovha Xikwembu leswaku a n’wi basisa ni ku n’wi rivalela. U khongerile a ku: “Nḍi hlantŝe kunene, u susa ku homboloka ka mina, u nḍi basisa hi ku susa ŝiv̌i ŝa mina.” (Pisalema 51:2, 3) Hikwalaho ka leswi a hundzukile hakunene, u swi kotile ku tlhela a aka vuxaka bya yena lebyi tiyeke, bya le kusuhi na Yehovha. Davhida a nga tshamelanga ku karhatiwa hi ripfalo ni ku titwa a nga pfuni nchumu. U hoxe swivilelo swa yena eka Yehovha hi ku titsongahata a pfumela xidyoho xa yena, a kombisa ku hundzuka ka xiviri, naswona a khongela swinene a kombela ku rivaleriwa hi Yehovha. U tlhele a amukeriwa hi Xikwembu.—Pisalema 51:7-12, 15-19.
Ku Langutana Ni Vuxengi
Leswi swi hi tisa eka xiendlakalo lexi susumeteleke Davhida ku tsala Pisalema ya 55. A a ri ehansi ka ntshikilelo lowukulu wa mintlhaveko. U tsarile: “Mbilu ya mina yi rurumela nḍeni ka mina, ntšhav̌o wa rifu wu nḍi khomile.” (Pisalema 55:4) Xana i yini lexi vangeleke ku karhateka loku? Abixalomu n’wana Davhida, a kunguhate ku wutla vuhosi bya Davhida. (2 Samuwele 15:1-6) Vuxengi lebyi lebyi a byi endliwa hi n’wana wakwe a byi nonon’hwa swinene, kambe lexi endleke leswaku byi nyanya ku biha a ku ri leswaku mutsundzuxi wa Davhida la tshembekeke swinene, wanuna la vuriwa Ahitofele u hlanganyerile eku endleni ka xikhiri xo lwisana na Davhida. Hi yena Ahitofele loyi Davhida a n’wi hlamuselaka eka Pisalema 55:12-14. Hikwalaho ka xikhiri lexi ni vuxengi lebyi, Davhida u boheke ku baleka eYerusalema. (2 Samuwele 15:13, 14) Wa nga vona nhlomulo lowu a faneleke a ve na wona!
Hambiswiritano, a nga pfumelelanga ku karhateka lokukulu ni mbitsi swi tsanisa ku tshemba ni ku tiyiseka ka yena ha Yehovha. U khongele eka Yehovha leswaku a sivela makungu ya vaendli lava va xikhiri. (2 Samuwele 15:30, 31) Nakambe hi tlhela hi xiya leswaku Davhida a nga khondlanga mavoko a yimela Yehovha leswaku a n’wi endlela hinkwaswo. Hi ku hatlisa loko nkarhi wu n’wi pfumelerile, u endle leswi a swi koteke ku sivela xikhiri xo lwisana na yena. U rhumele un’wana wa vatsundzuxi va yena, Huxayi eYerusalema leswaku a ya xisetela hi ku hlanganyela eku endleni ka xikhiri, ku ri hi ku entiyisweni, a yela ku ya xi herisa. (2 Samuwele 15:32-34) Hi ku seketeriwa hi Yehovha, kungu leri ri tirhile. Huxayi u endle leswaku Davhida a kota ku tlhela a hlengeleta mavuthu ya yena ni ku tilulamisela ku tisirhelela.—2 Samuwele 17:14.
Mayana ndlela leyi Davhida a faneleke a tlangele nsirhelelo wa Yehovha wa malwandla evuton’wini bya yena hinkwabyo swin’we ni ku leha ka mbilu ni ku rivalela ka yena hi ku swi rhandza! (Pisalema 34:18, 19; 51:17) Ku hikwalaho ka xisekelo lexi, Davhida hi ku tiyiseka u hi khutaza leswaku eminkarhini ya hina ya ntshikilelo hi hundzukela eka Yehovha hi lava mpfuno, hi ‘hoxa swivilelo swa hina eka Yehovha.’—Ringanisa 1 Petro 5:6, 7.
Aka Ni Ku Hlayisa Vuxaka Lebyikulu Ni Lebyi Tiyeke Na Yehovha
Xana hi wu kumisa ku yini muxaka wa vuxaka lowu Davhida a ri na wona na Yehovha, vuxaka lebyi n’wi tiyiseke eminkarhini ya ndzingo lowukulu ni le nhlomulweni? Hi aka vuxaka byo tano hi ku va swichudeni leswi chivirikaka swa Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele. Hi n’wi pfumelela a hi letela malunghana ni milawu ya yena, misinya ya yena ya milawu ni vumunhu bya yena. (Pisalema 19:7-11) Loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi Rito ra Xikwembu, hi tshinela swinene ekusuhi na xona ni ku dyondza ku xi tshemba hilaha ku heleleke. (Pisalema 143:1-5) Hi dzikisa ni ku tiyisa vuxaka byebyo loko hi tihlanganisa ni vagandzeri-kulorhi leswaku hi hambeta hi leteriwa hi Yehovha. (Pisalema 122:1-4) Hi tiyisa vuxaka bya hina na Yehovha hi xikhongelo lexi humaka embilwini.—Pisalema 55:1.
I ntiyiso, ku fana na hina, Davhida a a ri na yona mintshikilelo loko vuxaka bya yena na Yehovha a byi nga tiyanga hi ndlela leyi a byi fanele byi tiye ha yona. Maxangu ma nga hi “hlanyisa.” (Eklesiasta 7:7) Kambe Yehovha wa swi vona leswi humelelaka, naswona wa swi tiva leswi nga etimbilwini ta hina. (Eklesiasta 4:1; 5:8) Hi fanele hi tikarhatela ku hlayisa vuxaka bya hina na Yehovha byi tshama byi tiyile. Kutani, ku nga khathariseki leswaku i mindzhwalo ya muxaka muni leyi hi faneleke hi yi rhwala, hi nga titshega hi Yehovha leswaku a hi rhula maxangu kumbe a hi nyika matimba leswaku hi kota ku langutana ni xiyimo xa hina. (Vafilipiya 4:6, 7, 13) Hi fanele hi tshama hi ri ekusuhi na Yehovha. Loko Davhida a ta va a endle leswi, hakunene a sirhelelekile.
Hikwalaho, ku nga khathariseki leswaku hi swihi swiyimo swa wena, Davhida u ri, minkarhi hinkwayo hoxa mindzhwalo ya wena eka Yehovha. Kutani hi ta vona ntiyiso wa xitshembiso lexi nge: “O ta ku seketela; a nga ka a nga pfumeli ni siku riṅwe l’a lulameke a ṭekaṭekisiwa.”—Pisalema 55:22.