Ku Poniseriwa Emisaveni Leyintshwa Yo Lulama

“V̌a ta tiṭakela e ku ruleni lo’kukulu ka v̌ona.”—PISALEMA 37:11.

 1, 2. (a) Xana ku ponisa ka Yehovha ka le nkarhini wa hina ku ta hambana njhani ni ku ponisa ka le minkarhini ya khale? (b) Hi le misaveni ya njhani laha Yehovha a nga ta yisa vanhu vakwe kona?

YEHOVHA i Xikwembu xa ku ponisa. Eminkarhini ya khale, u ponise vanhu vakwe eka swiendlakalo swo hlayanyana. Ku ponisiwa koloko a ku ri ka xinkarhana, hikuva eka swikombiso sweswo hinkwaswo Yehovha a nga yi avanyiselanga makumu misava ya Sathana hinkwayo. Kambe esikwini ra hina, ku nga ri khale Yehovha u ta ponisa malandza yakwe hinkwawo hi ndlela leyikulu. Sweswi u ta susa vuthala hinkwabyo bya mafambiselo ya Sathana ya misava hinkwayo, naswona u ta nghenisa malandza yakwe emisaveni leyo lulama leswaku ma tshama eka yona hilaha ku nga heriki.—2 Petro 2:9; 3:10-13.

² Yehovha wa tshembisa a ku: “Ku sele nkarinyana, kutani lo’wo biha a nga ka a nga ha v̌i kona . . . V̌a musa v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta tiṭakela e ku ruleni lo’kukulu ka v̌ona.” (Pisalema 37:10, 11) Nkarhi wo tanihi kwihi? “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.” (Pisalema 37:29; Matewu 5:5) Hambiswiritano, ku nga si humelela sweswo, misava leyi yi ta langutana ni maxangu lamakulu lawa yi nga si tshamaka yi langutana na wona.

‘Nhlomulo Lowukulu’

 3. Xana Yesu u wu hlamusele njhani ‘nhlomulo lowukulu’?

³ Hi 1914 misava leyi yi nghene “emasikwini [ya yona] ya makumu.” (2 Timotiya 3:1-5, 13) Sweswi se ku hele malembe ya 83 nkarhi wolowo wu sungurile naswona hi tshinelela emakun’wini ya wona, loko, hilaha Yesu a vhumbeke hakona, ku ta humelela leswi landzelaka: “Nhlomulo wu ta va lowukulu enkarhini wolowo; nhlomulo lowo tano a wu si va kona hi mpfhuka misava yi tumbulukile ku fikela namuntlha, naswona a wu nga ha vi kona ni siku ni rin’we.” (Matewu 24:21) Ina, wu ta va wukulu ku tlula ni Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, laha ku feke vanhu va kwalomu ka 50 wa timiliyoni. Hakunene, nkarhi lowu tshinelaka wu tsekatsekisa misava!

 4. Hikwalaho ka yini ku avanyisa ka Xikwembu ku ta ehenhla ka “Babilona lonkulu”?

⁴ ‘Nhlomulo lowukulu’ wu ta ta hi xitshuketa lexikulu, “hi nkarhinyana ntsena.” (Nhlavutelo 18:10) Ku sungula ka wona ku ta funghiwa hi ku avanyisiwa ka vukhongeri hinkwabyo bya mavunwa hi Xikwembu, lebyi Rito ra Xikwembu ri byi vitanaka “Babilona lonkulu.” (Nhlavutelo 17:1-6, 15) Nchumu lowukulu eka Babilona wa khale a ku ri vukhongeri bya mavunwa. Babilona wa manguva lawa u fana ni nakulobye wakwe wa le minkarhini ya khale, kutani u yimela mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa. U endle vuoswi hi ku endla ntwanano ni switirho swa politiki. U seketele tinyimpi ta swona naswona u katekise mavuthu ya matlhelo hamambirhi, leswi endleke leswaku vanhu va vukhongeri byin’we va dlayana. (Matewu 26:51, 52; 1 Yohane 4:20, 21) U honise swiendlo leswo biha swa swirho swakwe, naswona u xanise Vakreste va ntiyiso.—Nhlavutelo 18:5, 24.

 5. Xana ‘nhlomulo lowukulu’ wu sungula njhani?

⁵ ‘Nhlomulo lowukulu’ wu sungula loko switirho swa tipolitiki swi hlasela “Babilona lonkulu.” “Swi ta venga [w]ansati loyi wa muoswi, swi ta endla leswaku a swela ni ku sala a nga ambalanga nchumu, swi dya nyama ya yena, swi n’wi hisa hi ndzilo.” (Nhlavutelo 17:16) Endzhaku ka sweswo, khale ka vaseketeri vakwe va ta “rila ni ku ba nkosi hikwalaho ka yena.” (Nhlavutelo 18:9-19) Kambe malandza ya Yehovha i khale ma swi rindzerile leswi, naswona ma ta huwelela ma ku: “[Dzunisani Jah,] . . . [hikuva u] avanyisile muoswi lonkulu loyi a boriseke misava hi vuoswi bya yena kutani [u] rihiserile ngati ya malandza ya [ye]na ehenhla ka yena.”—Nhlavutelo 19:1, 2.

Malandza Ya Xikwembu Ma Hlaseriwa

 6, 7. Hikwalaho ka yini malandza ya Yehovha ma fanele ma va ni ntshembo hi nkarhi wa nhlaselo wa ‘nhlomulo lowukulu’?

⁶ Loko swi herise vukhongeri bya mavunwa, switirho swa tipolitiki swi hlasela malandza ya Yehovha. Sathana, “Gog, e tikweni ra Magog” eka vuprofeta u ri: “Nḍi ta wa e henhla ka v̌anhu lav̌a vo rula, la’v̌a ṭhamaka [va sirhelelekile].” Hi ku anakanya leswaku va hlaseleka hi ku olova, u va hlasela hi “nyimpi ya matimba . . . [k]ukotisa papa le’ri lav̌aka ku funengeta misav̌a.” (Ezekiyele 38:2, 10-16) Vanhu va Yehovha va swi tiva leswaku nhlaselo lowu a wu nge humeleli, hikuva va tshemba Yehovha.

⁷ Loko Faro ni mavuthu yakwe va anakanye leswaku malandza ya Xikwembu ma phasekile le Lwandle ro Tshwuka, Yehovha u ponise vanhu vakwe hi singita, kutani a dlaya mavuthu ya Vaegipta. (Eksoda 14:26-28) Hi nkarhi wa ‘nhlomulo lowukulu,’ loko matiko ma ta vona onge vanhu va Yehovha va phasekile, nakambe u ta va ponisa hi singita: “Hi siku rero . . . ku kariha ka mina ku ta va lokukulu. Kutani hikwalaho ka rilondzo ra mina, ni ndzilo wa ku kariha ka mina, ndzi ta vulavula.” (Ezekiyele 38:18, 19, NW) Enkarhini wolowo ku chaputa ka ‘nhlomulo lowukulu’ ku ta va ku tshinele!

 8. Hi swihi swiendlakalo leswi nga tolovelekangiki leswi humelelaka loko Yehovha a avanyisa lavo biha, naswona ku va ni vuyelo byihi?

⁸ Hi nkarhi lowu nga vekiwa, endzhaku ka loko ‘nhlomulo lowukulu’ wu ta va wu sungurile, kambe Yehovha a nga si tisa ku avanyisa ka yena ehenhla ka misava leyi hinkwayo, ku ta humelela swiendlakalo leswi nga tolovelekangiki. Xiya vuyelo lebyi swi nga ta va na byona. “Hi kona xikombiso xa N’wana-wa-Munhu [Kreste] xi nga ta vonaka etilweni; vanhu va tinxaka hinkwato ta misava va ta ba nkosi, kutani va ta vona N’wana-wa-Munhu a ta emapapeni ya le tilweni, hi matimba ni ku kwetsima lokukulu.” (Matewu 24:29, 30) “Masingita ma ta va kona edyambyini, ni le n’wetini, ni le tinyeletini. . . . Vanhu va ta titivala hi ku chava ni ku ehleketa leswi nga ta humelela la misaveni.”—Luka 21:25, 26.

“Ku Kutsuriwa Ka N’wina Ku Kusuhi”

 9. Ha yini malandza ya Yehovha ma fanele ma ‘tlakusela tinhloko ta wona ehenhla’ loko swiendlakalo leswi nga tolovelekangiki swi humelela?

⁹ Enkarhini wolowo wo hlawuleka, vuprofeta bya Luka 21:28 bya tirha. Yesu u te: “Loko swilo sweswo swi sungula ku humelela, ololokani, mi languta henhla, hikuva ku kutsuriwa ka n’wina ku kusuhi.” Valala va Xikwembu va ta rhurhumela hi ku chava, hikuva va ta swi tiva leswaku swiendlakalo leswi leswi nga tolovelekangiki leswi humelelaka, swi huma eka Yehovha. Kambe malandza ya Yehovha ma ta tsaka hikuva ma swi tiva leswaku ku ponisiwa ka wona ku kusuhi.

10. Xana Rito ra Xikwembu ri ku hlamusela njhani ku chaputa ka ‘nhlomulo lowukulu’?

¹⁰ Kutani Yehovha a herisa mafambiselo ya Sathana ya swilo: “Hi laha nḍi nga ta tenga na [Gogo] hi ntungu ni ngati, nḍi ta nisa mpfula le’yikulu, ni maribye, ni nḍilo, ni šiv̌av̌ula e henhla ka yena, e henhla ka mintlawa ya yena . . . [yi] ta tiv̌a leŝaku hi mina Yehovha.” (Ezekiyele 38:22, 23) Swiphemu swa mafambiselo hinkwawo ya Sathana swi lovisiwile. Vandla hinkwaro ra vanhu lava nga chaviki Xikwembu ri herisiwile. Koloko i ku chaputa ka ‘nhlomulo lowukulu’ eArmagedoni.—Yeremiya 25:31-33; 2 Vatesalonika 1:6-8; Nhlavutelo 16:14, 16; 19:11-21.

11. Hikwalaho ka yini malandza ya Yehovha ma ponisiwa eka ‘nhlomulo lowukulu’?

¹¹ Timiliyoni ta vagandzeri va Yehovha ti ta ponisiwa ‘enhlomulweni lowukulu’ emisaveni hinkwayo. Tona ti vumba “ntshungu lowukulu” wa lava “a va huma ematikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, va ri va swivongo hinkwaswo ni va tindzimi hinkwato.” Hikwalaho ka yini va ponisiwe hi ndlela leyi hlamarisaka ni leyi chavisaka swonghasi? Hikuva va tirhela Yehovha “vusiku ni nhlekanhi.” Kutani va pona makumu ya misava leyi, naswona va yisiwa emisaveni leyintshwa yo lulama. (Nhlavutelo 7:9-15) Xisweswo, va nyikela vumbhoni eka ku hetiseka ka xitshembiso xa Yehovha: “Ṭhemba Yehova, u hlayisa ndlela ya yena, o ta ku kurisa leŝaku u fuma misav̌a; kambe u ta v̌ona ku herisiwa ka la’v̌o biha.”—Pisalema 37:34.

Misava Leyintshwa

12. I yini leswi vaponi va Armagedoni va nga swi langutelaka?

¹² Mayana nkarhi wolowo lowu nyanyulaka swonghasi—ku herisiwa ka vubihi ni ku sungula ka nguva leyi vangamaka swinene ematin’wini ya vanhu hinkwawo! (Nhlavutelo 20:1-4) Wa nga vona ndlela leyi vaponi va Armagedoni va nga ta n’wi nkhensa ha yona Yehovha loko va nghena emisaveni leyi vangamaka, leyi basisiweke hi Xikwembu, emisaveni leyintshwa, leyi nga ta hundzuriwa yi va paradeyisi! (Luka 23:43, NW) Naswona a va nge he tlheli va fa! (Yohane 11:26) Entiyisweni, ku sukela enkarhini wolowo ku ya emahlweni, va ta va ni ku langutela loku hlamarisaka, lokukulu ko hanya nkarhi wo leha tanihi Yehovha!

13. Xana Yesu u tlhela a wu endla njhani ntirho wa ku hanyisa lowu a wu sunguleke emisaveni?

¹³ Yesu, loyi Yehovha a n’wi hlawuleke ku va Hosi ya le tilweni, hi yena la nga ta rhangela eka minkateko leyi nga ta endliwa hi singita, leyi lava poneke va nga ta tiphina ha yona. Loko a ri emisaveni, u pfule mahlo ya mabofu ni tindleve leti sivekeke naswona u horise “ni lava xanisiwaka hi mavabyi ya tinxaka-xaka.” (Matewu 9:35; 15:30, 31) Emisaveni leyintshwa, u ta tlhela a endla ntirho wolowo lowukulu wo hanyisa, kambe a wu endla exirhendzevutaneni hinkwaxo xa misava. Tanihi Muyimeri wa Xikwembu, u ta hetisisa xitshembiso lexi nge: “[Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.” (Nhlavutelo 21:4) A ku nge he pfuki ku ve ni xilaveko xa vatirhi va swa vutshunguri kumbe lava nga ni mabindzu yo lahla vafi!—Esaya 25:8; 33:24.

14. Hi kwihi ku ponisiwa loku nga ta va kona eka malandza ya Yehovha lawa ana se ma feke?

¹⁴ Nakambe lava nga ta ponisiwa ku ta va malandza hinkwawo ya Xikwembu yo tshembeka, lama feke khale. Emisaveni leyintshwa, ma ta ntshunxiwa etipencaneni ta sirha. Yehovha wa tiyisekisa: “Lavo lulama ni lava nga lulamangiki va ta pfuka eku feni.” (Mintirho 24:15) Handle ko kanakana, “lavo lulama” va ta rhanga va pfuxiwa leswaku va hoxa xandla eku ndlandlamuxeni ka Paradeyisi. Vona ndlela leyi swi nga ta nyanyula ha yona eka vaponi va Armagedoni loko va twa mitokoto ya lava feke khale va tshembekile, lava sweswi va vuyeleke evuton’wini!—Yohane 5:28, 29.

15. Hlamusela swiyimo swin’wana leswi nga ta va kona emisaveni leyintshwa.

¹⁵ Hinkwavo lava nga ta va va hanya enkarhini wolowo va ta vona leswi mupisalema a swi vuleke malunghana na Yehovha: “U funungula šandla ša wena, u šurisa hikwaŝo le’ŝi hanyaka.” (Pisalema 145:16) A ku nga ha vi ni ndlala: Misava yi ta kondleteleriwa eka mbango lowu ringaneleke naswona yi ta humesa ndzalo ya yona. (Pisalema 72:16) A ku nga ha vi ni vanhu lava pfumalaka makaya: “V̌a ta aka tindlu, v̌a ta ṭhama ka tona,” naswona un’wana ni un’wana u ta tshama “e hansi ka nkuwa, ni le hansi ka vinya ya yena, ku nga ri na loyi a v̌a [chavis]aka.” (Esaya 65:21, 22; Mikiya 4:4) A ku nga ha vi na nchavo: A ku nga ha vi na nyimpi, madzolonga kumbe vugevenga. (Pisalema 46:8, 9; Swivuriso 2:22) “Misav̌a hikwayo yi wisile, yi rula, v̌a endla huwa ya ku ṭaka.”—Esaya 14:7.

16. Ha yini lavo lulama va ta hundzela emisaveni leyintshwa?

¹⁶ Emisaveni leyintshwa, mavunwa ya Sathana hinkwawo ma ta va ma susiwile. Ematshan’weni ya sweswo, “v̌anhu v̌a misav̌a v̌a [ta] dyonḍa ku lulama.” (Esaya 26:9; 54:13) Hikwalaho ka ndzetelo wa moya lowu kumiwaka lembe na lembe, “ku tiv̌a Yehova ku ta eneta misav̌a, tani hi leŝi mati ma funengetaka v̌uento bya lwandle.” (Esaya 11:9) Vanhu va ta va ni mianakanyo leyinene ni swiendlo leswinene. (Vafilipiya 4:8) Anakanya, vandla ra vanhu ra misava hinkwayo leri nga hava vugevenga, vutianakanyi, mavondzo—ku ri ni vumakwerhu bya misava hinkwayo, laha mihandzu ya moya wa Xikwembu yi nga ta va yi kombisiwa kona hi vanhu hinkwavo. Entiyisweni, hambi ku ri sweswi timfanelo teto ta hlakuleriwa hi ntshungu lowukulu.—Vagalatiya 5:22, 23.

Hikwalaho Ka Yini A Lehise Mbilu Swonghasi?

17. Hikwalaho ka yini Yehovha a lehise mbilu swonghasi a nga si herisa vubihi?

¹⁷ Kambe, hikwalaho ka yini Yehovha a lehise mbilu swonghasi, a nga susi vubihi kutani a ponisa vanhu vakwe va nghena emisaveni leyintshwa? Tsundzuka leswi a swi fanele swi hetisisiwa. Nchumu wa nkoka swinene i ku lweriwa ka vuhosi bya Yehovha, mfanelo yakwe yo lawula. Hi ku pfumelela nkarhi lowu ringaneke leswaku wu hundza, u swi kombise kahle leswaku vuhosi bya munhu, a nga ri ehansi ka vuhosi bya yena, a byi humelelanga nikatsongo. (Yeremiya 10:23) Kutani sweswi Yehovha u ni xivangelo lexinene xo siva vulawuri bya munhu hi vuhosi bya Mfumo wakwe wa le tilweni ehansi ka Kreste.—Daniyele 2:44; Matewu 6:9, 10.

18. Xana vatukulu va Abrahama a va ta ri teka rini tiko ra Kanana?

¹⁸ Leswi a swi humelela eka malembe-xidzana lawa hinkwawo, swi fana ni leswi humeleleke enkarhini wa Abrahama. Yehovha u byele Abrahama leswaku vatukulu va yena a va ta dya ndzhaka ya tiko ra Kanana—kambe a va boheka ku rindza malembe ya mune wa madzana “hikuv̌a ku homboloka ka v̌a-Amor a ku [nga si hetiseka].” (Genesa 12:1-5; 15:13-16) Laha rito leri nge “v̌a-Amor” (ku nga rixaka leri fumaka) kumbexana ri yimela vanhu va Kanana hinkwavo. Kutani, a ku fanele ku hundza kwalomu ka malembe-xidzana ya mune, emahlweni ko va Yehovha a pfumelela vanhu vakwe leswaku va teka Kanana. Hi nkarhi lowu fanaka, Yehovha u pfumelele matiko ya Kanana ma vumba mavandla ya wona. Ku ve ni vuyelo byihi?

19, 20. I mavandla ya muxaka muni lawa Vakanana va ma sunguleke?

¹⁹ Bible Handbook, hi Henry H. Halley, yi vula leswaku vayimburi va kume marhumbi ya tempele ya Astarte, xikwembu-kati lexi nga nsati wa Bali le Megido. U tsarile: “Loko u ba magoza ma nga ri mangani ku suka etempeleni leyi, a ku ri ni masirha, laha ku kumiweke makhuwana yo tala, lama nga ni masalela ya swihlangi leswi a ku endliwa magandzelo ha swona etempeleni . . . Vaprofeta va Bali na Astarte a va ri vadlayi-nkulu va vana.” “Maendlelo man’wana yo chavisa [lawa] a ma tirhisiwa hi lawa a va ma vitana ‘magandzelo ya xisekelo.’ Loko ku fanele ku akiwa yindlu, a ku endliwa gandzelo hi n’wana, kutani miri wa yena wu akeleriwa ni khumbi.”

²⁰ Halley wa hlamusela: “Vugandzeri bya Bali, Astarte ni swikwembu swin’wana swa Vakanana a ri ni mikhuva leyi hundzeletiweke; titempele ta vona a ti ri tindhawu ta manyala. . . . Vugandzeri bya Vakanana, a byi tele hi vunghwavava, . . . kutani, va dlaya vana va vona va mativula, va gandzela hi vona swikwembu leswi fanaka. Swi vonaka onge tiko hinkwaro ra Kanana ri fane na Sodoma na Gomora hi ku helela. . . . Xana vanhu va thyaka ni tihanyi to tano va ha ri na yona mfanelo yo hanya? . . . Vayimburi lava celaka marhumbi ya miti ya Vakanana va tivutisa leswaku ha yini Xikwembu xi nga va lovisanga hi ku hatlisa ku tlula hilaha xi endleke hakona.”—Ringanisa 1 Tihosi 21:25, 26.

21. Hi kwihi ku fana loku nga kona eka leswi humeleleke eka Vakanana, ni leswi humeleleke esikwini ra hina?

²¹ Vubihi bya Vaamori byi vuye byi ‘hela.’ Kutani Yehovha se a a ri ni xivangelo lexi twalaka xo va lovisa. Swi tano ni namuntlha. Misava leyi yi tele hi madzolonga, ku tikhoma loko biha ni ku bakanyela milawu ya Xikwembu etlhelo. Naswona tanihi leswi hi nyangatsekaka swinene hi magandzelo layo biha ya vana ya le Kanana wa khale, ku vuriwa yini hi magandzelo ya makume ya timiliyoni ta vantshwa etinyimpini ta misava leyi, lama biheke swinene ku tlula lawa ya le Kanana? Hakunene, sweswi Yehovha u ni xivangelo lexinene xo herisa mafambiselo layo homboloka ya misava.

Ku Hetisisa Nchumu Wun’wana

22. I yini leswi hetisisiwaka hi ku lehisa ka Yehovha mbilu enkarhini wa hina?

²² Ku lehisa ka Yehovha mbilu emasikwini lawa ya makumu ku hetisisa nchumu wun’wana. U pfumelela nkarhi wo hlengeleta ni ku dyondzisa ntshungu lowukulu, lowu ana se wu hundzaka ntlhanu wa timiliyoni. Va endliwe nhlengeletano leyi yaka emahlweni ehansi ka nkongomiso wa Yehovha. Vavanuna, vavasati ni vantshwa va leteriwa leswaku va dyondzisa van’wana mintiyiso ya Bibele. Hi ku tirhisa minhlangano ni tibuku ta vona ta Bibele, va dyondza tindlela ta Xikwembu ta rirhandzu. (Yohane 13:34, 35; Vakolosa 3:14; Vaheveru 10:24, 25) Ku engetela kwalaho, va kuma vutshila byo aka, bya swa tielektroniki, ku gandlisa ni swin’wana leswaku va seketela ku chumayeriwa ka ‘mahungu lamanene.’ (Matewu 24:14) Handle ko kanakana, dyondzo ni vutshila byebyo byo aka byi ta tirhisiwa hi xitalo emisaveni leyintshwa.

23. Ha yini ku ri lunghelo ku hanya enkarhini lowu?

²³ Ina, namuntlha Yehovha u lunghiselela malandza yakwe, leswaku ma ta hundza ‘nhlomulo lowukulu’ ma ya emisaveni leyintshwa yo lulama. Kutani, Sathana ni misava ya yena leyo homboloka leswi ku lwisaniwaka na swona, swi ta susiwa, ku nga ha vi ni vuvabyi, mahlomulo ni rifu. Hi ku hiseka lokukulu na hi ntsako, vanhu va Xikwembu va ta hambeta ni ntirho lowu tsakisaka wo aka paradeyisi, laha siku ni siku ku nga ta va ni ‘ntsako lowukulu.’ Mayana lunghelo leri hi nga na rona leswi hi hanyaka eku heleni ka minkarhi leyi, ra ku tiva Yehovha ni ku n’wi tirhela, ni ku tiva leswaku ku nga ri khale hi ta ‘tlakusa tinhloko ta hina hikuva ku ponisiwa ka hina ku kusuhi’!—Luka 21:28; Pisalema 146:5.

Swivutiso Swa Mpfuxeto

◻ Xana ‘nhlomulo lowukulu’ i yini, naswona wu sungula njhani?

◻ Hikwalaho ka yini nhlaselo wa Gogo eka malandza ya Yehovha wu tsandzeka?

◻ Xana ‘nhlomulo lowukulu’ wu hela njhani?

◻ Hi yihi mimbuyelo leyi hlamarisaka leyi misava leyintshwa yi nga ta yi tisa?

◻ Ha yini Yehovha a lehise mbilu swonghasi a nga si tisa makumu ya mafambiselo lawa?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Misava hinkwayo yi ta hundzuriwa yi va paradeyisi