‘Ku Famba Hi Ripfumelo, Ku Nga Ri Hi Ku Vona’
“Hi famba hi ripfumelo, ku nga ri hi ku vona.”—2 VAKORINTO 5:7, NW.
1. Ku “famba hi ripfumelo” swi vula yini?
NKARHI wun’wana ni wun’wana loko hi khongela hi ku ya hi vukongomisi lebyi andlariweke eRitweni ra Xikwembu, hi kombisa leswaku hi ni ripfumelo hi mpimo wo karhi. Loko hi sungula ku nyikela vumbhoni eka van’wana hi Mfumo wa Xikwembu, na swona swi kombisa ripfumelo. Niloko hi nyiketela vutomi bya hina eka Yehovha, hi nyika vumbhoni bya leswaku hi navela ku ‘famba hi ripfumelo,’ ku nga ku hanya vutomi lebyi lawuriwaka hi ripfumelo.—2 Vakorinto 5:7; Vakolosa 1:9, 10.
2. Ha yini ku hlanganyela emintirhweni ya vandlha swi nga ri xikombiso xa leswaku munhu u ni ripfumelo?
2 Loko hi ta hanya hi mukhuva wolowo hakunene, hi fanele hi va ni ripfumelo leri tiyeke. (Vaheveru 11:1, 6) Vanhu vo tala va rhandza Timbhoni ta Yehovha hileswi ti nga ni mahanyelo lamanene ni hikwalaho ka rirhandzu leri va ri vonaka exikarhi ka Timbhoni. Sweswo i swinene, kambe a swi vuli leswaku vanhu vo tano va ni ripfumelo. Van’wana va nga ha va ni munghana wa vukati kumbe mutswari loyi a tiyeke eripfumelweni, naswona va nga ha hlanganyela eka yin’wana ya mintirho leyi endliwaka hi murhandziwa wa vona. Ku va ni munhu wo tano ekaya i nkateko hakunene, kambe leswi a swi vuli leswaku munhu a nga ha fanelanga a va ni rirhandzu ni ripfumelo eka Xikwembu.—Luka 10:27, 28.
3. (a) Leswaku hi va ni ripfumelo leri tiyeke, hi fanele hi kholwa yini malunghana ni Bibele? (b) Ha yini vanhu van’wana va hatlisa ku kholwa ku tlula van’wana leswaku Bibele yi huhuteriwile?
3 Lava va fambaka hi ripfumelo hakunene va tiyiseka hi ku helela leswaku Bibele i Rito ra Xikwembu. Ku ni vumbhoni byo tala lebyi kombaka leswaku Matsalwa layo Kwetsima hakunene ma “huhutiwile hi Xikwembu.”a (2 Timotiya 3:16) Xana munhu u fanele a kambisisa vumbhoni byo tanihi kwihi eka lebyi leswaku a pfumela? Sweswo swi nga titshega hi xiyimo xa yena. Leswi swi khorwisaka munhu un’wana swinene, swi nga endleka swi nga n’wi khorwisi un’wanyana. Minkarhi yin’wana, hambiloko munhu o nyikiwa vumbhoni byo tala lebyi nga kanetekiki, swi nga ha endleka a nga pfumelelani ni leswi byi swi tiyisekisaka. Ha yini? Hikwalaho ka ku navela loku dzikeke endzeni-ndzeni ka mbilu ya yena. (Yeremiya 17:9) Hi xikombiso, hambiloko munhu o vula leswaku wa xi tsakela xikongomelo xa Xikwembu, mbilu ya yena yi nga navela leswaku a a amukeriwa hi vanhu va misava. A nga ha ala ku tshika mahanyelo lama lwisanaka ni misinya ya milawu ya Bibele. Hambiswiritano, loko munhu hakunene a ri ni torha ra ntiyiso, loko a nga tikanganyisi, ni loko a titsongahata, hi ku famba ka nkarhi u ta swi xiya leswaku Bibele i Rito ra Xikwembu.
4. Ku laveka yini eka munhu leswaku a va ni ripfumelo?
4 Hakanyingi, ku nga si hela tin’hweti ti nga ri tingani, vanhu lava pfuniwaka ku dyondza Bibele va pfumela leswaku se va kume vumbhoni byo tala bya leswaku i Rito ra Xikwembu. Loko leswi swi va susumetela ku pfula timbilu ta vona leswaku va dyondzisiwa hi Yehovha, kutani mianakanyo ya vona leyi dzikeke, ku navela ka vona ni minsusumeto ya vona hakatsongo-tsongo swi ta lawuriwa hi leswi va swi dyondzaka. (Pisalema 143:10) Varhoma 10:10 yi vula leswaku munhu u pfumela “hi mbilu.” Ripfumelo ro tano ri kombisa ndlela leyi munhu a titwaka ha yona hakunene, naswona swi ta vonaka hi ndlela leyi a hanyaka ha yona.
Nowa U Teke Goza Hikwalaho Ka Ripfumelo Leri Tiyeke
5, 6. Xisekelo xa ripfumelo ra Nowa a xi ri xihi?
5 Nowa a a ri ni ripfumelo leri tiyeke. (Vaheveru 11:7) Xana xisekelo xa rona a xi ri xihi? Nowa a ri na rona rito ra Xikwembu, hayi leri tsariweke ehansi, kambe a byeriwe rona. Genesa 6:13 yi ri: “Kav̌a loko Šikwembu ši byela Noa, ši ku: Makumo ya nyama yiṅwana ni yiṅwana y[a] fikile e mahlweni ka mina, hikuv̌a v̌a tate misav̌a hi mona.” (Xiitaliki i xerhu.) Yehovha u byele Nowa leswaku a aka ngalava, a n’wi nyika ni vuxokoxoko bya ku akiwa ka yona. Hiloko Xikwembu xi engetela xi ku: “Kutani mina, nḍi ta tisa ndambi ya mati e misav̌eni, yi herisa e hansi ka tilo e nyama yiṅwana ni yiṅwana le’yi nga ni ku hefemula ka v̌utomi, kutani hikwaŝo le’ŝi nge misav̌eni ŝi ta lov̌a.”—Genesa 6:14-17.
6 Xana mpfula a yi tshame yi na emahlweni ka ndhambi? Bibele a yi vuli. Genesa 2:5 yi ri: “Yehova Šikwembu a a nga si nisa mpfula.” Hambiswiritano, leyi i ndlela leyi Muxe, loyi a hanyeke malembe-xidzana yo tala endzhaku, a vekeke timhaka ha yona loko a hlamusela nkarhi wa le mahlweni swinene ka siku ra Nowa. Hilaha swi kombisiweke hakona eka Genesa 7:4, Yehovha u boxe mhaka ya mpfula loko a vulavula na Nowa, naswona handle ko kanakana Nowa a a swi twisisa leswi a ku vulavuriwa na yena ha swona. Kambe Nowa a a nga pfumeli leswi a swi vonaka. Muapostola Pawulo u tsale leswaku Nowa u ‘nyikiwe xitsundzuxo xa Xikwembu xa swilo leswi a swi nga si voniwa.’ Xikwembu xi byele Nowa leswaku xi ta funengeta misava hi “ndambi ya mati,” kumbe “lwandle ra le tilweni,” hilaha nhlamuselo ya le hansi ya New World Translation yi swi vekaka hakona eka Genesa 6:17. Nchumu wo tano a wu nga si tshama wu humelela ku ta fikela enkarhini wolowo. Kambe ntumbuluko hinkwawo lowu Nowa a a wu vona, a wu ri xikombiso lexi tiyeke xa leswaku Xikwembu hakunene xi nga yi tisa ndhambi yo tano leyi lovisaka. Hi ku susumetiwa hi ripfumelo, Nowa u ake ngalava.
7. (a) I yini leswi Nowa a a nga ri na xilaveko xa ku swi tiva, leswaku a endla leswi Xikwembu xi n’wi leriseke swona? (b) Hi pfuneka njhani loko hi anakanyisisa hi ripfumelo ra Nowa, naswona ripfumelo ra hina ri nga va nkateko eka van’wana hi ndlela yihi?
7 Xikwembu a xi nga n’wi byelanga Nowa siku leri Ndhambi a yi ta sungula ha rona. Kambe Nowa a nga tirhisanga sweswo tanihi xisekelo xo debyisa mavoko, a endla leswaku ntirho wo aka ngalava ni wa ku chumayela wu va nchumu wa vumbirhi evuton’wini byakwe. Hi nkarhi lowu faneleke, Xikwembu xi byele Nowa nkarhi wo rhurhela engalaveni. Hi nkarhi wolowo, “Noa a endlisa ŝeŝo; a endla hikwaŝo hi laha Šikwembu ši ṅwi leriseke ha kona.” (Genesa 6:22) Nowa a a famba hi ripfumelo, ku nga ri hi ku vona. Ha tlangela swinene leswi a endleke tano! Hikwalaho ka ripfumelo rakwe, ha hanya namuntlha. Na hina, ripfumelo leri hi ri kombisaka ri nga va ni vuyelo lebyinene, ku nga ri eka leswi vumundzuku byi swi khomeleke hina ntsena, kambe ni le ka leswi byi swi khomeleke vana va hina ni vanhu van’wana lava hi hanyaka na vona.
Ripfumelo Ra Abrahama
8, 9. (a) Xisekelo xa ripfumelo ra Abrahama a xi ri xihi? (b) Yehovha u ‘humelele’ njhani eka Abrahama?
8 Xiya xikombiso xin’wana—xa Abrahama. (Vaheveru 11:8-10) Xana Abrahama a a sekele ripfumelo ra yena eka yini? Laha a kuleleke kona le Uru wa Vakalediya, a ku gandzeriwa swikwembu swa hava ni ku hlongorisa swilo leswi vonakaka. Kambe ku ni swin’wana leswi khumbeke langutelo ra Abrahama. Handle ko kanakana a a tolovelane na Seme n’wana wa Nowa loyi a hanyeke na yena ku ringana malembe ya 150. Abrahama u tiyisekile leswaku Yehovha i “Šikwembu-ša-le-Henhla-Henhla, ṅwini wa tilo ni misav̌a.”—Genesa 14:22.
9 Ku na xin’wanyana lexi khumbeke Abrahama swinene. Yehovha u “tikombisile eka . . . Abrahama, loko a ha ri eMesopotamiya, a nga si aka eHarani, [a] ku ka yena: ‘Suka etikweni ra rikwenu, ni ka maxaka ya wena, u ya etikweni leri ndzi nga ta ku komba rona.’” (Mintirho 7:2, 3) Xana Yehovha u ‘tikombise’ njhani eka Abrahama? Abrahama a nga xi vonanga hi ku kongoma Xikwembu. (Eksoda 33:20) Hambiswiritano, kumbexana Yehovha u tikombisile eka Abrahama enorhweni, hi ku vangama loku nga tolovelekangiki, kumbe hi ku tirhisa murhumiwa kumbe muyimeri loyi a nga ntsumi. (Ringanisa Genesa 18:1-3; 28:10-15; Levhitika 9:4, 6, 23, 24.) Ku nga khathariseki leswaku hi yihi ndlela leyi Yehovha a humeleleke ha yona eka Abrahama, wanuna yoloye wo tshembeka a a tiyiseka leswaku Xikwembu a xi n’wi nyika lunghelo lerikulu. Abrahama u kombise ripfumelo.
10. Yehovha u ri tiyise njhani ripfumelo ra Abrahama?
10 Ripfumelo ra Abrahama a ri nga titsheganga hi ku tiva vuxokoxoko bya tiko leri Xikwembu a xi n’wi kongomisa eka rona. A ri nga titsheganga hi ku tiva ka yena leswaku tiko rero u ta ri kuma rini. A a ri ni ripfumelo hileswi a a tiva leswaku Yehovha i Xikwembu xa Matimba Hinkwawo. (Eksoda 6:3) Yehovha u byele Abrahama leswaku u ta va ni n’wana, kambe minkarhi yin’wana Abrahama a a tivutisa leswaku sweswo swi nga endlekisa ku yini. A a ri karhi a dyuhala. (Genesa 15:3, 4) Yehovha u tiyise ripfumelo ra Abrahama hi ku n’wi byela leswaku a languta tinyeleti, a ti hlaya loko a swi kota. “V̌atukulu v̌a wena v̌a ta kotisa ŝeŝo,” ku vula Xikwembu. Mbilu ya Abrahama yi khumbekile swinene. A swi ri erivaleni leswaku Muvumbi wa swivumbeko swo tano leswi hlamarisaka swa le tilweni a a ta swi hetisisa leswi a swi tshembiseke. Abrahama “a pfumela e ka Yehova.” (Genesa 15:5, 6) Abrahama a a nga pfumeli ntsena hi mhaka ya leswi a a rhandza leswi a swi twaka; a a ri ni ripfumelo leri tiyeke.
11. (a) Loko Abrahama a tshinelela malembe ya 100 hi vukhale, xana u angurise ku yini eka xitshembiso xa Xikwembu xa leswaku Sara loyi a a dyuharile a a ta tswala n’wana? (b) I ripfumelo ra muxaka muni leri ha rona Abrahama a langutaneke ni ndzingo wa ku famba ni n’wana wakwe eNtshaveni ya Moriya a ya endla gandzelo ha yena?
11 Loko Abrahama a tshinelela malembe ya 100 hi vukhale, naswona nsati wakwe Sara a tshinelela malembe ya 90 hi vukhale, Yehovha u tlhele a vula xitshembiso xakwe xa leswaku Abrahama a a ta va ni n’wana wa mufana nileswaku Sara a a ta va manana. Abrahama u anakanyisise swinene hi xiyimo xa vona. “A nga kanakananga hi tlhelo ra xitshembiso xa Xikwembu, ni ku pfumela ka yena a ku helanga; kambe ú kumile matimba hi mhaka ya ku pfumela, kutani a dzunisa Xikwembu. U khorwile swinene leswaku Xikwembu xi ni matimba ku endla leswi xi nga tshembisa ku endla swona.” (Varhoma 4:19-21) Abrahama a a swi tiva leswaku xitshembiso xa Xikwembu a xi nga ta tsandzeka ku hetiseka. Hikwalaho ka ripfumelo ra yena, endzhakunyana Abrahama u yingisile loko Xikwembu xi n’wi byele leswaku a teka n’wana wakwe Isaka a ya na yena etikweni ra Moriya kutani a endla gandzelo ha yena. (Genesa 22:1-12) Abrahama a a tiyiseka swinene leswaku Xikwembu lexi swi koteke ku endla leswaku n’wana loyi a velekiwa hi singita, xi nga tlhela xi n’wi endla a hanya leswaku xi ta hetisisa switshembiso swin’wana leswi xi swi tshembiseke malunghana na yena.—Vaheveru 11:17-19.
12. Abrahama u hete nkarhi wo tanihi kwihi a ri karhi a famba hi ripfumelo, naswona i hakelo yihi leyi rindzeleke yena ni swirho swa ndyangu wakwe leswi kombiseke ripfumelo leri tiyeke?
12 Abrahama u kombise leswaku a a lawuriwa hi ripfumelo, ku nga ri etimhakeni to karhi ntsena, kambe evuton’wini bya yena hinkwabyo. Hi nkarhi wa ku hanya kakwe, Abrahama a nga kalanga a nyikiwa xiyenge xo karhi xa Tiko leri Tshembisiweke tanihi ndzhaka yo huma eka Xikwembu. (Mintirho 7:5) Kambe, Abrahama a nga helanga matimba a tlhelela eUru wa Vakalediya. Ku ringana malembe ya 100, ku fikela loko a fa, a a tshama ematendeni etikweni leri Xikwembu xi n’wi leriseke ku ya eka rona. (Genesa 25:7) Malunghana na yena ni nsati wakwe Sara, n’wana wa vona Isaka ni ntukulu wa vona Yakobo, Vaheveru 11:16 yi ri: “Xikwembu a xi na tingana hi vona loko va xi vula Xikwembu xa vona, hikuva xi va lunghisele muti.” Ina, Yehovha u va vekele ndhawu laha misaveni leyi nga ta lawuriwa hi Mfumo wa yena wa Vumesiya.
13. I vamani exikarhi ka malandza ya Yehovha namuntlha, lava nyikaka vumbhoni bya leswaku va ni ripfumelo ro fana ni ra Abrahama?
13 Eka vanhu va Yehovha namuntlha ku ni lava va fanaka na Abrahama. Va hete malembe yo tala va famba hi ripfumelo. Va hlule swihinga swo fana ni tintshava hi matimba lama humaka eka Xikwembu. (Matewu 17:20) Hambileswi va nga swi tiviki leswaku Xikwembu xi ta va nyika rini ndzhaka leyi xi va tshembiseke yona, a va tsekatseki eripfumelweni. Va swi tiva leswaku rito ra Yehovha ri nge tsandzeki ku hetiseka, naswona va swi teka ku ri lunghelo lerikulu ku va exikarhi ka Timbhoni ta yena. Xana wena u titwa hi ndlela yoleyo?
Ripfumelo Leri Susumeteke Muxe
14. Xisekelo xa ripfumelo ra Muxe xi vekiwe njhani?
14 Xikombiso xin’wana xa ripfumelo i Muxe. A xi ri xihi xisekelo xa ripfumelo rakwe? Xi sungule evuhlangini byakwe. Hambileswi n’wana wa Faro wa xisati a kumeke Muxe a ri ebokisini ra papirasi eNambyeni wa Nile, kutani a n’wi teka a n’wi endla n’wana wakwe, mana wa Muxe wa xiviri wa Muheveru, Yokebedi, u an’wise n’wana loyi naswona a n’wi hlayisa loko a ha ri ntsongo. Handle ko kanakana Yokebedi a a n’wi dyondzisa kahle, a n’wi letela ku rhandza Yehovha ni ku tlangela switshembiso leswi a swi tshembisiwe Abrahama. Endzhakunyana, tanihi xirho xa ndyangu wa Faro, Muxe u “dyondzisiw[e] vutlhari hinkwabyo bya Vaegipta.” (Mintirho 7:20-22; Eksoda 2:1-10; 6:20; Vaheveru 11:23) Kambe, ku nga khathariseki xiyimo lexi xa le henhla, mbilu ya Muxe a yi ri eka vanhu va Xikwembu lava endliweke mahlonga.
15. Ku va Muxe a tihlanganise ni vanhu va Yehovha a swi vula yini eka yena?
15 Loko a ri ni malembe ya 40, Muxe u dlaye Muegipta leswaku a ponisa Muisrayele loyi a a xanisiwa. Xiendlakalo lexi a xi kombisa ndlela leyi Muxe a a teka vanhu va Xikwembu ha yona. Kunene, “hi ku pfumela, Muxe, loko a kurile, ú arile ku vuriwa n’wana wa N’wa-Faro.” Ematshan’weni yo lava “ku titsakisa nkarhinyana hi ku hanya eku dyoheni” tanihi xirho xa yindlu ya vuhosi ya le Egipta, ripfumelo ri n’wi susumete ku tihlanganisa ni vanhu va Xikwembu lava a va xanisiwa.—Vaheveru 11:24, 25; Mintirho 7:23-25.
16. (a) I xileriso xihi lexi Yehovha a xi nyikeke Muxe, naswona Xikwembu xi n’wi pfune njhani? (b) Muxe u ri kombise njhani ripfumelo eku hetisiseni ka xileriso lexi a nyikiweke xona?
16 Muxe a a tiyimiserile ku teka goza ro ntshunxa vanhu va ka vona, kambe nkarhi wa Xikwembu wa ku va ntshunxa a wu nga si fika. Muxe u boheke ku baleka aEgipta. Ku kale ku hela malembe ya 40, ku ri kona Yehovha, hi ku tirhisa ntsumi, a leriseke Muxe leswaku a tlhelela aEgipta ku ya rhangela Vaisrayele leswaku va huma etikweni rero. (Eksoda 3:2-10) Xana Muxe u angurise ku yini? A nga byi kanakananga vuswikoti bya Yehovha byo kutsula Israyele, kambe u tivone a nga faneleki ku endla ntirho lowu Xikwembu xi n’wi nyikeke wona. Hi rirhandzu, Yehovha u nyike Muxe xikhutazo lexi a xi laveka. (Eksoda 3:11–4:17) Ripfumelo ra Muxe ri tiye swinene. U tlhelele aEgipta naswona hi ku phindha-phindha a tsundzuxa Faro hi ku kongoma malunghana ni makhombo lawa a ma ta wela Egipta loko mufumi yoloye o tsandzeka ku ntshunxa Israyele a ya gandzela Yehovha. Muxe a a nga ri na wona matimba yo tisa makhombo wolawo. A a famba hi ripfumelo, ku nga ri hi ku vona. A a pfumela eka Yehovha ni rito rakwe. Faro u xungete Muxe. Kambe Muxe u phikelerile. “Hi ku pfumela, Muxe ú sukile etikweni ra Egipta a nga chavi vukari bya hosi, hikuva ú tiyiserile onge hi loko a ri karhi a vona loyi a nga voniwiki.” (Vaheveru 11:27) Muxe a a nga hetisekanga. A a swi endla swihoxo. (Tinhlayo 20:7-12) Hambiswiritano, loko a vekiwe hi Xikwembu, vutomi byakwe hinkwabyo a byi lawuriwa hi ripfumelo.
17. Ku famba hi ripfumelo ku ve ni vuyelo byihi eka Nowa, Abrahama na Muxe, hambileswi va feke va nga yi vonanga misava leyintshwa ya Xikwembu?
17 Onge ripfumelo ra wena ri nga fana ni leriya ra Nowa, Abrahama na Muxe. Kavula a va yi vonanga misava leyintshwa ya Xikwembu enkarhini wa vona. (Vaheveru 11:39) Nkarhi lowu Xikwembu xi wu vekeke a wu nga si fika; a ka ha ri ni swilo swin’wana malunghana ni xikongomelo xa xona leswi a swi fanele swi hetiseka. Kambe ku pfumela ka vona eritweni ra Xikwembu a ku tsekatsekanga, naswona mavito ya vona ma le bukwini ya Xikwembu ya vutomi.
18. Ha yini lava va vitaneriweke ku ya hanya etilweni a va fanele va famba hi ripfumelo?
18 Muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Xikwembu a xi ri ni makungu man’wana lama antswaka hi tlhelo ra hina.” Hileswaku Xikwembu a xi ri ni makungu yo antswa hi tlhelo ra lava, ku fana na Pawulo, va vitaneriweke ku ya hanya na Kreste etilweni. (Vaheveru 11:40) Lava hi vona lava Pawulo ngopfu-ngopfu a a vulavula ha vona loko a tsala marito lama nga eka 2 Vakorinto 5:7, lama nge: “Hi famba hi ripfumelo, ku nga ri hi ku vona.” Loko ku tsariwa marito wolawo, a ku nga si va ni un’we eka vona loyi a a kume hakelo yakwe ya le tilweni. A va nga swi koti ku yi vona hi mahlo ya nyama, kambe ripfumelo ra vona eka yona a ri tiyile. Kreste a a pfuxiwile eka lava feke, a va wo rhanga eka lava katekisiweke hi ku ya hanya etilweni. Naswona timbhoni to tlula 500 ti n’wi vonile a nga si tlhandlukela etilweni. (1 Vakorinto 15:3-8) A va ri ni xivangelo xo twala xo lawula vutomi bya vona hinkwabyo hi ripfumelo rero. Na hina hi ni swivangelo leswi twalaka swo famba hi ripfumelo.
19. Hilaha swi kombisiweke hakona eka Vaheveru 1:1, 2, Xikwembu xi vulavule na hina hi ku tirhisa mani?
19 Namuntlha, Yehovha a nga vulavuli ni vanhu va yena hi nomu wa ntsumi, hilaha a endleke hakona eka Muxe exihlahleni lexi pfurhaka. Xikwembu xi vulavurile hi ku tirhisa N’wana wa xona. (Vaheveru 1:1, 2) Leswi Xikwembu xi swi vuleke hi ku tirhisa yena, xi swi tsale eBibeleni, leyi hundzuluxeriweke hi tindzimi ta vanhu va misava hinkwayo.
20. Xiyimo xa hina xi antswa swinene hi ndlela yihi ku tlula lexiya xa Nowa, Abrahama na Muxe?
20 Hi ni rungula ro tala ku tlula leri Nowa, Abrahama na Muxe a va ri na rona. Hi ni Rito ra Xikwembu leri heleleke—naswona ro tala eka rona se ri hetisekile. Loko ku ri leswi Bibele yi swi vulaka hi vavanuna ni vavasati lava tikombiseke va ri timbhoni leti tshembekaka ta Yehovha hambiloko va langutane ni miringo yo hambana-hambana, Vaheveru 12:1 ya khutaza: “Na hina a hi tshikeni hinkwaswo leswi swi hi sivelaka ku ya emahlweni, ni vudyoho lebyi hatlaka ku hi namarhela, hi tsutsuma hi ri ni ku tiyisela eku tsutsumeni ka mpfhuka lowu hi vekeriweke wona.” Ripfumelo ra hina a hi nchumu wo wu tekela ehansi. “Vudyoho lebyi hatlaka ku hi namarhela” i ku pfumala ripfumelo. Leswaku hi tshama hi ri karhi hi “famba hi ripfumelo,” hi fanele hi lwa hi matimba.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Vona buku leyi nge Bibele—I Rito Ra Xikwembu Kumbe I Ra Munhu?, leyi kandziyisiweke hi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Hi Yihi Nhlamuselo Ya Wena?
◻ Ku “famba hi ripfumelo” swi katsa yini?
◻ Hi nga pfuneka njhani eka ndlela leyi Nowa a kombiseke ripfumelo ha yona?
◻ Ndlela leyi Abrahama a kombiseke ripfumelo ha yona yi hi pfuna njhani?
◻ Ha yini Bibele yi kombetela eka Muxe tanihi xikombiso xa ripfumelo?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Abrahama a a famba hi ripfumelo
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Muxe na Aroni va kombise ripfumelo loko va ri emahlweni ka Faro