Ku Pfuna Ndyangu Wa Hina Wa Vapfumeri eBosnia
TIMBHONI TA YEHOVHA a ti hlanganyeli emadzolongeni ya tipolitiki. (Yohane 17:16) Hambi swi ri tano, hi ku landzela xitsundzuxo xa Pawulo xa ku endla leswinene eka “va ndyangu wa lava pfumeleke,” ti tiyimisele ku pfuna Vakreste-kulobye etindhawini leti hlaseriweke hi nyimpi. (Vagalatiya 6:10) Loko vuxika bya 1993 ku ya eka 1994 byi tshinela, Timbhoni leti humaka eAustria ni le Croatia ti pete vutomi bya tona ekhombyeni leswaku ti pfuna ndyangu wa tona wa vapfumeri eBosnia. Xiviko xa tona hi lexi landzelaka.
Ku sukela hi March ku ya eka October 1993, a ku nga ri na ndlela yo rhumela swilo swo phalala eBosnia. Hambi swi ri tano, eku sunguleni ka October, valawuri va kombise leswaku swi nga koteka ku rhumela swilo. Leswi a swa ha ta va ni khombo, tanihi leswi a ku lwiwa swinene etindhawini hinkwato ta le Bosnia.
Hambi swi ri tano, hi Ravumbirhi, October 26, 1993, tilori ta hina ti suke eVienna ti rhwele tithani ta 16 ta swakudya ni tihunyi swa Vakreste-kulorhi va le Bosnia. Hi ambale makhadi ya hina ya ntsombano wa muganga leswaku hi voniwa ha wona.
Loko hi fika endzilakaneni wa Croatia na Bosnia, hi heleketiwe exivandleni xa nyimpi laha tilori ta hina ti nga sechiwa hi laha ku heleleke. Xikombelo xa hina xo hundza hi le ndhawini ya le Serbia xi ariwile. Ndhawu leyi hi nga pfumeleriwa ku famba hi yona a yi hundza hi le Bosnia xikarhi ntsena—laha nyimpi a yi hisa kona!
Xana A Ma Ri Matshalatshala Ya Hava Ke?
Loko masocha ya nyimpi ma hi rhangele emahlweni ku suka endhawini yo kamberiwa eka yona ku ya eka yin’wana, hi twe ku buluka loku pfalaka ni tindleve loku a ku huma etimovheni ta nyimpi ni le ka swibalesa. Ni vusiku, hi hundze hi le makhwatini hi ri karhi hi heleketiwa hi timovha timbirhi ta nyimpi ni jipi. Tilori ta hina ti fambe hi ku nonoka ti hundza hi le ndzilakaneni wa laha a ku lweriwa kona! Hinkwaswo swi fambe kahle ku kondza ku va ni mixo loko makulu ya swibalesa ma hundza hi le tinhlokweni ta hina laha hi nga boheka ku tumbela endzhaku ka xintshabyana. Endzhaku ka nkarhinyana ku balesela ku yimile, kutani hi ye emahlweni na riendzo ra hina.
Loko hi fika ekampeni ya nyimpi, ndhuna ya nyimpi yi hi vutise leswaku hi va mani ni leswaku hi lava yini. Endzhaku ka loko hi vule leswi a hi tela swona u te: “Makungu ya n’wina a ma nge humeleli. A mi nge swi koti ku huma laha kampeni ma ha hlayisekile, hambi ku ri ku famba mpfhuka wu nga ri wungani. Ku ni ndlala leyikulu laha tikweni lerova vanhu va ta mi hlasela, va yiva nhundzu ya n’wina.” U hi kombele leswaku hi tlhelela endzhaku.
Xana matshalatshala ya hina a ma “humelelanga”? Xana a ku ri vuhava ku ehleketa leswaku hi nga hundza hi le tindhawini leti hlaseriweke hi nyimpi ni ndlala kambe vutomi ni nhundzu ya hina swi hlayisekile? A ku fanele ku endliwa xiboho lexikulu. Ana se a hi twe ku buluka ka swibalesa ni ka tibomo loku pfalaka ni tindleve. Tanihi leswi hi heteke vusiku hinkwabyo hi ri ni masocha, hi swi vonile leswaku a va tilulamisele ku lwa nyimpi leyikulu. A va ambale swiambalo swo sivela makulu naswona a va hlome swi nyawula. Hambi a ri musweki a bebule xibamu xo tika enhlaneni wa yena. Kambe hina a hi ambale tihembe, tithayi ni makhadi ntsena! Xana a ku ta va vutlharhi eka hina ku ya emahlweni ni riendzo?
Hi Fika eTravnik
Swi tikombe onge ntshembo lowu a hi ri na wona a wu ri wa ku ya kanerisana ni ntlawa wa vunharhu wa nyimpi leyi. Mixo lowu landzeleke hi vutise wansati un’wana lontshwa loko a tiva laha hi nga kumaka yindlu-nkulu ya varhangeri va nyimpi. U te: “A hi kule. Loko mo tsemakanya hi laha makhwatini, mi ta kuma muako lowu khale a wu ri xibedlhele.” A hi hisekela ku ya kona. Masocha ma hlamarisiwe hi ku va hi ri ni xivindzi xo huma ekampeni hi nga hlomanga.
Ndhawu leyi a yi ri xibedlhele a ku ri marhumbi ntsena, kambe ndhuna a yi ri kona. Yi pfumerile ku hi pfuna, kambe yi hi lerise ku ya vulavula ni murhangeri wa yona ku sungula. U hi teke hi movha wakwe lowu hlakaleke kutani a chayela hi rivilo lerikulu endhawini leyi ku lwiwaka eka yona. Hi yime etlhelo ka yindlu laha ndhuna ya masocha yi hi vitaneleke ekamarini leri nga ni xinyama.
Yi te: “Vusiku bya tolo a ku sele katsongo hi mi duvula. Mi lava yini?”
“Hi Timbhoni ta Yehovha, naswona hi lava ku yisa swilo swo phalala eka vamakwerhu.”
A a hlamarile swinene—naswona a tsakile—tanihi leswi emavhikini yo tala a ku nga si tshama ku va ni vachayeli va tilori lava nga ni xivindzi xo tisa swo phalala eBosnia. Endzhaku ko sechiwa swinene, hi nyikiwe papila ra mpfumelelo. Vusiku lebyi hundzeke hi ehlekete leswaku a hi nge yi emahlweni na riendzo ra hina, kambe sweswi hi ya emahlweni handle ko heleketiwa!
Hi chayele hi le makhwatini, hi hundza hi le tindhawini leti a hi sechiwa eka tona, naswona minkarhi yin’wana a hi chayela ekusuhi ni laha ku lwiwaka kona. Ku nga khathariseki khombo leri, hi fike hi hlayisekile eTravnik. Socha leri nga twa leswaku hi fikile ri tsutsumele endlwini leyi vamakwerhu a va hlengeletane eka yona. Ri huwelele ri ku: “Vanhu va n’wina hi lava ni tilori!” U nga anakanya ntsako wa vona. Hi nghenise swakudya endlwini, hi vula marito ma nga ri mangani, kutani hi khoma ndlela. A a ku sungula ku phumela, naswona riendzo ra khombo ra tikhilomitara ta 32 a ri ri emahlweni ka hina.
Ku Ya eZenica
Movha lowu a wu hi rhangele emahlweni wu hi fambise hi le makhwatini wu ri karhi wu famba hi rivilo lerikulu swinene. Van’wana va vule leswaku a hi nge fiki eZenica, kambe hi fikile. Edorobeni leri a ku ri ni munyama. A ku nga ri na timboni ni timovha ti nga ri kona epatwini. Zenica a ri hlaseriwe matlhelo hinkwawo, leswi vangeke ndlala leyikulu ni gome.
Loko hi ri karhi hi chayela exitarateni, hi vone nchumu lowu hlamarisaka—vamakwerhu vambirhi va xisati va Vakreste a va nyikela vumbhoni! Hi tolo xa kona eminhlanganweni ya vona, hi twe leswaku a ku kunguhatiwe leswaku vamakwerhu va fanele ku ya emakhwatini va ya lava swakudya, tanihi leswi swakudya a swi herile. Hi fike hi nkarhi! Hi rhule mindzhwalo leyi a yi ri eka yin’wana ya tilori hi awara ya mune ni mixo, ku nga ri na munhu exitarateni.
Hi siku leri tlhandlameke hi tihlanganise ni ndhuna ya kwalaho, leyi nga hlamala swinene leswi hi koteke ku fika eZenica. Kutani hi vutise mayelana ni ku ya endhawini ya hina leyi landzelaka, ku nga Sarajevo.
Ndhuna yi te: “Ku hava la nga tshama a nghena kwalaho hi lori etin’hwetini leti hundzeke.” Eku heteleleni u hi nyike mpfumelelo wo famba hi le tintshaveni. U hi tsundzuxe a ku: “Kambe ndza mi byela, swa tika. A ndzi tshembi leswaku tilori ta n’wina ti tiye ku ringana lerova ti nga swi kota.”
Ndhuna a yi nga lo swi hundzeleta. Loko hi fambe mpfhuka wa tikhilomitara ta 40 ntsena ku ya eSarajevo, a hi fanele ku famba emakhwatini ku ringana tikhilomitara ta 140! A hi nge yi rivali ndlela ya ku suka eZenica u hundza hi le Sarajevo u ya eJablanica leyi heteke masiku manharhu ni vusiku byimbirhi, laha hakanyingi a hi famba hi rivilo ra tikhilomitara ta ntlhanu hi awara. “Pato” a ri ri xindledyana lexi nga pfula hi timovha ta nyimpi. Hi chayele hi le tindhawini to chavisa ta maribye ni magoji. Hakanyingi a hi chayela hi nga lumekanga timboni, naswona kambirhi tilori ta hina ti lave ku rheta ti wa eswitsungeni. Lori ya nyimpi leyi a yi hi landzela yi lumeke timboni ta yona swa xinkarhana ivi yi baleseriwa xikan’we-kan’we. Minkarhi yin’wana a hi boheka ku lunghisa mabuloho lama onhakeke ni mathayere.
Loko hi fika endzilakaneni wa Sarajevo, hi kombele ku vulavula ni ndhuna. Loko ha ha rindzile, hi vone lori exitarateni leyi a yi rhwele mintsumbu ya khume ni nkwama lowu a wu ri ni tinhloko; masocha a ma ri karhi ma kanerisana hi ndlela yo lahla mintsumbu leyi—a ku ri xivono lexi nga tsakisiki hakunene, swi hi endla hi navela siku leri ku nga ta ka ku nga ha vi na nyimpi.—Esaya 2:4.
Hi 10:00 ni mixo, un’wana wa hina a nyikiwe lunghelo ro vulavula ni ndhuna ni valanguteri va yona ekamarini leri nga ni xinyama, leri lumekiweke hi khandlela ntsena.
Ndhuna yi vutise yi ku: “Hi n’wina vamani?”
“Hi Timbhoni ta Yehovha. Hi lava ku yisela Timbhoni-kulorhi swakudya eSarajevo.”
“Xana ma swi tiva leswaku ku ni Timbhoni ta Yehovha to tala le Sarajevo?”
“Ina, hi yona mhaka leyi endlaka leswaku hi va laha.”
Kutani ndhuna yi boxa vito ra Mbhoni. “Ma n’wi tiva xana?”
“Ina, i munghana wa hina.”
Ndhuna yi ku: “Na mina i munghana wa mina. Hi nghene swin’we xikolo. Ku sukela a ve Mbhoni, ndza n’wi xixima swinene. U mi endlele swo tala. Ndzi kombela mi hi byela swo tala hi Timbhoni ta Yehovha.”
Ku landzele bulo ro leha ku ringana awara, leri endzhaku ka rona ku fambisiweke timagazini ni tibroxara to tala swinene. Endzhaku ka nhlengeletano ya vumbirhi, ndhuna yi tshembise ku endla malunghiselelo yo hlawuleka leswaku swilo swo phalala swi ta yisiwa eka vamakwerhu va le Sarajevo.
Lowu a wu nga ri ntirho wo olova. Vanhu vo ringana 30, kun’we ni van’wana lava nga riki Timbhoni, va rhwale nhundzu leyi ha yin’we a yi tika 27 wa tikhilogiramu. Va sungule ku tirha hi 8:00 ni madyambu ku ya fika 5:00 ni mixo evusikwini byimbirhi lebyi hambaneke—ntsengo wa tiawara ta 18. Nkulu u vule leswaku vaakelani vakwe va hlamarisiwe ngopfu hi matshalatshala ya mphalalo lowu lerova va nkhinsama swin’we ni vamakwerhu va nkhensa Yehovha! Kavula, na vona va swi kumile swakudya.
Anakanya ntsako lowu vamakwerhu va veke na wona loko va amukela tikhilogiramu ta 11 000 ta swilo swo phalala ha swona! Xiyimo xa vona a xi nga tsakisi. Laha tikweni ra vona, khilogiramu yin’we ya filawa a yi dya DM450 na DM1 000 (R1 090 na R2 400). Saka ra tihunyi a ri dya kwalomu ka DM400 (R945), naswona litara ya dizele ya movha a yi dya DM30 (R70).
A swi vonaka onge sweswi a hi hakeriwa eka khombo rin’wana ni rin’wana leri hi langutaneke na rona endleleni. Hi tsakele ku vona ntsako lowu vamakwerhu va veke na wona loko va amukela swilo leswi swo phalala. Ku ve ntokoto lowu hina—kun’we na vona—hi nga ta ka hi nga wu rivali. Kambe sweswi a hi fanele ku sungula ku anakanya hi ntlhontlho wo tlhelela ekaya.
Hi Tlhelela eKaya
Hi vutise ndhuna hi ku: “Hi yihi ndlela leyi hi faneleke ku tlhela hi yona?”
Yena u hlamule a ku: “Tlhelani hi leyi mi nga ta hi yona.”
A hi hele matimba, hi ri hava dizele, hambi ku ri mathayere man’wana. Mpfula yi sungule ku na, naswona a hi nga ta swi kota ku famba endzhopeni. Hi vutise ndhuna loko swi ta koteka leswaku hi famba hi le dzongeni.
U te: “Nyimpi i yikulu kwalaho. Hambi ri ri kondlo a ri nge poni.” Hambi swi ri tano, endzhakunyana u anakanyisisile. A ku: “Ringetani. Ana mi swi kotile ni ku ta fika haleno.”
Hi boheke ku siya lori yin’we ivi hi chela dizele ya yona eka tilori letin’wana tinharhu. Hi suke exikarhi ka vusiku kutani hi tlhela hi chayela hi le makhwatini.
Riendzo ra hina ro tlhelela endzhaku ri ve ni swiphiqo. Hi kume lori ya nyimpi yi we hi tsheve, xiphemu xa yona xi hingakanye buloho leri a hi lava ku khupuka hi rona. Hi vone leswaku loko ho susa vhilwa rin’we ntsena ra yona, a hi ta kuma ndhawu leyi eneleke yo hundza ha yona.
Hi kombele socha leri hlomeke. “Xana swi nga koteka leswaku hi susa vhilwa hi tlhela hi ri tlherisela loko hi ta va hi tsemakanye buloho?”
Socha ri hi hlamule ri kombetele xibalesa xa rona eka hina ri ku: “Loko mo khumba vhilwa rero, xibalesa xa mina xi ta tirha.”
Hi ehlekete leswaku a swi ta antswa loko ho endla kofi kutani hi nyika ni socha leri. Ku ringana tiawara to hlayanyana, hi vulavule na rona hi mintsombano ya matiko hinkwawo ya 1991, tanihi wun’wana lowu nga khomeriwa eZagreb. Endzhaku ka sweswo, langutelo ra rona ri vohlile, kutani ri hi pfumelela ku susa vhilwa.
Le Jablanica, un’wana wa hina u vulavule ni murhangeri malunghana ni ndlela leyi a hi lava ku famba ha yona. A a nga swi tshembi leswi a swi twa hi tindleve ta yena. “Mi lava ku tsemakanya hi Nkova wa Neretva?”
A a karhatekile swinene. Eswitsungeni swa Nkova wa Neretva ku gove mavuthu yo hambana-hambana. Nkarhi na nkarhi ma duvulana. Pato a ri nga fambeki ku ringana tikhilomitara ta 16. Ndhuna yi te: “Hi leswi swi nga xiswona, xana n’wina mi lava ku famba hi kona?”
Endzhaku ka ku anakanyisisa hi mhaka leyi, ndhuna yi vule leswaku hi nga famba—kambe loko hi heleketiwa hi vatirhela-tiko ntsena. Hambi swi ri tano, vatirhela-tiko lava a va kanakana ku famba na hina! Eku heteleleni, hi kombele leswaku va vulavula ni vanhu lava a va ri eka tlhelo lerin’wana ni ku va tivisa leswaku va hi pfulela ndlela. Mixo lowu landzelaka hi ta tsemakanya handle ko heleketiwa.
Hi ku tirhisa maletere lamakulu, hi tsale etilorini ta hina hi kombisa leswaku hi rhwale swilo swo phalala. Endzhaku ka xikhongelo, hi chayele hi kongoma enkoveni. Hi twanane leswaku loko hi duvuriwa, a hi fanelanga hi engetela rivilo ivi hi tivangela swilo.
Hi tsemakanye buloho hi ya entsungeni lowun’wana wa nambu kutani hi kongoma enkoveni lowu landzelaka, hi hundza mintsumbu ya swiharhi ni tilori ni timovha ta nyimpi leti hisiweke. Xikan’we-kan’we hi vone swibuluki leswi fuhlekiweke swi hingakanye xitarata, swi endla leswaku hi nga swi koti ku hundza. Hi chaye bele ya lori ku kondza masocha mambirhi ma hlometela ma ri endzhaku ka maribye. Ma hi konanise ma ku: “Hi n’wina vamani? Mi lava yini?”
Endzhaku ka ku titivisa, hi kombele leswaku va hi pfulela ndlela, ivi va pfumela. Eku heteleleni, hi fike eka tlhelo lerin’wana.
Masocha lawa a ma ri kwalaho ma hlamarile loko ma hi vona. Ma hume laha a ma tumbele kona ma tshinela hakatsongo-tsongo, ma tshinelela lori ma hi kombetele hi swibalesa. Hi ma kombe maphepha ya hina ya mpfumelelo kun’we ni tinomboro ta hina ta ntsariso leti a hi ti susile hikwalaho ka xivangelo xa vuhlayiseki enkarhini lowu a hi chayela endhawini ya nyimpi.
Socha rin’wana ri te: “Ku hava ni un’we loyi a mi rindzerile. Mi nghenise ku yini laha?”
Ku hambana ni xikombelo xa hina, ku hava ni un’we laha ndhawini leyi yo rindza loyi a hi languterile! Mutirhela-mfumo u ye emahlweni a ku: “Swibalesa swa hina a swi lunghekile, naswona a hi ri kusuhi ni ku duvula.”
Hi va vutise leswaku ha yini va nga hi duvulanga.
Socha ri hlamule ri ku: “A ndzi swi tivi. Ndza tshemba leswaku i swikwembu swa ka n’wina swi nga mi sirhelela. Kambe loko hi mi languta hi ku tirhisa manghilazi ya hina yo vona swa le kule, hi vone marito lama nge ‘mpfuno wo phalala,’ kutani a hi nga tivi leswaku hi nga endla yini hi n’wina. Hikwalaho mi fike ma ha hlayisekile.” Endzhakunyana hi endle xikhongelo lexi humaka embilwini hi nkhensa nsirhelelo wa Yehovha.
Hambi loko swiyimo swa vona swi nonon’hwa, moya wa vamakwerhu va le Bosnia wa khutaza. Va avelane swilo leswi vonakaka leswi a va ri na swona kun’we ni marito yo tala ya ripfumelo ni ya xikhutazo. Le Zenica, ku ni Timbhoni ta 40, kun’we ni maphayona mambirhi yo hlawuleka, 11 wa maphayona ya nkarhinyana, ni vanhu lava ha ku khuvuriwaka va 14. Timbhoni ta 65 ni maphayona ya mune ya nkarhinyana lama nga sala edorobeni ra Sarajevo va fambisa tidyondzo ta Bibele ta 134. Timbhoni ti heta xiringaniso xa tiawara ta 20 n’hweti na n’hweti ti ri karhi ti vulavula ni van’wana hi mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu.
Entiyisweni, Timbhoni ta Yehovha ti vumba ndyangu wa misava hinkwayo wa vapfumeri. Ti tiyimisele ku nghenisa vutomi bya tona ekhombyeni hi ku endlela vapfumeri-kulobye leswinene—hambi ku ri lava ti nga si tshamaka ti hlangana na vona. Ha yini? Hikuva ta va rhandza. Yesu Kreste u te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Entiyisweni leswi swi ve tano hi ndyangu wa hina wa vapfumeri le Bosnia.
[Mepe/Swifaniso leswi nga eka tluka 24]
(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)
Lwandle ra Adriatic
AUSTRIA
SLOVENIA
HUNGARY
CROATIA
BOSNIA
SERBIA
Travnik
Zenica
Sarajevo
[Swifaniso]
Ku yisa swilo swo phalala eBosnia ni le Herzegovina
[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]
Ku hundza hi vukheta etlhelo ka lori leyi weke