Langutelo Ra Bibele
Ku Anakanyisisa Loku Vuyerisaka
“MARITO YA NOMU WA MINA NI KU ANAKANYISISA KA MBILU YA MINA A KU TSAKISE EMAHLWENI KA WENA, WENA YEHOVHA RIBYE RA MINA NI MUKUTSURI WA MINA.”—PISALEMA 19:14.
XANA “ku anakanyisisa” swi vula yini eka wena? Loko u ri mulandzeri wa tidyondzo ta vukhongeri bya le Vuxeni, u nga ha pfumela leswaku i nchumu lowu tisaka ku twisisa mhaka yo karhi swinene kumbe ku voningeriwa hi ndlela yo hlawuleka. Ku anakanyisisa loku endliwaka hi Mabudha ku khutaza ku dzudza mianakanyo yi sala yi nga ri na nchumu. Swiendlo swin’wana swa ku anakanyisisa ku vuriwa leswaku swi khutaza ku tata miehleketo ya wena hi “mintiyiso ya vutlhari lebyi tivekaka.”
Langutelo ra Bibele hi ku anakanyisisa ri hambanile ni leswi. Hi ndlela yihi? Xiya xikombiso xa Bibele xa wanuna loyi a a vitaniwa Isaka, loyi loko a ri na malembe ya 40 hi vukhale a ri na swo tala swo anakanyisisa ha swona. Genesa 24:63 yi ri: “Isaka a a humile a famba-famba leswaku a ta anakanyisisa a ri enhoveni hi nkarhi wa madyambu.” A swi twali ku ehleketa leswaku Isaka u dzudze mianakanyo ya yena, kumbe ku vula leswaku a a anakanyisisa hi leswi nga twisisekiki, ku nga ‘ntiyiso wa vutlhari lebyi tivekaka.’ Swi nga endleka leswaku Isaka a a ri ni swilo swo karhi swo ehleketa ha swona, swo fana ni vumundzuku bya yena, ku feriwa hi mana wakwe, kumbe ni wansati loyi a a ta n’wi teka. Kumbexana u tirhise nkarhi lowu a ri exihundleni nimadyambu leswaku a anakanyisisa hi timhaka ta nkoka to fana ni leti. EBibeleni, ku anakanyisisa a hi ku lorha ri lo hosi.
Ku Anakanyisisa Ku Katsa Swo Tala
Anakanya hi xikombiso xa mupisalema Davhida. U langutane ni nxaxamelo wa swiphiqo leswi a swi vonaka swi nga tlhantlheki, naswona a a swi tiva kahle leswaku tanihi munhu la nga hetisekangiki, a a lava mpfuno wa Xikwembu leswaku a kota ku tikhoma kahle. I yini lexi tiyiseke Davhida eswiyin’weni swo tika leswi a a langutane na swona? Hilaha swi tsariweke hakona eka Pisalema 19:14, Davhida u te: “Marito ya nomu wa mina ni ku anakanyisisa ka mbilu ya mina a ku tsakise emahlweni ka wena, Wena Yehovha Ribye ra mina ni Mukutsuri wa mina.” Rito ra Xiheveru leri laha ri hundzuluxeriweke va ku “ku anakanyisisa” ri huma eka rimitsu ra rito leri vulaka “ku vulavula u ri swaku.” Ina, Davhida u ‘vulavule a ri swakwe’ hi Yehovha, swiendlo swakwe, mintirho yakwe, milawu yakwe ni vululami byakwe.—Pisalema 143:5.
Hilaha ku fanaka, Vakreste vo sungula va swi teke ku ri xiyenge xa vugandzeri bya ntiyiso ku vekela nkarhi etlhelo wa ku anakanyisisa hi swilo swa moya. Muapostola Pawulo u tsundzuxe a ku: “Swilo swin’wana ni swin’wana swa ntiyiso, swilo swin’wana ni swin’wana swa ntikelo lowukulu, swilo swin’wana ni swin’wana swo lulama, swilo swin’wana ni swin’wana swo tenga, swilo swin’wana ni swin’wana leswi rhandzekaka, swilo swin’wana ni swin’wana leswi ku vulavuriwaka kahle ha swona, hinkwaswo leswi nga kona swa vunene ni hinkwaswo leswi nga kona leswi dzunekaka, hambetani mi xiya swilo leswi.” (Vafilipiya 4:8) Ina, leswaku hi kota ku anakanya swilo leswi akaka, “swilo” leswi Pawulo a vulavuleke ha swona swi fanele ku nghena emianakanyweni ya hina hi ndlela yo karhi. Njhani?
Mupisalema u nyika nhlamulo. Pisalema 1:1, 2 yi ri: “Wa tsaka munhu la nga fambangiki hi xitsundzuxo xa lavo homboloka . . . U tsakela nawu wa Yehovha, naswona nawu wakwe u wu hlaya hi rito ra le hansi vusiku ni nhlikanhi.” Ina, mupisalema a a hlaya nawu wa Xikwembu nkarhi ni nkarhi. Kutani a a swi kota ku anakanyisisa hi swilo leswi a swi dyondzeke hi Muvumbi.
Ku Anakanyisisa Namuntlha
Ku hlaya Bibele ntsena a swi vuyerisi, kambe loko hi heta ku yi hlaya, hi fanele ku anakanyisisa, hi dzika kumbe hi ‘vulavula hi ri hexe’ malunghana ni leswi hi swi hlayeke. Tanihi leswi ku gayela ku lavekaka loko hi lava ku akiwa swinene hi swakudya leswi hi swi dyaka, ku anakanyisisa na kona ka laveka leswaku hi tswonga leswi hi swi hlayaka eBibeleni. Ku anakanyisisa lokunene a ko susa mianakanyo leyo biha ntsena. Kambe ku tlhela ku hi pfumelela ku xiya mintlhantlho leyi sekeriweke eBibeleni ya swiphiqo swa hina. Ku anakanyisisa ko tano ku ta hi pfuna ku tlhuvutsana ni mivilelo ya siku ni siku ya vutomi hi ndlela leyi humelelaka.—Matewu 6:25-32.
Mupisalema Davhida u xiye ndlela leyi ku anakanyisisa hi ndlela leyi tsakisaka Xikwembu swi pfunaka ha yona. U te: “Nomu wa lowo lulama hi wona wu vulaka vutlhari hi rito ra le hansi.” (Pisalema 37:30) Ina, ku anakanyisisa i mfungho lowu kombisaka munhu tanihi mugandzeri wo tshembeka. Ku langutiwa hi Xikwembu u ri munhu wo lulama i nkateko hakunene, naswona swa vuyerisa hi tlhelo ra moya. Hi xikombiso Bibele yi vula leswaku “ndlela ya lavo lulama yi fana ni ku vonakala ko vangama loku vonakalaka hakatsongo-tsongo kukondza siku ri simekiwa ri tiya.” (Swivuriso 4:18) Hikwalaho, Mukreste la yingisaka, loyi a “vulaka vutlhari hi rito ra le hansi,” a nga langutela ku kula eku twisiseni ka Bibele.
Nakambe Bibele yi tsundzuxa Vakreste leswaku va anakanyisisa hi vutihlamuleri bya vona bya Matsalwa. Muapostola Pawulo u byele Timotiya a ku: “Anakanyisisa hi swilo leswi; u dzika eka swona, leswaku ku ya emahlweni ka wena ku vonaka eka vanhu hinkwavo. Nyikela nyingiso lowu hambetaka eka wena ni le ku dyondziseni ka wena. Tshama eka swilo leswi, hikuva hi ku endla tano, u ta tiponisa wena swin’we ni lava va ku yingisaka.” (1 Timotiya 4:15, 16) Ina, leswi hi swi vulaka ni ku swi endla swi va khumba swinene vanhu van’wana.
A swi kali swi vutisiwa leswaku hi na swivangelo swo tala swa ku dzika, ni ku anakanyisisa loku tiyeke hi swilo swa nkoka. I swa nkoka ku tsundzuka leswi hi humeleleke enkarhini lowu hundzeke, hi anakanyisisa hi swiendlakalo swa sweswi ni ku anakanyisisa kahle hi vumundzuku bya hina. Ku tlula hinkwaswo, ku anakanyisisa ka hina ku ta hi tisela ku voningeriwa lokukulu loko mianakanyo ya hina yi dzika eka vutlhari bya Muvumbi wa hina, Yehovha Xikwembu.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]
“The Thinker,” hi Rodin