Rito Ra Yehovha Ra Hanya

Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Yobo

KOKWA wa hina Yobo a a tshama etikweni ra Uzha, laha sweswi ku nga Arabiya. Vaisrayele vo tala a va tshama aEgipta hi nkarhi wolowo. Hambileswi Yobo a a nga ri Muisrayele, a a ri mugandzeri wa Yehovha Xikwembu. Malunghana na yena Bibele yi ri: “A ku na munhu la fanaka na yena emisaveni, munhu la pfumalaka xisandzu, wo lulama, la chavaka Xikwembu naswona a kendlukaka eka leswo biha.” (Yobo 1:8) U fanele a hanye enkarhini wa malandza mambirhi lamakulu ya Yehovha—Yosefa n’wana wa Yakobe na muprofeta Muxe.

Muxe, loyi ku anakanyiwaka leswaku hi yena a nga tsala buku ya Yobo, swi nga ha endleka a twe ta Yobo hi nkarhi lowu a nga heta malembe ya 40 eMidiyani, leyi nga ekusuhi ni tiko ra Uzha. Swi nga ha endleka Muxe a twe hi ta malembe yo hetelela ya Yobo loko Vaisrayele va ri kusuhi ni le Uzha, loko riendzo ra vona ra malembe ya 40 emananga ri ri kusuhi no hela.a Ntokoto wa Yobo wu hlamuseriwe kahle lerova rungula ra kona ri tekiwa ri ri mhaka leyi tsariweke hi vutshila lebyikulu. Ku tlula kwalaho, rungula leri ri hlamula swivutiso swo tanihi leswi nge: Ha yini vanhu lavanene va xaniseka? Ha yini Yehovha a pfumelela vuhomboloki leswaku byi va kona? Xana vanhu lava nga hetisekangiki va nga tshama va tshembekile eka Xikwembu? Leswi ri nga xiphemu xa Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke, rungula ra buku ya Yobo ra hanya naswona ri ni matimba hambi ku ri namuntlha.—Vaheveru 4:12.

“A RI FE SIKU LERI NDZI NGA VELEKIWA HA RONA”

(Yobo 1:1–3:26)

Siku rin’wana Sathana u kanakane vutshembeki bya Yobo emahlweni ka Xikwembu. Yehovha u wu amukerile ntlhontlho lowu kutani a pfumelela Sathana ku hlasela Yobo hi makhombo yo hambana-hambana. Kambe Yobo a nga pfumelanga ku “rhukana Xikwembu.”—Yobo 2:9.

Ku te vanakulobye vanharhu va Yobo va ta “n’wi tshandzisa.” (Yobo 2:11) Va tshame na yena va nga vuli nchumu kukondza Yobo a sungula ku vulavula a ku: “A ri fe siku leri ndzi nga velekiwa ha rona.” (Yobo 3:3) A a navela ku “fana ni vana lava nga ku vonangiki ku vonakala,” kumbe lava velekiweke va file.—Yobo 3:11, 16.

Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:

1:4—Xana vana va Yobo a va ma tlangela masiku ya ku velekiwa? Doo, a va nga ma tlangeli. Marito ya ririmi ro sungula lama vulaka “siku” ni lama vulaka “siku ra ku velekiwa” a ma fani, rin’wana ni rin’wana ri ni nhlamuselo ya rona. (Genesa 40:20) Eka Yobo 1:4, rito “siku” ri tirhiseriwa ku vula ku sukela loko dyambu ri tlhava ku fikela loko ri pela. Swi tikomba onge vana va majaha va Yobo va nkombo a va hlengeletana masiku ya nkombo tanihi ndyangu kan’we hi lembe. Loko va ri karhi va cincana, un’wana ni un’wana a a endla nkhuvo lowu a wu khomeriwa endlwini ya yena “hi siku rakwe.”

1:6; 2:1—I vamani lava a va pfumeleriwa ku yima emahlweni ka Yehovha? Lava a va yima emahlweni ka Yehovha a ku ri N’wana wa Yena la tswariweke a ri swakwe, ku nga Rito; tintsumi to tshembeka; ni ‘vana va Xikwembu’ lava nga tintsumi leti nga yingisangiki, ku katsa na Sathana Diyavulosi. (Yohane 1:1, 18) Sathana ni madimona ya yena a va hlongoriwanga etilweni ku kondza ku va endzhakunyana ka ku simekiwa ka Mfumo wa Xikwembu hi 1914. (Nhlavutelo 12:1-12) Hi ku va pfumelela leswaku va yima emahlweni ka yena, Yehovha a a lava leswaku swivumbiwa hinkwaswo swa moya swi tiva mphikamakaneta leyi sunguriweke hi Sathana.

1:7; 2:2—Xana Yehovha a a vulavula na Sathana hi ku kongoma? Bibele a yi byi hlamuseli vuxokoxoko byo tala malunghana ni ndlela leyi Yehovha a vulavulaka ha yona ni swivumbiwa swa moya. Hambiswiritano, muprofeta Mikaya u vone xivono lexi eka xona a voneke ntsumi yi vulavula hi ku kongoma na Yehovha. (1 Tihosi 22:14, 19-23) Kutani, swi vonaka onge Yehovha a a vulavula na Sathana handle ko tirhisa muvulavuleri.

1:21—Xana Yobo a a ta tlhelela ‘ekhwirini ra mana wakwe’ hi ndlela yihi? Tanihi leswi Yehovha Xikwembu a vumbeke munhu “hi ntshuri wa misava,” rito “manana” laha ri tirhisiwe hi ndlela yo fanekisela ku kombetela eka misava.—Genesa 2:7.

2:9—I yini lexi nga vaka xi susumetele nsati wa Yobo ku byela nuna wa yena leswaku a rhukana Xikwembu a fa? Nsati wa Yobo ni nuna wa yena a va lahlekeriwe hi ndlela leyi fanaka. Swi fanele swi n’wi twise ku vava ku vona nuna wa yena loyi a a hanye kahle a hlaseriwa hi vuvabyi lebyi nyenyetsaka. U feriwe hi vana va yena lava a a va rhandza. Swi nga ha endleka a a karhateke swinene hikwalaho ka swilo leswi hinkwaswo lerova a nga ha anakanyisisi hileswi swi nga swa nkoka hakunene—ku nga vuxaka bya vona ni Xikwembu.

Leswi Hi Swi Dyondzaka:

1:8-11; 2:3-5. Hilaha swi kombisiweke hakona emhakeni ya Yobo, leswaku munhu a tshembeka u fanele a va ni nsusumeto lowunene wo tirhela Yehovha, a tlhela a teka goza lerinene a va ni mavulavulelo lamanene.

1:21, 22. Loko hi tshama hi tshembekile eka Yehovha loko swilo swi famba kahle niloko swi nga fambi kahle, hi nga kombisa leswaku Sathana i muhembi.—Swivuriso 27:11.

2:9, 10. Ku fana na Yobo, hi fanele hi tshama hi tiyile eripfumelweni hambiloko swirho swa ndyangu swi yi tekela ehansi mintirho ya hina ya moya kumbe swi hi tshikilela leswaku hi landzula ripfumelo ra hina.

2:13. Vanakulobye va Yobo a va vulanga nchumu lexi chavelelaka malunghana ni Xikwembu ni switshembiso swa xona hikuva a va nga languti swilo hi ku ya hi langutelo ra xona.

“NDZI NGA KA NDZI NGA TSHIKI VUTSHEMBEKI BYA MINA!”

(Yobo 4:1–31:40)

Mhaka ya nkoka leyi vanakulobye vanharhu va Yobo va yi kandziyiseke loko va vulavula, hileswaku Yobo u fanele a endle nchumu wo biha swinene lerova Xikwembu xi kala xi n’wi xupula hi ndlela leyi yo vava. Elifazi hi yena a rhangeke a vulavula. Bilidadi u landzele Elifazi, a sapatela kunene. Sofara yena o hlekula kunene.

Yobo a a nga pfumelelani na yona mianakanyo leyi hoxeke ya vaendzi va yena. Leswi a a nga swi twisisi leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelele leswaku a xaniseka, u sungule ku lava tindlela ta ku tiyimelela. Nilokoswiritano, Yobo a a ha xi rhandza Xikwembu naswona u te: “Ndzi nga ka ndzi nga tshiki vutshembeki bya mina kukondza ndzi timeka!”—Yobo 27:5.

Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:

7:1; 14:14—“Ntirho wa nsindziso” kumbe ‘ntirho wo sindzisiwa’ i yini? Ntshikilelo wa Yobo a wu ri wukulu swinene lerova u kale a anakanya leswaku ku hanya i ntirho wa nsindziso, wo tika ni lowu karharisaka. (Yobo 10:17, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Leswi nkarhi lowu munhu a wu hetaka a ri eSheol—ku sukela loko munhu a fa ku fikela loko a pfuxiwa—wu nga nkarhi wa nsindziso, Yobo u fanise nkarhi wolowo ni ntirho wo sindzisiwa.

7:9, 10; 10:21; 16:22—Xana swiga leswi swi kombisa leswaku Yobo a a nga pfumeli leswaku vafi va ta pfuxiwa? Swiga leswi swi vulavula hi xiyimo lexi Yobo a a ta va eka xona ku nga ri khale. Kutani ke, a a vula yini? Swi nga ha endleka a a vula leswaku loko o fa, ku hava ni un’we wa vanhu va le nkarhini wa yena loyi a a ta n’wi vona. Hi ku ya hi swiga leswi, a a nga ta tlhelela endlwini ya yena kumbe ku tsundzukiwa ku kondza ku fika nkarhi lowu vekiweke hi Xikwembu. Swi nga ha endleka leswaku Yobo a a vula leswaku a nga kona loyi a nga humaka eSheol handle ko pfuniwa. Leswaku Yobo a a ri ni ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi ka le nkarhini lowu taka swi vonaka eka Yobo 14:13-15.

10:10—Yehovha u n’wi ‘chulule njhani Yobo kukota ntswamba a n’wi tiyisa kukota chizi’? Leyi i nhlamuselo yo tlhokovetsela ya ndlela leyi Yobo a vumbiweke ha yona embelekweni wa mana wakwe.

19:20—Xana Yobo a a vula yini hi xiga lexi nge, “Ndzi pona ni nhlonge ya meno ya mina”? Loko a vula leswaku u pone ni nhlonge ya nchumu lowu handle ko kanakana wu nga riki na nhlonge, swi nga ha endleka Yobo a a vula leswaku u pone a nga ri na nchumu.

Leswi Hi Swi Dyondzaka:

4:7, 8; 8:5, 6; 11:13-15. A hi fanelanga hi hatlisela ku anakanya leswaku munhu la nga le maxangwini u tshovela leswi a swi byaleke naswona u fularheriwe hi Xikwembu.

4:18, 19; 22:2, 3. Ndzayo ya hina yi fanele yi sekeriwa eRitweni ra Xikwembu, ku nga ri eka mavonelo ya hina.—2 Timotiya 3:16.

10:1. Ku hlundzuka ku kavanyete Yobo, lerova a a nga ha anakanyi hi swivangelo swin’wana leswi ku nga ha vaka swona leswi a swi endla leswaku a xaniseka. A hi fanelanga hi hlundzuka loko hi xaniseka, ngopfu-ngopfu leswi hi yi twisisaka kahle mphikamakaneta leyi katsekaka.

14:7, 13-15; 19:25; 33:24. Ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu nga hi tiyisa loko hi langutane ni ndzingo wihi ni wihi lowu Sathana a nga hi hlaselaka ha wona.

16:5; 19:2. Marito ya hina ma fanele ma khutaza ma tlhela ma tiyisa van’wana, a ma fanelanga ma va siringa.—Swivuriso 18:21.

22:5-7. Ndzayo leyi nyikeriwaka hikwalaho ka swihehlo leswi nga riki na vumbhoni lebyi tiyeke, a yi pfuni nchumu naswona ya onha.

27:2; 30:20, 21. A swi lavi leswaku munhu a va la hetisekeke leswaku a kota ku hlayisa vutshembeki. Yobo u sole Xikwembu swi nga fanelanga.

27:5. I Yobo ntsena loyi a a ta tshova vutshembeki bya yena hikuva vutshembeki byi titshege hi ndlela leyi munhu a rhandzaka Xikwembu ha yona. Hikwalaho hi fanele hi lwela ku rhandza Yehovha swinene.

28:1-28. Munhu u tiva laha xuma xa misava xi nga kona. Loko a ri karhi a xi lavisisa, vutlhari bya yena byi n’wi fikisa ni le tindleleni ta le hansi ka misava leti ku nga riki na xinyenyana lexi lavaka swakudya, lexi vonaka ekule, xi nga ku vonaka. Kambe, ku chava Yehovha swi endla leswaku munhu a kuma vutlhari lebyi humaka eka Yena.

29:12-15. Hi fanele hi kombisa musa wa rirhandzu eka lava lavaka ku kombisiwa wona handle ko sindzisiwa.

31:1, 9-28. Yobo u hi vekele xikombiso lexinene hileswi a papalateke ku tlanga hi rirhandzu, vuoswi, ku khoma van’wana hi ndlela yo homboloka ya tihanyi, ku rhandza swilo leswi vonakaka ni ku gandzela swikwembu swa hava.

“NDZA HUNDZUKA ENTSHURINI NI LE NKUMENI”

(Yobo 32:1–42:17)

Muhlaleri la vuriwaka Elihu, a a yingisele njhekanjhekisano lowu, a nga heli mbilu. Hiloko a sungula ku tiphofula. U lulamise Yobo ni vaxanisi va yena vanharhu.

Loko Elihu a heta ku vulavula, Yehovha u hlamule a ri exidzedzeni. A nga hlamuselanga leswaku ha yini Yobo a xaniseka. Hambiswiritano, hi ku vutisa swivutiso leswi tlhandlamanaka, Lowa Matimba Hinkwawo u endle Yobo a xiya matimba ya Yena lama hlamarisaka ni vutlhari bya yena lebyikulu. Yobo u pfumerile leswaku u vulavule handle ko twisisa kutani a ku: “Ndzi tlhentlhela endzhaku, ndza hundzuka entshurini ni le nkumeni.” (Yobo 42:6) Loko ku ringiwa ka Yobo ku hela, u hakeriwile hikwalaho ka vutshembeki bya yena.

Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:

32:1-3—Xana Elihu u fike rini? Leswi Elihu a ma tweke hinkwawo marito lama vuriweke, swi nga ha endleka a a tshame ekusuhi lerova a nga kota ku swi twa kahle hinkwaswo leswi vuriwaka, u fike Yobo a nga si vulavula, hi nkarhi lowu vanakulobye va yena vanharhu va fikeke va heta masiku ya nkombo va nga vuli nchumu.—Yobo 3:1, 2.

34:7—Yobo a a fana ni wanuna “la nwaka ku hlekula ku fana niloko a nwa mati” hi ndlela yihi? Leswi a a tshikilelekile, Yobo a a teka swisandzu swa vaendzi va yena vanharhu swi ri leswi kongomisiweke eka yena, kasi kahle-kahle a swi kongomisiwe eka Xikwembu. (Yobo 42:7) Hikwalaho, a a teka ku hlekula ku fana ni munhu loyi a nwaka mati a ma tsakela.

Leswi Hi Swi Dyondzaka:

32:8, 9. Vutlhari a byi kumeki eka vanhu lava kuleke ntsena. Leswaku u byi kuma u fanele u twisisa Rito ra Xikwembu u tlhela u kongomisiwa hi moya wa xona.

34:36. Hi kombisa vutshembeki loko hi ‘ringiwa hi kondza hi nga ha swi koti’ hi tindlela to hambana-hambana.

35:2. Elihu u yingiserisisile kutani a vona mphikamakaneta ya xiviri a nga si vulavula. (Yobo 10:7; 16:7; 34:5) Loko va nga si nyikela ndzayo, vakulu lava nga Vakreste va fanele va yingiserisisa, va twa mhaka kutani va swi twisisa kahle leswi nga swa nkoka.—Swivuriso 18:13.

37:14; 38:1–39:30. Ku anakanyisisa hi mintirho leyi hlamarisaka ya Yehovha—ndlela leyi a kombisaka matimba ni vutlhari bya yena ha yona—swi hi endla hi tivona leswaku ho va ntshuri ntsena naswona swi hi pfuna ku vona leswaku ku lweriwa ka vuhosi bya yena i ka nkoka swinene ku tlula nchumu wihi na wihi lowu hi wu rhandzaka.—Matewu 6:9, 10.

40:1-4. Loko hi titwa hi lava ku vilela malunghana ni Lowa Matimba Hinkwawo, hi fanele hi ‘veka voko ra hina enon’wini wa hina.’

40:15–41:34. Behemoto (mpfuvu) na Levhiyathani (ngwenya) swi ni matimba lamakulu! Leswaku hi tiyisela entirhweni wa Xikwembu, na hina hi lava matimba lama humaka eka Muendli wa swiharhi leswi swa matimba swinene, loyi a hi nyikaka matimba.—Vafilipiya 4:13.

42:1-6. Ku twa rito ra Yehovha ni ku tsundzuxiwa hi matimba lawa a nga na wona, swi pfune Yobo ku “vona Xikwembu,” kumbe ku vona ntiyiso malunghana na xona. (Yobo 19:26) Leswi swi lulamise ndlela leyi a a anakanya ha yona. Loko hi nyikiwa ndzayo leyi humaka eMatsalweni, hi fanele hi hisekela ku pfumela xihoxo xa hina kutani hi endla mindzulamiso.

Hlakulela ‘Ku Tiyisela Loku Yobo A A Ri Na Kona’

Buku ya Yobo yi swi kombisa kahle leswaku Xikwembu a hi xona xi vangaka leswaku vanhu va xaniseka. Ku xaniseka ku vangiwa hi Sathana. Leswi Xikwembu xi pfumeleleke vubihi emisaveni, swi hi nyika nkarhi wa leswaku un’wana ni un’wana a kombisa leswaku u yime kwihi eka mphikamakaneta ya vuhosi bya Yehovha ni ku tshembeka ka hina.

Ku fana na Yobo, hinkwavo lava rhandzaka Yehovha va ta ringiwa. Rungula ra Yobo ra hi tiyisekisa leswaku hi nga tiyisela. Ra hi tsundzuxa leswaku swiphiqo swa hina swi ta hela. Yakobo 5:11 yi ri: “Mi twile hi ta ku tiyisela ka Yobo naswona mi byi vonile vuyelo bya kona lebyi Yehovha a byi nyikeleke.” Yehovha u hakele Yobo hikwalaho ko tshama a tshembekile. (Yobo 42:10-17) Hi vekeriwe ntshembo lowukulu swonghasi—vutomi lebyi nga heriki eParadeyisini emisaveni! Hikwalaho, ku fana na Yobo a hi tiyimiseleni ku tshama hi tshembekile.—Vaheveru 11:6.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 16]

Hi nga dyondza yini eka “ku tiyisela ka Yobo”?