Yehovha I Murisi Wa Hina

“Yehovha i Murisi wa mina. A ndzi nge pfumali nchumu.”—PISALEMA 23:1.

 1-3. Ha yini swi nga hlamarisi leswi Davhida a faniseke Yehovha ni murisi?

LOKO a wu lo komberiwa ku hlamusela ndlela leyi Yehovha a va khathalelaka ha yona vanhu vakwe, a wu ta ku yini? I xifaniso xihi lexi a wu ta xi tirhisa, lexi nga ta wu kombisa kahle nkhathalelo wakwe lowu a wu kombisaka malandza yakwe yo tshembeka? Eka malembe lama tlulaka 3 000 lama hundzeke, Hosi Davhida u tsale pisalema leyi nga ni marito yo xonga lama hlamuselaka Yehovha, a tirhisa xifaniso xa ntirho lowu Davhida a a wu endla loko a ha ri ntsongo.

² Loko a ha ri jaha, Davhida a a ri murisi, kutani a a swi tiva ku khathalela tinyimpfu. A a swi xiya leswaku loko tinyimpfu ti nga khathaleriwi swa olova leswaku ti lahleka ivi ti va ekhombyeni ro yiviwa hi makhamba kumbe ku hlaseriwa hi swivandzana swa nhova. (1 Samuwele 17:34-36) Loko ti pfumala murisi la khathalelaka ti nga tsandzeka ku kuma madyelo. Loko se a kurile, a swi kanakanisi leswaku Davhida u tsundzuke tiawara to tala leti a ti heteke a ri karhi a risa tinyimpfu, a ti sirhelela ni ku ti wundla.

³ A swi hlamarisi leswi Davhida a tsundzukeke ntirho wa vurisi loko a huhuteriwe ku hlamusela nkhathalelo lowu Yehovha a wu kombisaka eka vanhu va yena. Pisalema ya vu-23, leyi tsariweke hi Davhida, yi sungula hi marito lama nge: “Yehovha i Murisi wa mina. A ndzi nge pfumali nchumu.” A hi kambisiseni leswaku ha yini marito lawa ma faneleka. Kutani hi ku pfuniwa hi Pisalema 23, hi ta vona tindlela leti Yehovha a khathalelaka vagandzeri vakwe ha tona ku fana ni murisi loyi a khathalelaka tinyimpfu takwe.—1 Petro 2:25.

Xifaniso Lexi Fanelaka Kahle

 4, 5. Xana Bibele yi ma hlamusela njhani mahanyelo ya tinyimpfu?

⁴ Yehovha u ni swithopo swo tala eMatsalweni, kambe xithopo lexi nge “Murisi” xi hlamusela nkhathalelo lowukulu. (Pisalema 80:1) Leswaku hi swi twisisa ku antswa leswaku ha yini Yehovha a faneleka kahle ku vitaniwa Murisi, i swa nkoka ku va hi tiva swilo swimbirhi: xo sungula, mikhuva ya tinyimpfu, naswona xa vumbirhi, mintirho ni timfanelo ta murisi lonene.

⁵ Hakanyingi Bibele yi vulavula hi mahanyelo ya tinyimpfu, yi ti hlamusela tanihi leti angulaka hi ku olova loko murisi a ti kombisa nkhathalelo (2 Samuwele 12:3), leti nga leviki (Esaya 53:7), ni leti nga kotiki ku tilwela. (Mikiya 5:8) Mutsari un’wana loyi a fuweke tinyimpfu ku ringana malembe yo tala u ri: “Tinyimpfu a ti swi koti ku ‘tikhathalela’ hilaha van’wana va ehleketaka hakona. Ti lava nkhathalelo lowukulu ku tlula swifuwo leswin’wana.” Leswaku swi kota ku hanya, swifuwo leswi, leswi nga kotiki ku tilwela swi lava murisi loyi a khathalelaka.—Ezekiyele 34:5.

 6. Xana xihlamusela-marito xin’wana xa Bibele xi ri hlamusela njhani siku leri tolovelekeke ra murisi wa khale?

⁶ Xana a ri ri njhani siku leri tolovelekeke ra murisi wa khale? Xihlamusela-marito xin’wana xa Bibele xi ri: “Nimixo u pfulela ntlhambi wakwe etshangeni, a famba emahlweni ka wona a wu kongomisa emadyelweni. Kwalaho u wu risa siku hinkwaro, a tiyiseka leswaku ku hava nyimpfu leyi lahlekaka, naswona loko yin’wana o ka a nga yi voni kutani yi lahleka, u yi lava hi vukheta kukondza a yi kuma ivi a yi vuyisela entlhambini. . . . Loko ri pela u tlherisela ntlhambi wa tinyimpfu etshangeni, a ti hlayela hi yin’we-yin’we loko ti nghena enyangweni, a tiyiseka leswaku ku hava nyimpfu leyi kayivelaka. . . . Hakanyingi u fanele a rindza ntlhambi vusiku hinkwabyo leswaku wu nga hlaseriwi hi swivandzana, kumbe ku yiviwa hi makhamba.”a

 7. Ha yini minkarhi yin’wana murisi a a fanele a lehisa mbilu ni ku va ni moya wa ku khathalela?

⁷ A ku ri ni minkarhi leyi tinyimpfu ti lavaka ku lehiseriwa mbilu ni ku khathaleriwa swinene, ngopfu-ngopfu tinyimpfu leti lavaka ku veleka kun’we ni swinyimpfana. (Genesa 33:13) Buku yin’wana ya tinhlamuselo ta Bibele yi ri: “Hakanyingi swinyimpfana swi tswaleriwa ekule swinene etlhelo ka ntshava. Murisi u tshama a rindze mana wa kona eminkarhini leyi a lavaka mpfuno kutani a pakatsa xinyimpfana a xi yisa etshangeni. Endzhaku ka masiku yo hlayanyana xi velekiwile, a nga ha xi xinga kumbe a xi phutsela hi nguvu ya yena, kukondza xi kota ku famba.” (Esaya 40:10, 11) Swi le rivaleni leswaku ntamu ni nkhathalelo i timfanelo leti a ti laveka eka murisi lonene.

 8. Hi swihi swivangelo leswi Davhida a swi nyikelaka swa ku tshemba ka yena Yehovha?

⁸ “Yehovha i Murisi wa mina”—wolawo i marito lama n’wi hlamuselaka kahle Tata wa hina wa le tilweni! Loko hi ri karhi hi kambisisa Pisalema 23, hi ta vona ndlela leyi Xikwembu xi hi khathalelaka ha yona, hilaha murisi a endlaka hakona. Eka ndzimana 1, Davhida u phofula ntshembo wakwe wa leswaku Xikwembu xi ta endlela tinyimpfu ta xona malunghiselelo hinkwawo lama lavekaka leswaku ti nga “pfumali nchumu.” Eka tindzimana leti landzelaka, Davhida u hlamusela swivangelo swinharhu swa ntshembo lowu: Yehovha u rhangela tinyimpfu ta Yena, a ti sirhelela a tlhela a ti wundla. A hi kambisiseni swivangelo leswi hi xin’we-xin’we.

“Wa Ndzi Rhangela”

 9. Hi xihi xiyimo xo rhula lexi Davhida a xi hlamuselaka, naswona tinyimpfu a ti ta swi kotisa ku yini ku va exiyin’weni xo tano?

⁹ Xo sungula, Yehovha u rhangela vanhu vakwe. Davhida wa tsala: “U ndzi etlerisa emadyelweni lama nga ni byanyi byo tala; u ndzi kongomisa etindhawini to wisela leti kumaka mati kahle. U phyuphyisa moya-xiviri wa mina. Wa ndzi rhangela emintileni ya ku lulama hikwalaho ka vito rakwe.” (Pisalema 23:2, 3) Ntlhambi lowu etleleke hi ku rhula emadyelweni lama fuweke—hi marito lawa Davhida u hlamusela xiyimo xa ku eneriseka, ku phyuphya ni ku sirheleleka. Rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke va ku, “madyelo” ri nga vula “ndhawu leyi tsakisaka.” Handle ko kanakana, tinyimpfu a ti nga ta swi kota ku tikumela ndhawu leyi phyuphyisaka laha ti nga etlelaka kona hi ku rhula. Murisi wa tona a a fanele a ti rhangela a ti yisa ‘endhawini yo tano leyi tsakisaka.’

10. Xana Xikwembu xi swi kombisa njhani leswaku xa hi tshemba?

¹⁰ Xana Yehovha u hi rhangela njhani namuntlha? Ndlela yin’wana leyi a endlaka tano ha yona i ku hi vekela xikombiso. Rito ra yena ri hi khutaza leswaku hi va “vatekeleri va Xikwembu.” (Vaefesa 5:1) Mongo wa marito wolawo wu boxa ntwela-vusiwana, ku rivalela ni rirhandzu. (Vaefesa 4:32; 5:2) Entiyisweni, Yehovha u veka xikombiso lexinene ngopfu eku kombiseni ka timfanelo to tano ta nkoka. Xana wa hi tikisela loko a hi kombela leswaku hi n’wi tekelela? Doo! Ndzayo yoleyo leyi huhuteriweke, kahle-kahle i xikombiso lexinene xa leswaku wa hi tshemba. Hi ndlela yihi? Hi vumbiwe hi xifaniso xa Xikwembu, leswi vulaka leswaku hi ni timfanelo letinene naswona hi ni mboyamelo wa ku rhandza swilo swa moya. (Genesa 1:26) Hikwalaho, Yehovha wa swi tiva leswaku hambiloko hi nga hetisekanga, hi nga swi kota ku hlakulela timfanelo leti a ti kombisaka. Anakanya hi mhaka leyi—Xikwembu xa hina xa rirhandzu xa tiyiseka leswaku hi nga swi kota ku fana na xona. Loko hi landzela xikombiso xa xona, xi ta hi rhangela hi ndlela yo fanekisela xi hi yisa ‘evuwiselweni’ lebyi phyuphyisaka. Emisaveni leyi nga ni madzolonga hi ta ‘tshama hi sirhelelekile,’ hi ri karhi hi tsakela ku rhula loku tisiwaka hi ku tiva leswaku ha amukeleka eka Xikwembu.—Pisalema 4:8; 29:11.

11. Loko a ri karhi a rhangela tinyimpfu ta yena, i yini leswi Yehovha a swi langutaka, naswona sweswo swi vonaka njhani eka swilo leswi a swi kombelaka eka hina?

¹¹ Loko a hi rhangela, Yehovha u hi twela vusiwana naswona u hi lehisela mbilu. Murisi u anakanyela ku tsana ka tinyimpfu takwe, kutani u ti rhangela “hi ku ya hi ku famba ka swifuwo.” (Genesa 33:14) Hilaha ku fanaka, Yehovha u rhangela “hi ku ya hi ku famba ka” tinyimpfu ta yena. U anakanyela vuswikoti ni swiyimo swa hina. Entiyisweni, u titwananisa ni xiyimo xa hina, lerova a nga langutelanga leswaku hi n’wi nyika swo tlula leswi hi nga swi kotaka. Leswi a swi kombelaka, i ku va hi n’wi tirhela hi moya-xiviri hinkwawo. (Vakolosa 3:23) Kambe ku vuriwa yini loko se u dyuharile naswona u nga ha swi koti ku endla leswi a wu tolovele ku swi endla? Kumbe, xana ku vuriwa yini loko u ri ni vuvabyi byo tika lebyi ku sivelaka ku endla leswi engetelekeke? Mfanelo ya ku endla swilo hi moya-xiviri hinkwawo i ya nkoka swinene ehansi ka swiyimo swo tano. A va kona vanhu vambirhi lava fanaka. Ku tirha hi moya-xiviri hinkwawo swi vula ku tirhisa matimba ya wena hinkwawo hi ku helela hilaha u nga kotaka hakona entirhweni wa Xikwembu. Ku nga khathariseki ku tsana loku nga khumbaka rivilo ra hina, Yehovha u tlangela matshalatshala ya hina ya ku n’wi gandzela hi mbilu hinkwayo.—Marka 12:29, 30.

12. Hi xihi xikombiso xa le Nawini wa Muxe lexi kombisaka leswaku Yehovha u rhangela “hi ku ya hi ku famba” ka tinyimpfu ta yena?

¹² Ku kombisa leswaku Yehovha u rhangela “hi ku ya hi ku famba” ka tinyimpfu ta yena, xiya leswi vuriwaka malunghana ni magandzelo man’wana ya nandzu eNawini wa Muxe. Yehovha a a lava magandzelo lamanene lama nyikeriwaka swi huma embilwini. Hi nkarhi lowu fanaka, munhu a a nyikela magandzelo hi ku ya hi leswi a nga swi kotaka. Nawu a wu ku: ‘Loko a nga swi koti ku humesa nyimpfu, u fanele a tisa magugurhwana mambirhi kumbe swituvana swimbirhi.’ Naswona ku vuriwa yini loko a nga ri na ndlela yo kuma hambi swi ri swituvana swimbirhi? Kutani a a fanele a tisa “mapa lama silekeke kahle.” (Levhitika 5:7, 11) Leswi swi kombisa leswaku Xikwembu a xi nga kombeli leswi tlulaka leswi munhu a nga swi nyikelaka. Tanihi leswi Xikwembu xi nga hundzukiki, hi nga kuma nchavelelo hi ku tiva leswaku a xi nge tshuki xi kombela swilo leswi tlulaka leswi hi nga swi nyikelaka; ematshan’weni ya sweswo, xa tsaka ku amukela leswi hi kotaka ku xi nyika swona. (Malakiya 3:6) Hakunene swa tsakisa ku rhangeriwa hi Murisi wo tano loyi a anakanyelaka!

“A Ndzi Chavi Nchumu Xo Biha, Hikuva U Na Mina”

13. Eka Pisalema 23:4, xana Davhida u vulavula njhani hi ku kongoma, naswona ha yini sweswo swi nga hlamarisi?

¹³ Davhida u nyikela xivangelo xa vumbirhi xa ntshembo wa yena: Yehovha u sirhelela tinyimpfu ta yena. Ha hlaya: “Hambiloko ndzi famba enkoveni wa ndzhuti lowukulu, a ndzi chavi nchumu xo biha, hikuva u na mina; nhonga ya wena ni nxongotelo wa wena i swilo leswi swi ndzi chavelelaka.” (Pisalema 23:4) Sweswi Davhida u vulavula na Yehovha hi ku kongoma, a tirhisa risivi “wena.” Sweswo a swi hlamarisi hikuva Davhida u vulavula hi ndlela leyi Xikwembu xi n’wi pfuneke ha yona leswaku a tiyisela maxangu. Davhida u tshame a famba eminkoveni yo tala leyi nga ni khombo—hi nkarhi lowu vutomi bya yena a byi ri ekhombyeni. Kambe a a nga chavi malebvu ya nghala, hikuva a a tiva leswaku Xikwembu a xi lunghekele ku n’wi pfuna hi “nhonga” ni “nxongotelo” wa xona. Ku lemuka nsirhelelo lowu swi chavelele Davhida naswona a swi kanakanisi leswaku swi n’wi tshinete eka Yehovha.b

14. Hi xihi xitiyisekiso lexi Bibele yi hi nyikaka xona malunghana ni nsirhelelo wa Yehovha, kambe hi swihi leswi sweswo swi nga vuliki swona?

¹⁴ Xana Yehovha u ti sirhelela njhani tinyimpfu ta yena namuntlha? Bibele yi hi tiyisekisa leswaku a nga kona mukaneti—hambi i dimona kumbe munhu wa nyama—loyi a nga kotaka ku herisa tinyimpfu ta yena emisaveni. Yehovha a nge swi pfumeleli sweswo. (Esaya 54:17; 2 Petro 2:9) Hambiswiritano, sweswo a swi vuli swona leswaku Murisi wa hina u ta hi sirhelela eka makhombo hinkwawo. Hi weriwa hi miringo leyi welaka vanhu hinkwavo, naswona hi langutana ni nkaneto lowu welaka Vakreste va ntiyiso hinkwavo. (2 Timotiya 3:12; Yakobo 1:2) Minkarhi yin’wana hi nga tikuma hi “famba enkoveni wa ndzhuti lowukulu,” hi ndlela yo fanekisela. Hi xikombiso, hi nga tikuma hi ri ekusuhi ni rifu hikwalaho ka ku xanisiwa kumbe hikwalaho ka xiyimo xin’wana xa rihanyo. Kumbexana un’wana loyi hi n’wi rhandzaka a nga va a ri kusuhi ni ku fa kumbe a hetelela a file. Eminkarhini leyi vonakaka yi funengetiwe hi ndzhuti wa gome, Murisi wa hina u na hina, naswona u ta hi sirhelela. Njhani?

15, 16. (a) Yehovha u hi pfuna hi tindlela tihi leswaku hi lwisana ni swihinga leswi hi langutanaka na swona? (b) Hlamusela ntokoto lowu kombisaka ndlela leyi Yehovha a hi pfunaka ha yona eminkarhini ya maxangu.

¹⁵ Yehovha a nga tshembisi ku nghenelela hi singita.c Kambe hi nga tiyiseka hi leswi: Yehovha u ta hi pfuna leswaku hi hlula swihinga swihi ni swihi leswi hi nga langutanaka na swona. A nga hi nyika vutlhari byo lwisana ni “miringo yo hambana-hambana.” (Yakobo 1:2-5) Murisi a nga tirhisi nhonga kumbe nxongotelo ku chavisa swivandzana ntsena kambe u tlhela a yi tirhisa ku vuyisa tinyimpfu takwe endleleni. Yehovha a nga hi “vuyisa endleleni,” kumbexana hi ku tirhisa mugandzeri-kulorhi, leswaku hi tirhisa ndzayo leyi sekeriweke eBibeleni leyi nga ha xi hundzulaka swinene xiyimo xa hina. Ku engetela kwalaho, Yehovha a nga hi nyika matimba yo tiyisela. (Vafilipiya 4:13) Hi ku tirhisa moya lowo kwetsima, a nga hi nyika “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke.” (2 Vakorinto 4:7) Moya wa Xikwembu wu nga endla leswaku hi kota ku tiyisela ndzingo wun’wana ni wun’wana lowu Sathana a nga hi tiselaka wona. (1 Vakorinto 10:13) Xana a swi chaveleli ku tiva leswaku Yehovha u tshama a lunghekele ku hi pfuna?

¹⁶ Ina, hambi ho tikuma hi ri enkoveni wihi ni wihi lowu nga ni khombo, a hi nge fambi hi ri hexe eka wona. Murisi wa hina u na hina, a hi pfuna hi tindlela leti swi nga hi tsandzaka ku ti lemuka kahle eku sunguleni. Xiya ntokoto wa nkulu un’wana wa Mukreste loyi ku kumekeke leswaku u hume tshumba ebyongweni. “Entiyisweni ndzi sungule ku tivutisa loko Yehovha a ndzi hlundzukerile kumbe loko a ndzi rhandza. Kambe a ndzi tiyimisele ku ka ndzi nga n’wi sukeli Yehovha. Ematshan’weni ya sweswo, ndzi n’wi phofulele ta le xifuveni xanga. Kutani Yehovha u ndzi pfunile, hakanyingi a a ndzi chavelela hi ku tirhisa vamakwerhu. Vo tala va ndzi avele mintokoto ya vona malunghana ni ndlela leyi va langutaneke ha yona ni vuvabyi lebyi nga ni khombo. Marito ya vona ma ndzi tsundzuxe leswaku a ndzi nga ri munhu wo sungula ku langutana ni xiyimo lexi. Mpfuno lowu ndzi nyikiweke wona wu ndzi tiyisekisile leswaku Yehovha a nga ndzi lahlanga. Entiyisweni ndzi fanele ndzi hambeta ndzi lwisana ni vuvabyi bya mina, naswona a ndzi swi tivi leswaku ku ta va ni vuyelo byihi. Kambe ndza tiyiseka leswaku Yehovha u na mina naswona u ta hambeta a ndzi pfuna endzingweni lowu.”

“U Ndzi Lulamisele Tafula”

17. Davhida u n’wi hlamusela njhani Yehovha eka Pisalema 23:5, naswona ha yini sweswo swi nga kanetani ni xikombiso xa murisi?

¹⁷ Sweswi Davhida u hlamusela xivangelo xa vunharhu xa ku tshemba Murisi wakwe: Yehovha u phamela tinyimpfu ta yena leswaku ti dya ti xurha. Davhida wa tsala: “U ndzi lulamisele tafula emahlweni ka lava va ndzi vengaka. U ndzi tote mafurha enhlokweni; xinwelo xa mina xi tele kahle.” (Pisalema 23:5) Endzimaneni leyi, Davhida u hlamusela Murisi wakwe tanihi munhu loyi a hananaka loyi a lunghiselelaka swakudya ni swakunwa hi xitalo. Swikombiso leswimbirhi—xa murisi loyi a khathalelaka ni xa munhu loyi a hananaka—a swi kanetani. Phela, murisi lonene u fanele a tiva laha a nga kumaka madyelo lamanene ni laha mati ma taleke kona leswaku ntlhambi wakwe wu nga “pfumali nchumu.”—Pisalema 23:1, 2.

18. I yini leswi kombaka leswaku Yehovha i munhu wo hanana?

¹⁸ Xana Murisi wa hina wa hanana na yena? A swi lavi hi tipfinyinga emhakeni leyi! Anakanya hi ndzalo ya swakudya swa moya swo hambana-hambana leswi akaka, leswi hi swi kumaka sweswi. Hi ku tirhisa hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha, Yehovha u hi lunghiselele minkandziyiso leyi pfunaka ni minongonoko leyi dyondzisaka eminhlanganweni, etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni—leswi hinkwaswo swi enerisaka swilaveko swa hina swa moya. (Matewu 24:45-47) Kahle-kahle, a hi swi pfumali nikatsongo swakudya swa moya. “Hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri humese Tibibele ni swipfuneti swo dyondza Bibele swa timiliyoni, naswona minkandziyiso yoleyo sweswi yi kumeka hi tindzimi ta 413. Yehovha u lunghiselele swakudya leswi swa moya hi ku hambana-hambana ka swona—ku suka eka “ntswamba,” ku nga tidyondzo ta xisekelo ta Bibele ku ya eka “swakudya swo tiya,” ku nga rungula leri dzikeke ra swilo swa moya. (Vaheveru 5:11-14) Hikwalaho, loko hi langutana ni swiphiqo kumbe swiboho, hakanyingi hi nga kuma leswi hi swi lavaka. Xana a hi ta va hi ri kwihi loko a hi nga ri na swakudya leswi swa moya? Hakunene Murisi wa hina i munyiki la hananaka!—Esaya 25:6; 65:13.

“Ndzi Ta Tshama eNdlwini Ya Yehovha”

19, 20. (a) Eka Pisalema 23:6, hi wihi ntshembo lowu Davhida a wu phofulaka, naswona hina hi nga wu kuma njhani? (b) I yini leswi nga ta tlhuvutsiwa exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁹ Endzhaku ko anakanyisisa hi tindlela ta Murisi tlhelo Munyiki wakwe, Davhida u gimete a ku: “Hakunene vunene ni musa wa rirhandzu swi ta ndzi landzelela emasikwini hinkwawo ya vutomi bya mina; naswona ndzi ta tshama endlwini ya Yehovha hi masiku.” (Pisalema 23:6) Davhida u vulavula swi huma embilwini leyi khapakhapaka ntsako ni ripfumelo—u tsakile loko a tsundzuka swilo swa nkarhi lowu hundzuke a tlhela a va ni ripfumelo loko a langutela swa nkarhi lowu taka. Davhida loyi a a ri murisi a a sirhelelekile, hi ku tiva leswaku ntsendze loko a tshama a ri ekusuhi ni Murisi wakwe la nge tilweni, onge hi loko a tshama endlwini ya Yena, u ta tshama a ri karhi a khathaleriwa hi Yehovha.

²⁰ Hakunene ha ma nkhensa marito yo xonga lama tsariweke eka Pisalema 23! Davhida u kume ndlela ya kahle swinene yo hlamusela ndlela leyi Yehovha a rhangelaka, a sirhelelaka ni ku phamela tinyimpfu ta yena ha yona. Marito ya Davhida lama chavelelaka ma tsaleriwe ku hi nyika ntshembo wa leswaku na hina hi nga titshega hi Yehovha tanihi Murisi wa hina. Ina, ntsendze loko hi tshama hi ri ekusuhi na Yehovha, u ta hi khathalela “hi masiku” kumbe hilaha ku nga heriki, tanihi Murisi la nga ni rirhandzu. Hambiswiritano, tanihi tinyimpfu ta yena, hi ni vutihlamuleri byo famba ni Murisi wa hina lonkulu, Yehovha. Leswaku sweswo swi katsa yini swi ta tlhuvutsiwa exihlokweni lexi landzelaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Ha yini swi fanela leswi Davhida a faniseke Yehovha ni murisi?

• Yehovha u hi rhangela njhani hi ku anakanyela?

• Yehovha u hi pfuna njhani leswaku hi tiyisela miringo?

• I yini leswi kombisaka leswaku Yehovha i munhu la hananaka?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Ku fana ni murisi wa le Israyele, Yehovha u rhangela tinyimpfu ta Yena