Ku Paluxiwa Ka Muvangi Wa Vuhomboloki!

EKA lembe-xidzana ro sungula, Vayuda vo tala a va rindzele ku fika ka Mesiya loyi a tshembisiweke. (Yohane 6:14) Loko Yesu a fika, u chavelele vanhu ni ku va dyondzisa swo tala. U hanyise vavabyi, a phamela lava nga ni ndlala, a lawula maxelo, a tlhela a pfuxa lava feke. (Matewu 8:26; 14:14-21; 15:30, 31; Marka 5:38-43) Nakambe u vule marito ya Yehovha ni ku nyika vanhu ntshembo wa ku hanya hi masiku. (Yohane 3:34) Hi marito ni swiendlo swa yena, Yesu u swi kombise kahle leswaku a a ri yena Mesiya, loyi a a ta ntshunxa vanhu exidyohweni ni le ka swilo hinkwaswo swo biha leswi vangiweke hi xidyoho.

Varhangeri va vukhongeri bya Vayuda a va fanele va ve vo rhanga ku amukela Yesu, va n’wi yingisela ni ku landzelela vukongomisi byakwe hi ntsako. Kambe a va endlanga tano. Ku ri na sweswo, va n’wi vengile, va n’wi xanisa ni ku endla marhengu ya ku n’wi dlaya!—Marka 14:1; 15:1-3, 10-15.

Hilaha ku faneleke, Yesu u sole vavanuna volavo vo homboloka. (Matewu 23:33-35) Hambiswiritano, a a swi tiva leswaku ku ni un’wana loyi na yena a a ri ni vutihlamuleri bya vuhomboloki lebyi a byi ri etimbilwini ta vona. U va byele a ku: “N’wina mi huma eka tata wa n’wina Diyavulosi, naswona mi navela ku endla ku navela ka tata wa n’wina. Yena a a ri mudlayi wa vanhu ku sukela eku sunguleni, naswona a nga yimanga a tiyile entiyisweni, hikuva ntiyiso a wu kona eka yena. Loko a vulavula vunwa, u vulavula hi ku landza mboyamelo wa yena, hikuva i muhembi ni tata wa mavunwa.” (Yohane 8:44) Hambileswi Yesu a xiyeke leswaku vanhu va ni vuswikoti bya ku endla swilo swo homboloka, u vule leswaku muvangi wa byona i Sathana Diyavulosi.

Marito ya Yesu ya leswaku Sathana “a nga yimanga a tiyile entiyisweni,” ma paluxa leswaku xivumbiwa lexi xa moya xi tshame xi va nandza la tshembekaka wa Xikwembu kambe xi hambukile endleleni ya xona yo lulama. Ha yini Sathana a xandzukele Yehovha? Hikuva a a tivona swinene lerova a kala a navela mfanelo ya ku gandzeriwa leyi a yi ri na Xikwembu ntsena.a—Matewu 4:8, 9.

Sathana u kombise ku xandzuka ka yena entangeni wa Edeni loko a xisa Evha leswaku a dya mbhandzu lowu yirisiweke. Sathana u tiendle “tata wa mavunwa” hi ku va munhu wo sungula ku hemba ni hi ku hehla Yehovha. Nakambe, u yenge Adamu na Evha leswaku va tlula nawu, a endla leswaku va fumiwa hi xidyoho, leswi eku heteleleni swi vangeke leswaku va fa ivi endzhaku ku fa ni switukulwana swa vona. Xisweswo, Sathana u tlhele a tiendla “mudlayi”—mudlayi lonkulu ku tlula hinkwavo ematin’wini!—Genesa 3:1-6; Varhoma 5:12.

Nhlohlotelo wo biha wa Sathana wu fike ni le tilweni, laha a kuceteleke tintsumi tin’wana leswaku ti hlanganyela na yena eku xandzukeni. (2 Petro 2:4) Ku fana na Sathana, swivumbiwa swa moya leswi swo homboloka swi sungule ku navela nchumu lowu nga fanelangiki eka vanhu. Nchumu wa kona ku ve vuxaka bya rimbewu lebyi yirisiweke, naswona ku ve ni vuyelo byo chavisa.

Vuhomboloki Byi Tata Misava

Bibele yi hi byela leswi: “Loko nhlayo ya vanhu yi sungula ku andza . . . naswona va velekeriwe vana va vanhwanyana, kutani vana va Xikwembu xa ntiyiso va sungula ku vona leswaku vana va vanhwanyana va vanhu va sasekile; hiloko va ya teka vasati eka vona, ku nga hinkwavo lava va va hlawuleke.” (Genesa 6:1, 2) I vamani “vana va Xikwembu xa ntiyiso” lava ku vulavuriwaka ha vona laha? A va ri swivumbiwa swa moya, hayi vanhu va nyama. (Yobo 1:6; 2:1) Hi swi tivisa ku yini? Phela vanhu va laha misaveni se a va ri ni malembe ya kwalomu ka 1 500 va ri karhi va tekana, kutani sweswo a swi nga kali swi lava ku boxiwa hi ndlela yo hlawuleka. Kutani loko xiviko lexi xi vulavula hi vuxaka bya rimbewu bya “vana va Xikwembu xa ntiyiso” lava tiendleke vanhu va nyama ivi va teka “vana va vanhwanyana va vanhu,” xi hlamusela nchumu lowu a wu nga si tshama wu va kona, lowu nga tolovelekangiki.

Ku komba leswaku vuxaka byebyo a byi nga fanelanga, ku tswariwe vana lava nga tolovelekangiki. Vana volavo lava hungukiweke lava vuriwaka Manefilimi, va ve swihontlovila. Nakambe a va ri ni nsele wo chavisa. Kahle-kahle, “Manefilimi” swi vula “Vawisi,” kumbe “lava tlatlalataka van’wana.” Swifa-mona leswi swi hlamuseriwa tanihi ‘vavanuna va matimba va khale, lava nga ni ndhuma.’—Genesa 6:4.

Manefilimi ni vatata wa vona va mbombomele va twelela evuhombolokini. Genesa 6:11 yi ri: “Misava yi onhaka emahlweni ka Xikwembu xa ntiyiso, . . . yi tala madzolonga.” Ina, vanhu va tekelele madzolonga ni mikhuva yo homboloka ya vaaki lava vantshwa lava a va ri exikarhi ka vona.

Swi tise ku yini leswaku Manefilimi ni vatata wa wona va va ni nkucetelo lowukulu swonghasi eka vanhu? Hi ku tlanga hi mboyamelo ni ku navela ka munhu ka vudyoho. Vuyelo byi ve byihi? “Nyama hinkwayo . . . yi onhe ndlela ya yona emisaveni.” Eku heteleleni, Yehovha u lovise misava yoleyo hi Ndhambi ya misava hinkwayo, a ponisa Nowa la lulameke kun’we ni ndyangu wakwe ntsena. (Genesa 6:5, 12-22) Hambiswiritano, tintsumi leti tihundzuleke vanhu va nyama, ti tlhelele etilweni ti khomiwe hi tingana. Tanihi madimona yo homboloka, ti ye emahlweni ti kaneta Xikwembu ni ndyangu wa xona wa tintsumi to lulama. Swi tikomba onge ku sukela enkarhini wolowo, Xikwembu xi alele swivumbiwa leswi swo homboloka swa moya ku tiendla vanhu va nyama. (Yudha 6) Hambiswiritano, swi hambete swi va ni nhlohlotelo lowukulu etimhakeni ta vanhu.

Lowo Homboloka A Paluxiwa Hi Ku Helela!

Leswaku nhlohlotelo wo biha wa Sathana wu tanihi kwihi swi kombisiwa hi 1 Yohane 5:19, leyi nge: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” Diyavulosi u komba vanhu maxangu. Kahle-kahle, u tiyimisele swinene ku va twisa ku vava. Ha yini? Hikuva yena ni madimona va hume va nga lelanga etilweni endzhaku ka ku simekiwa ka Mfumo wa Xikwembu hi 1914. Malunghana ni ku hlongoriwa ka vona, Bibele yi profete yi ku: “Khombo eka misava . . . , hikuva Diyavulosi u xikele eka n’wina, a hlundzukile swinene, hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.” (Nhlavutelo 12:7-12) Kutani, Sathana u va kucetela njhani vanhu namuntlha?

Ngopfu-ngopfu Sathana u va kucetela hi ku hlanganyeta moya lowu fumaka ndlela leyi vanhu va hanyaka ni ku endla swilo ha yona. Hikwalaho, Vaefesa 2:2 yi vula leswaku Diyavulosi i “mufumi wa vulawuri bya moya, moya [kumbe nsusumeto] lowu sweswi wu tirhaka eka vana lava nga yingisiki.” Ematshan’weni yo susumeta vanhu leswaku va chava Xikwembu ni ku endla leswinene, “moya” lowu wa madimona wu va susumetela ku xandzukela Xikwembu ni misinya ya xona ya milawu. Xisweswo, Sathana ni madimona yakwe va nyanyisa vuhomboloki lebyi vanhu va byi endlaka.

“Hlayisa Mbilu Ya Wena”

Kun’wana laha “moya” lowu wu vonakaka kona hi le ka swilo swo navetisa rimbewu, leswi endlaka leswaku mahanyelo lama humeke endleleni ma vonaka ma tsakisa. (1 Vatesalonika 4:3-5) Ku pfinya ka munhu un’we kumbe ka ntlawa lowu hlengelaka, ku endla vuxaka bya rimbewu ni swifuwo kun’we ni ku pfinya vana hi swin’wana leswi minongonoko ya ku navetisa rimbewu yi hungasaka vanhu ha swona. Niloko ku nga kombisiwi swilo swo chavisa ngopfu eka minongonoko yo navetisa rimbewu, mhaka ya xiheri hileswaku lava va swi hlalelaka kumbe ku hlaya ha swona va nga fa mapfalo, lerova va hamba va tihungasa ha swona.b I xiendlo xo homboloka lexi onhaka vuxaka bya vanhu hi xivona xi tlhela xi va hambanisa ni Xikwembu. Minongonoko yo navetisa rimbewu yi kombisa mboyamelo wo biha wa madimona lama yi seketelaka—i vaxandzuki lava ku navela ka vona ko biha ka rimbewu ku sunguleke emisaveni ya le nkarhini wa Nowa, emahlweni ka Ndhambi.

Hikwalaho, swa twala leswi Solomoni wo tlhariha a tsundzuxeke a ku: “Hlayisa mbilu ya wena ku tlula hinkwaswo leswi swi faneleke swi hlayisiwa, hikuva swihlovo swa vutomi swi le ka yona.” (Swivuriso 4:23) Hi ku kongoma, ku sirhelela mbilu ya wena entlhan’wini wa swilo swo navetisa rimbewu swi nga vula ku cinca switichi swa TV kumbe u tima khompyuta loko ku tshuka ku humelela swifaniso swo huma endleleni, naswona i swa nkoka ku teka goza hi xihatla! Titeke u ri socha leri ringetaka ku vhika tlhari leri kongomisiweke embilwini ya rona. Sathana u pike mbilu ya wena yo fanekisela—xihlovo xa nsusumeto ni ku navela ka wena—u lava ku yi thyakisa.

Nakambe u fanele u sirhelela mbilu ya wena leswaku yi nga rhandzi madzolonga, hikuva Diyavulosi wa swi tiva leswaku “[Yehovha] wa n’wi venga un’wana ni un’wana la rhandzaka madzolonga.” (Pisalema 11:5) A swi kali swi lava leswaku Sathana a ku endla munhu wa madzolonga leswaku u va nala wa Xikwembu; lexi a nga xi endlaka i ku endla leswaku u rhandza madzolonga. A swi hlamarisi leswi swihaxa-mahungu swi teleke madzolonga lama talaka ku fambisana ni vungoma. Manefilimi a ma ha ri kona, kambe mikhuva ya wona ya ha tikomba swinene! Xana leswi u rhandzaka ku hungasa ha swona swi kombisa leswaku u lwisana ni marhengu ya Sathana?—2 Vakorinto 2:11.

Ndlela Ya Ku Lwisana Ni Nhlohlotelo Wo Biha Wa Sathana

Minkucetelo yo homboloka swi nga tika ku lwisana na yona. Bibele yi vula leswaku lava va lwelaka ku tsakisa Xikwembu va “[dodombisana] ni mavandla lama hombolokeke ya moya,” loko hi hala tlhelo va ri karhi va lwisana ni ku navela ka nyama ya vona leyi nga hetisekangiki. Leswaku hi hlula enyimpini ya kona, ivi hi amukeleka emahlweni ka Xikwembu, hi fanele hi tirhisa malunghiselelo yo tala lawa Xikwembu xi hi endleleke wona.—Vaefesa 6:12; Varhoma 7:21-25.

Malunghiselelo ya kona ma katsa moya wo kwetsima wa Xikwembu, lowu nga ni matimba ku tlula swilo hinkwaswo evuakweni. Muapostola Pawulo u tsalele Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a ku: “A hi amukelanga moya wa misava, kambe hi amukele moya lowu humaka eka Xikwembu.” (1 Vakorinto 2:12) Lava va kongomisiwaka hi moya wa Xikwembu va rhandza leswi Xikwembu xi swi rhandzaka, va venga leswi xi swi vengaka. (Amosi 5:15) Xana munhu a nga wu kuma njhani moya wo kwetsima? Ngopfu-ngopfu a nga wu kuma hi ku khongela, ku dyondza Bibele—tanihi leswi Bibele yi huhuteriweke hi moya wo kwetsima—ni ku tihlanganisa ni lava va rhandzaka Xikwembu hakunene.—Luka 11:13; 2 Timotiya 3:16; Vaheveru 10:24, 25.

Loko u tirhisa malunghiselelo lawa ya swilo swa moya, u ta va u sungula ku ambala “mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu,” lawa ku nga wona ntsena lama nga ta ku sirhelela eka “marhengu ya Diyavulosi.” (Vaefesa 6:11-18) Ku tirhisa malunghiselelo lawa hi xitalo i mhaka ya xihatla swinene namuntlha ku tlula eku sunguleni. Njhani?

Masiku Ya Vuhomboloki Ma Hlayiwile!

Mupisalema u ri: “Loko lavo homboloka va hluka ku fana ni ximila ni vanhu hinkwavo lava hanyaka hi swo biha va rhumbuka, va swi endlela leswaku va ta loviseriwa makumu.” (Pisalema 92:7) Ina, ku fana ni le nkarhini wa Nowa, ku andza ka vuhomboloki namuntlha i vumbhoni bya leswaku vuavanyisi bya Xikwembu byi tshinele, naswona a byi nge weli vanhu vo biha ntsena, kambe na Sathana ni madimona yakwe, lava nga ta hoxiwa ekheleni ro enta va nga koti ku endla nchumu, ku va xikombiso xa leswaku masiku ya vona ya ku loviseriwa makumu ma hlayiwile. (2 Timotiya 3:1-5; Nhlavutelo 20:1-3, 7-10) I mani loyi a nga ta hetisisa vuavanyisi byebyo? A ku na un’wana handle ka Yesu Kreste, loyi ha yena hi hlayaka leswi: “N’wana wa Xikwembu u humelerile hi xikongomelo lexi, xa ku ta herisa mintirho ya Diyavulosi.”—1 Yohane 3:8.

Xana u ku langutele hi mahlo-ngati ku herisiwa ka vuhomboloki? Kutani switshembiso swa Bibele swi nga ku chavelela. A ku na buku yin’wana leyi paluxaka musunguri wa vuhomboloki, ku nga Sathana, naswona a ku na buku yin’wana leyi kombisaka ndlela leyi yena ni mintirho yakwe hinkwayo yo homboloka yi nga ta herisiwa ha yona eku heteleleni. Ha ku khutaza leswaku u tswonga vutivi lebyi kongomeke bya Bibele leswaku u tisirhelela eka minkucetelo yo biha ya Sathana sweswi, kutani u kuma ntshembo wo hanya emisaveni leyi nga ta ka yi nga ri na vuhomboloki.—Pisalema 37:9, 10.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 6]

Mintsheketo Leyi Nga Ni Ntiyiso Wo Karhi

Switori leswi vulavulaka hi vanhu lava nga tolovelekangiki, swihontlovila ni ndhambi leyikulu swi kumeka emisaveni hinkwayo eka mintsheketo ya khale. Hi xikombiso, Ntsheketo wa le Akkadia wa Gilgamesh wu vulavula hi ndhambi, xikepe ni vanhu lava poneke. Gilgamesh u hlamuseriwa a ri xikwembu tlhelo munhu loyi a a tikhome ku biha a tlhela a va ni madzolonga. Mintsheketo ya Ma-aztec yi vulavula hi misava ya khale laha a ku tshama swihontlovila yi tlhela yi vulavula hi ndhambi leyikulu. Ntsheketo wa le Norway wu vulavula hi rixaka ra swihontlovila kun’we ni wanuna wo tlhariha la vuriwaka Bergelmir, loyi a akeke xikepe lexikulu kutani a ponisa vutomi bya yena ni bya nsati wakwe. Mongo wa mintsheketo leyi hinkwayo wu tiyisekisa vumbhoni bya le Bibeleni bya leswaku vanhu hinkwavo va huma eka lava poneke ndhambi leyi nga lovisa misava ya khale leyi hombolokeke.

[Xifaniso]

Ribye leri tsariweke Ntsheketo wa Gilgamesh

[Credit]

The University Museum, University of Pennsylvania (neg. # 22065)

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Mikhuva ya Manefilimi yi tikomba evanhwini namuntlha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Vutivi lebyi kongomeke byi hi nyika matimba ya ku lwisana ni minkucetelo yo biha