Hlakulela Xinakulobye Na Yehovha
MUDYONDZISIWA Yakobo u tsarile a ku: “Tshinelani eka Xikwembu, kutani xi ta tshinela eka n’wina.” (Yakobo 4:8) Naswona mupisalema Davhida u yimbelerile a ku: “Lava va vaka ni xinakulobye na Yehovha hi lava va n’wi chavaka.” (Pisalema 25:14) Swi le rivaleni leswaku Yehovha Xikwembu u lava hi va ni vuxaka lebyikulu na yena. Kambe a hi vanhu hinkwavo lava gandzelaka Xikwembu va tlhela va yingisa milawu ya xona lava titwaka va ri ni vuxaka na xona.
Ku vuriwa yini hi wena? Xana u na byona vuxaka lebyikulu na Xikwembu? A swi kanakanisi leswaku u lava ku va ni vuxaka na xona. Xana hi nga xi hlakulela njhani xinakulobye na Xikwembu? Leswi swi ta vula yini eka hina? Ndzima ya vunharhu ya buku ya Bibele ya Swivuriso yi nyikela tinhlamulo.
Kombisa Musa Wa Rirhandzu Ni Ntiyiso
Hosi Solomoni wa le Israyele wa khale u sungula ndzima ya vunharhu ya Swivuriso hi marito lawa: “N’wananga, u nga wu rivali nawu wa mina, naswona onge mbilu ya wena yi nga hlayisa swileriso swa mina, hikuva u ta engeteriwa masiku yo leha, malembe ya vutomi ni ku rhula.” (Swivuriso 3:1, 2) Tanihi leswi Solomoni a tsaleke a huhuteriwe hi Xikwembu, ndzayo leyi leyi fanaka ni ya tatana yi huma eka Yehovha Xikwembu hakunene naswona yi kongomisiwe eka hina. Laha hi tsundzuxiwa ku namarhela switsundzuxo swa Xikwembu—milawu ya xona, kumbe dyondzo ni swileriso—leswi tsariweke eBibeleni. Loko hi endla tano, hi “ta engeteriwa masiku yo leha, malembe ya vutomi ni ku rhula.” Ina, hambi ku ri sweswi hi nga tiphina hi vutomi byo rhula naswona hi nga papalata ku hlongorisa swilo leswi hi petaka ekhombyeni ra ku fa hi nga si mila ni meno, leri hi xitalo ri welaka lava endlaka swo biha. Tlhandla-kambirhi, hi nga va ni ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa yo rhula.—Swivuriso 1:24-31; 2:21, 22.
Solomoni u ya emahlweni a ku: “Musa wa rirhandzu ni ntiyiso swi nga ku sukeli. Swi tsimbelele enhan’wini ya wena. Swi tsale ehenhla ka xiphepherhele xa mbilu ya wena, kutani u kuma tintswalo ni ku twisisa lokunene ematihlweni ya Xikwembu ni le ka munhu wa la misaveni.”—Swivuriso 3:3, 4.
Rito ra ririmi ro sungula leri nge “musa wa rirhandzu” minkarhi yin’wana ri hundzuluxeriwa ri va “rirhandzu ro tshembeka” naswona ri katsa vutshembeki, vun’we ni ku tshembeka hilaha ku tiyeke. Xana hi tiyimiserile ku tshama hi namarhele Yehovha ku nga khathariseki leswaku ku humelela yini? Xana ha wu kombisa musa wa rirhandzu evuxakeni bya hina ni vapfumeri-kulorhi? Xana hi lwela ku tshama hi ri ni vuxaka na vona? Loko hi tirhisana na vona siku na siku, xana ha wu hlayisa ‘nawu wa musa wa rirhandzu eririmini ra hina,’ hambi loko hi ri eswiyin’weni leswi tikaka?—Swivuriso 31:26.
Leswi a nga ni musa wa rirhandzu, Yehovha u “lunghekele ku rivalela.” (Pisalema 86:5) Loko hi hundzukile eka swidyoho swa hina swa nkarhi lowu hundzeke naswona sweswi hi ololoxa tindlela leti hi fambaka ha tona, hi nga tiyiseka leswaku “tinguva ta ku phyuphyisiwa” ti ta huma eka Yehovha. (Mintirho 3:19) Xana a hi fanelanga hi tekelela Xikwembu hi ku rivalela van’wana swihoxo swa vona?—Matewu 6:14, 15.
Yehovha i “Xikwembu xa ntiyiso,” naswona u lava “ntiyiso” eka lava lavaka ku va ni vuxaka na yena. (Pisalema 31:5) Xana hakunene hi nga rindzela leswaku Yehovha a va Munghana wa hina loko hi ri va n’hwarhi-mbirhi—hi tikhoma hi ndlela yin’wana loko hi ri swin’we na vanghana va Vakreste kutani hi tikhoma hi ndlela yin’wanyana loko hi nga ri na vona—ku fana ni “vanhu lava nga riki na ntiyiso” lava tumbetaka leswi va nga xiswona? (Pisalema 26:4) Sweswo swi nga va vuphukuphuku lebyikulu, hikuva “swilo hinkwaswo swi lo dla, swi paluxeka erivaleni ematihlweni” ya Yehovha!—Vaheveru 4:13.
Musa wa rirhandzu ni ntiyiso swi fanele swi tekiwa swi ri swa nkoka ku kota sindza ra le nhan’wini leri ‘bohiweke etinhan’wini ta hina,’ hikuva ra hi pfuna leswaku hi kota ‘ku amukeriwa hi Xikwembu ni vanhu va la misaveni.’ A hi fanelanga hi kombisa timfanelo leti eka xivumbeko xa le handle ntsena kambe hi fanele hi tlhela hi tikovotla ‘exiphepherheleni xa mbilu ya hina,’ hi tikombisa ti ri xiphemu xa ndzhaka ya vumunhu bya hina.
Hlakulela Ku Tshemba Yehovha Hilaha Ku Heleleke
Hosi ya vutlhari yi ya emahlweni: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.”—Swivuriso 3:5, 6.
Hakunene swa fanela leswaku Yehovha hi n’wi tshemba hi ku helela. Tanihi Muvumbi, u ni “ntamu lowukulu” naswona i Xihlovo xa “matimba lamakulu.” (Esaya 40:26, 29) Wa swi hetisisa hinkwaswo leswi a tiyimiseleke ku swi endla. Phela, vito ra yena hi ku kongoma ri vula “La Vangaka Leswaku Swi Va Kona,” naswona swi aka ntshembo wa hina eka vuswikoti bya yena byo hetisisa leswi a swi tshembiseke! Mhaka ya leswaku a ‘swi koteki leswaku Xikwembu xi hemba’ yi kombisa leswaku hi xona xihlovo xa ntiyiso. (Vaheveru 6:18) Mfanelo ya yena leyikulu i rirhandzu. (1 Yohane 4:8) U “lulamile etindleleni takwe hinkwato naswona wa tshembeka emintirhweni yakwe hinkwayo.” (Pisalema 145:17) Loko hi nga xi tshembi Xikwembu, xana i mani loyi hi nga n’wi tshembaka? Ina, leswaku hi hlakulela ku n’wi tshemba hi fanele hi ‘nantswa hi vona leswaku Yehovha hi lonene’ hi ku hanya hi ku pfumelelana ni leswi hi swi dyondzaka eBibeleni ni hi ku vona mihandzu leyinene leyi humesiwaka hi leswi.—Pisalema 34:8.
Xana hi nga n’wi ‘tivisa njhani Yehovha tindlela ta hina hinkwato’? Mupisalema la huhuteriweke u te: “Kunene ndzi ta anakanyisisa hi mintirho ya wena hinkwayo, ndzi ta ehleketa hi ntirhisano wa wena.” (Pisalema 77:12) Tanihi leswi Xikwembu xi nga vonakiki, ku anakanyisisa hi swiendlo swa xona leswikulu ni tindlela leti xi tirhisanaka ni vanhu va xona ha tona, i swa nkoka eku hlakuleleni ka xinakulobye na xona.
Xikhongelo na xona i ndlela yin’wana ya nkoka yo tivisa Yehovha. Hosi Davhida a a hambeta a vitana Yehovha “siku hinkwaro.” (Pisalema 86:3) Hakanyingi Davhida a a khongela vusiku hinkwabyo, ku fana ni hi nkarhi lowu a ri mubaleki emananga. (Pisalema 63:6, 7) Muapostola Pawulo u khutazile a ku: “Mi hamba mi khongela nkarhi hinkwawo hi moya.” (Vaefesa 6:18) Xana hi swi tolovele ku fikela kwihi ku khongela? Xana hi swi tsakela hi mbilu hinkwayo ku vulavurisana ni Xikwembu? Loko hi langutane ni swiyimo leswi tikaka, xana ha xi kombela leswaku xi hi pfuna? Xana hi lava nkongomiso wa yena hi ku khongela loko hi nga si endla swiboho swa nkoka? Swikhongelo swa hina swa mbilu hinkwayo leswi yaka eka Yehovha swi endla leswaku a hi rhandza. Naswona hi na xitiyisekiso xa leswaku u ta yingisa swikhongelo swa hina kutani a ‘lulamisa tindlela ta hina.’
I vuphukuphuku ‘ku titshega hi ku twisisa ka hina’ kumbe ka vanhu lava dumeke emisaveni, kasi hi nga tshemba Yehovha hi ku helela! Solomoni u ri: “U nga vi la tlhariheke ematihlweni ya wena.” Ku hambana ni sweswo, wa tsundzuxa a ku: “Chava Yehovha u fularhela swo biha. Onge ku nga va murhi enkaveni wa wena ni ku phyuphya emarhambyini ya wena.” (Swivuriso 3:7, 8) Ku chava ku hlundzukisa Xikwembu loku faneleke ku fanele ku lawula swiendlo, miehleketo ni minsusumeto ya hina hinkwayo. Xichavo xo tano lexi faneleke xi hi sivela ku endla leswo biha naswona xa hi hanyisa ni ku hi phyuphyisa hi tlhelo ra moya.
Nyika Yehovha Leswi Nga Swa Risima
Hi yihi ndlela yin’wana leyi hi nga tshinelaka eka Xikwembu ha yona? Hosi ya lerisa yi ku: “Xixima Yehovha hi swilo swa wena swa nkoka ni swirhangana hinkwaswo swa ntshovelo wa wena hinkwawo.” (Swivuriso 3:9) Ku fundzha Yehovha swi vula ku n’wi komba xichavo lexikulu ni ku n’wi dzunisa erivaleni hi ku hlanganyela ni ku seketela ku huweleriwa ka vito ra yena erivaleni. Swilo swa nkoka leswi hi dzunisaka Yehovha ha swona i nkarhi, vuswikoti, matimba ni rifuwo ra hina. Leswi swi fanele swi va swirhangana—swilo swa hina swa risima. Xana ndlela leyi hi tirhisaka rifuwo ra hina ha yona a yi fanelanga yi kombisa ku tiyimisela ka hina ku ‘hambeta hi lava mfumo ni ku lulama ka Xikwembu ku sungula’?—Matewu 6:33.
Ku dzunisa Yehovha hi swilo swa hina swa nkoka swa hi vuyerisa. Solomoni wa hi tiyisekisa: “Kutani vuhlayiselo bya nhundzu ya wena byi ta va ni nhundzu yo tala; naswona makhuwana ya wena ya le xikamelweni ma ta khapakhapa hi vhinyo leyintshwa.” (Swivuriso 3:10) Hambileswi ku fuwa hi tlhelo ra moya swi nga vangeliki ku va ni swilo leswi vonakaka, ku tirhisa rifuwo ra hina hi ku swi rhandza leswaku hi fundzha Yehovha swi tisa mikateko leyi fuweke. Ku endla ku rhandza ka Xikwembu a ku ri “swakudya” leswi tiyisaka eka Yesu. (Yohane 4:34) Hilaha ku fanaka, ku hlanganyela entirhweni wo chumayela ni wo endla vadyondzisiwa lowu kwetsimisaka Yehovha swa hi enerisa. Loko hi phikelela entirhweni wolowo, switlati swa hina swa moya swi ta tala. Ntsako wa hina—lowu fanekiseriwaka hi vhinyo leyintshwa—wu ta khapa.
Xana na hina a hi titshegi hi Yehovha ni ku khongela eka yena leswaku a hi nyika swakudya leswi eneleke swa siku rin’wana ni rin’wana? (Matewu 6:11) Entiyisweni, xin’wana ni xin’wana lexi hi nga na xona xi huma eka Tata wa hina wa rirhandzu wa le tilweni. Yehovha u ta hi chululela mikateko leyi engetelekeke hi ku ya hi ndlela leyi hi tirhisaka swilo swa hina swa risima leswaku hi n’wi dzunisa.—1 Vakorinto 4:7.
Amukela Ndzayo Ya Yehovha
Hi ku xiya nkoka wa ku tshinyiwa leswaku hi va ni xinakulobye na Yehovha, hosi ya Israyele ya hi tsundzuxa: “Oho n’wananga, u nga yi bakanyi ndzayo ya Yehovha; u nga ku nyenyi ku tshinya kakwe, hikuva loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya, hilaha tatana a endlaka hakona eka n’wana wakwe la n’wi tsakisaka.”—Swivuriso 3:11, 12.
Kambe, swi nga ha endleka swi nga hi oloveli ku amukela ndzayo. Muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome; kasi endzhakunyana ku veka mbhandzu wo rhula eka lava leteriweke hi kona, ku nga ku lulama.” (Vaheveru 12:11) Ku soriwa ni ku tshinyiwa i swilo leswi faneleke eku hi leteleni leswaku hi kurisa vuxaka bya hina ni Xikwembu. Ndzulamiso lowu humaka eka Yehovha—ku nga khathariseki leswaku hi wu kuma eka vatswari, kumbe evandlheni ra Vukreste, kumbe hi ku anakanyisisa hi Matsalwa hi nkarhi wa dyondzo ya hina vini—i ndlela leyi a kombisaka rirhandzu ha yona eka hina. Hi ta va hi tlharihile loko hi wu amukela.
Namarhela Swinene Vutlhari Ni Ku Twisisa
Endzhaku, Solomoni u kandziyisa nkoka wa vutlhari ni ku twisisa loko hi hlakulela vuxaka lebyikulu ni Xikwembu. U ri: “Wa tsaka munhu la kumeke vutlhari, ni munhu la kumaka ku twisisa, hikuva ku byi pindzula swa antswa ku ri ni ku pindzula silivhere ni ku byi kuma swi tlula ku kuma nsuku. . . I murhi wa vutomi eka lava va khomelelaka eka byona, naswona va ta vuriwa lava tsakeke lava va khomelelaka swi tiya eka byona.”—Swivuriso 3:13-18.
Loko hosi yi hi tsundzuxa hi ku kombisiwa ka vutlhari ni ku twisisa emintirhweni ya Yehovha leyi hlamarisaka yo tumbuluxa, yi ri: “Yehovha u simeke misava hi vutlhari. U simeke matilo ma tiya hi ku twisisa. . . . N’wananga, swi nga tshuki swi suka ematihlweni ya wena. Hlayisa vutlhari lebyi pfunaka ni vuswikoti byo ehleketa, swi ta va vutomi eka moya-xiviri wa wena ni vuxongi enhan’wini ya wena.”—Swivuriso 3:19-22.
Vutlhari ni ku twisisa i timfanelo ta vukwembu. A hi fanelanga hi swi hlakulela ntsena kambe hi fanele hi tlhela hi khomelela eka swona ni ku nga debyisi eku hisekeleni ku dyondza Matsalwa ni ku tirhisa leswi hi swi dyondzaka. Solomoni u ya emahlweni a ku: “Hikwalaho u ta famba u sirhelelekile endleleni ya wena, ni nenge wa wena a wu nge khugunyi nchumu.” U engetela a ku: “Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u etlela a wu nge chavi; kunene u ta etlela, naswona vurhongo bya wena byi ta nandziha.”—Swivuriso 3:23, 24.
Ina, hi nga famba hi sirhelelekile ni ku etlela hi ri ni ku rhula ka miehleketo loko ha ha rindze siku leri taka ku fana ni khamba ra “ndzoviso wa xitshuketa” emisaveni yo homboloka ya Sathana. (1 Vatesalonika 5:2, 3; 1 Yohane 5:19) Ni hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu lowu tshineleke hi nga va ni xitiyisekiso lexi: “A wu nge wu chavi nchumu lowu chavisaka wa xitshuketa, hambi ku ri xidzedze ehenhla ka lavo homboloka, hikuva xa ta. Hikuva Yehovha, entiyisweni u ta va ntshembo wa wena, naswona u ta hlayisa nenge wa wena leswaku wu nga phasiwi.”—Swivuriso 3:25, 26; Matewu 24:21.
Endla Leswi Lulameke
Solomoni wa tsundzuxa: “U nga tshuki u ala ku va endlela leswinene lava swi va lulameleke, loko swi ri ematimbeni ya voko ra wena ku swi endla.” (Swivuriso 3:27) Ku endlela van’wana leswi lulameke swi katsa ku va endlela swilo hi rifuwo ra hina, naswona leswi swi hlanganisa swo tala. Kambe xana ku pfuna van’wana leswaku va va ni vuxaka lebyikulu ni Xikwembu xa ntiyiso a hi nchumu wa risima swinene lowu hi nga va endlelaka wona “enkarhini [lowu] wa makumu”? (Daniyele 12:4) Kutani lawa i masiku yo hiseka entirhweni wo chumayela-hi-Mfumo ni wo endla vadyondzisiwa.—Matewu 28:19, 20.
Hosi ya vutlhari yi tlhela yi xaxameta mikhuva yin’wana leyi hi faneleke hi yi papalata, yi ri: “U nga tshuki u vula eka munhu-kuloni u ku: ‘Famba, u vuya mundzuku ndzi ta ku nyika,’ loko u ri ni xo karhi. U nga tshuki u kunguhatela munhu-kuloni swo biha, loko a titwa a sirhelelekile loko a tshame na wena. U nga holovi na munhu ku nga ri na xivangelo, loko a nga ku endlanga swo biha. U nga n’wi naveli munhu wa madzolonga, hambi ku ri ku hlawula yin’wana ya tindlela takwe.”—Swivuriso 3:28-31.
Loko Solomoni a katsakanya xivangelo xa ndzayo yakwe u ri: “Hikuva munhu la kanganyisaka i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha, kambe Yena u rhandza lavo lulama. Ndzhukano wa Yehovha wu le ndlwini ya lowo homboloka, kambe u katekisa vutshamo bya lavo lulama. Loko swi khumbana ni vahlekuri, yena u ta va hlekula; kambe lavo rhula u ta va komba tintswalo. Lavo tlhariha va ta xiximiwa, kambe lavo hunguka va engetela tingana.”—Swivuriso 3:32-35.
Loko hi ta tsakela xinakulobye na Yehovha, a hi fanelanga hi endla marhengu ya vukanganyisi ni lama biheke. (Swivuriso 6:16-19) Loko hi endla leswi lulameke emahlweni ka Xikwembu, hi kona hi nga ta amukeriwa hi tlhela hi katekisiwa hi xona. Hi nga ha tlhela hi kuma ku fundzhiwa loku hi nga ku kombelangiki loko van’wana va xiya leswaku hi endla hi ku pfumelelana ni vutlhari bya Xikwembu. Hikokwalaho ke, a hi fularheleni tindlela ta vukanganyisi ta misava leyi yo homboloka leyi nga ni vukarhi. Kunene, a hi landzeleleni ndlela yo lulama naswona hi hlakulela xinakulobye na Yehovha!
[Swifaniso leswi nga eka tluka 25]
“Xixima Yehovha hi swilo swa wena swa nkoka”