Ndzima Ya Vukhume
“Nkarhi Wa Vunene”
1, 2. (a) Esaya u ve ni nkateko wihi? (b) I vamani lava katsekaka emaritweni ya vuprofeta lama tsariweke exiphen’wini xo sungula xa Esaya ndzima 49?
VANHU hinkwavo lava tshembekaka i khale va amukeleka eka Xikwembu ni ku sirheleriwa hi xona. Kambe Yehovha a nga byi kombi mani na mani vunene byakwe. Munhu u fanele a fanelekela nkateko wo tano lowu nga ringanisiwiki na nchumu. Esaya a a byi fanelekela. Xikwembu a xi n’wi tsakela naswona u tirhisiwe hi Yehovha leswaku a twarisa ku rhandza ka Yena eka van’wana. Xikombiso xa leswi xi tsariwe exiphen’wini xo sungula xa ndzima 49 ya vuprofeta bya Esaya.
2 Marito lawa ma kongomisiwe hi ndlela ya vuprofeta eka mbewu ya Abrahama. Eku hetisekeni ka yona ko sungula, mbewu yoleyo i tiko ra Israyele, leri davukeke eka Abrahama. Hambiswiritano, mavekelo ya kona ma kongome ngopfu eka Mbewu ya Abrahama leyi a ku ri khale yi languteriwile, ku nga Mesiya la tshembisiweke. Marito lama huhuteriweke nakambe ma tirha eka vamakwavo va moya va Mesiya, lava veke swirho swa mbewu ya moya ya Abrahama ni swa “Israyele wa Xikwembu.” (Vagalatiya 3:7, 16, 29; 6:16) Xiphemu lexi xa vuprofeta bya Esaya xi vulavula ngopfu hi vuxaka byo hlawuleka lebyi nga kona exikarhi ka Yehovha na N’wana wakwe la rhandzekaka, ku nga Yesu Kreste.—Esaya 49:26.
Ku Vekiwa Ni Ku Sirheleriwa Hi Yehovha
3, 4. (a) Mesiya u seketeriwa hi mani? (b) Xana Mesiya u vulavule na vamani?
3 Xikwembu xi kombise vunene bya xona eka Mesiya, kumbe xi n’wi amukerile. Yehovha u n’wi nyike matimba ni timfanelo leti lavekaka leswaku a hetisisa ntirho lowu a nyikiweke wona. Kutani hilaha ku faneleke, loyi a a ta va Mesiya u te: “Ndzi yingiseni, N’wina swihlala, mi nyikela nyingiso, n’wina vanhu va matiko ya le kule. Yehovha u ndzi vitanile ku suka ekhwirini. Ku suka eswirhweni swa le ndzeni swa manana u vitane vito ra mina.”—Esaya 49:1.
4 Laha Mesiya u kongomisa marito yakwe eka vanhu lava taka hi “le kule.” Hambileswi ku nga Vayuda lava tshembisiweke Mesiya, vutirheli byakwe a byi ta katekisa ni matiko hinkwawo. (Matewu 25:31-33) “Swihlala” ni “vanhu va matiko,” hambileswi va nga endlangiki ntwanano na Yehovha, a va fanele va yingisa Mesiya wa Vaisrayele, tanihi leswi a a rhumeriwe ku ta ponisa vanhu hinkwavo.
5. Mesiya ku vulavuriwe njhani hi yena ni ku velekiwa a nga si velekiwa tanihi munhu wa nyama?
5 Vuprofeta byi vula leswaku Yehovha a a ta thya Mesiya vito ni ku velekiwa a nga si velekiwa tanihi munhu wa nyama. (Matewu 1:21; Luka 1:31) Emahlweni swinene ka ku tswariwa ka yena, Yesu u vuriwe “Mutsundzuxi wo Hlamarisa, Xikwembu xa Matimba, Tatana La Nga Riki Na Makumu, Hosana ya Ku Rhula.” (Esaya 9:6) Emanuwele, leri kumbexana ri nga vito ra n’wana wa Esaya, na rona ri ve vito ra vuprofeta ra Mesiya. (Esaya 7:14; Matewu 1:21-23) Vito leri Mesiya a a ta tiviwa ha rona—ku nga Yesu—na rona ri profetiwile ni ku velekiwa a nga si velekiwa. (Luka 1:30, 31) Vito leri ri huma eritweni ra Xiheveru leri vulaka leswaku “Yehovha Wa Ponisa.” Ina, Yesu a nga lo tiveka exikhundlheni xa ku va Kreste.
6. Nomu wa Mesiya wu fanisa ku yini ni banga ro kariha, naswona u tumbele njhani?
6 Marito ya Mesiya ya vuprofeta ma ya emahlweni: “U endle nomu wa mina wu fana ni banga ro kariha. U ndzi fihle endzhutini wa voko rakwe. Hakatsongo-tsongo u ndzi endle nseve lowu lotiweke. A ndzi tumbeta enkotlotweni wakwe.” (Esaya 49:2) Loko ku fika nkarhi wa leswaku Mesiya wa Yehovha a sungula vutirheli bya yena bya laha misaveni hi 29 C.E., marito ni swiendlo swa Yesu hakunene swi tikombe swi fana ni matlhari yo kariha, lama lotiweke, lama koteke ku nghena etimbilwini ta vayingiseri vakwe. (Luka 4:31, 32) Marito ni swiendlo swa yena swi pfindluse vukari bya nala lonkulu wa Yehovha, ku nga Sathana, kun’we ni bya valandzeri vakwe. Yesu u lo na tswariwa, Sathana o namba a n’wi sala endzhaku a lava ku N’wi dlaya, kambe Yesu a a fana ni nseve lowu tumbetiweke enkotlotweni wa Yehovha.a A a tiyiseka hi ku helela hi vusirheleri bya Tata wakwe. (Pisalema 91:1; Luka 1:35) Hi nkarhi lowu vekiweke, Yesu u fele vanhu. Kambe a wu ta fika nkarhi wa ku va a huma tanihi nhenha ya matimba ya le tilweni leyi hlomeke hi ndlela yin’wana, yi ri ni tlhari ro kariha leri humaka enon’wini wa yona. Enkarhini wolowo, tlhari ro kariha a ri ta va ri yimela matimba ya Yesu ya ku twarisa ni ku hetisisa vuavanyisi eka valala va Yehovha.—Nhlavutelo 1:16.
Malandza Ya Xikwembu A Ma Fukamelanga Mandza Yo Bola
7. Marito ya Yehovha lama nga eka Esaya 49:3 ma tirha eka mani, naswona ha yini?
7 Kutani Yehovha u vula marito lawa ya vuprofeta: “U nandza wa mina, Wena Israyele, loyi ndzi nga ta kombisa ku saseka ka mina eka yena.” (Esaya 49:3) Yehovha u vula leswaku tiko ra Israyele i nandza wa yena. (Esaya 41:8) Kambe Yesu Kreste i Nandza lonkulu wa Xikwembu. (Mintirho 3:13) A ku na xivumbiwa ni xin’we xa Xikwembu lexi nga kombisaka “ku saseka” ka Yehovha, loko ku nga ri Yesu. Hikwalaho, hambileswi marito lawa ma kongomisiweke eka Israyele, kahle-kahle ma tirha eka Yesu.—Yohane 14:9; Vakolosa 1:15.
8. Vanhu va ka va Mesiya va n’wi khome njhani, naswona Mesiya a a titshege hi vuavanyisi bya mani malunghana ni ku humelela ka yena?
8 Kambe, xana a hi swona leswaku Yesu u tsan’wiwile ni ku ariwa hi vanhu vo tala va ka vona? Swona swi tano. Kahle-kahle, tiko ra Israyele a ri n’wi amukelanga Yesu tanihi Nandza wa Xikwembu la totiweke. (Yohane 1:11) Hinkwaswo leswi Yesu a swi endleke loko a ha ri emisaveni a swi vonaka swi nga ri nchumu kumbe swi nga nyawuli eka vanhu va ka vona. Leswi swi kombisiwa hi marito lama landzelaka ya Mesiya: “Ndzi tirhe swa hava hi matimba. Hikuva ndzi tirhise matimba ya mina hinkwawo eka leswi nga riki swa xiviri ni swa hava.” (Esaya 49:4a) Marito lawa a ma vuli swona leswaku Mesiya a a hele mongo. Xiya leswi a swi vuleke endzhaku: “Entiyisweni ku avanyisiwa ka mina ku le ka Yehovha, ni hakelo ya mina yi le ka Xikwembu xanga.” (Esaya 49:4b) Ku humelela ka Mesiya a ku titsheganga hi vanhu, kambe hi Xikwembu.
9, 10. (a) Hi wihi ntirho lowu Yehovha a wu nyikeke Mesiya leswaku a wu endla, naswona vuyelo bya kona byi ve byihi? (b) Xana Vakreste namuntlha va nga khutaziwa njhani hi leswi Mesiya a langutaneke na swona?
9 Yesu a a khumbeka ngopfu hi ku amukeriwa hi Xikwembu, kumbe ku kombiwa vunene bya xona. Evuprofeteni, Mesiya u te: “Kutani Yehovha, Loyi a ndzi vumbeke ku suka ekhwirini ndzi ri nandza wa yena, u vule leswaku ndzi vuyisa Yakobe eka yena, leswaku Israyele a hlengeletiwa eka yena. Ndzi ta vangamisiwa ematihlweni ya Yehovha, naswona Xikwembu xa mina xi ta va ntamu wa mina.” (Esaya 49:5) Mesiya u fike a tlherisela timbilu ta vana va Israyele eka Tata wa vona wa le tilweni. Vo tala va ale ku byeriwa, kambe van’wana va yingisile. Hambiswiritano, hakelo yakwe a yi ri eka Yehovha Xikwembu. Ku humelela kakwe a ku nga ta pimiwa hi mapimelo ya vanhu, kambe hi ku ya hi mimpimanyeto ya Yehovha.
10 Namuntlha valandzeri va Yesu minkarhi yin’wana va nga titwa onge va fukamele mandza yo bola. Etindhawini tin’wana, vuyelo bya vutirheli bya vona byi nga vonaka byi nga nyawuli loko byi ringanisiwa ni ntirho kun’we ni matshalatshala lawa va ma endleke. Kambe xikombiso xa Yesu xa va khutaza leswaku va tiyisela. Hi hala tlhelo va tiyisiwa hi marito ya muapostola Pawulo, loyi a tsaleke a ku: “Hikwalaho, vamakwerhu lava rhandzekaka, tserhamani, mi nga tsekatsekisiwi, nkarhi hinkwawo mi va ni swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi, mi ri karhi mi tiva leswaku ntirho wa n’wina a hi wa hava eHosini.”—1 Vakorinto 15:58.
“Ku Vonakala Ka Matiko”
11, 12. Mesiya u ve “ku vonakala ka matiko” hi ndlela yihi?
11 Evuprofeteni bya Esaya, Yehovha u khutaze Mesiya hi ku n’wi tsundzuxa leswaku ku va Nandza wa Xikwembu a hi “mhaka leyitsongo.” Yesu a a fanele a “yimisa tinyimba ta Yakobe ni ku vuyisa lava hlayisekeke va Israyele.” Yehovha u ye emahlweni a ku: “Nakambe ndzi ku veke leswaku u va ku vonakala ka matiko, leswaku ku ponisa ka mina ku ya fika emakumu ya misava.” (Esaya 49:6) Yesu u va voningele njhani vanhu “ku ya fika emakumu ya misava” kasi vutirheli byakwe loko a ha ri emisaveni a byi hikeriwe eka Vaisrayele ntsena?
12 Rungula ra Bibele ri komba leswaku “ku vonakala ka matiko” loku humaka eka Xikwembu a ku timekanga loko Yesu a siya misava. Kwalomu ka malembe ya 15 endzhaku ka ku fa ka Yesu, Pawulo na Barnaba lava a va ri varhumiwa va tshahe vuprofeta bya Esaya 49:6, va byi tirhisa eka vadyondzisiwa va Yesu, vamakwavo vakwe va moya. Va te: “Yehovha u veke xileriso eka hina hi marito lawa, ‘Ndzi ku veke u va ku vonakala ka matiko, leswaku u va ndlela yo ponisa ku yisa emakun’wini ya misava.’” (Mintirho 13:47) Loko Pawulo a nga si fa, u vone mahungu lamanene ya ku ponisiwa ma ri lama fikeleleke “ntumbuluko hinkwawo lowu nga ehansi ka tilo,” hayi Vayuda ntsena. (Vakolosa 1:6, 23) Namuntlha masalela ya vamakwavo va Kreste lava totiweke ma ya emahlweni ni ntirho lowu. Ma ri karhi ma seketeriwa hi “ntshungu lowukulu” lowu hlayiwaka hi timiliyoni, ma tirha tanihi “ku vonakala ka matiko,” ematikweni yo tlula 230 emisaveni hinkwayo.—Nhlavutelo 7:9.
13, 14. (a) Vanhu va angule njhani eka ntirho wo chumayela wa Mesiya ni valandzeri vakwe? (b) Hi kwihi ku cinca ka timhaka loku veke kona?
13 Kunene swi ve erivaleni leswaku Yehovha u seketela Nandza wakwe Mesiya, vamakwavo lava totiweke va Mesiya ni swirho hinkwaswo swa ntshungu lowukulu, leswi hambetaka swi khomisana na vona entirhweni wa ku chumayela mahungu lamanene. Ina, ku fana na Yesu, vadyondzisiwa va yena va hlekuriwile ni ku kanetiwa. (Yohane 15:20) Kambe hi nkarhi wakwe lowu faneleke, Yehovha minkarhi hinkwayo u cinca xiyimo xa timhaka leswaku a ponisa ni ku hakela malandza yakwe lama tshembekaka. Malunghana na Mesiya, loyi “moya-xiviri wakwe wu languteriwaka ehansi” ni “loyi a nyenyiwaka hi tiko,” Yehovha wa tshembisa: “Tihosi ti ta vona, ti yima hakunene, ni tihosana, ti ta nkhinsama, hikwalaho ka Yehovha loyi a tshembekaka, Mukwetsimi wa Israyele, loyi a ku hlawulaka.”—Esaya 49:7.
14 Endzhaku, muapostola Pawulo u tsalele Vakreste va le Filipiya a va byela hi ta ku cinca loku ku profetiweke ka xiyimo xa timhaka. U hlamusele Yesu a ri munhu loyi a khomisiweke tingana emhandzini ya nxaniso kambe endzhaku a tlakusiwa hi Xikwembu. Yehovha u tlakusele Nandza wakwe “exiyin’weni lexi tlakukeke kutani hi musa [a] n’wi nyika vito leri nga ehenhla ka mavito man’wana hinkwawo, leswaku matsolo hinkwawo . . . ma nkhinsama hi vito ra Yesu.” (Vafilipiya 2:8-11) Valandzeri va Kreste lava tshembekaka a va lemukisiwile leswaku na vona va ta cinisiwa rhuvurhuvu. Kambe ku fana na Mesiya, va tiyisekisiwa leswaku Yehovha u ta va komba vunene.—Matewu 5:10-12; 24:9-13; Marka 10:29, 30.
‘Nkarhi Lowu Amukelekaka Ngopfu’
15. Hi wihi “nkarhi” wo hlawuleka lowu ku vulavuriwaka ha wona evuprofeteni bya Esaya, naswona wu vula yini?
15 Vuprofeta bya Esaya byi ya emahlweni ni rungula ra nkoka swinene. Yehovha u byele Mesiya a ku: “Enkarhini wa vunene ndzi ku hlamurile, naswona esikwini ra ku ponisiwa ndzi ku pfunile; ndzi hambete ndzi ku hlayisa leswaku ndzi ku endla u va ntwanano wa vanhu.” (Esaya 49:8a) Vuprofeta lebyi fanaka byi tsariwe eka Pisalema 69:13-18. Mupisalema u vulavula hi ‘nkarhi wa vunene,’ a tirhisa marito lama nge “hi nkarhi lowu amukelekaka.” Marito lawa ma komba leswaku Yehovha u komba vanhu vunene ni ku va sirhelela hi ndlela yo karhi, kambe sweswo a a ta swi endla hi nkarhinyana wo karhi ntsena.
16. A wu ri wihi nkarhi wa vunene bya Yehovha eka Vaisrayele va khale?
16 Xana nkarhi wolowo wa vunene a wu ta fika rini? Eku sunguleni, marito lawa a ma fambisana ni vuprofeta bya ku pfuxetiwa ka swilo ni bya ku vuya ka Vayuda evuhlongeni. Vaisrayele va nghene enkarhini wa vunene loko va kote ku ‘tlhela va aka tiko’ ni ku tlhela va “kuma ndzhaka leyi lovisiweke.” (Esaya 49:8b) A va nga ha ri “vakhotsiwa” eBabilona. Loko va ri karhi va muka, Yehovha u va hlayisile leswaku va nga “khomiwi hi ndlala” kumbe “torha,” naswona u va tiyisekise leswaku “mumu lowukulu kumbe dyambu a ri nge va hisi.” Vaisrayele lava hangalakeke va tlhelele etikweni ra rikwavo “va huma ekule . . . , va huma en’walungwini ni le vupela-dyambu.” (Esaya 49:9-12) Hambileswi vuprofeta byolebyo eku sunguleni byi hetisekeke hi ndlela yo hlamarisa, Bibele yi komba leswaku a byi ta hetiseka ni hi tindlela tin’wana.
17, 18. Hi wihi nkarhi wa vunene lowu Yehovha a wu vekeke eka lembe-xidzana ro sungula?
17 Xo sungula, eku tswariweni ka Yesu, tintsumi ti twarise ku rhula ni vunene kumbe tintswalo ta Xikwembu eka vanhu. (Luka 2:13, 14) Vunene lebyi a byi kombiwanga vanhu hinkwavo, kambe byi kombiwe lava kombiseke ripfumelo eka Yesu. Endzhaku, Yesu u hlayele vanhu vuprofeta bya Esaya 61:1, 2, kutani a byi tirhisa eka yena n’wini tanihi mutwarisi wa “lembe ra Yehovha ra ku amukeriwa.” (Luka 4:17-21) Muapostola Pawulo u vule leswaku Kreste u amukele nsirhelelo wo hlawuleka wa Yehovha loko a ha ri munhu wa nyama. (Vaheveru 5:7-9) Kutani nkarhi lowu wa vunene wu tirha eka tintswalo leti Xikwembu xi ti kombeke Yesu loko a ha ri munhu wa nyama.
18 Hambiswiritano, vuprofeta lebyi byi tirha na hi ndlela yin’wana. Endzhaku ka ku tshaha marito ya Esaya lama vulavulaka hi nkarhi wa vunene, Pawulo u ye emahlweni a ku: “Maswivo! Sweswi ngopfu-ngopfu i nkarhi lowu amukelekaka. Maswivo! Sweswi i siku ra ku ponisiwa.” (2 Vakorinto 6:2) Pawulo u tsale marito lawa loko ku hundze malembe ya 22 Yesu a file. Vumbhoni byi komba leswaku loko ku simekiwe vandlha ra Vukreste hi Pentekosta ya 33 C.E., Yehovha u ndlandlamuxe lembe rakwe ra vunene leswaku a nghenisa ni valandzeri va Kreste lava totiweke.
19. Xana Vakreste namuntlha va nga vuyeriwa njhani enkarhini wa Yehovha wa vunene?
19 Ku vuriwa yini hi valandzeri va Yesu namuntlha lava nga totiwangiki tanihi vadyandzhaka va mfumo wa Xikwembu wa le tilweni? Xana lava va nga ni ntshembo wa ku hanya laha misaveni va nga vuyeriwa enkarhini lowu wu amukelekaka? Ina. Buku ya Bibele ya Nhlavutelo yi komba leswaku lowu i nkarhi lowu Yehovha a kombaka vunene byakwe eka ntshungu lowukulu lowu nga ta pona “enhlomulweni lowukulu,” wu tsakela vutomi emisaveni ya paradeyisi. (Nhlavutelo 7:13-17) Hikwalaho, Vakreste hinkwavo va nga tirhisa nkarhi lowu wu saleke lowu ha wona Yehovha a kombaka vanhu lava nga hetisekangiki vunene bya yena.
20. Vakreste va nga ku papalata njhani ku lahlekeriwa hi xikongomelo xa tintswalo ta Yehovha leti nga faneriwiki?
20 Muapostola Pawulo u sungule xitiviso xakwe xa nkarhi lowu amukelekaka wa Yehovha hi xilemukiso. U khutaze Vakreste leswaku va “nga amukeli musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu kutani [va] hupa xikongomelo xa wona.” (2 Vakorinto 6:1) Hikwalaho, Vakreste va tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu va pfulekelaka leswaku va tsakisa Xikwembu ni ku endla ku rhandza ka xona. (Vaefesa 5:15, 16) Va vuyeriwa loko va landzela xitsundzuxo xa Pawulo lexi nge: “Tivoneleni, vamakwerhu, hi ku chava leswaku ku nga tshuka ku va ni un’wana wa n’wina la vaka ni mbilu yo homboloka leyi pfumalaka ripfumelo, hi ku suka eka Xikwembu lexi hanyaka; kambe hambetani mi khongotelana siku rin’wana ni rin’wana, ntsena loko ri vuriwa ‘Namuntlha,’ hi ku chava leswaku un’wana wa n’wina a nga tshuka a nonon’hwisiwa hi matimba ya vuxisi ya xidyoho.”—Vaheveru 3:12, 13.
21. Hi wahi marito yo tsakisa lama gimetaka xiphemu xo sungula xa Esaya ndzima 49?
21 Loko marito ya vuprofeta ya Yehovha na Mesiya wa yena ma fika emakumu, Esaya u vula marito lawa ma tsakisaka: “Huwelelani hi ku tsaka, n’wina matilo, u tsaka wena misava. Tintshava a ti khane hi ku huwelela ka ku tsaka. Hikuva Yehovha u chavelele vanhu vakwe, naswona lava xanisekaka va yena u va twela vusiwana.” (Esaya 49:13) Wolawo i marito yo xonga swinene lawa a ma ta chavelela Vaisrayele va khale ni Nandza lonkulu wa Yehovha, Yesu Kreste, kun’we ni malandza lama totiweke ya Yehovha ni vanghana va wona va “tinyimpfu tin’wana” namuntlha!—Yohane 10:16.
Yehovha A Nga Va Rivali Vanhu Vakwe
22. Yehovha u swi kandziyise njhani leswaku a a nga ta va rivala vanhu vakwe?
22 Esaya u ya emahlweni a vika marito ya Yehovha. U profeta leswaku Vaisrayele lava yisiweke evuhlongeni a va ta karhala ni ku heleriwa hi ntshembo. Esaya u ri: “Siyoni u hambete a ku: ‘Yehovha u ndzi siyile, Yehovha u ndzi rivele.’” (Esaya 49:14) Xana swi tano? Xana Yehovha u tshike vanhu vakwe a rivala hi vona? Tanihi muvulavuleri wa Yehovha, Esaya u ye emahlweni a ku: “Xana wansati a nga rivala n’wana loyi a n’wi an’wisaka lerova a nga n’wi tweli vusiwana n’wana wa khwiri rakwe? Vavasati lava va nga rivala, kambe mina a ndzi nge ku rivali.” (Esaya 49:15) Yoleyo i nhlamulo ya rirhandzu hakunene leyi humaka eka Yehovha! Ndlela leyi Xikwembu xi rhandzaka vanhu va xona ha yona yi tlula ndlela leyi manana a rhandzaka n’wana wakwe ha yona. U tshama a ri karhi a anakanya hi vanhu vakwe lava tshembekaka. U va tsundzuka onge hi loko mavito ya vona ma tsariwe eswandleni swakwe: “Waswivo! Ndzi ku kovotle eswandleni swa mina. Marhangu ya wena ma le mahlweni ka mina nkarhi hinkwawo.”—Esaya 49:16.
23. Pawulo u va khutaze njhani Vakreste leswaku va tiyiseka leswaku Yehovha a nge pfuki a va rivarile?
23 Epapileni rakwe leri a ri tsaleleke Vagalatiya, muapostola Pawulo u khutaze Vakreste a ku: “Hi nga tshiki ku endla leswi nga swinene, hikuva hi nguva leyi faneleke hi ta tshovela loko hi nga karhali.” (Vagalatiya 6:9) U tsalele Vaheveru marito lawa ma khutazaka: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona.” (Vaheveru 6:10) Hi nga tshuki hi anakanya leswaku Yehovha u rivale vanhu vakwe. Ku fana na Siyoni wa khale, Vakreste va ni xivangelo lexinene xa ku tsaka, va rindzela Yehovha hi ku lehisa mbilu. U wu namarhela swinene ntwanano wakwe kun’we ni switshembiso swa yena.
24. Muti wa Siyoni a wu ta pfuxiwa hi ndlela yihi, naswona hi swihi swivutiso leswi a wu ta swi vutisa?
24 Hi nomu wa Esaya, Yehovha u nyikela nchavelelo wun’wana. Lava “hirimuxaka [Siyoni],” ku nga Vababilona kumbe Vayuda lava gwineheke, se a va fana ni timbyana to pfumala meno. “Vana” va Siyoni, ku nga Vayuda lava yisiweke evuhlongeni lava tshameke va tshembekile eka Yehovha, “va hatlisile.” A va ta ‘hlengeletana.’ Loko va tlhelele eYerusalema, Vayuda lava vuyeke a va ta va swikhaviso swa ntsindza wa vona, ku fana ni “mutekiwa” la ambaleke “swin’wetsin’wetsi.” (Esaya 49:17, 18) Tindhawu ta le Siyoni a ti ‘onheteriwile.’ Anakanya ndlela leyi muti lowu wu hlamaleke ha yona loko wu ve ni vaaka-tiko vo tala swinene hi ku copeta ka tihlo lerova vutshamo bya wona byi sala byi kala ni vuphelo bya marha. (Hlaya Esaya 49:19, 20.) Handle ko tipfinyinga, muti lowu wu lave ku tiva lomu vana lava hinkwavo va pfaka kona: “Kunene embilwini ya wena u ta ku, ‘I mani loyi a ndzi tswaleleke lava, hikuva ndzi wansati la pfumatiweke vana, la nga mhika, ndzi ye evukhumbini ni ku va mukhotsiwa? Loko ku ri lava, i mani loyi a va kuriseke? Waswivo! Mina a ndzi sele ndzi ri ndzexe. Lava—a va ri kwihi?’” (Esaya 49:21) Vona xiyimo lexi tsakisaka swonghasi xa muti wa Siyoni lowu eku sunguleni a wu ri mhika!
25. I ku vuyeteriwa kwihi loku Vaisrayele va moya va veke na kona eminkarhini ya manguva lawa?
25 Marito lawa ma hetisekile ni le nkarhini wa hina. Emalembeni ya mangava ya nyimpi yo sungula ya misava, Vaisrayele va moya va nghene enguveni ya ku onheteriwa ni ya vuhlonga. Kambe va vuyeteriwile va sungula ku hanya eparadeyisini ya moya. (Esaya 35:1-10) Ku fana ni muti lowu tshameke wu onheteriwa lowu hlamuseriweke hi Esaya, a va tsakile—hi ndlela yo fanekisela—loko va tikuma va rhendzeriwe hi vagandzeri va Yehovha lava tsakeke ni lava hisekaka.
“Xikombiso Eka Vanhu”
26. Hi byihi vukongomisi lebyi Yehovha a byi nyikeke vanhu vakwe lava ntshunxiweke?
26 Hi ndlela ya vuprofeta, Yehovha u hlamusele Esaya hi ta nkarhi lowu vanhu va Yena a va ta ntshunxiwa ha wona eBabilona. Xana a va ta byi kuma vukongomisi bya Xikwembu? Yehovha u hlamurile a ku: “Waswivo! Ndzi ta tlakusela voko ra mina ehenhla ka matiko ni le vanhwini ndzi ta tlakusa xikombiso xa mina. Va ta tisa vana va wena exifuveni, va ta rhwala vana va wena va vanhwanyana hi katla.” (Esaya 49:22) Loko vuprofeta lebyi byi hetiseka ro sungula, muti wa Yerusalema, lowu khale a wu ri ntsindza wa hulumendhe ni xitiko xa tempele ya Yehovha, wu ve “xikombiso” xa Yehovha. Hambi ku ri vanhu lava tlakukeke ni va matimba va matiko man’wana, vo tanihi “tihosi” ni “tihosana,” va pfune Vaisrayele loko va khoma ndlela va tlhelela kona. (Esaya 49:23a) Tihosi ta le Peresiya, ku nga Korexe na Atazekiseki Longimanus ni mindyangu ya tona va ve van’wana va vapfuni va vona. (Ezra 5:13; 7:11-26) Nakambe marito ya Esaya ma tirha ni hi ndlela yin’wana.
27. (a) Malunghana ni ku hetiseka lokukulu ka vuprofeta, hi xihi “xikombiso” lexi vanhu a va ta khitikanela eka xona? (b) Ku ta endleka yini loko matiko hinkwawo ma boheka ku titsongahatela vulawuri bya Mesiya?
27 Esaya 11:10 yi vulavula hi “xikombiso eka vanhu.” Muapostola Pawulo u tirhise marito lawa eka Kreste Yesu. (Varhoma 15:8-12) Kutani ku hetiseka lokukulu ka vuprofeta lebyi ku komba leswaku Yesu ni vafumi-kulobye lava totiweke hi moya i “xikombiso” xa Yehovha lexi vanhu va khitikanelaka eka xona. (Nhlavutelo 14:1) Hi nkarhi lowu faneleke, vanhu hinkwavo va le misaveni—hambi ku ri vafumi va namuntlha—va ta boheka ku titsongahatela vulawuri bya Mesiya. (Pisalema 2:10, 11; Daniyele 2:44) Vuyelo byi ta va byihi ke? Yehovha u ri: “U ta tiva leswaku hi mina Yehovha, loyi lava va ndzi tshembaka va nga ta ka va nga khomiwi hi tingana ha yena.”—Esaya 49:23b.
“Sweswi Ku Ponisiwa Ka Hina Ku Le Kusuhi Swinene”
28. (a) Yehovha u tlhele a tirhisa marito wahi lama tiyisekisaka leswaku vanhu vakwe a va ta ntshunxiwa? (b) Hi yihi mhaka yin’wana leyi Yehovha a ha tiboheke ha yona malunghana ni vanhu vakwe?
28 Van’wana lava a va ri evuhlongeni eBabilona va nga ha va va tivutisile va ku, ‘Xana Israyele u ta ntshunxiwa hakunene?’ Yehovha u angule xivutiso xexo hi ku vutisa a ku: “Xana lava tekiweke va nga tekiwa eka munhu la nga ni matimba, kumbe, xana ntlawa wa makhumbi ya muxanisi wu nga baleka?” (Esaya 49:24) Nhlamulo i ina. Yehovha u va tiyisekisile a ku: “Hambi ku ri ntlawa wa makhumbi ya munhu wa matimba wu ta tekiwa, naswona lava ana va tekiweke hi muxanisi va ta baleka.” (Esaya 49:25a) Vona xitiyisekiso lexonghasi! Ku tlula kwalaho, vunene bya Yehovha eka vanhu vakwe byi fambisane ni ku tiboha ka yena leswaku u ta va sirhelela. Hi marito lama nga jikajikiki, u te: “Un’wana ni un’wana loyi a kanetanaka na n’wina, mina ndzi ta kanetana na yena, naswona ndzi ta ponisa vana va n’wina.” (Esaya 49:25b) Ni sweswi wa ha tibohe ku endla tano. Hilaha ku tsariweke hakona eka Zakariya 2:8, Yehovha u byela vanhu vakwe a ku: “Loyi a mi khumbaka u khumba ndzololo ya tihlo ranga.” Kunene, sweswi hi le nkarhini wa vunene, laha vanhu emisaveni hinkwayo va ha riki ni nkarhi wa ku khitikanela eSiyoni wa moya. Kambe nkarhi wolowo wa vunene wu ta hela.
29. Hi byihi vumundzuku byo chavisa bya lava a va ala ku yingisa Yehovha?
29 A ku ta humelela yini hi lava va tipfalaka tindleve, va nga lavi ku yingisa Yehovha, ni lava va cinisaka vagandzeri vakwe gija? U ri: “Lava va ku xanisaka ndzi ta va dyisa nyama ya vona; va ta dakwa hi ngati ya vona onge i vhinyo yo tsokombela.” (Esaya 49:26a) Ntshembo wa vona a wu ta yimberiwa ehansi! Vakaneti vo tano lava alaka ku byeriwa a va ta khawula ku nga ri khale. A va ta herisiwa. Kutani Yehovha a a ta voniwa a ri yena Muponisi, hikwalaho ka ku ponisa vanhu vakwe ni hi ku lovisa valala va vona. “Nyama hinkwayo yi fanele ku tiva leswaku mina, Yehovha, ndzi Muponisi wa wena ni Mukutsuri wa wena, Lowa Matimba wa Yakobe.”—Esaya 49:26b.
30. Hi yihi mintirho leyi Yehovha a yi endleke leswaku a ponisa vanhu vakwe, naswona wa ha ta endla yini?
30 Marito wolawo ma sungule ku tirha loko Yehovha a tirhise Korexe leswaku a ntshunxa vanhu Vakwe evuhlongeni le Babilona. Ma tirhe hi ndlela leyi fanaka hi 1919, loko Yehovha a tirhisa N’wana wakwe la vekiweke exiluvelweni, Yesu Kreste, leswaku a ntshunxa vanhu va Yena evuhlongeni bya moya. Hikwalaho, Bibele yi vula leswaku Yehovha na Yesu i vaponisi. (Tito 2:11-13; 3:4-6) Yehovha i Muponisi wa hina, kasi Yesu Mesiya i “Murhangeri Lonkulu” la vekiweke hi yena. (Mintirho 5:31) Ina, ya hlamarisa hakunene mintirho ya ku ponisa leyi Xikwembu xi yi endlaka hi ku tirhisa Yesu Kreste. Hikwalaho ka mahungu lamanene, Yehovha u ntshunxa vanhu va timbilu letinene evuhlongeni bya vukhongeri bya mavunwa. Hi ku tirhisa gandzelo ra nkutsulo, u va kutsula evuhlongeni bya xidyoho ni rifu. Hi 1919, u kutsule vamakwavo va Yesu evuhlongeni bya moya. Naswona enyimpini leyi taka yi tile ya Armagedoni, u ta kutsula ntshungu lowukulu wa vanhu lava tshembekaka, endzovisweni lowu nga ta wela vadyohi.
31. Vakreste va fanele va angurisa ku yini hileswi va kombiweke vunene bya Xikwembu?
31 Kutani i nkateko hakunene ku kombiwa vunene bya Xikwembu! Onge hinkwerhu ka hina hi nga wu tirhisa hi vutlhari nkarhi lowu wu amukelekaka. Naswona onge hi nga hiteka eminkarhini leyi ya xihatla, hi yingisa marito lawa Pawulo a ma tsaleleke Varhoma a ku: “Mi tiva nguva ya kona, leswaku ana se i nkarhi wo xalamuka evurhongweni, hikuva sweswi ku ponisiwa ka hina ku le kusuhi swinene ku tlula hi nkarhi lowu hi veke vapfumeri ha wona. Vusiku byi fambile swinene; siku ri tshinele. Hikokwalaho a hi hluvuleni mintirho ya munyama, hi ambala matlhari ya ku vonakala. A hi fambeni hi ku tenga tanihi loko ku ri nhlikanhi, hi nga yi eminkhubyeni ya huwa, hi nga tinyiketeli eku dakweni, eka rimbewu leri nga riki enawini ni le ka ku tikhoma ko biha, swin’we ni le ka madzolonga ni mavondzo. Kambe ambalani Hosi Yesu Kreste, naswona mi nga kunguhati malunghana ni ku navela ka nyama.”—Varhoma 13:11-14.
32. I xitiyisekiso xihi lexi vanhu va Xikwembu va nga na xona?
32 Yehovha u ta ya emahlweni a amukela lava va yingisaka xitsundzuxo xakwe. U ta va nyika matimba ni vuswikoti lebyi lavekaka bya ku hetisisa ntirho wa ku chumayela mahungu lamanene. (2 Vakorinto 4:7) Yehovha u ta tirhisa malandza yakwe hilaha a tirhisaka Yesu, Murhangeri wa wona hakona. U ta endla leswaku nomu wa wona “wu fana ni banga ro kariha” leswaku va fikelela timbilu ta lava titsongahataka hi rungula ra mahungu lamanene. (Matewu 28:19, 20) U ta sirhelela vanhu vakwe “endzhutini wa voko rakwe.” Ku fana ni “nseve lowu lotiweke,” va ta fihliwa “enkotlotweni wakwe.” Ina, Yehovha a nge va tshiki vanhu vakwe!—Pisalema 94:14; Esaya 49:2, 15.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a “Handle ko kanakana, Sathana loyi a a swi tiva leswaku Yesu i N’wana wa Xikwembu, ni loyi a ku profetiwe leswaku u ta n’wi pfotlosa nhloko (Gn 3:15) u humese malwelo yakwe hinkwawo leswaku a lovisa Yesu. Kambe loko ntsumi Gabriyele yi tivisa ta ku tikiwa ka Yesu hi Mariya, yi n’wi byele yi ku: ‘Moya lowo kwetsima wu ta ta ehenhla ka wena, naswona matimba ya La nge Henhla-henhla ma ta ku funengeta. Hikwalaho ka sweswo lexi nga ta velekiwa na xona xi ta vuriwa lexo kwetsima, N’wana wa Xikwembu.’ (Lk 1:35) Yehovha u sirhelele N’wana wa yena. Matshalatshala ya ku lovisa Yesu loko a ha ri ricece a ma humelelanga.”—Insight on the Scriptures, Vholumo 2, tluka 868, leyi kandziyisiweke hi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 139]
Mesiya u fana ni “nseve lowu lotiweke” lowu nga enkotlotweni wa Yehovha
[Xifaniso lexi nga eka tluka 141]
Mesiya u ve “ku vonakala ka matiko”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 147]
Rirhandzu leri Xikwembu xi rhandzaka vanhu va xona ha rona ri tlula leri manana a rhandzaka n’wana wakwe