Ndzima Ya Vumakumembirhi-nharhu
Tshamani Mi Langutele Yehovha
1, 2. (a) Xana Esaya ndzima 30 yi tamele yini? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa sweswi?
EKA Esaya ndzima 30, hi hlaya hi ta ku avanyisa kun’wana ka Xikwembu, eka lavo biha. Nilokoswiritano, xiyenge lexi xa vuprofeta bya Esaya xi kombisa timfanelo tin’wana leti tsakisaka ta Yehovha. Entiyisweni, timfanelo ta Yehovha ti hlamuseriwa khwatsi lerova hi nga vula leswaku hi kota ku vona vukona bya yena lebyi chavelelaka, hi twa rito rakwe leri kongomisaka ni ku twa ku khumbiwa hi yena loku hanyisaka.—Esaya 30:20, 21, 26.
2 Hambiswiritano, vavanuna va le tikweni ra Esaya, vaaki lava gwineheke va Yuda, va ala ku tlhelela eka Yehovha. Ematshan’weni ya sweswo, va tshemba munhu. Yehovha u titwisa ku yini hi sweswo? Naswona, xana xiyenge lexi xa vuprofeta bya Esaya xi va pfunisa ku yini Vakreste namuntlha leswaku va tshama va langutele Yehovha? (Esaya 30:18) A hi kambisiseni mhaka leyi.
Vuphukuphuku Ni Khombo
3. Hi rihi kungu leri paluxiwaka hi Yehovha?
3 Ku ringana nkarhi wo karhi varhangeri va tiko ra Yuda a va ri karhi va boha kungu ra le xihundleni ra ku papalata ku nghena ejokweni ra Asiriya. Hambiswiritano, Yehovha a a lo va nhwii! Sweswi u paluxa kungu ra vona: “‘Khombo eka vana vo sihalala,’ ku vula Yehovha, ‘lava voyameleke eku hetisiseni ka makungu, ku nga ri ya mina; ni ku chulula leswi cheriwaka egandzelweni, ku nga ri hi moya wa mina, leswaku va tlhandleka xidyoho ehenhla ka xidyoho; lava va sukaka va rhelela aEgipta.’”—Esaya 30:1, 2a.
4. Xana vanhu va Xikwembu lava xandzukeke va ri veke njhani tiko ra Egipta exikhundlheni xa Xikwembu?
4 Varhangeri lava va bohaka kungu va hlamala ngopfu loko va twa ku paluxiwa ka kungu ra vona! Ku ya aEgipta hi xikongomelo xo endla xinghana ni tiko leri i xiendlo xo biha ngopfu eka Asiriya; i ku xandzukela Yehovha Xikwembu. Enkarhini wa Hosi Davhida, tiko a ri tshembe Yehovha leswaku a va khokholo ra rona ni ku tumbela ‘endzhutini wa timpapa ta yena.’ (Pisalema 27:1; 36:7) Kutani va “tisirhelela hi khokholo ra Faro” naswona va “tumbela endzhutini wa Egipta!” (Esaya 30:2b) Va veke tiko ra Egipta exikhundlheni xa Xikwembu! A va nga deleli a vo arisa hakunene!—Hlaya Esaya 30:3-5.
5, 6. (a) Ha yini xinghana lexi endliweke na Egipta a xi ri xihoxo lexikulu? (b) Hi rihi riendzo ro sungula leri endliweke hi vanhu va Xikwembu leri kombisaka vuphukuphuku bya ku teka riendzo leri ro ya aEgipta?
5 Onge hi loko a lava ku kombisa leswaku leswi endliwaka hi Egipta ko va riendzo leri nga hleriwangiki, Esaya u nyika vuxokoxoko byin’wana. “Xileriso eka swiharhi swa le dzongeni: Etikweni ra maxangu ni ra swiyimo swo nonon’hwa, ra nghala ni yingwe leyi bongaka, ra mhiri ni nyoka ya ndzilo leyi hahaka, emakatleni ya timbhongolo va tlhandleka xuma xa vona, kasi eminhlaneni ya tikamela va tlhandleka timbuva ta vona.” (Esaya 30:6a) Swi le rivaleni leswaku riendzo leri ri hleriwe kahle. Vayimeri va hlele nxaxamelo wa tikamela ni timbhongolo, leti va ti rhwexeke nhundzu yo durha kutani va ya aEgipta, va tsemakanya emananga lama omeke lawa ma teleke tinghala ni tinyoka ta vuxungu. Eku heteleleni, vayimeri lava va fika lomu va yaka kona kutani va yisa rifuwo ra vona eka Vaegipta. Va xave nsirhelelo—kumbe hi nga ku a va tibyele sweswo. Hambiswiritano, Yehovha u te: “A va nge pfuni nchumu evanhwini. Vaegipta i vuhava ntsena, a va nge pfuni nchumu. Hikokwalaho ndzi vitane loyi ndzi ku: ‘Rahava—va lo tshama va ku whii!’” (Esaya 30:6b, 7) “Rahava,” lowa “xivandzana xa le lwandle,” u fanekisela Egipta. (Esaya 51:9, 10) U tshembise hinkwaswo kambe a nga endlanga nchumu. Xinghana xa tiko ra Yuda swin’we na yena a xi ri xihoxo xo chavisa.
6 Loko Esaya a hlamusela riendzo ra vayimeri, vayingiseri vakwe va nga ha va va tsundzuke riendzo leri fanaka leri endliweke emasikwini ya Muxe. Vatata wa vona va fambe “emananga lamakulu ni lama chavisaka.” (Deteronoma 8:14-16) Hambiswiritano, esikwini ra Muxe, Vaisrayele a va huma aEgipta, evukhumbini. Sweswi vayimeri va ye aEgipta kutani va va ehansi ka vulawuri bya kona. Kunene i vuphukuphuku lebyikulu! Hina hi nga tshuki hi endla xiboho xo tano xo biha, hi tshika ntshunxeko wa hina wa moya hi nghena evuhlongeni!—Ringanisa Vagalatiya 5:1.
Ku Kanetiwa Ka Rungula Ra Muprofeta
7. Ha yini Yehovha a endle leswaku Esaya a tsala xitsundzuxo xakwe lexi yaka etikweni ra Yuda?
7 Yehovha u byele Esaya leswaku a tsala rungula leri a a ha ku ri vula leswaku ri “ta tirha enkarhini lowu taka, byi va vumbhoni hilaha ku nga riki na makumu.” (Esaya 30:8) Mhaka ya ku venga ka Yehovha ku rhangisa xinghana ni vanhu ematshan’weni ya ku titshega hi Yena a yi fanele yi tsariwa leswaku switukulwana swa nkarhi lowu taka swi ta vuyeriwa—ku katsa ni xitukulwana xa hina namuntlha. (2 Petro 3:1-4) Kambe a ku ri ni xilaveko xa xihatla xa rungula leri tsariweke. “I vanhu lava xandzukaka, vana lava nga riki na ntiyiso, vana lava nga swi lavangiki ku yingisa nawu wa Yehovha.” (Esaya 30:9) Vanhu va ale ndzayo ya Xikwembu. Hikwalaho, a yi fanele yi tsariwa ehansi leswaku endzhaku ka nkarhi va nga kaneti leswaku va xi kumile xitsundzuxo lexi faneleke.—Swivuriso 28:9; Esaya 8:1, 2.
8, 9. (a) Xana varhangeri va tiko ra Yuda va ringete ku onha vaprofeta va Yehovha hi ndlela yihi? (b) Esaya u swi kombisise ku yini leswaku a a nga chavi?
8 Sweswi Esaya u nyika xikombiso xa ku xandzuka ka vanhu. Va “[byele] lava va vonaka va ku, ‘Mi nga tshuki mi vona,’ ni le ka lava nga ni swivono va ku, ‘Mi nga tshuki mi va ni swivono swa swilo leswi kongomeke eka hina. Hi byeleni leswo nandziha; vanani ni swivono swa swilo swa vuxisi.’” (Esaya 30:10) Hi ku lerisa vaprofeta vo tshembeka leswaku va tshika ku vula leswi “kongomeke,” kumbe leswi nga ntiyiso, kambe ematshan’weni ya sweswo va vula leswo “nandziha” ni swa “vuxisi,” kumbe swa mavunwa, varhangeri va tiko ra Yuda va kombise leswaku va lava tindleve ta vona ti nyangalatiwa. A va lava ku dzunisiwa ku nga ri ku soriwa. Hi ku vona ka vona, muprofeta un’wana ni un’wana loyi a a nga swi lavi ku profeta hi ku ya hi ndlela leyi va yi tsakelaka a a fanele ‘a hambuka endleleni; a kendluka endleleni.’ (Esaya 30:11a) A a fanele a vula swilo leswi nyangalataka tindleve kumbe a pfala nomu a nga chumayeli!
9 Vakaneti va Esaya va ye emahlweni va ku: “Herisani Mukwetsimi wa Israyele hikwalaho ka hina ntsena.” (Esaya 30:11b) Esaya a a fanele ku tshika ku vulavula hi vito ra Yehovha, “Mukwetsimi wa Israyele”! Xithopo lexi a xi nga va tsakisi hikuva mimpimanyeto ya Yehovha leyi tlakukeke a yi paluxa xiyimo xa vona lexi khomisaka tingana. Xana Esaya u titwise ku yini? U te: “Mukwetsimi wa Israyele u te.” (Esaya 30:12a) Handle ko kanakana, Esaya u vule marito lawa vakaneti vakwe a va nga lavi ku ma twa. A nga kalanga a chava. Kunene i xikombiso lexinene eka hina! Loko ku tiwa emhakeni ya ku twarisa rungula ra Xikwembu, Vakreste a va fanelanga va landzula xiyimo xa vona. (Mintirho 5:27-29) Ku fana na Esaya, va hambeta va huwelela va ku: ‘Yehovha u te’!
Vuyelo Bya Ku Xandzuka
10, 11. Xana vuyelo bya ku pfukela ka tiko ra Yuda byi ve byihi?
10 Tiko ra Yuda ri ale rito ra Xikwembu, ri tshembe mavunwa kutani ri titshega hi “leswo gombonyoka.” (Esaya 30:12b) Xana vuyelo byi ve byihi? Ematshan’weni ya leswaku Yehovha a tshika xiyimo lexi rhandziwaka hi tiko, u herise tiko leri! Sweswo swi endleke hi xitshuketa, hi ku hetiseka, hilaha Esaya a swi kandziyiseke hakona hi ku tirhisa xikombiso. Ku xandzuka ka tiko leri ku fane ni “xiphemu lexi phemekeke lexi nga ekusuhi ni ku wa, ku kukumuka erirhangwini leri tlakukeke, ku wa loku ku nga taka hi xitshuketa, hi xinkarhana.” (Esaya 30:13) Tanihi leswi ku kukumuka erirhangwini ku nga vangaka leswaku ri hetelela hi ku wa, hikwalaho ku xandzuka loku andzaka ka vanghana va Esaya ku wise tiko.
11 Esaya u tirhise xifaniso xin’wana ku kombisa vukulu bya ndzoviso lowu taka: “Kunene ri ta fayiwa ku fana ni ku fayiwa ka khuwana lerikulu ra vavumbi, ri pfotloseriwa ri nga tsetseleriwi, lerova exikarhi ka swiphemu-phemu swa rona leswi pfotlosiweke a ku nge kumiwi xiphemu xa vumba xo hlengeleta ndzilo exitikweni kumbe ku ka mati laha ku nga ni ndzhope.” (Esaya 30:14) Ku lovisiwa ka tiko ra Yuda ku ve kukulu lerova a ku salanga nchumu xa nkoka—hambi ku ri xipetlu lexi nga kotaka ku nusa nkuma exitikweni kumbe xo ka mati laha ku nga ni ndzhope. Ma ve makumu lama khomisaka tingana! Ku lovisiwa loku taka ka lava va xandzukelaka vugandzeri bya ntiyiso namuntlha, ku ta va ka xitshuketa naswona ku ta hetiseka hi ndlela leyi fanaka.—Vaheveru 6:4-8; 2 Petro 2:1.
Ku Ariwa Ka Leswi A Swi Tshembiseke
12. Xana vanhu va tiko ra Yuda a va ta ku papalatisa ku yini ku lovisiwa?
12 Kambe, eka vayingiseri va Esaya, ndzoviso a wu papalateka. Ndlela yo baleka a yi ri kona. Muprofeta u hlamusele hi ndlela leyi: “Yehovha, Hosi leyi Lawulaka, Mukwetsimi wa Israyele, u te: ‘Mi ta ponisiwa loko mi vuya, mi ta wisa. Matimba ya n’wina ma ta va ya ku pfumala ku kavanyetiwa ni ya ku tshembeka.’” (Esaya 30:15a) Yehovha a a tiyimiserile ku ponisa vanhu vakwe—loko va kombisa ripfumelo hi ku “wisa,” kumbe hi ku tshika ku tikarhatela ku kuma ku pona hi ku endla xinghana ni vanhu, ni hi “ku pfumala ku kavanyetiwa,” kumbe ku kombisa ku tshemba matimba ya Xikwembu lama sirhelelaka hi ku ka va nga chavi. Esaya u byele vanhu a ku: “Kambe a mi swi rhandzanga.”—Esaya 30:15b.
13. Xana varhangeri va tiko ra Yuda va tshembele eka yini, naswona xana ntshembo wolowo wa vona a wu fanerile?
13 Kutani Esaya u hlamusele a ku: “Mi ye emahlweni mi ku: ‘E-e, kambe hi ta baleka hi tihanci!’ Hi yona mhaka leyi mi nga ta baleka. ‘Naswona hi ta gada tihanci ta rivilo!’ Hi yona mhaka leyi lava va mi hlongorisaka va nga ta va ni rivilo lerikulu.” (Esaya 30:16) Vanhu va tiko ra Yuda a va ehleketa leswaku tihanci ta rivilo, ematshan’weni ya Yehovha, hi tona leti ti nga ta va ponisa. (Deteronoma 17:16; Swivuriso 21:31) Hambiswiritano, ntshembo wa vona a wu ta va wa hava hikuva valala va vona a va ta va hlula, hilaha muprofeta a vuleke ha kona. Hambi ku ri ku tala ka vona a ku nga ta va pfuna. “Vanhu va 1 000 va ta rhurhumela hikwalaho ka ku tshinya ka munhu un’we; hikwalaho ka ku tshinya ka vanhu va ntlhanu mi ta baleka.” (Esaya 30:17a) Mavuthu ya tiko ra Yuda a ma ta chava kutani ma baleka loko ku huwelela valala vo ringana xandla xin’we ntsena.a Eku heteleleni, a ku ta sala masalela ntsena, ma sala ma ri woxe, “ku fana ni mhandzi ehenhla ka ntshava ni ku fana ni xikombiso exitsungeni.” (Esaya 30:17b) Hi ku vula ka vuprofeta lebyi, loko muti wa Yerusalema wu lovisiwa hi 607 B.C.E., ku pone masalela ntsena.—Yeremiya 25:8-11.
Nchavelelo Eku Soriweni
14, 15. Hi wihi nchavelelo lowu nyikeriwaka hi marito ya Esaya 30:18 eka vaaki va tiko ra Yuda eminkarhini ya khale ni le ka Vakreste va ntiyiso namuntlha?
14 Loko marito lawa yo tika ma ha twala etindleveni ta lava va yingiseke Esaya, mongo wa rungula rakwe wu hundzukile. Nxungeto wa khombo wu siviwe hi switshembiso swa ku katekisiwa. “Hikokwalaho Yehovha u ta tshama a langutele ku mi komba tintswalo, kutani u ta suka a yima a mi komba tintswalo. Hikuva Yehovha i Xikwembu xa vuavanyisi. Va tsaka hinkwavo lava tshamaka va n’wi languterile.” (Esaya 30:18) Mawaku marito lama khutazaka swonghasi! Yehovha i Tatana wa tintswalo loyi a lavaka ku pfuna vana va yena. U tsakela ku kombisa tintswalo.—Pisalema 103:13; Esaya 55:7.
15 Marito lawa ma tiyisaka nhlana ma tirhile eka masalela ya tiko ra Yuda lawa hi tintswalo ma pfumeleriweke ku pona ku lovisiwa ka Yerusalema hi 607 B.C.E., ni van’wana va nga ri vangani lava tlheleleke eTikweni leri Tshembisiweke hi 537 B.C.E. Hambiswiritano, marito ya muprofeta ma tlhela ma chavelela Vakreste namuntlha. Ma hi tsundzuxa leswaku Yehovha u ta “suka a yima” a hi wisisa, a herisa misava leyi yo biha. Vagandzeri vo tshembeka va nga tiyiseka leswaku Yehovha—“Xikwembu xa vuavanyisi”—a nge pfumeli leswaku misava ya Sathana yi engeteleriwa siku rin’we eka lawa yi pimeriweke wona. Hikwalaho, “lava tshamaka va n’wi languterile” va ni swivangelo swo tsaka.
Yehovha U Chavelela Vanhu Vakwe Hi Ku Hlamula Swikhongelo
16. Xana Yehovha u va chavelela njhani lava heleke matimba?
16 Kambe, van’wana va nga ha titwa va hela matimba hikwalaho ka leswi ku ponisiwa ku nga fikangiki hi ndlela leyi a va yi languterile. (Swivuriso 13:12; 2 Petro 3:9) Onge va nga chaveleriwa hi marito lama landzelaka ya Esaya, lama kombisaka xiyenge xo hlawuleka xa vumunhu bya Yehovha. “Loko vanhu va le Siyoni va ta tshama eYerusalema, a wu nge rili nikatsongo. Kunene u ta ku komba tintswalo loko a twa xirilo xa wena; entiyisweni loko a xi twa u ta ku hlamula.” (Esaya 30:19) Esaya u kombise rirhandzu emaritweni lawa hi ku tshika ku tirhisa vunyingi lebyi nge “n’wina” eka ndzimana 18, a tirhisa vun’we lebyi nge “wena” eka ndzima 19. Loko Yehovha a chavelela lava tshikileriwaka, u va pfuna ha un’we-un’we. Tanihi leswi a nga Tatana, a nga n’wi vutisi n’wana la heleke matimba a ku, ‘Ha yini u nga tiyi matimba ku fana ni makwenu?’ (Vagalatiya 6:4) Ematshan’weni ya sweswo, u yingisa un’wana ni un’wana hi vukheta. Entiyisweni, “loko a xi twa [xirilo] u ta . . . hlamula.” Mawaku marito lama khutazaka swonghasi! Lava va heleke matimba va nga tiyisiwa swinene loko va khongela eka Yehovha.—Pisalema 65:2.
Twana Rito Ra Xikwembu Leri Kongomisaka Hi Ku Hlaya Rito Ra Xona
17, 18. Xana Yehovha u nyika nkongomiso hi ndlela yihi hambi ku ri eminkarhini ya maxangu?
17 Loko Esaya a ya emahlweni ni marito yakwe, u tsundzuxe vayingiseri vakwe leswaku ntshikilelo a wa ha ta. Eka vona “maxangu ma va xinkwa ni ntshikilelo wu va mati.” (Esaya 30:20a) Maxangu ni ntshikilelo lowu a va ta va na wona loko va hlaseriwa a wu ta toloveleka ku fana ni xinkwa ni mati. Hambiswiritano, Yehovha a a swi lunghekerile ku lamulela vanhu va timbilu letinene. “Muleteri wa n’wina Lonkulu a nge he tifihli naswona mahlo ya n’wina ma ta va mahlo lama vonaka Muleteri Lonkulu wa n’wina. Tindleve ta n’wina ti ta twa rito endzhaku ka n’wina ri ku: ‘Ndlela hi leyi. Fambani hi yona,’ loko mo tshuka mi ya exineneni kumbe mi tshuka mi ya eximatsini.”—Esaya 30:20b, 21.b
18 Yehovha hi yena “Muleteri . . . Lonkulu.” A nga kona mudyondzisi la fanaka na yena. Kambe, xana vanhu va n’wi ‘vona’ ni ku n’wi “twa” hi ndlela yihi? Yehovha u tipaluxa hi ku tirhisa vaprofeta va yena, lava marito ya vona ma tsariweke eBibeleni. (Amosi 3:6, 7) Namuntlha, loko vagandzeri vo tshembeka va hlaya Bibele, swi fana ni loko rito ra Xikwembu leri kotisaka ra tatana ri va byela ndlela leyi va faneleke va famba ha yona ni ku va khutaza leswaku va lulamisa ndlela leyi va tikhomaka ha yona leswaku va ta famba eka yona. Mukreste un’wana ni un’wana u fanele a yingisa khwatsi loko Yehovha a vulavula hi ku tirhisa Bibele ni hi ku tirhisa tibuku leti sekeriweke eBibeleni leti lunghiseleriwaka hi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.” (Matewu 24:45-47) Onge un’wana ni un’wana a nga tikarhatela ku dyondza Bibele, hikuva ‘swi vula vutomi bya yena.’—Deteronoma 32:46, 47; Esaya 48:17.
Anakanya Hi Mikateko Ya Nkarhi Lowu Taka
19, 20. Hi yihi mikateko leyi nga ta kumiwa hi lava va yingisaka rito ra Muleteri Lonkulu?
19 Lava va yingiseke rito ra Muleteri Lonkulu a va ta fayetela swifaniso swa vona swa hava, va swi teka swi ri nchumu lowu nyenyetsaka. (Hlaya Esaya 30:22.) Kutani, vanhu volavo lava yingisaka a va ta kuma mikateko yo saseka. Yi hlamuseriwe hi Esaya, hilaha ku tsariweke hakona eka Esaya 30:23-26, ku nga vuprofeta lebyi nyanyulaka bya ku vuyeteriwa, lebyi hetisekeke ro sungula loko masalela ya tiko ra Yuda ma vuya hi le vukhumbini hi 537 B.C.E. Namuntlha, vuprofeta lebyi byi hi pfuna ku vona mikateko yo tsakisa leyi tisiwaka hi Mesiya malunghana ni paradeyisi ya moya ya sweswi ni Paradeyisi ya xiviri leyi taka.
20 “Kunene u ta nisa mpfula, a yi nisela mbewu ya wena leyi u yi byaleke emisaveni, ni xinkwa ku nga ntshovelo wa misava, lexi faneleke xi nona naswona xi va ni mafurha. Esikwini rero swifuwo swa wena swi ta dya emadyelweni yo pfuleka. Kutani tihomu ni timbhongolo leti rimaka misava ti ta dya furu leyi lungiweke hi leswo dzunga, leswi peperhiweke hi foxolo ni foroko.” (Esaya 30:23, 24) Xinkwa ‘xo nona lexi nga ni mafurha’—ku nga swakudya leswi fuweke—xi ta dyiwa hi vanhu siku ni siku. Tiko ri ta humesa mihandzu yo tala lerova hambi ku ri swiharhi swi ta vuyeriwa. Swifuwo swi ta dyisiwa “furu leyi lungiweke hi leswo dzunga”—furu yo xawula leyi vekeriwaka minkarhi yo hlawuleka. Swakudya leswi swi ‘peperhiwile’—ku nga nchumu lowu hi ntolovelo wu endliwaka emaveleni lama nga ta dyiwa hi vanhu. Kunene Esaya u nyika vuxokoxoko lebyi tsakisaka ku kombisa ku fuwa ka mikateko ya Yehovha eka vanhu vo tshembeka!
21. Hlamusela ku hetiseka ka mikateko leyi nga ta ta.
21 “Ehenhla ka ntshava yin’wana ni yin’wana yo tlakuka ni le henhla ka xitsunga xin’wana ni xin’wana xo tlakuka ku fanele ku va ni swinambyana.” (Esaya 30:25a)c Esaya u nyike nhlamuselo leyinene leyi kandziyisaka ku hetiseka ka mikateko ya Yehovha. Mati a ma nga ta kayivela—ku nga nchumu wa risima lowu a wu ta khuluka eka ntshava yin’wana ni yin’wana ku nga ri etimbaleni ntsena, “ehenhla ka ntshava yin’wana ni yin’wana yo tlakuka ni le henhla ka xitsunga xin’wana ni xin’wana xo tlakuka.” Ina, ndlala a yi nga ha ta va kona. (Pisalema 72:16) Ku tlula kwalaho, muprofeta u yise nyingiso eka swilo leswi tlakukeke ku tlula ni tintshava. “Ku vonakala ka n’weti lowu thwaseke ku fanele ku fana ni ku vonakala ka dyambu leri vangamaka; ni ku vonakala loku vangamaka ka dyambu ku ta ku tlula ka nkombo, ku fana ni ku vonakala ka masiku ya nkombo, esikwini leri Yehovha a bohelelaka vanhu vakwe lava tshovekeke, a horisaka ni mbanga ya nkhavi wakwe.” (Esaya 30:26) Mawaku ku chaputa loku nyanyulaka ka vuprofeta lebyi byo saseka! Ku vangama ka Xikwembu ku ta hatima hi ntamu. Mikateko leyi nga ta kumiwa hi vagandzeri vo tshembeka va Xikwembu yi ta swi tlula ekule—ka nkombo—leswi va tshameke va langutana na swona.
Ku Avanyisa Ni Ntsako
22. Loko ku langutiwa mikateko leyi nga ta kumiwa hi lavo tshembeka, xana Yehovha u ta endla yini hi lavo biha?
22 Mongo wa rungula ra Esaya wa cinca nakambe. “Waswivo,” u vule marito wolawo onge hiloko a lava ku koka nyingiso wa vayingiseri vakwe. “Vito ra Yehovha ri huma ekule, ra hisa hi ku hlundzuka kakwe ni mapapa yo tika. Loko ku ri milomu yakwe, yi tele xigwevo, ririmi ra yena ri kotisa ndzilo lowu lovisaka.” (Esaya 30:27) Ku fikela sweswi, Yehovha a a nga si ri teka goza, u tshike valala va vanhu va yena leswaku va famba hi ndlela ya vona. Sweswi wa tshinela—ku fana ni ku dzindza ka tilo loku tshinelaka hakatsongo-tsongo—leswaku a ta avanyisa. “Moya wakwe wu fana ni xinambyana xa mati yo tala lama fikaka enhan’wini, leswaku a hlunguhla matiko hi sefo leyi nga pfuniki nchumu; ni tomu leri tsendzelekisaka munhu ri ta va etinhlayeni ta vanhu.” (Esaya 30:28) Valala va vanhu va Xikwembu a va rhendzeriwe hi “xinambyana xa mati yo tala,” va hlakahliwe va ‘hlunguhliwa hi sefo,’ ni ku lawuriwa hi “tomu.” A va ta lovisiwa.
23. I yini lexi vangaka “ku tsaka ka mbilu” eka Vakreste namuntlha?
23 Nakambe mongo wa rungula ra Esaya wa cinca loko a hlamusela xiyimo xo tsakisa xa vagandzeri vo tshembeka lava siku rin’wana a va ta tlhelela etikweni ra rikwavo. “N’wina mi ta va ni risimu ro fana ni ra nivusiku loko munhu a tihlawulekisela nkhuvo, ku tsaka ka mbilu ko fana ni ka loyi a fambaka ni xitiringo a nghena entshaveni ya Yehovha, Ribye ra Israyele.” (Esaya 30:29) Vakreste va ntiyiso namuntlha va kuma “ku tsaka ka mbilu” loku fanaka, loko va anakanya hi ku avanyisiwa ka misava ya Sathana; ni hi nsirhelelo lowu va wu kumaka eka Yehovha, “Ribye ra . . . ku ponisa;” ni mikateko ya Mfumo leyi nga ta ta.—Pisalema 95:1.
24, 25. Xana vuprofeta bya Esaya byi ku kandziyise njhani ku tiyiseka ka ku avanyisiwa loku taka ka tiko ra Asiriya?
24 Endzhaku ka marito lawa ya ntsako, Esaya u tlhelele eka nhloko-mhaka ya ku avanyisa kutani a boxa loyi Xikwembu xi n’wi hlundzukeleke. “Yehovha u ta endla leswaku xindzhuti xa rito rakwe xi twiwa naswona u ta endla leswaku ku rhelela ka voko rakwe ku voniwa, eku hlundzukeni lokukulu ni ndzilo wo lovisa ni mpfula leyikulu ni xidzedze ni swihangu. Hikuva Asiriya u ta chava hikwalaho ka rito ra Yehovha; u ta n’wi ba hi nhonga.” (Esaya 30:30, 31) Hi nhlamuselo leyi yi twalaka, Esaya u kandziyise ku tiyiseka ka ku avanyisiwa ka tiko ra Asiriya hi Xikwembu. Entiyisweni, tiko ra Asiriya ri yime emahlweni ka Xikwembu kutani ra rhurhumela loko ri vona ‘voko rakwe leri rhelelaka’ ra ku avanyisa.
25 Muprofeta u ye emahlweni a ku: “Ku tlakuka kun’wana ni kun’wana ka nhonga yakwe yo ba leyi Yehovha a nga ta yi ehlisela ehenhla ka Asiriya, kunene ku ta fambisana ni swingomana ni tiharipa; entiyisweni hi tinyimpi ta ku tlakusiwa ka matlhari u ta lwa na vona. Hikuva Tofete wa yena u lulamisiwile ku sukela eminkarhini ya sweswi; naswona u lunghiseleriwe hosi. U endle nhulu ya yena yi va yikulu. Ndzilo ni tihunyi swi tele. Ku hefemula ka Yehovha, ka wu hisa ku fana ni xinambyana xa xivavula.” (Esaya 30:32, 33) Tofete, eNkoveni wa Hinomu, laha yi tirhisiwa tanihi ndhawu yo fanekisela, leyi pfurhaka ndzilo. Hi ku vula leswaku tiko ra Asiriya ri ta helela kona, Esaya u kandziyisa ndzoviso wa xitshuketa ni lowu hetisekeke, lowu wu nga ta wela tiko rero.—Ringanisa 2 Tihosi 23:10.
26. (a) Marito lawa Yehovha a ma vuleke ehenhla ka tiko ra Asiriya ma tirha njhani manguva lawa? (b) Xana Vakreste namuntlha va tshama va langutele Yehovha hi ndlela yihi?
26 Hambileswi rungula leri ro avanyisa a ri langutane ni tiko ra Asiriya, vuprofeta bya Esaya bya ha ri ni nhlamuselo yin’wana. (Varhoma 15:4) Hi ndlela yo fanekisela, Yehovha u ta tlhela a ta hi le kule a ta kukula, a hlunguhla ni ku lwisana ni lava va tshikilelaka vanhu vakwe. (Ezekiyele 38:18-23; 2 Petro 3:7; Nhlavutelo 19:11-21) Onge siku rero ri nga ta hi ku hatlisa! Hi nkarhi lowu fanaka, Vakreste va ri rindzele hi mahlo-ngati siku ra ku kutsuriwa. Va kuma matimba hi ku anakanyisisa hi marito ya risima lama tsariweke eka Esaya ndzima 30. Marito lawa ma khutaza malandza ya Xikwembu leswaku ma ri teka ri ri ra risima lunghelo ra xikhongelo, ma tikarhatela ku dyondza Bibele, ni ku anakanyisisa hi mikateko ya Mfumo leyi nga ta ta. (Pisalema 42:1, 2; Swivuriso 2:1-6; Varhoma 12:12) Hi ndlela yoleyo marito ya Esaya ma hi pfuna hinkwerhu leswaku hi tshama hi langutele Yehovha.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Xiya leswaku loko tiko ra Yuda a ri tshembekile, a ku ta va ku endleke swo hambana ni sweswo.—Levhitika 26:7, 8.
b Hi yona ntsena ndhawu leyi Yehovha a vuriwaka “Muleteri . . . Lonkulu” eBibeleni.
c Esaya 30:25b yi ri: “Esikwini ra ku dlaya lokukulu loko swihondzo swi wa.” Eku hetisekeni ko sungula, leswi swi nga ha va swi vule ku wa ka Babilona, loku pfuleke ndlela ya leswaku tiko ra Israyele ri kuma mikateko leyi profetiweke eka Esaya 30:18-26. (Vona ndzimana 19.) Swi nga ha tlhela swi vula ndzoviso wa Armagedoni, lowu nga ta endla leswaku mikateko leyi yi hetiseka hi ndlela leyikulu emisaveni leyintshwa.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 305]
Esikwini ra Muxe, Vaisrayele va baleke aEgipta. Esikwini ra Esaya, tiko ra Yuda ri ye aEgipta ri ya lava mpfuno
[Xifaniso lexi nga eka tluka 311]
“Ehenhla ka xitsunga xin’wana ni xin’wana xo tlakuka ku fanele ku va ni swinambyana”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 312]
Yehovha u ta ta “hi vukarhi bya yena ni hi mapapa lamakulu”