Ndzima Ya Vuntlhanu
Yehovha U Tsongahata Lava Titlakusaka
1, 2. Ha yini rungula ra vuprofeta ra Esaya leri yaka eka Vayuda ri hi khumba?
HI KU nyangatsiwa hi xiyimo xa Yerusalema na Yuda, muprofeta Esaya sweswi u hundzukela eka Yehovha Xikwembu, a ku: “U fularhele vanhu va wena, yindlu ya Yakobe.” (Esaya 2:6a) I yini lexi hlundzukiseke Xikwembu lerova xi fularhela vanhu lava xi tihlawuleleke vona leswaku va va “ndzhaka . . . yo hlawuleka”?—Deteronoma 14:2.
2 Xigwevo xa Esaya eka Vayuda va le nkarhini wakwe i mhaka leyi yi hi khumbaka swinene. Ha yini? Hikuva xiyimo xa Vujagana namuntlha xa fana swinene ni xa vanhu va le nkarhini wa Esaya, swin’we ni ku avanyisa loku Yehovha a ku twarisaka. Ku nyikela nyingiso eka leswi twarisiwaka hi Esaya swi ta hi pfuna ku twisisa khwatsi leswi Xikwembu xi swi solaka, swi tlhela swi hi pfuna ku papalata swiendlo leswi xi nga swi amukeriki. Kutani, hi ku langutela lokukulu, a hi kambisiseni rito ra Yehovha ra vuprofeta hilaha ri tsariweke hakona eka Esaya 2:6–4:1.
Va Nkhinsama Hi Vutikukumuxi
3. Hi xihi xihoxo xa vanhu varikwavo lexi Esaya a xi phofulaka?
3 Loko a phofula xihoxo xa vanhu varikwavo, Esaya u ri: “Va tele hi leswi humaka eVuxeni, naswona va endla masalamusi kukota Vafilisita, va taleriwe hi vana va vanhu vambe.” (Esaya 2:6b) Emalembeni ya kwalomu ka 800 lama hundzeke, Yehovha a a lerise vanhu vakwe lava hlawuriweke a ku: “U nga tshuki u tiendla la nga tengangiki hi xin’wana ni xin’wana xa swilo leswi, hikuva matiko lawa ndzi ma hlongolaka emahlweni ka n’wina ma tiendle lama nga tengangiki hi swilo leswi hinkwaswo.” (Levhitika 18:24) Malunghana ni lava a a va hlawurile leswaku va va ndzhaka yakwe yo hlawuleka, Yehovha u sindzise Balama ku vula a ku: “Ndza va vona ndzi ri ehenhla ka maribye, naswona ndza va vona ndzi ri ehenhla ka switsunga. Va hambeta va tshama kona va ri voxe va ri tiko, naswona a va tihlayi exikarhi ka matiko.” (Tinhlayo 23:9, 12) Kambe, hi siku ra Esaya vahlawuriwa lava va Yehovha va amukele swiendlo swo nyenyetsa swa matiko lawa a ma ri kusuhi na vona naswona va “tele hi leswi humaka eVuxeni.” Ematshan’weni ya ku kombisa ripfumelo eka Yehovha ni rito ra yena, va endla “masalamusi kukota Vafilisita.” Ku ri ni ku tihambanisa ni matiko, tiko ri “taleriwe” hi “vana va vanhu vambe”—handle ko kanakana a ku ri vanhu vambe lava ngheniseke swiendlo leswi nga riki na vukwembu eka vanhu va Xikwembu.
4. Ematshan’weni ya ku endla leswaku va nkhensa Yehovha, xana rifuwo ni ntamu wa mavuthu swi va khumbisa ku yini Vayuda?
4 Hi ku xiya ku humelela ka ikhonomi loku a ku ri kona ni ntamu wa mavuthu ya Yuda ehansi ka Hosi Uzhiya, Esaya u ri: “Tiko ra vona ri tele silivhere ni nsuku, ni xuma xa vona a xi na mpimo. Tiko ra vona ri tele tihanci, ni makalichi ya vona a ma na mpimo.” (Esaya 2:7) Xana vanhu va n’wi nkhensa Yehovha hikwalaho ka rifuwo rero ni ntamu wa mavuthu? (2 Tikronika 26:1, 6-15) Nikatsongo! Ematshan’weni ya sweswo, va tshemba rifuwo kutani va fularhela Xihlovo xa rona, ku nga Yehovha Xikwembu. Vuyelo byi ve byihi? “Tiko ra vona ri tele swikwembu leswi nga pfuniki nchumu. Va nkhinsamela ntirho wa mavoko ya munhu, lowu endliweke hi tintiho ta munhu. Munhu wa la misaveni wa nkhinsama, munhu u va exiyin’weni xa le hansi, naswona a wu nge pfuki u va rivalerile.” (Esaya 2:8, 9) Va fularhela Xikwembu lexi hanyaka kutani va nkhinsamela swifaniso swa hava leswi nga hanyiki.
5. Ha yini ku nkhinsamela swifaniso swa hava swi nga vuli xiendlo xo kombisa ku titsongahata?
5 Ku nkhinsama ku nga ha kombisa ku titsongahata. Kambe ku nkhinsamela swilo leswi nga hanyiki i ka hava, ku endla mugandzeri wa xifaniso xa hava a va “exiyin’weni xa le hansi,” swi n’wi yisa ehansi. Xana Yehovha a nga va rivalela njhani xidyoho xo tano? Xana vagandzeri lava va swifaniso swa hava va ta endla yini loko Yehovha a lava leswaku va tihlamulela?
‘Mahlo Lama Tikurisaka Ma Fanele Ma Va eXiyin’weni Xa Le Hansi’
6, 7. (a) Xana ku ta endleka yini hi lava va titlakusaka esikwini ra Yehovha ra ku avanyisa? (b) Xana Yehovha u humesa vukarhi byakwe ehenhla ka yini ni le ka mani?
6 Esaya u ya emahlweni a ku: “Nghena eribyeni u tifihla entshurini hikwalaho ka ku chaviseka ka Yehovha, ni ku tlakuka kakwe loku hlawulekeke.” (Esaya 2:10) Kambe ku hava ribye leri nga kotaka ku va sirhelela hi vukulu bya rona, naswona ku hava xisirhelelo lexi nga kotaka ku va fihla hi ku tiya ka xona, eka Yehovha, Lowa Matimba Hinkwawo. Loko a ta a ta avanyisa, “mahlo lama tikurisaka ya munhu wa la misaveni ma fanele ma va exiyin’weni xa le hansi, ni ku tlakuka ka vanhu ku fanele ku yisiwa ehansi; kutani Yehovha hi yexe u fanele ku tlakusiwa hi siku rero.”—Esaya 2:11.
7 “Siku ra Yehovha wa mavuthu” ra ta. Wu ta va nkarhi wa Xikwembu wa ku humesa vukarhi bya xona “le henhla ka mikedari hinkwayo ya Lebanoni leyi tlakukeke, leyi nge henhla ni le henhla ka mirhi hinkwayo leyikulu ngopfu ya Baxani; ni le henhla ka tintshava hinkwato leti tlakukeke ni le henhla ka switsunga hinkwaswo swo leha; ni le henhla ka xihondzo xin’wana ni xin’wana lexi tlakukeke ni le henhla ka rirhangu rin’wana ni rin’wana leri tiyisiweke; ni le henhla ka swikepe hinkwaswo swa Taraxixi ni le henhla ka mabyatso hinkwawo lama navelekaka.” (Esaya 2:12-16) Ina, nhlangano wun’wana ni wun’wana lowu simekiweke hi munhu leswaku a kombisa ku tikurisa kakwe naswona munhu un’wana ni un’wana la nga riki na vukwembu, u ta kamberiwa esikwini ra vukarhi bya Yehovha. Xisweswo, “ku tikurisa ka munhu wa la misaveni ku fanele ku va exiyin’weni xa le hansi, ni ku tlakuka ka vanhu ku fanele ku ya ehansi; Yehovha hi yexe u fanele ku tlakusiwa hi siku rero.”—Esaya 2:17.
8. Xana siku leri vuriweke ka ha ri emahlweni ra ku avanyisa ri tisa ku yini ehenhla ka Yerusalema hi 607 B.C.E.?
8 Siku leri vuriweke ka ha ri emahlweni ra ku avanyisa ri wele Vayuda hi 607 B.C.E., loko Hosi Nebukadnetsara wa le Babilona a lovise Yerusalema. Vaaki va kona va vone muti lowu va wu rhandzaka wu tshwa, miako ya wona leyikulu yi hirimuka, rirhangu ra wona lerikulu ri fayeteriwa. Tempele ya Yehovha yi hirimuxiwile. Rifuwo ra vona ni makalichi ya vona a swi vuli nchumu hi “siku ra Yehovha wa mavuthu.” Ku vuriwa yini hi swifaniso swa vona swa hava? Ku endleka leswi vuriweke hi Esaya: “Swikwembu leswi nga pfuniki nchumu swi ta nyamalala hi ku helela.” (Esaya 2:18) Vayuda—tihosana ni vavanuna va matimba—va yisiwa evukhumbini eBabilona. Yerusalema wu ta tshama wu nga ri na vaaki ku ringana malembe ya 70.
9. Xana xiyimo xa Vujagana xi fana njhani ni xa Yerusalema na Yuda esikwini ra Esaya?
9 Vona ndlela leyi xiyimo xa Vujagana xi fanaka ha yona ni xa Yerusalema ni xa Yuda esikwini ra Esaya! Kunene Vujagana byi hlakulele vuxaka lebyikulu ni matiko ya misava leyi. Byona i museketeri lonkulu wa Nhlangano wa Matiko naswona byi tate yindlu ya byona hi swifaniso swa hava ni swiendlo leswi nga fambisaniki ni Matsalwa. Valandzeri va byona va rhandza swilo leswi vonakaka naswona va tshembela eka ntamu wa mavuthu. Naswona, xana a va languti vafundhisi va vona tanihi lava faneriwaka hi xiyimo lexi tlakukeke, va va vitana hi swithopo ni mavito ya ndhuma? Kunene ku titlakusa ka Vujagana ku ta herisiwa. Kambe rini?
“Siku Ra Yehovha” Leri Tshinelaka
10. Xana hi rihi “siku ra Yehovha” leri muapostola Pawulo na Petro va vulavulaka ha rona?
10 Matsalwa ma vulavula hi “siku ra Yehovha” leri nga ta va rikulu swinene ku tlula siku ra ku avanyisiwa ka Yerusalema na Yuda wa khale. Muapostola Pawulo, hi ku huhuteriwa, u hlanganise “siku ra Yehovha” leri taka ni vukona bya Yesu Kreste, Hosi leyi vekiweke exiluvelweni. (2 Vatesalonika 2:1, 2) Petro u hlanganise siku rero ni ku simekiwa ka ‘matilo lamantshwa ni misava leyintshwa laha ku lulama ku nga ta tshama kona.’ (2 Petro 3:10-13) I siku leri Yehovha a nga ta avanyisa ha rona mafambiselo hinkwawo ya swilo yo homboloka, ku katsa ni Vujagana.
11. (a) I mani loyi a nga ta “tiyela” “siku ra Yehovha” leri taka? (b) Xana hi nga endlisa ku yini leswaku Yehovha a va vutumbelo bya hina?
11 Muprofeta Yuwele u ri: “Oho siku rero; hikuva siku ra Yehovha ri le kusuhi, ri ta ta ku fana ni ku phanga ka Lowa Matimba Hinkwawo!” Leswi “siku” rero ri tshineleke, xana a swi fanelanga leswaku un’wana ni un’wana a anakanya hi ku sirheleleka enkarhini wolowo wo chavisa? Yuwele wa vutisa: “I mani loyi a nga ri tiyelaka?” Wa hlamula a ku: “Yehovha u ta va vutumbelo bya vanhu va yena.” (Yuwele 1:15; 2:11; 3:16) Xana Yehovha Xikwembu a nga va vutumbelo bya lava va nga ni moya wa ku tikurisa ni lava va tshembaka rifuwo, ntamu wa mavuthu ni swikwembu leswi endliweke hi munhu? A swi nge endleki nikatsongo! Xikwembu xi va fularherile vanhu va xona lava a va endla hi ndlela leyi. Kunene i swa nkoka leswaku malandza hinkwawo ya Xikwembu ma ‘lava ku lulama, ma lava ku rhula,’ ni ku kambisisa swinene ndlela leyi ma byi langutaka ha yona vugandzeri bya Yehovha evuton’wini bya wona!—Sofaniya 2:2, 3.
“Emahlweni Ka Timfukuzana Ni Vamangadyana”
12, 13. Ha yini swi fanerile leswaku vagandzeri va swifaniso swa hava va cukumetela swikwembu swa vona “emahlweni ka timfukuzana ni vamangadyana” esikwini ra Yehovha?
12 Xana vagandzeri va swifaniso swa hava va ta swi langutisa ku yini swifaniso swa vona swa hava esikwini lerikulu ra Yehovha? Esaya wa angula: “Vanhu va ta nghena emabakweni ya maribye ni le timbhoveni ta misava hikwalaho ka ku chaviseka ka Yehovha ni ku tlakuka kakwe loku hlawulekeke, loko a suka a yima leswaku misava yi chava. Esikwini rero munhu wa la misaveni u ta teka swikwembu swakwe leswi nga pfuniki nchumu swa silivhere ni swikwembu swakwe leswi nga pfuniki nchumu swa nsuku . . . a swi lahlela emahlweni ka timfukuzana ni vamangadyana, leswaku a nghena etimbhoveni ta maribye ni le mabakweni ya maribye, hikwalaho ka ku chaviseka ka Yehovha ni ku tlakuka kakwe loku hlawulekeke, loko a suka a yima leswaku misava yi chava. Hikwalaho, n’wina yimelani ekule ni munhu wa la misaveni, loyi ku hefemula kakwe ku nga etinhompfini ta yena, hikuva i yini lexi nga endlaka leswaku a tsundzukiwa?”—Esaya 2:19-22.
13 Timfukuzana ti tshama endzeni ka mincele, kasi vamangadyana va tikhotleka emabakweni ya munyama, yo rhula. Tlhandlakambirhi, laha vamangadyana va tshamaka kona va ri vanyingi, ku va ni risema ni nhulu ya vulongo. Ku cukumetela swifaniso swa hava etindhawini to tano swi fanerile. Swi lulameriwa hi ndhawu ya munyama, leyi thyakeke. Loko ku ri vanhu vona, va ta lava vutumbelo emabakweni ni le timbhoveni ta maribye esikwini ra ku avanyisa ka Yehovha. Hikwalaho swifaniso swa hava swi ta hela hi ndlela leyi fanaka ku katsa ni lava va swi gandzelaka. Hilaha vuprofeta bya Esaya byi vulaka hakona, swifaniso swa hava leswi nga hanyiki a swi va ponisanga vagandzeri va swona hambi ku ri Yerusalema hi woxe emavokweni ya Nebukadnetsara hi 607 B.C.E.
14. Esikwini leri taka leri Yehovha a nga ta avanyisa ha rona mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, xana vavanuna lava nga ni mianakanyo ya misava va ta endla yini?
14 Esikwini ra Yehovha leri taka ra ku avanyisiwa ka Vujagana swin’we ni swiyenge swin’wana swa mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, xana vanhu va ta endla yini? Hikwalaho ka leswi va nga ta langutana ni swiyimo leswi hohlokaka emisaveni hinkwayo, swi le rivaleni leswaku vo tala va ta lemuka leswaku swifaniso swa vona swa hava a swi pfuni nchumu. Ematshan’weni ya swona, va nga ha lava vutumbelo ni nsirhelelo eka minhlangano leyi nga riki ya moya, ya laha misaveni, kumbexana ku katsa ni le ka Nhlangano wa Matiko, “xivandzana xa muvala wa ribungu” lexi Nhlavutelo ndzima 17 yi vulavulaka ha xona. “Timhondzo ta khume” ta xivandzana xexo xo fanekisela hi tona leti nga ta lovisa Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, lowu Vujagana byi nga xiphemu xa wona lexikulu.—Nhlavutelo 17:3, 8-12, 16, 17.
15. Xana Yehovha hi byakwe u ta “tlakusiwa” njhani esikwini rakwe ra ku avanyisa?
15 Hambileswi ku onheteriwa ni ku hisiwa ka Babilona Lonkulu ku nga ha endliwaka hi ku kongoma hi timhondzo ta khume to fanekisela, kahle-kahle ku ta va ku ri ku hetisisiwa ka vuavanyisi bya Yehovha. Malunghana na Babilona Lonkulu, Nhlavutelo 18:8 yi ri: “Hi yona mhaka leyi makhombo ya yena ma nga ta n’wi fikela hi siku rin’we, rifu ni ku kolola ni ndlala, naswona u ta hisiwa hi ndzilo a hela, hikuva Yehovha Xikwembu, la n’wi avanyiseke, u ni matimba.” Hikwalaho Yehovha Xikwembu, Lowa Matimba Hinkwawo, hi yena loyi a dzunisiwaka hikwalaho ka ku ntshunxa vanhu ehansi ka vulawuri bya vukhongeri bya mavunwa. Hilaha Esaya a vulaka hakona, “Yehovha hi yexe u fanele ku tlakusiwa hi siku rero. Hikuva i siku ra Yehovha wa mavuthu.”—Esaya 2:11b, 12a.
‘Varhangeri Va Mi Tsendzelekisa’
16. (a) I yini lexi yimelaka “nseketelo ni swo hanyisa” vandla ra vanhu? (b) Xana vanhu va le nkarhini wa Esaya va ta xaniseka njhani hi ku tekeriwa ka vona “nseketelo ni swo hanyisa”?
16 Leswaku vandla ra vanhu ri tshamiseka, ri fanele ri va ni “nseketelo ni swo hanyisa”—ku nga swilaveko swo tanihi swakudya ni mati, kasi xa nkoka swinene ri fanele ri va ni varhangeri vo tshembeka lava kotaka ku kongomisa vanhu ni ku hlayisa ku rhula exikarhi ka vanhu. Kambe, malunghana na Israyele wa khale, Esaya u vula leswi ka ha ri emahlweni a ku: “Waswivo, Hosi ya ntiyiso, Yehovha wa mavuthu u susa nseketelo ni swo hanyisa Yerusalema na Yuda, nseketelo hinkwawo wa xinkwa ni nseketelo hinkwawo wa mati, munhu wa matimba ni mulwi wa nyimpi, muavanyisi ni muprofeta ni mungoma ni munhu la kuleke, murhangeri wa vanhu va 50, munhu la chaviwaka swinene, mutsundzuxi, mutivi wa masalamusi ni mungoma la nga ni vuswikoti.” (Esaya 3:1-3) Vafana va ta va tihosana kutani va fuma hi matlotlo. Valawuri va ta tshikilela vanhu naswona “vanhu va ta khomana hi tihanyi . . . Va ta hlaselana, mufana ni munhu la kuleke, loyi a pfumalaka xindzhuti ni loyi a xiximiwaka.” (Esaya 3:4, 5) Vana va ta “hlaselana” ni lavakulu, va va delela. Xiyimo xa vutomi xi ta va xi tsanile swinene lerova munhu u ta byela un’wana loyi a nga faneriwiki hi vulawuri a ku: “U ni nkhancu. U fanele u va mufumi wa hina, naswona ntshungu lowu wu hluriweke wu fanele wu va ehansi ka voko ra wena.” (Esaya 3:6) Kambe lava rhambiwaka hi ndlela yoleyo va ta ala, va vula leswaku a va na byona vuswikoti bya ku ongola tiko leri nga ni mbanga kumbe rifuwo ra ku tamela vutihlamuleri byebyo. Va ta ku: “A ndzi nge vi muongori wa timbanga; naswona endlwini ya mina ku hava xinkwa kumbe nkhancu. N’wina a mi fanelanga mi ndzi endla mufumi wa vanhu.”—Esaya 3:7.
17. (a) Xana xidyoho xa Yerusalema na Yuda a xi ri “lexi fanaka ni xa Sodoma” hi mongo wihi? (b) Xana Esaya u sola mani hikwalaho ka xiyimo xa vanhu varikwavo?
17 Esaya u ya emahlweni a ku: “Yerusalema u khunguvanyekile, Yuda hi yexe u wile, hikuva ririmi ra vona ni swiendlo swa vona a swi amukeleki eka Yehovha, hi ku xandzuka emahlweni ka ku vangama kakwe. Entiyisweni ku languteka ka swikandza swa vona ku humesa vumbhoni bya sweswo, naswona ku kombisa xidyoho xa vona lexi fanaka ni xa Sodoma. A va xi fihlanga. Khombo eka moya-xiviri wa vona! Hikuva va tivangele khombo.” (Esaya 3:8, 9) Vanhu va Xikwembu va xandzukele Xikwembu xa ntiyiso hi marito ni swiendlo. Swikandza swa vona swo pfumala tingana, ni ku ka va nga hundzuki swi paluxa swidyoho swa vona leswi nyenyetsaka kukota swa Sodoma. Va endle ntwanano na Yehovha Xikwembu, kambe a nga ka a nga hundzuli mimpimanyeto yakwe hikwalaho ka vona. “Swi ta n’wi fambela kahle lowo lulama, hikuva va ta dya mihandzu ya swiendlo swa vona. Khombo eka lowo homboloka!—Khombo; hikuva ndlela leyi a khomeke van’wana ha yona u ta khomiwa ha yona na yena! Lava va avelaka vanhu va mina ntirho, va va twisa ku vava, va fumiwa hi vavasati vanene. N’wina vanhu va mina, lava va mi rhangelaka va mi tsendzelekisa, naswona va pfilunganya mitila ya n’wina.”—Esaya 3:10-12.
18. (a) Xana Yehovha u humesa ku avanyisa kwihi ehenhla ka vakulukumba ni tihosana ta siku ra Esaya? (b) Xana ku avanyisiwa ka vakulukumba ni tihosana hi Yehovha swi hi dyondzisa yini?
18 Eka vakulukumba ni tihosana ta Yuda, Yehovha u ‘humesa xigwevo’ kutani ‘a avanyisa’: “N’wina mi hise nsimu ya vhinya. Leswi tekiweke hi vukanganyisi eka loyi a xanisekaka swi le tindlwini ta n’wina. Xana mi endla yini leswi mi pfotlosaka vanhu va mina, nileswi mi silaka swikandza swa lava xanisekaka?” (Esaya 3:13-15) Ematshan’weni yo tikarhatela ku hlayisa vanhu, varhangeri va endla vukanganyisi. Va tirhisa matimba ya vona hi ndlela yo biha hi ku tifuwisa ni ku dyelela swisiwana ni lava pfumalaka. Kambe varhangeri lava va fanele va tihlamulela eka Yehovha wa mavuthu hikwalaho ka ku tshikilela lava xanisiwaka. Vona xitsundzuxo xonghasi eka lava va byarhaka vutihlamuleri namuntlha! Onge va nga tshama va xalamukele ku ka va nga ma tirhisi hi ndlela yo biha matimba ya vona.
19. Xana Vujagana byi ve ni nandzu wa ku tshikilela ni ku xanisa vanhu hi ndlela yihi?
19 Vujagana—ngopfu-ngopfu vafundhisi va byona ni vanhu va byona va le henhla—hi vukanganyisi byi teke swilo swo tala leswi faneleke swi va swa vanhu, lava byi va tshikileleke naswona bya ha va tshikilela nisweswi. Nakambe byi bile, byi xanisa ni ku vavisa vanhu va Xikwembu naswona byi tise xisandzu lexikulu evitweni ra Yehovha. Kunene Yehovha u ta byi avanyisa hi nkarhi lowu a wu vekeke.
“Ematshan’weni Ya Ku Saseka Ku Ta Va Mfungho Wa Ku Hisiwa”
20. Ha yini Yehovha a sola “vanhwanyana va Siyoni”?
20 Endzhaku ka ku sola swihoxo swa varhangeri, Yehovha u hundzukela eka vavasati va le Siyoni kumbe Yerusalema. Kumbexana hikwalaho ka fexeni, “vanhwanyana va Siyoni” va vehela “masindza ya nketana ya milenge”—tinketana leti boheriwaka emahlakaleni ya vona—leti chakayilaka loko va famba. Vavasati lava va nyarhula naswona va famba hi “mikondzo yo gombonyoka,” va famba khwatsi va nyarhula bya vavasati. Kahle-kahle, ku nga va ku ri yini lexi hoxeke hi leswi? I langutelo ra vavasati lava. Yehovha u ri: “Leswi vanhwanyana va Siyoni va titlakuseke nileswi va fambaka va yimisele tinhamu ta vona ehenhla naswona va xondzolotaka hi mahlo ya vona.” (Esaya 3:16) Ku titlakusa koloko ku faneriwa hi nxupulo.
21. Xana ku avanyisa ka Yehovha ehenhla ka Yerusalema ku va khumba njhani vavasati va Yuda?
21 Hikwalaho, loko vuavanyisi bya Yehovha byi wela tiko rero, “vanhwanyana va Siyoni” lava titlakusaka va ta lahlekeriwa hi swilo hinkwaswo—hambi ku ri vuxongi lebyi va tinyungubyisaka ha byona. Yehovha wa profeta a ku: “Entiyisweni Yehovha u ta endla thavathava ya vanhwanyana va Siyoni yi va ni rikhwekhwe, naswona Yehovha hi byakwe u ta funungula mimombo ya vona. Esikwini rero Yehovha u ta susa ku saseka ka masindza ya le vokweni ni mavamba ya nhloko ni swin’wetsin’wetsi swa xivumbeko xa n’weti, swingwavila leswikulu swa tindleve, vusenga ni minturhu, swifunengeto swa nhloko, masindza ya nketana ya milenge, swiphamba swa xifuva, ‘tindlu ta moya-xiviri’ [kumbexana swikutsu swa swinun’hweriso] ni swiphamba swo khavisa [kumbe switshungulo], swingwavila, swingwavila swa nhompfu, tinguvu to leha ta le vuhosini, swiambalo swa le handle, minkhancu ni swipachi, ni swivoni swo khoma hi voko, tinguvu ta le ndzeni, swifunengeto swa nhloko ni minturhu leyikulu.” (Esaya 3:17-23; vona tinhlamuselo ta le hansi ta NW.) Kunene se ti va biherile!
22. Handle ka swikhaviso swa vona, xana vavasati va Yerusalema va lahlekeriwa hi yini swin’wana?
22 Rungula leri ra vuprofeta ri ya emahlweni ri ku: “Ematshan’weni ya mafurha ya balsama ku ta nun’hwa swo bola; ematshan’weni ya vamba, ku ta va pindza; ematshan’weni ya misisi leyi lukiweke hi vutshila, ku ta va mpandla; kasi ematshan’weni ya nguvu leyinene, ku ta ambariwa nguvu yo khwaxa; ematshan’weni ya ku saseka ku ta va mfungho wa ku hisiwa.” (Esaya 3:24) Hi 607 B.C.E., vavasati lava tikukumuxaka va Yerusalema va heleriwe hi rifuwo va va swisiwana. Va lahlekeriwe hi ntshunxeko wa vona naswona va kume “mfungho wa ku hisiwa” wa vuhlonga.
“Kunene U Ta Susiwa”
23. Xana Yehovha u twarisa yini malunghana na Yerusalema?
23 Loko a vulavula ni muti wa Yerusalema, Yehovha u ri: “Vanhu va wena va ta wa hi banga, ni matimba ya wena ma ta hetiwa hi nyimpi. Kutani nyangwa ya yena yi ta rila ni ku dyiwa hi mbitsi, kunene u ta susiwa. U ta tshama ehansi, kona emisaveni.” (Esaya 3:25, 26) Vavanuna va Yerusalema, lava nga ni matimba, va ta dlayiwa enyimpini. Muti wu ta mbundzumuxiwa hi ku helela. Eka “nyangwa ya yena,” wu ta va nkarhi wa ku “rila ni ku dyiwa hi mbitsi.” Yerusalema wu ta ‘basisiwa’ wu sala wu nga ha ri na vaaki.
24. Ku dlayiwa ka vavanuna hi banga ku va ni vuyelo byihi byo biha eka vavasati va le Yerusalema?
24 Hikwalaho ka ku fa ka vavanuna hi banga, vavasati va ta khoma xo tika eYerusalema. Loko a gimeta xiyenge lexi xa buku yakwe ya vuprofeta, Esaya u vula ka ha ri emahlweni a ku: “Entiyisweni vavasati va nkombo va ta khoma wanuna un’we esikwini rero, va ku: ‘Hi ta dya xinkwa xa hina vini hi tlhela hi ambala minkhancu ya hina vini; ntsena hi kombela ku vitaniwa hi vito ra wena leswaku hi susa ndzhukano wa hina.’” (Esaya 4:1) Ku pfumaleka ka vavanuna vo va teka ku ta va kukulu swinene lerova vavasati vo hlayanyana va ta titshineta eka wanuna un’we leswaku va vitaniwa hi vito ra yena—ku nga ku tiviwa tanihi vasati vakwe—xisweswo va huma eka ndzhukano wo hanya va nga ri na nuna. Nawu wa Muxe a wu lava leswaku nuna a wundla ni ku ambexa nsati wakwe. (Eksoda 21:10) Hambiswiritano, leswi va pfumelaka leswaku va ‘ta dya xinkwa xa vona ni ku ambala swiambalo swa vona,’ vavasati lava va tiyimiserile ku ntshunxa wanuna yoloye eka vutihlamuleri byakwe. Vona khombo ronghasi eka “vanhwanyana va Siyoni” lava a va tikurisa eku sunguleni!
25. Xana lava titlakusaka va langutana na yini?
25 Yehovha u tsongahata lava titlakusaka. Hi 607 B.C.E., kunene u endle leswaku ku tikurisa ka vanhu vakwe lava hlawuriweke ku ya “exiyin’weni xa le hansi” ni ku endla leswaku “ku tlakuka” ka vona ku “yisiwa ehansi.” Onge Vakreste va ntiyiso va nga ka va nga rivali leswaku “Xikwembu xi kaneta lava titlakusaka, kambe xi nyika lava titsongahataka musa lowu nga faneriwiki.”—Yakobo 4:6.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 50]
Swifaniso swa hava, rifuwo ni ntamu wa mavuthu a swi n’wi ponisi Yerusalema esikwini ra ku avanyisa ka Yehovha
[Xifaniso lexi nga eka tluka 55]
Eka “siku ra Yehovha,” mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa wu ta lovisiwa