Swivutiso Swa Vahlayi
Ezekiyele ndzima 37 yi vulavula hi minkhavi yimbirhi leyi veke nkhavi wun’we. Xana leswi swi vula yini?
Hi ku tirhisa muprofeta wakwe Ezekiyele, Yehovha u vule ka ha ri mahlweni leswaku vanhu vakwe a va ta tlhelela eTikweni leri Tshembisiweke naswona a va ta va ni vun’we tanihi tiko ku fana ni le ku sunguleni. Vuprofeta byebyo byi tlhele byi vula leswaku lava gandzelaka Xikwembu enkarhini wa makumu a va ta va ni vun’we.
Yehovha u byele muprofeta wakwe Ezekiyele leswaku a tsala ehenhla ka minkhavi yimbirhi. A a fanele a tsala leswi eka nkhavi wun’we, “Eka Yuda ni le ka vana va Israyele lava a tirhisanaka na vona” kasi eka lowun’wana a fanele a tsala leswi, “Eka Yosefa, nkhavi wa Efrayimi, yindlu hinkwayo ya Israyele, lava a tirhisanaka na vona.” Minkhavi yimbirhi a yi ta va “nkhavi wun’we” evokweni ra Ezekiyele.—Ezekiyele 37:15-17.
Xana rito leri nge “Efrayimi” ri vula yini? Nyimba ya Efrayimi a ku ri yona leyikulu swinene eka tinyimba letin’wana ta khume ta mfumo wa le n’walungwini wa Israyele. Entiyisweni, Yerobuwamu hosi yo sungula leyi fumeke emfun’weni wolowo, a a ri wa nyimba ya Efrayimi. (Deteronoma 33:13, 17; 1 Tihosi 11:26) Nyimba yoleyo a yi ri ya Efrayimi, n’wana wa Yosefa. (Tinhlayo 1:32, 33) Yosefa a a kume nkateko wo hlawuleka eka tata wakwe Yakobe. A swi fanerile leswaku “nkhavi wa Efrayimi” wu yimela tinyimba ta khume ta le mfun’weni wa le n’walungwini. Hi lembe ra 740 loko Kreste a nga si velekiwa, Ezekiyele a nga si profeta, Vaasiriya va hlule mfumo wa le n’walungwini wa Israyele ni ku yisa vanhu evukhumbini. (2 Tihosi 17:6) Endzhaku ka malembe yo tala, Vababilona va hlule Vaasiriya. Kutani loko Ezekiyele a tsala vuprofeta bya minkhavi yimbirhi, Vaisrayele vo tala a va hangalake ni Mfumo hinkwawo wa Babilona.
Hi lembe ra 607 Kreste a nga si velekiwa, Vababilona va hlule tinyimba timbirhi ta Yuda ta mfumo wa le dzongeni ni ku tlhela va yisa vanhu evuhlongeni eBabilona. Swi nga ha endleka va teke ni lava humaka emfun’weni wa le n’walungu wa Israyele. Tihosi ta mfumo wa le dzongeni a ti ri ta nyimba ya Yuda. Vaprista a va tshama eYuda hikuva a va tirha etempeleni eYerusalema. (2 Tikronika 11:13, 14; 34:30) Kutani a swi fanela leswaku nkhavi lowu a wu ri wa “Yuda” a wu yimela tinyimba timbirhi ta le mfun’weni wa le dzongeni.
Xana minkhavi leyimbirhi yi hlanganisiwe rini? Leswi swi endleke hi lembe ra 537 Kreste a nga si velekiwa, loko lava yimelaka mfumo wa le dzongeni ni wa le n’walungwini va vuya hi le vukhumbini ni ku pfuxa tempele eYerusalema. Tiko ra Israyele a ri nga ha avananga. Vaisrayele a va sungule ku tlhela va gandzela Yehovha swin’we. (Ezekiyele 37:21, 22) Muprofeta Esaya na muprofeta Yeremiya va profete hi vun’we lebyi.—Esaya 11:12, 13; Yeremiya 31:1, 6, 31.
Muprofeta Ezekiyele u profete yini hi vugandzeri lebyi tengeke? U vule leswaku Yehovha u ta endla leswaku hinkwavo lava n’wi gandzelaka va “va nchumu wun’we.” (Ezekiyele 37:18, 19) Xana vuprofeta lebyi byi hetisekile sweswi? Ina. Vuprofeta lebyi byi sungule ku hetiseka hi 1919. Emahlweni ka kwalaho, Sathana u ringete ku endla leswaku vanhu va Xikwembu va nga vi ni vun’we. Kambe hi 1919, hakatsongotsongo va hleriwile ni ku tlhela va hlanganisiwa.
Hi nkarhi wolowo, vanhu vo tala va Xikwembu a va ri ni ntshembo wo va tihosi ni vaprista etilweni na Yesu. (Nhlavutelo 20:6) A va fana ni nkhavi wa Yuda. Nilokoswiritano, a ku ri ni vanhu vatsongo lava nga ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni. Naswona hi ku famba ka nkarhi, lava nga ni ntshembo lowu va ye va tala. (Zakariya 8:23) A va fana ni nkhavi wa Yosefa.
Namuntlha, mintlawa hayimbirhi yi tirhela Yehovha swin’we. Yi ni Hosi yin’we, Yesu Kreste. Eka vuprofeta bya Ezekiyele, ku vulavuriwa hi hosi leyi tanihi “nandza wa mina Davhida.” (Ezekiyele 37:24, 25) Yesu u khongelele valandzeri vakwe eka Tata wakwe a ku: “Hinkwavo [ka vona] va va un’we, tanihi leswi wena, Tatana, u nga ni vun’we na mina ni leswi na mina ndzi nga ni vun’we na wena.”a (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (Yohane 17:20, 21) Yesu u tlhele a profeta leswaku ntlhambinyana wakwe wa vadyondzisiwa lava totiweke wu “ta va ntlhambi wun’we” ni “tinyimpfu tin’wana.” Hinkwavo ka vona a va ta landzela “murisi . . . un’we.” (Yohane 10:16) Hilaha Yesu a hlamuseleke hakona, vanhu hinkwavo va Xikwembu namuntlha va ni vun’we, ku nga khathariseki leswaku va ta hanya hilaha ku nga heriki etilweni kumbe emisaveni!
a Loko Yesu a vulavula hi xikombiso xa masiku ya makumu, u byele vadyondzisiwa vakwe swikombiso swo hlayanyana. Swa hlamarisa ku xiya leswaku u sungule hi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha,” ku nga ntlawa lowutsongo wa vamakwerhu lava totiweke lava a va ta rhangela vanhu va Xikwembu. (Matewu 24:45-47) Kutani endzhaku ka sweswo u hlamusele swikombiso leswi kombetelaka eka vatotiwa hinkwavo. (Matewu 25:1-30) Eku heteleleni u vulavule hi lava nga ta seketela vamakwavo va Kreste ni ku tlhela va hanya hilaha ku nga heriki emisaveni. (Matewu 25:31-46) Hilaha ku fanaka, loko vuprofeta bya Ezekiyele byi sungula ku hetiseka enkarhini wa hina, eku sunguleni a byi kombetela eka lava nga ni ntshembo wo hanya etilweni. Hambileswi tinyimba ta khume ta Israyele hi ntolovelo ti nga fanekiseliki lava nga ta hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni, vun’we lebyi ku vulavuriwaka ha byona eka vuprofeta lebyi byi hi tsundzuxa vun’we lebyi nga kona exikarhi ka lava nga ta hanya laha misaveni ni lava totiweke.