A Hi Tsakeleni Xikwembu Xa Ku Ponisiwa Ka Hina
“Ndzi ta khana eka Yehovha; ndzi ta tsakela Xikwembu xa ku ponisiwa ka mina.”—HABAKUKU 3:18.
1. Daniyele u vone xivono xa yini emahlweni ka ku wa ka Babilona hi 539 B.C.E.?
LOKO ka ha sele nkarhi wo tlula lembe-xikhume leswaku Babilona a wa hi 539 B.C.E., Daniyele, muprofeta la dyuhaleke, u vone xivono lexi nyanyulaka. A xi profeta swiendlakalo swa misava leswi yisaka enyimpini yo hetelela ya valala va Yehovha ni Hosi leyi vekiweke hi yena, ku nga Yesu Kreste. Xana Daniyele u titwise ku yini? U te: “Ndzi hele matimba, ndz[a] chava hikwalaho ka nchumu lowu ndzi wu voneke.”—Daniyele 8:27.
2. I nyimpi yihi leyi Daniyele a yi voneke exivonweni, naswona wena u titwa njhani hileswi yi tshineleke?
2 Ku vuriwa yini hi hina? Hi hanya exiphen’wini xo hetelela-hetelela xa nkarhi wa makumu! Xana hi angurisa ku yini loko hi xiya leswaku nyimpi leyi Daniyele a yi voneke exivonweni—nyimpi ya Xikwembu ya Armagedoni—yi kwala nyongeni? Hi titwisa ku yini loko hi lemuka leswaku vuhomboloki lebyi paluxiweke hi vuprofeta bya Habakuku byi tinyike matimba swinene lerova Xikwembu xi boheka ku lovisa valala va xona? Handle ko kanakana, mintlhaveko ya hina yi fana ni ya Habakuku, hilaha yi hlamuseriweke hakona eka ndzima ya vunharhu ya buku yakwe ya vuprofeta.
Habakuku A Khongelela Tintswalo Ta Xikwembu
3. Habakuku a a khongelela vamani, naswona marito yakwe ma nga hi khumba njhani?
3 Marito ya Habakuku ndzima 3 i ya xikhongelo. Hi ku ya hi ndzimana 1, i xikhongelo lexi phofuriwaka hi tinsimu ta ku vaviseka kumbe xirilo. Xikhongelo xa muprofeta loyi xi twala onge i xa ku khongelela yena n’wini. Kambe, kahle-kahle Habakuku u khongelela tiko ro hlawuleka ra Xikwembu. Namuntlha, xikhongelo xakwe xi vula swo tala eka vanhu va Xikwembu, lava khomekeke hi ntirho wa ku chumayela timhaka ta Mfumo. Loko hi hlaya Habakuku ndzima 3 hi ri karhi hi tsundzuka mhaka leyi, marito ya yona ma ta hi chavisa ma tlhela ma hi tsakisa. Xikhongelo kumbe risimu ra xirilo ra Habakuku, ri hi nyika xivangelo lexi tiyeke xa ku tsaka ha Yehovha, Xikwembu lexi hi ponisaka.
4. Ha yini Habakuku a sungule ku chava, naswona hi nga tiyiseka njhani leswaku Xikwembu xi ta ma tirhisa matimba ya xona?
4 Hilaha hi xiyeke hakona eka swihloko swimbirhi leswi hundzeke, hi nkarhi wa Habakuku swiyimo a swi bihe ngopfu etikweni ra Yuda. Kambe Xikwembu a xi nga ta tshika xiyimo xexo xi ya emahlweni. Yehovha a a ta teka goza, hilaha a endleke hakona enkarhini lowu hundzeke. A swi hlamarisi leswi muprofeta a huweleleke a ku: “Oho Yehovha, ndzi xi twile xiviko malunghana na wena. Oho Yehovha, ndzi wu chavile ntirho wa wena”! Xana a a vula yini? ‘Xiviko malunghana na Yehovha’ a ku ri matimu lama tsariweke ya masingita ya Xikwembu, yo tanihi lama humeleleke eLwandle ro Tshwuka, emananga ni le Yeriko. Habakuku a a swi tiva kahle swiendlo leswi, kutani swi n’wi chavisile hikuva a a swi tiva leswaku Yehovha a a ta tlhela a tirhisa matimba yakwe lamakulu ehenhla ka valala va yena. Loko hi vona vuhomboloki bya vanhu namuntlha, na hina ha swi tiva leswaku Yehovha u ta tlhela a endla hilaha a endleke hakona eminkarhini ya khale. Xana sweswo swa hi chavisa ke? Ina! Hambiswiritano, hi khongela hilaha Habakuku a khongeleke hakona, hi ku: “Onge u nga [endla ntirho] wu hanya exikarhi ka malembe! Onge u nga wu tivisa exikarhi ka malembe. Enkarhini wa ku pfilunganyeka, onge u nga tsundzuka ku kombisa tintswalo.” (Habakuku 3:2) Hi nkarhi wa Xikwembu lowu faneleke, “exikarhi ka malembe,” onge a nga endla matimba ya masingita ma hanya. Naswona hi nkarhi wolowo, onge a nga tsundzuka ku kombisa tintswalo eka lava va n’wi rhandzaka!
Yehovha A Ya Eku Hluleni!
5. ‘Xikwembu xi hambete hi ndlela yihi xi ta hi le Temani,’ naswona sweswo swi kombisa yini mayelana na Armagedoni?
5 Ku ta humelela yini loko Yehovha a twa xikhongelo xa hina xo kombela tintswalo? Nhlamulo hi yi kuma eka Habakuku 3:3, 4. Xo sungula, muprofeta u ri: “Xikwembu xi hambete xi fika xi huma eTemani, ni Mukwetsimi la humaka eNtshaveni ya Parani.” Le ndzhaku enkarhini wa Muxe, Vaisrayele va hundze hi le Temani na Parani, va tsemakanya mananga va kongoma eKanana. Loko tiko lerikulu ra Israyele ri ya emahlweni ni riendzo ra rona, a swi ri erivaleni leswaku Yehovha a a ya eku hluleni, naswona a xi nga ri kona lexi a xi ta n’wi sivela. Muxe, emahlweninyana ka rifu rakwe, u te: “Yehovha—u tile a suka eSinayi, a voninga ehenhla ka vona ku suka eSeyiri. U vangame ku suka endhawini ya tintshava ya Parani, a a ri ni timiriyadi to kwetsima [ta tintsumi].” (Deteronoma 33:2) Loko Yehovha a kongoma valala va yena eArmagedoni, u ta tlhela a kombisa matimba yakwe lama nga siveriwiki hi nchumu.
6. Ku tlhandlekela eku vangameni ka Xikwembu, xana Vakreste lava xalamukeke va lemuka yini?
6 Nakambe Habakuku u ri: “Xindzhuti xa [Yehovha] xi funengete matilo; naswona misava yi tele ku dzuneka ka [yena]. Loko ku ri ku hatima ka [yena], ku fana ni ku vonakala.” Xexo i xivono xo hlamarisa hakunene! Ina, vanhu a va nge swi koti ku vona Yehovha Xikwembu kambe va sala va ha ha hanya. (Eksoda 33:20) Hambiswiritano, mahlo ya timbilu ta malandza ya Xikwembu lama tshembekaka ma va ni riphume loko ma anakanya hi vukulukumba bya yena. (Vaefesa 1:18) Naswona Vakreste lava xalamukeke a va voni ku vangama ka Yehovha ntsena. Habakuku 3:4 yi gimeta hi ku: “A [a] ri ni miseve yimbirhi leyi humaka evokweni ra [yena], matimba ya [yena] a ma fihliwe kona.” Ina, ha swi vona leswaku Yehovha u kusuhi ni ku teka goza, a tirhisa voko ra yena ra xinene leri nga ni matimba.
7. Ku ya ka Xikwembu eku hluleni ku ta vula yini eka lava va xi xandzukelaka?
7 Ku ya ka Xikwembu eku hluleni swi vula khombo eka lava n’wi xandzukeleke. Habakuku 3:5 yi ri: “Ntungu wu hambete wu huma emahlweni ka xona, ni ku hisa lokukulu ka miri a ku huma emilengeni ya xona.” Loko Vaisrayele va ri kusuhi ni mindzilikana ya Tiko leri Tshembisiweke hi 1473 B.C.E., vo tala va vona va xandzukile, va tikhoma hi ndlela yo biha ni ku gandzela swikwembu swa hava. Hikwalaho, ku mbumburheke vanhu vo tlula 20 000 hikwalaho ka ntungu lowu Xikwembu xi wu vangeke. (Tinhlayo 25:1-9) Ku nga ri khale, loko Yehovha a ya eku hluleni eka “nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo,” lava va n’wi xandzukelaka na vona va ta mbumburheka hikwalaho ka swidyoho swa vona. Van’wana va nga ha mbumburheka hikwalaho ka ntungu wa xiviri.—Nhlavutelo 16:14, 16.
8. Hi ku ya hi Habakuku 3:6, ku ta humelela yini hi valala va Xikwembu?
8 Sweswi twana nhlamuselo ya ririmi ro fanekisela ya muprofeta loyi, loko a vulavula hi swiendlo swa Yehovha wa mavuthu. Eka Habakuku 3:6, ha hlaya: “[Yehovha Xikwembu u] yime [a] nga fambi, leswaku [a] ninginisa misava. [U] langutile, kutani [a] endla leswaku matiko ma tlula. Hiloko tintshava leti tshamaka hi masiku ti hirimuxiwa; switsunga leswi tshamaka hilaha ku nga heriki swi nkhinsama. Mafambelo ya khale swinene i ya [yena].” Xo sungula, Yehovha u ‘yima a nga fambi,’ ku fana ni ndhuna leyi kambelaka rivala ra nyimpi. Valala vakwe a va ha tikoti hi ku chava. Va swi vona leswaku va langutane na mani, kutani va tsemeke nhlana, va nyunganyungeka ku nga ha lunghi nchumu. Yesu u profete nkarhi lowu “tinyimba hinkwato ta misava ti [nga] ta tiba hi xirilo.” (Matewu 24:30) Loko se va xiya leswaku a nga kona loyi a nga lwisanaka na Yehovha, nkarhi wu ta va se wu va helerile. Minhlangano ya vanhu—hambi ku ri leyi yi vonakaka yi simile ku fana ni “tintshava leti tshamaka hi masiku” ni “switsunga leswi tshamaka hilaha ku nga heriki”—yi ta hirimuka. Hi nkarhi wolowo, yi ta fana ni “mafambelo ya khale swinene” ya Xikwembu, hilaha xi endleke hakona eminkarhini ya khale.
9, 10. Habakuku 3:7-11 yi hi tsundzuxa yini?
9 ‘Ku hlundzuka’ ka Yehovha ku pfurhele valala va yena. Kambe, xana u ta tirhisa matlhari wahi enyimpini ya yena leyikulu? Yingisa loko muprofeta a hlamusela a ku: “Vurha bya wena byi fununguriwile. Ku vuriwe swihlambanyo leswi tiyisiweke swa tinyimba. U pandze misava hi milambu. Tintshava ti ku vonile; ti va ni switlhavi leswikulu. Ku hundze ndhambi ya mati. Xidziva xa mati xi humese mpfumawulo wa xona. Xi tlakusele mavoko ya xona ehenhla. Dyambu—n’weti—swi yimile swi nga fambi, evutshan’weni bya swona bya le henhla. Miseve ya wena yi hambete yi huma kukota ku vonakala. Rihati ra fumu ra wena a ri ri ku vangama.”—Habakuku 3:7-11.
10 Enkarhini wa Yoxuwa, Yehovha u endle leswaku dyambu ni n’weti swi yima swi nga fambi, a kombisa matimba yakwe lamakulu. (Yoxuwa 10:12-14) Vuprofeta bya Habakuku byi hi tsundzuxa leswaku Yehovha u ta tirhisa matimba lama fanaka eArmagedoni. Hi 1513 B.C.E., Yehovha u kombise matimba yakwe ehenhla ka mati, loko a lovisa masocha ya Faro hi ku tirhisa Lwandle ro Tshwuka. Endzhaku ka malembe ya 40, nambu lowu vuriwaka Yordani lowu a wu tele wu tlhela wu khapa, a wu kalanga wu va xikarhato eka Vaisrayele loko va makanyeka va ya nghena eTikweni leri Tshembisiweke. (Yoxuwa 3:15-17) Enkarhini wa Debora lowa muprofeta, timpfula leti halakaka kunene ti kukule makalichi ya Sisera, nala wa Vaisrayele. (Vaavanyisi 5:21) Yehovha a nga swi kota ku tirhisa matimba yo tano ya ndhambi, mpfula leyikulu ni mati, eArmagedoni. Nakambe a nga tirhisa ku dzindza ka tilo ni rihati, ku fana ni tlhari kumbe nkotloto lowu teleke miseve.
11. Ku ta humelela yini loko Yehovha a sungula ku tirhisa matimba yakwe lamakulu?
11 Kunene, swi ta chavisa loko Yehovha a sungula ku tirhisa matimba yakwe lamakulu. Marito ya Habakuku ma komba leswaku vusiku byi ta va nhlikanhi, naswona ninhlikanhi ku ta va ni ku vonakala loku tlulaka ni ku voninga ka dyambu. Ku nga khathariseki leswaku nhlamuselo leyi yi huhuteriweke ya vuprofeta mayelana na Armagedoni i ya xiviri kumbe i yo fanekisela, ku ni nchumu wun’we lowu hi tiyisekaka ha wona—Yehovha hi yena a nga ta hlula, a ku na nala la nga ta tshikiwa a pona.
Vanhu Va Xikwembu Va Ta Pona Hakunene!
12. Xikwembu xi ta endla yini hi valala va xona, kambe i vamani lava nga ta pona?
12 Muprofeta u ya emahlweni a hlamusela swiendlo swa Yehovha swa ku lovisa valala va Yena. Eka Habakuku 3:12, ha hlaya: “A wu famba-famba emisaveni u ri ni xigwevo. A wu kandziyela matiko hi vukarhi.” Hambiswiritano, Yehovha a nge yayarheli vanhu hinkwavo a nga hlawuli. Va kona lava nga ta pona. Habakuku 3:13 yi ri: “U humile leswaku u ponisa vanhu va wena, leswaku u ponisa mutotiwa wa wena.” Ina, Yehovha u ta ponisa malandza yakwe yo tshembeka lama totiweke. Hi nkarhi wolowo, Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, ku ta va ku hetiwile hi yena. Hambiswiritano, namuntlha matiko ma ringeta ku herisa vugandzeri lebyi tengeke. Ku nga ri khale, malandza ya Yehovha ma ta hlaseriwa hi mavandla ya Gogo wa Magogo. (Ezekiyele 38:1–39:13; Nhlavutelo 17:1-5, 16-18) Xana nhlaselo wolowo wa Sathana wu ta humelela ke? Doo! Hi nkarhi wolowo, Yehovha hi ku hlundzuka u ta kandziyela valala va yena, a va sila bya mavele exivuyeni. Kambe lava va n’wi gandzelaka hi moya ni ntiyiso u ta va ponisa.—Yohane 4:24.
13. Habakuku 3:13 yi ta hetiseka njhani?
13 Ku heriseriwa makumu ka lavo homboloka ku profetiwe hi marito lawa: “[Yehovha] u tshovelele murhangeri endlwini ya lowo homboloka. Masungulo ma fununguriwile, ku ya fika enhan’wini.” (Habakuku 3:13) ‘Yindlu’ leyi i mafambiselo yo homboloka lama tangunukeke hi nhlohlotelo wa Sathana Diyavulosi. Yi ta hirimuxiwa. “Murhangeri,” kumbe vakongomisi lava lwisanaka na Xikwembu, va ta lovisiwa. Mafambiselo hinkwawo ma ta xaxa, ku ya fika emasungulweni ya wona. Ma ta fambela makumu. Hi kona hi nga ta ku hefu!
14-16. Hi ku ya hi Habakuku 3:14, 15, ku ta endleka yini hi vanhu va Yehovha ni hi valala va vona?
14 EArmagedoni, lava va ringetaka ku lovisa “mutotiwa” wa Yehovha va ta dungeka. Hi ku ya hi Habakuku 3:14, 15, muprofeta u vulavula na Xikwembu, a ku: “Hi tinhonga ta yena u tlhave nhloko ya valwi vakwe va nyimpi loko va famba hi vukarhi leswaku va ndzi hangalasa. Ntsako wa vona lowukulu a wu fana ni wa lava va tiyimiseleke ku lovisa loyi a xanisekaka evutumbelweni. U pyanye lwandle hi tihanci ta wena, nhulu leyikulu ya mati.”
15 Loko Habakuku a vula leswaku “valwi [va nyimpi] va famba hi vukarhi leswaku va ndzi hangalasa,” muprofeta loyi u vulavula hi malandza ya Yehovha lama totiweke. Ku fana ni tinsulavoya leti bvutameleke vanhu, matiko ma ta pfhumpfhela vagandzeri va Yehovha ma lava ku va lovisa. Valala lava va Xikwembu ni va vanhu va xona va ta ‘tsaka swinene,’ va anakanya leswaku va ya eku hluleni. Vakreste lava tshembekaka va ta vonaka va tsanile, va fana ni “loyi a xanisekaka.” Kambe loko mavandla lama lwisanaka ni Xikwembu ma sungula ku hlasela, Yehovha u ta endla leswaku ma lwa hi xiwona. Ma ta tirhisa matlhari kumbe “tinhonga” ta wona ma lwa ni valwi-kulobye.
16 Kambe leswikulu swi ta va swa ha ta. Yehovha u ta tirhisa mavandla ya moya leswaku ma dlayelela ku lovisiwa ka valala va yena. Hi ku tirhisa “tihanci” ta masocha yakwe ya le tilweni lama rhangeriweke hi Yesu Kreste, u ta ya emahlweni a hlula “lwandle” ni “nhulu ya mati yo tala,” ku nga vunyingi lebyikulu bya valala. (Nhlavutelo 19:11-21) Kutani lavo homboloka va ta susiwa emisaveni. Xexo xi ta va xikombiso lexikulu swonghasi xa matimba ni vululami bya Xikwembu!
Siku Ra Yehovha Ra Ta
17. (a) Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku marito ya Habakuku ma ta hetiseka? (b) Hi nga fana njhani na Habakuku eku rindzeleni ka hina siku lerikulu ra Yehovha?
17 Hi nga tiyiseka leswaku marito ya Habakuku ma ta hetiseka ku nga ri khale. A ma nge hlweli. Xana u titwisa ku yini hi ku va u tiva mhaka leyi? Tsundzuka leswaku Habakuku u tsale marito yakwe hi ku huhuteriwa hi Xikwembu. Yehovha u ta teka goza, naswona ku ta cangayiwa emisaveni loko a endla tano. A swi hlamarisi leswi muprofeta a tsaleke a ku: “Ndzi yingisile, kutani khwiri ra mina ri sungula ku pfilunganyeka; milomu ya mina yi rhurhumerile loko ku twakala mpfumawulo; ku bola ku sungule ku nghena emarhambyini ya mina; ndzi pfilunganyekile exiyin’weni xa mina, leswaku ndzi rindzela siku ra maxangu ndzi rhulile, leswaku a ta exikarhi ka vanhu, a va hlasela hi xitshuketa.” (Habakuku 3:16) Habakuku a a dungekile—hi xivangelo lexi twalaka. Kambe xana ripfumelo rakwe ri tsekatsekile? Doo! A a tiyimisele ku rindzela siku lerikulu ra Yehovha hi ku lehisa mbilu. (2 Petro 3:11, 12) Xana hina a hi na rona langutelo ro tano? Hi na rona hakunene! Ha tiyiseka hi ku helela leswaku vuprofeta bya Habakuku byi ta hetiseka. Kambe hi ta rindza hi ku lehisa mbilu, ku kondza byi hetiseka.
18. Hambileswi Habakuku a a tshama a langutele swihinga swo karhi, langutelo rakwe a ri ri rihi?
18 Hakanyingi nyimpi yi cinisa vanhu gija, hambi va ri lava hluleke. Va nga kayivela swakudya. Va nga lahlekeriwa hi swa vona. Va nga sungula ku hanya hi rikoko ra xilondza. Loko swi tshuka swi va tano, xana hina hi ta endla yini? Habakuku a a ri ni langutelo lerinene, hikuva u te: “Hambiloko nkuwa wu nga rhumbuki, ni mirhi ya vhinya yi nga humesi mihandzu; entiyisweni ntirho wa mutlhwari wu nga va vuhava, ni masimu ma nga humesi swakudya; ntlhambi wa tinyimpfu wu nga herisiwa etshangeni, naswona ntlhambi wa tihomu wu nga vi kona endhawini leyi biyeriweke; kambe loko ku ri mina, ndzi ta khana eka Yehovha; ndzi ta tsakela Xikwembu xa ku ponisiwa ka mina.” (Habakuku 3:17, 18) Habakuku a a tshama a langutele swihinga swo karhi, kumbexana ndlala. Hambiswiritano, u tshame a tsakile hikwalaho ka Yehovha, loyi a n’wi poniseke.
19. I maxangu wahi lawa Vakreste vo tala va ma vonaka, kambe hi nga tiyiseka hi yini loko hi rhangisa Yehovha evuton’wini bya hina?
19 Namuntlha, hambileswi nyimpi ya Yehovha yo lovisa lavo homboloka yi nga si fikaka, vo tala ana se va dya mbitsi va xeva hi nhlomulo. Yesu u profete leswaku tinyimpi, tindlala, ku tsekatseka ka misava ni mintungu a swi ta va xiphemu xa ‘xikombiso xa vukona byakwe’ ematimbeni ya vuhosi. (Matewu 24:3-14; Luka 21:10, 11) Vunyingi bya vapfumeri-kulorhi byi tshama ematikweni lawa marito ya Yesu ma hetisekaka swinene eka wona, kutani byi vona maxangu lamakulu. Vakreste van’wana va nga khumbeka hi ndlela leyi fanaka enkarhini lowu taka. Vo tala exikarhi ka hina swi nga endleka “nkuwa wu nga rhumbuki” makumu ma nga si fika. Hambiswiritano, hi tiva xivangelo xa ku humelela ka swilo leswi, kutani sweswo swa hi tiyisa. Ku tlula kwalaho, ha seketeriwa. Yesu u tshembisile a ku: “Kutani, hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula, xisweswo swilo leswin’wana hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.” (Matewu 6:33) Sweswo a swi vuli leswaku hinkwaswo swi ta hi fambela kahle evuton’wini, kambe i xitiyisekiso xa leswaku loko hi rhangisa Yehovha evuton’wini bya hina, yena u ta hi khathalela.—Pisalema 37:25.
20. Hambiloko hi langutane ni maxangu ya nkarhinyana, hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?
20 Ku nga khathariseki maxangu ya nkarhinyana lawa hi nga bohekaka ku langutana na wona, a hi nge heleriwi hi ripfumelo leri hi nga na rona ehenhleni ka matimba ya Yehovha yo ponisa. Vamakwerhu vo tala va le Afrika, Yuropa Vuxa, ni le tindhawini tin’wana va boheka ku langutana ni swiyimo swo nonon’hwa swinene, kambe va hambeta va ‘tsaka ha Yehovha.’ Onge hi nga fana na vona, hi nga tshiki ku endla leswi fanaka. Tsundzuka leswaku Yehovha Hosi leyi Lawulaka i Xihlovo xa hina xa ‘ntamu lowukulu.’ (Habakuku 3:19) A nge hi khomisi tingana ni siku ni rin’we. Armagedoni yi ta fika hakunene, ivi ku landzela misava leyintshwa leyi tshembisiweke hi Xikwembu. (2 Petro 3:13) Kutani “misava yi ta tala ku tiva ku vangama ka Yehovha hilaha mati ma funengetaka lwandle hakona.” (Habakuku 2:14) A hi landzeleni xikombiso lexinene xa Habakuku, ku ko ku fika nkarhi wolowo lowunene. Minkarhi hinkwayo a hi ‘tsakeni ha Yehovha, hi khana hi Xikwembu lexi nga ta hi ponisa.’
Wa Tsundzuka Xana?
• Xana xikhongelo xa Habakuku xi nga hi khumba njhani?
• Ha yini Yehovha a ya eku hluleni?
• Vuprofeta bya Habakuku byi ri yini malunghana ni ku pona?
• Hi fanele hi rindzela siku lerikulu ra Yehovha hi ri ni langutelo rihi?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Xana wa swi tiva leswi Xikwembu xi nga ta swi tirhisa ku lovisa lavo homboloka eArmagedoni?