Ku Profeta Hi Ta Mesiya

LESWI rixaka hinkwaro ra Vayuda a ri swi tiva leswi Esaya ni vaprofeta van’wana va swi tsaleke malunghana na Mesiya, a ri ku langutele hi mahlo-ngati ku fika kakwe. Entiyisweni, eminkarhini ya Yesu Vayuda vo tala ‘a va langutele’ leswaku Mesiya a a ta fika ku nga ri khale. (Luka 3:15) Leswi tsakisaka, vuprofeta lebyi nga eBibeleni byi ni vuxokoxoko lebyi hlamarisaka bya vutomi bya Mesiya. Ku hava munhu loyi a a ta kota ku vhumbha swiendlakalo sweswo kumbe ku hlela leswaku vuxokoxoko byebyo hinkwabyo byi hetiseka eka Yesu.

Vuxokoxoko Bya Ku Velekiwa Ka Mesiya. Esaya u profete leswaku Mesiya kumbe Kreste a a ta velekiwa hi wansati la nga nhwana. Endzhaku ka loko muapostola Matewu a hlamusele hi ta swiyimo swa singita leswi Yesu a a ta velekiwa ehansi ka swona, u tsale a ku: “Kahle-kahle hinkwaswo leswi swi humelerile leswaku ku hetiseka leswi vuriweke hi Yehovha hi muprofeta wakwe, a ku: ‘Waswivo! Nhwana u ta tika kutani u ta veleka n’wana wa jaha.’” (Matewu 1:22, 23; Esaya 7:14) Nakambe Esaya u profete leswaku Kreste a a ta velekiwa erixakeni ra Davhida a tlhela a vulavula hi ku kongoma hi Yese, tata wa Davhida. Hakunene Yesu u velekiwe erixakeni ra Davhida. (Matewu 1:6, 16; Luka 3:23, 31, 32) Kutani loko Yesu a nga si velekiwa, ntsumi Gabriyele yi byele Mariya, mana wa Yesu yi ku: “Xikwembu [xi] ta n’wi nyika xiluvelo xa Davhida tata wakwe.”—Luka 1:32, 33; Esaya 11:1-5, 10; Varhoma 15:12.

Vuxokoxoko Bya Vutomi Bya Mesiya. Loko Yesu loyi se a a kurile a ri esinagogeni le Nazareta, u hlaye vuprofeta bya Esaya hi rito leri tlakukeke, ku katsa ni marito lawa: “Moya wa Yehovha wu le henhla ka mina, hikuva u ndzi tote leswaku ndzi vula mahungu lamanene eka swisiwana.” Loko Yesu a kombisa ndlela leyi vuprofeta byebyo byi tirhaka ha yona eka yena, u te: “Namuntlha tsalwa leri ma ha ku ri twaka ri hetisekile.” (Luka 4:17-21; Esaya 61:1, 2) Esaya u tlhele a profeta hi ta ndlela leyi Yesu a a ta va ni musa ni ku titsongahata ha yona loko a pfuna vanhu lava lavaka ku hanyisiwa. Matewu u tsale a ku: “Van’wana vo tala va n’wi landzela, kutani a va hanyisa hinkwavo, kambe a va lerisa hi matimba leswaku va nga n’wi paluxi; leswaku ku ta hetiseka leswi nga vuriwa hi nomu wa Esaya lowa muprofeta . . . ‘A nge holovi, hambi ku ri ku huwelela hi matimba . . . Ku hava rihlanga leri khinyekeke leri a nga ta ri pfotlosa.’”—Matewu 8:16, 17; 12:10-21; Esaya 42:1-4; 53:4, 5.

Vuxokoxoko Bya Ku Xaniseka Ka Mesiya. Esaya u profete leswaku Mesiya a a nga ta amukeriwa hi vanhu vo tala le Israyele kambe ematshan’weni ya sweswo a a ta va “ribye ra ku khugula” eka vona. (1 Petro 2:6-8; Esaya 8:14, 15) I ntiyiso leswaku hambileswi Yesu a endleke masingita yo tala, vanhu “a va nga pfumeli eka yena, leswi hetisiseke rito ra Esaya lowa muprofeta loko a ku: ‘Yehovha, i mani loyi a veke ni ripfumelo eka swilo leswi hi swi tweke?’” (Yohane 12:37, 38; Esaya 53:1) Xivangelo xin’wana lexi endleke leswaku Vayuda va nga pfumeli eka Yesu leswaku i Mesiya hileswi a va pfumela eka dyondzo leyi dumeke ni leyi hoxeke ya leswaku Yesu u ta herisa mfumo wa Varhoma ivi a tlhela a simeka mfumo wa Davhida emisaveni. Leswi Yesu a nga xanisiwa a tlhela a fa, Vayuda vo tala a va nga tshembi leswaku a a ri Mesiya. Kambe entiyisweni Esaya a a profetile leswaku Mesiya a a ta rhanga hi ku xanisiwa loko a nga si va Hosi.

Ebukwini ya Esaya, Mesiya u vule leswi hi ndlela yo profeta: “Nhlana wa mina ndzi wu nyike lava baka . . . Xikandza xa mina a ndzi xi tumbetanga eka swilo leswi tsongahataka ni ku tshwuteleriwa.” Matewu u hi vikela leswi humeleleke loko Yesu a ri karhi a tengisiwa: “Va n’wi tshwutelela exikandzeni, va n’wi ba hi swibakela. Van’wanyana va n’wi makala exikandzeni.” (Esaya 50:6; Matewu 26:67) Esaya u tsale a ku: “A a titshika a xaniseka; kambe a nga wu pfulanga nomu.” Hikwalaho, loko Pilato a vutise Yesu malunghana ni swihehlo leswi Vayuda va n’wi hehlaka ha swona, “a nga n’wi hlamulanga, e-e, ni rito ni rin’we, lerova ndhuna-nkulu yi hlamala ngopfu swinene.”—Esaya 53:7; Matewu 27:12-14; Mintirho 8:28, 32-35.

Vuxokoxoko Bya Rifu Ra Mesiya. Timhaka leti profetiweke hi Esaya ti hambete ti hetiseka eka rifu ra Yesu ni le ka swiendlakalo swin’wana leswi endlekeke endzhaku ka rona. Esaya u profete a ku: “Xilahlo xakwe u ta xi endla swin’we ni xa lavo homboloka, ni ntlawa wa lava fuweke eku feni kakwe.” (Esaya 53:9) Xana vuprofeta lebyi lebyi vonakaka onge bya tikaneta a byi ta hetiseka njhani? Loko Yesu a fa, a a beleriwe exikarhi ka swigevenga swimbirhi. (Matewu 27:38) Kambe endzhaku ka sweswo, Yosefa la fuweke wa le Arimatiya u late ntsumbu wa Yesu esirheni rakwe lerintshwa leri a ra ha ku kovotliwa. (Matewu 27:57-60) Eku heteleleni, rifu ra Yesu ri endle leswaku ku hetiseka xiphemu xa nkoka swinene xa vuprofeta bya Esaya. Loko Esaya a vulavula hi Mesiya, u te: “Lowo lulama, nandza wa mina, u ta tisa xiyimo xo lulama eka vanhu va mina; yena u ta rhwala swidyoho swa vona.” Hakunene rifu ra Yesu ri tise nkutsulo leswaku vanhu hinkwavo lava tshembekaka va rhuliwa ndzhwalo wa xidyoho.—Esaya 53:8, 11; Varhoma 4:25.

Vuprofeta Lebyi Hetisekeke Hi Ku Helela

Leswaku vaapostola na Yesu va hlamusela leswaku Mesiya a a ri mani hi ku tirhisa Matsalwa, va tshahe ngopfu vuprofeta bya Esaya ku tlula tibuku letin’wana ta Bibele. Hambiswiritano, buku ya Esaya a hi yona ntsena leyi profeteke hi leswi a swi ta endleka enkarhini lowu taka. Vuprofeta byin’wana byo tala bya le Matsalweni ya Xiheveru na byona byi hetisekile malunghana na Yesu, Mfumo wakwe ni swilo leswinene leswi Mfumo wolowo wu nga ta swi endla enkarhini lowu taka.a (Mintirho 28:23; Nhlavutelo 19:10) Hi byihi vumbhoni bya leswaku vuprofeta lebyi a byi ta hetiseka hakunene? Yesu u byele vayingiseri vakwe lava nga Vayuda a ku: “Mi nga ehleketi leswaku ndzi tele ku ta lovisa Nawu kumbe Vaprofeta [ku nga Matsalwa ya Xiheveru]. Ndzi tele ku ta hetisisa, ku nga ri ku ta lovisa; hikuva ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, matilo ni misava swi nga hatlisa swi nyamalala ku ri ni ku va nhlanga yin’we leyitsongo eka hinkwato kumbe xipetlu xin’we xi nyamalala eNawini ku nga si endleka swilo hinkwaswo.”—Matewu 5:17, 18.

Yesu u tlhele a vulavula hi ku hetiseka ka vuprofeta bya Bibele lebyi vulavulaka hi swiendlakalo leswi endlekeke enkarhini wakwe ni leswi a swi ta endleka enkarhini lowu taka. (Daniyele 9:27; Matewu 15:7-9; 24:15) Ku tlula kwalaho, Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va profete hi ta swiendlakalo leswi a swi ta endleka endzhaku ka nkarhi wa vona ku katsa ni swiendlakalo swo tala leswi hi swi vonaka namuntlha. Xihloko lexi landzelaka xi ta tlhuvutsa vuprofeta byebyo bya Bibele ni byin’wana lebyi na byona byi nga ta hetiseka enkarhini lowu taka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

“Nhwana u ta . . . veleka n’wana wa jaha”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

“Xikandza xa mina a ndzi xi tumbetanga eka swilo leswi tsongahataka”